Benlik kaynakları tükenmesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
711445005ft (mesaj | katkılar)
9 değişiklik
"Ego depletion" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiket: İçerik Çevirmeni
 
711445005ft (mesaj | katkılar)
9 değişiklik
k kaynakça düzeltmesi
1. satır: 1. satır:
Benlik kaynaklarının tükenmesi, öz-kontrol ya da irade gücünün kullanılabilecek sınırlı kaynaklara dayandığı düşüncesini ifade etmektedir.<ref name="baumeister1998"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref> Zihinsel aktivite için enerji düşük olduğunda, öz kontrol zayıflar ve bu durum benlik kaynaklarının tükenmesi olarak adlandırılır. Özellikle, benlik kaynaklarının tükenmesi durumunun deneyimlenmesi, kişinin daha sonraki aktivitelerde kendini kontrol etme becerisini zayıflatır.  Öz-kontrol gerektiren benlik kaynaklarını tüketici bir görev, sonrasında gelen öz-kontrol görevi için, her ne kadar görevler birbiriyle ilişkisiz görünse de, engelleyici bir etki yaratır. Öz-kontrol benliğin hem birey hem de bireylerarası düzeyindeki işlevinde önemli bir role sahiptir. Bu nedenle, benlik kaynaklarının tükenmesi, deneysel psikolojide, spesifik olarak sosyal psikolojide önemli bir konudur, çünkü mekanizması, insanın öz-kontrol süreçlerinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.
Benlik kaynaklarının tükenmesi, [[öz-kontrol]] ya da [[özgür irade]] gücünün kullanılabilecek sınırlı kaynaklara dayandığı düşüncesini ifade etmektedir.<ref name=baumeister1998/> Zihinsel aktivite için enerji düşük olduğunda, öz kontrol zayıflar ve bu durum benlik kaynaklarının tükenmesi olarak adlandırılır. Özellikle, benlik kaynaklarının tükenmesi durumunun deneyimlenmesi, kişinin daha sonraki aktivitelerde kendini kontrol etme becerisini zayıflatır. Öz-kontrol gerektiren benlik kaynaklarını tüketici bir görev, sonrasında gelen öz-kontrol görevi için, her ne kadar görevler birbiriyle ilişkisiz görünse de, engelleyici bir etki yaratır. Öz-kontrol benliğin hem birey hem de bireylerarası düzeyindeki işlevinde önemli bir role sahiptir. Bu nedenle, benlik kaynaklarının tükenmesi, [[deneysel psikoloji]]de ve spesifik olarak [[sosyal psikoloji]]de önemli bir konudur, çünkü mekanizması, insanın öz-kontrol süreçlerinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.


== Temel deneysel bulgular ==
== Temel deneysel bulgular ==
Roy Baumeister  ve çalışma arkadaşları öz-kontrolü hem güçlendirilebilen hem de zayıflatılabilen bir kasa benzeten bir model önermişlerdir.  Bu modele göre, öz-kontrol "kasının" kullanılması, sonraki görevler için bu kasın gücünde azalmaya, ya da benlik kaynağının tükenmesine, yol açacaktır.  Bir çok deneysel bulgu, öz-kontrol ya da benlik kaynakları tükenmesine yönelik bu kas modelini desteklemektedir<span style="line-height: 1.5em; background-color: rgb(254, 252, 224);">.</span><ref>Baumeister, R. </ref>


[[Roy Baumeister]] ve çalışma arkadaşları öz-kontrolü hem güçlendirilebilen hem de zayıflatılabilen bir kasa benzeten bir model önermişlerdir. Bu modele göre, öz-kontrol "kasının" kullanılması, sonraki görevler için bu kasın gücünde azalmaya, ya da benlik kaynağının tükenmesine, yol açacaktır. Bir çok deneysel bulgu, öz-kontrol ya da benlik kaynakları tükenmesine yönelik bu kas modelini desteklemektedir.<ref>Baumeister, R. F. (2002). Ego depletion and self-control failure: an energy model of the self’s executive function. Psychology Press.</ref>
Roy Baumeister, Ellen Bratslavsky, Mark Muraven ve Dianne Tice tarafından 1998'de yapılan temel bir deney benlik kaynaklarının tükenmesinin bir çok farklı bağlamda ve durumda etkileri olduğuna dair ilk bulguları ortaya koymuştur.[1] Araştırmacılar, başlangıçta çikolatanın cazibesine direnen insanların, sonrasındaki zorlayıcı bir bulmaca görevinde daha az çabalayabildiklerini göstermiştir.  Araştırmacılar, çekici bir ikrama karşı koymaktan kaynaklanan bu etkiyi benlik kaynaklarının tükenmesine atfetmişlerdir.  Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi durumunun bir göstergesi olarak, insanların gönüllü olarak kendi inançlarına ters bir konuşma yaptığında da, zorlayıcı bir bulmacada daha az çabalayabildikleri gösterilmiştir. İlginç bir biçimde bu etki, insanlara seçim şansı verilmediğinde ve tutumlarına aykırı bir konuşma yazmaya zorlandıkları durumlarda bu derece güçlü değildir. Sonuç olarak hem seçim davranışının hem de tutumlara aykırı davranışların aynı sınırlı kaynak havuzundan yararlandığına inanılmaktadır.  Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesi etkisinin farklı durumlarda gerçekleşebileceğini ve benlik kaynakları tükenmesinin bağlam bağımlı olmadığını göstermiştir. Bu deney, araştırmacıların önceki bulgulardan çıkarılan düşünceleri sentezlemeleri açısından önemlidir. Bu çalışmayla birlikte, Baumeister ve arkadaşları, benlik kaynaklarının tükenmesine dair ilk doğrudan deneysel bulguları göstermişler ve konunun ilgi duyulan bir araştırma konusu haline gelmesini sağlamışlardır. 


Roy Baumeister, Ellen Bratslavsky, Mark Muraven ve Dianne Tice tarafından 1998'de yapılan temel bir deney benlik kaynaklarının tükenmesinin bir çok farklı bağlamda ve durumda etkileri olduğuna dair ilk bulguları ortaya koymuştur.<ref name=baumeister1998>{{Cite journal
| last1 = Baumeister | first1 = R. F.
| last2 = Bratslavsky | first2 = E.
| last3 = Muraven | first3 = M.
| last4 = Tice | first4 = D. M.
| year = 1998
| title = Ego depletion: Is the active self a limited resource?
| journal = [[Journal of Personality and Social Psychology]]
| volume = 74
| pages = 1252–1265.
| doi = 10.1037/0022-3514.74.5.1252
| url=http://www.psychologytoday.com/files/attachments/584/baumeisteretal1998.pdf
| issue = 5 | pmid=9599441}}</ref> Araştırmacılar, başlangıçta çikolatanın cazibesine direnen insanların, sonrasındaki zorlayıcı bir bulmaca görevinde daha az çabalayabildiklerini göstermiştir. Araştırmacılar, çekici bir ikrama karşı koymaktan kaynaklanan bu etkiyi benlik kaynaklarının tükenmesine atfetmişlerdir. Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi durumunun bir göstergesi olarak, insanların gönüllü olarak kendi inançlarına ters bir konuşma yaptığında da, zorlayıcı bir bulmacada daha az çabalayabildikleri gösterilmiştir. İlginç bir biçimde bu etki, insanlara seçim şansı verilmediğinde ve tutumlarına aykırı bir konuşma yazmaya zorlandıkları durumlarda bu derece güçlü değildir. Sonuç olarak hem seçim davranışının hem de tutumlara aykırı davranışların aynı sınırlı kaynak havuzundan yararlandığına inanılmaktadır. Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesi etkisinin farklı durumlarda gerçekleşebileceğini ve benlik kaynakları tükenmesinin bağlam bağımlı olmadığını göstermiştir. Bu deney, araştırmacıların önceki bulgulardan çıkarılan düşünceleri sentezlemeleri açısından önemlidir. Bu çalışmayla birlikte, Baumeister ve arkadaşları, benlik kaynaklarının tükenmesine dair ilk doğrudan deneysel bulguları göstermişler ve konunun ilgi duyulan bir araştırma konusu haline gelmesini sağlamışlardır.
== Fizyolojik ilişkiler ==
== Fizyolojik ilişkiler ==
Glikozun, öz-kontrol için gerekli olan özel bir enerji formu olarak rolü araştırılmıştır. Glikoz, bir çok besinde bulunan bir şeker, beden ve beyin için önemli bir enerji kaynağıdır.  Bir çok deney, öz-kontrol tükenmesi ile azalan kan şekeri düzeyini bağlantılandırmıştır ve öz-kontrol perfromansının glikoz tüketerek (örn. limonata) yenilenebildiğini göstermektedir. <ref name="gailliot2007"><span class="citation journal" contenteditable="false">Gailliot, M. </span></ref>
Ancak bazı bulgular (fakat hepsi değil), sorgulanmıştır.<ref name="Kurzban2010"><span class="citation journal" contenteditable="false">Kurzban, R. (2010). </span></ref>  Bir kaç güncel deney,benlik kaynakları tükenmesi etkisinin ödüllendirici özelliklere sahip olabilen [8] tatlıları sadece tadarak (çiğneyerek ya da tüketerek değil) tersine dönebileceğini göstermiştir. <ref name="Hagger2013"><span class="citation journal" contenteditable="false">Hagger, M.</span></ref><ref name="Molden2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Molden, D.</span></ref><ref name="Sanders2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Sanders, M.</span></ref>  Diğerleri, şekerin tadının (yapay tatlandırıcının değil) psikofizyolojik uyarıcı etkileri olduğunu ileri sürmüşlerdir.


Glikozun, öz-kontrol için gerekli olan özel bir enerji formu olarak rolü araştırılmıştır. Glikoz, bir çok besinde bulunan bir şeker, beden ve beyin için önemli bir enerji kaynağıdır. Bir çok deney, öz-kontrol tükenmesi ile azalan kan şekeri düzeyini bağlantılandırmıştır ve öz-kontrol perfromansının glikoz tüketerek (örn. limonata) yenilenebildiğini göstermektedir.<ref name=gailliot2007>{{Cite journal
Segertrom and Solberg Nes (2007), tarafından yapılan bir deney, kalp atışındaki farklılığın hem benlik kaynakları tükenmesinin  hem de görev öncesi öz-kontrol indeksi için işaretçisi olduğunu göstermiştir. 
| last1 = Gailliot | first1 = M. T.
| last2 = Baumeister | first2 = R. F.
| last3 = Dewall | first3 = C. N.
| last4 = Maner | first4 = J. K.
| last5 = Plant | first5 = E. A.
| last6 = Tice | first6 = D. M.
| last7 = Brewer | first7 = B. J.
| year = 2007
| title = Self-control relies on glucose as a limited energy source: Willpower is more than a metaphor
| journal = [[Journal of Personality and Social Psychology]]
| volume = 92
| pages = 325–336
| doi = 10.1037/0022-3514.92.2.325 | pmid=17279852
| last8 = Schmeichel
| first8 = Brandon J.
| issue = 2}}</ref>
Ancak bazı bulgular (fakat hepsi değil), sorgulanmıştır.<ref name=Kurzban2010>{{Cite journal
| last1 = Kurzban | first1 = R.
| year = 2010
| title = Does the brain consume additional glucose during self-control tasks?
| journal = [[Evolutionary psychology: an international journal of evolutionary approaches to psychology and behavior]]
| volume = 8
| pages = 244}}</ref>
Bir kaç güncel deney, benlik kaynakları tükenmesi etkisinin ödüllendirici özelliklere sahip olabilen .<ref name=Frank2008>{{Cite journal
| last1 = Frank | first1 = G.K.
| last2 = Oberndorfer | first2 = T.A.
| last3 = Simmons | first3 = A.N.
| last4 = Paulus | first4 = M.P.
| last5 = Fudge | first5 = J.L.
| last6 = Yang | first6 = T.T.
| last7 = Kaye | first7 = W.H.
| year = 2008
| title = Sucrose activates human taste pathways differently from artificial sweetener
| journal = [[Neuroimage]]
| volume = 39
| pages = 1559–1569
| doi = 10.1016/j.neuroimage.2007.10.061
| issue = 4}}</ref> tatlıları sadece tadarak (çiğneyerek ya da tüketerek değil) tersine dönebileceğini göstermiştir.<ref name=Hagger2013>{{Cite journal
| last1 = Hagger | first1 = M.S.
| last2 = Chatzisarantis | first2 = N.L.
| year = 2013
| title = The Sweet Taste of Success The Presence of Glucose in the Oral Cavity Moderates the Depletion of Self-Control Resources
| journal = [[Personality and Social Psychology Bulletin]]
| volume = 39
| pages = 28–42
| doi = 10.1177/0146167212459912}}</ref><ref name=Molden2012>{{Cite journal
| last1 = Molden | first1 = D.C.
| last2 = Hui | first2 = C.M.
| last3 = Scholer | first3 = A.A.
| last4 = Meier | first4 = B.P.
| last5 = Noreen | first5 = E.E.
| last6 = d'Agostino | first6 = P.R.
| last7 = Martin | first7 = V.
| year = 2012
| title = Motivational versus metabolic effects of carbohydrates on self-control
| journal = [[Psychological Science]]
| volume = 23
| pages = 1137–1144
| doi = 10.1177/0956797612439069
| issue = 10}}</ref><ref name=Sanders2012>{{Cite journal
| last1 = Sanders | first1 = M.A.
| last2 = Shirk | first2 = S.D.
| last3 = Burgin | first3 = C.J.
| last4 = Martin | first4 = L.L.
| year = 2012
| title = The Gargle Effect Rinsing the Mouth With Glucose Enhances Self-Control
| journal = [[Psychological Science]]
| volume = 23
| pages = 1470–1472
| doi = 10.1177/0956797612450034
| issue = 12}}</ref>
Diğerleri, şekerin tadının (yapay tatlandırıcının değil) psikofizyolojik uyarıcı etkileri olduğunu ileri sürmüşlerdir.
Segertrom and Solberg Nes (2007), tarafından yapılan bir deney, kalp atışındaki farklılığın hem benlik kaynakları tükenmesinin hem de görev öncesi öz-kontrol indeksi için işaretçisi olduğunu göstermiştir.
[http://www.researchgate.net/profile/Suzanne_Segerstrom/publication/6383726_Heart_rate_variability_reflects_self-regulatory_strength_effort_and_fatigue/file/60b7d52261c2bbb5d6.pdf]


Öz-kontrol başarısızlığının altında yatan nöral süreçler yakın zamanda nöropsikolojik teknikler kullanılarak araştırılmıştır. Zihinsel kontrolün bilişsel ve nörobilimsel modellerine göre, " çatışma izleyici/hata denetleyici sistem" amaçlanan hedefler ile gerçek davranışlar arasındaki uyuşmazlıkları belirlemektedir.<ref name="inzlicht2007"><span class="citation journal" contenteditable="false">Inzlicht, M.; Gutsell, J. </span></ref> Hata ilişkili olumsuzluk sinyalleri, olay ilişkili potansiyellerin insanların çeşitli psikolojik görevlerde hata yaptıklarında anterior singulat korteks tarafında üretildiği düşünülen dalga formlarıdır .<ref name="holroyd2002"><span class="citation journal" contenteditable="false">Holroyd, C. </span></ref> Elektroensefalografi (EEG) kayıtları kullanılarak, Inzlicht ve Gussell, duygu bastırılması görevinde bulunan kişilerin bulunmayanlara kıyasla,daha zayıf hata- ilişkili olumsuzluk sinyalleri gösterdikleri bulunmuştur.<ref name="inzlicht2007"><span class="citation journal" contenteditable="false">Inzlicht, M.; Gutsell, J. </span></ref> Bu bulgular, öz-kontrol sergileme sonrası benlik kaynakları tükenmesinin çatışma izlemesinden  sorumlu olan nöral mekanizmaları zayıflattığına dair ilk kanıtları oluşturmaktadır. 
Öz-kontrol başarısızlığının altında yatan nöral süreçler yakın zamanda nöropsikolojik teknikler kullanılarak araştırılmıştır. Zihinsel kontrolün bilişsel ve nörobilimsel modellerine göre, " çatışma izleyici/hata denetleyici sistem" amaçlanan hedefler ile gerçek davranışlar arasındaki uyuşmazlıkları belirlemektedir.<ref name=inzlicht2007>{{Cite journal
| last1 = Inzlicht | first1 = M.
| last2 = Gutsell | first2 = J. N.
| year = 2007
| title = Running on empty: Neural signals for self-control failure
| journal = [[Psychological Science]]
| volume = 18
| pages = 933–937
| doi = 10.1111/j.1467-9280.2007.02004.x
| issue = 11}}</ref> Hata ilişkili olumsuzluk sinyalleri, olay ilişkili potansiyellerin insanların çeşitli psikolojik görevlerde hata yaptıklarında anterior singulat korteks tarafında üretildiği düşünülen dalga formlarıdır.<.<ref name=holroyd2002>{{Cite journal
| last1 = Holroyd | first1 = C. B.
| last2 = Coles | first2 = M. G. H.
| year = 2002
| title = The Neural Basis of Human Error Processing: Reinforcement Learning, Dopamine, and the Error-related Negativity
| journal = [[Psychological Review]]
| volume = 209
| pages = 679–709
| doi = 10.1037/0033-295X.109.4.679
| issue = 4}}</ref> Elektroensefalografi (EEG) kayıtları kullanılarak, Inzlicht ve Gussell, duygu bastırılması görevinde bulunan kişilerin bulunmayanlara kıyasla,daha zayıf hata- ilişkili olumsuzluk sinyalleri gösterdikleri bulunmuştur.<ref name=inzlicht2007/> Bu bulgular, öz-kontrol sergileme sonrası benlik kaynakları tükenmesinin çatışma izlemesinden sorumlu olan nöral mekanizmaları zayıflattığına dair ilk kanıtları oluşturmaktadır.


== Etkiler ve faktörler ==
== Etkiler ve faktörler ==


=== <span style="background-color: rgb(254, 252, 224);">Pozitif duygulanım</span> ===
Yakın zamanda, pozitif duygudurumun benlik kaynakları tükenmesinin sonrasındaki performans için zayıflatıcı etkisini tamponlayabileceği gösterilmiştir.<ref name="tice2007"><span class="citation journal" contenteditable="false">Tice, D. </span></ref>İnsanlara komik videolar izletilerek ya da sürpriz bir hediye verilerek pozitif duygudurum aşılanmıştır. Pozitif duygudurum, kişilerin benlik kaynaklarını daha hızlı onarmalarına izin veriyor gibi gözükmekte ve dahası kişilerin kendini düzenleme becerilerini arttırmaktadır.  Pozitif duygudurumun daha öncesinde öz-düzenleyici görevlerde bulunmayan kişiler için genel pozitif faydasına dair bir iddia yoktur, sadece pozitif duygudurum tükenmiş kişilerin öz-düzenleme becerilerini onarabilmektedir.  Dahası bu deneysel çalışma, performans onarımındaki mekanizmaları detaylıca açıklamamaktadır. Pozitif duygudurumun benlik kaynakları etkisini yok mu ettiği yoksa sadece kişilerin tükenen durumlarına rağmen görevlerinde daha azimli olmaya mı motive ettiği bilinmemektedir. 


=== Pozitif duygulanım ===
Benlik kaynaklarının  tükenmesi etkisi, tek başına (duygudurum müdahalesi olmadan), duygudurumu kontrol eden ya da duygudurumda değişikliğe yol açmayan bir çok benlik kaynakları deneyinde gösterildiği gibi, duygudurum değişimleriyle ilişkisiz bulunmuştur. Yani, pozitif duygudurum, sadece kişinin kaynakları tükendikten sonra, benlik kaynaklarının tükenmesi etkisini yok etmenin bir yoludur.
Yakın zamanda, pozitif duygudurumun benlik kaynakları tükenmesinin sonrasındaki performans için zayıflatıcı etkisini tamponlayabileceği gösterilmiştir.<ref name=tice2007>{{Cite journal
| last1 = Tice| first1 = D. M.
| last2 = Baumeister | first2 = R. F.
| last3 = Shmueli | first3 = D.
| last4 = Muraven | first4 = M.
| year = 2007
| title = Restoring the self: Positive affect helps improve self-regulation following ego depletion
| journal = [[Journal of Experimental Social Psychology]]
| volume = 43
| pages = 379–384
| doi = 10.1016/j.jesp.2006.05.007
| issue = 3}}</ref> İnsanlara komik videolar izletilerek ya da sürpriz bir hediye verilerek pozitif duygudurum aşılanmıştır. Pozitif duygudurum, kişilerin benlik kaynaklarını daha hızlı onarmalarına izin veriyor gibi gözükmekte ve dahası kişilerin kendini düzenleme becerilerini arttırmaktadır. Pozitif duygudurumun daha öncesinde öz-düzenleyici görevlerde bulunmayan kişiler için genel pozitif faydasına dair bir iddia yoktur, sadece pozitif duygudurum tükenmiş kişilerin öz-düzenleme becerilerini onarabilmektedir. Dahası bu deneysel çalışma, performans onarımındaki mekanizmaları detaylıca açıklamamaktadır. Pozitif duygudurumun benlik kaynakları etkisini yok mu ettiği yoksa sadece kişilerin tükenen durumlarına rağmen görevlerinde daha azimli olmaya mı motive ettiği bilinmemektedir.
Benlik kaynaklarının tükenmesi etkisi, tek başına (duygudurum müdahalesi olmadan), duygudurumu kontrol eden ya da duygudurumda değişikliğe yol açmayan bir çok benlik kaynakları deneyinde gösterildiği gibi, duygudurum değişimleriyle ilişkisiz bulunmuştur. Yani, pozitif duygudurum, sadece kişinin kaynakları tükendikten sonra, benlik kaynaklarının tükenmesi etkisini yok etmenin bir yoludur.


=== Suçluluk ve prososyal davranış ===
=== Suçluluk ve prososyal davranış ===
Benlik kaynakları tükenmesi, suçluluk ve prososyal davranışta da kendini göstermektedir.  Suçluluk hissi olumsuz olmasına rağmen adaptif insan etkileşimlerini kolaylaştırmak için gereklidir.<ref name="baumeister1994"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref> Suçluluk deneyimi, kişinin geçmiş eylem ve davranışları üzerine yansıtma becerisine bağlıdır. Benlik kaynakları tükenmesinin böyle bir düşüncede bulunma becerisine ket vurduğu, dolayısıyla suçluluk deneyimlemeyi zorlaştırdığı görülmüştür.<ref name="xu2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Xu, H.; Bègue, L.; Bushman, B. </span></ref> Suçluluk tipik olarak prososyal davranışa neden olduğundan, benlik kaynakları tükenmesi suçlu vicdanından kaynaklanan iyi davranışları, eylemleri azaltacaktır. Xu ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada, katılımcıların bir kısmından , benlik kaynaklarının tükenmesine yol açan bir durum olarak, hayvanların kesimi ile ilgili bir video izlerken duygularını bastırmaları istenmiştir.<ref name="xu2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Xu, H.; Bègue, L.; Bushman, B. </span></ref> Daha sonra katılımcıları  hata yaptıklarında karşı oyuncunun onlara yüksek sesle ve hoş olmayan bir sesle bağırdıkları bir oyun oynayarak suçluluk duygusu hissetmeleri sağlanmıştır. Deneyin sonunda, katılımcılara parayı sonraki katılımcıya bırakmak ya da hayırsever bir bağışta bulunma seçenekleri verilmiştir. Bunlar, prososyal davranış ölçümleridir. Çalışmanın sonuçları, benlik kaynakları tükenmesi deneyimleyen kişilerin deneyimlemeyenlere kıyasla, daha az suçlu hissettiklerin ve daha az bağışta bulunduklarını göstermiştir.  Bu bulgu, benlik kaynakları tükenmesinin kişinin suçluluk deneyimleme becerisini azaltarak, prososyal davranış üzerinde dolaylı bir etkisi olduğunu göstermektedir.


Benlik kaynakları tükenmesi, suçluluk ve prososyal davranışta da kendini göstermektedir. Suçluluk hissi olumsuz olmasına rağmen adaptif insan etkileşimlerini kolaylaştırmak için gereklidir.<ref name=baumeister1994>{{Cite journal
=== Algılanan yorgunluk düzeyi ===
| last1 = Baumeister | first1 = R. F.
Bireyin algıladığı yorgunluk düzeyinin gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak sonraki öz-kontrol gerektiren görevlerdeki performansını etkileyebileceği gösterilmiştir.<ref name="Clarkson2010"><span class="citation journal" contenteditable="false">Clarkson, J. </span></ref> Bu etki hayali yorgunluk olarak bilinmektedir. Bu etki, katılımcıların, gerçek tükenme düzeylerini belirleyen,  benlik kaynaklarını tüketen veya tüketmeyen bir görevde bulundukları bir deneyde gösterilmiştir. Sonuçta katılımcılar, kendi tükenme düzeylerinin gerçek tükenme düzeyinden daha düşük olduğuna inanmaları sağlandığında, zor bir bellek görevinde daha iyi performans sergilemişlerdir. Bu bulgu, artan algılanan yorgunluk düzeyinin, gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak, öz-düzenleme performansını zedeleyebileceğini göstermektedir.
| last2 = Stillwell| first2 = A. M.
| last3 = Heatherton | first3 = T. F.
| year = 1994
| title = Guilt: An interpersonal approach
| journal = Psychological Bulletin
| volume = 115
| pages = 243–267.
| doi = 10.1037/0033-2909.115.2.243
| issue = 2
| pmid = 8165271
}}</ref> Suçluluk deneyimi, kişinin geçmiş eylem ve davranışları üzerine yansıtma becerisine bağlıdır. Benlik kaynakları tükenmesinin böyle bir düşüncede bulunma becerisine ket vurduğu, dolayısıyla suçluluk deneyimlemeyi zorlaştırdığı görülmüştür.<ref name=xu2012>{{Cite journal
| last1 = Xu | first1 = H.
| last2 = Bègue | first2 = L.
| last3 = Bushman | first3 = B. J.
| year = 2012
| title = Too fatigued to care: Ego depletion, guilt, and prosocial behavior
| journal = [[Journal of Experimental Social Psychology]]
| volume = 43
| pages = 379–384
| doi = 10.1016/j.jesp.2012.03.007
| issue = 5}}</ref> Suçluluk tipik olarak prososyal davranışa neden olduğundan, benlik kaynakları tükenmesi suçlu vicdanından kaynaklanan iyi davranışları, eylemleri azaltacaktır. Xu ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada, katılımcıların bir kısmından , benlik kaynaklarının tükenmesine yol açan bir durum olarak, hayvanların kesimi ile ilgili bir video izlerken duygularını bastırmaları istenmiştir.<ref name="xu2012" /> Daha sonra katılımcıları hata yaptıklarında karşı oyuncunun onlara yüksek sesle ve hoş olmayan bir sesle bağırdıkları bir oyun oynayarak suçluluk duygusu hissetmeleri sağlanmıştır. Deneyin sonunda, katılımcılara parayı sonraki katılımcıya bırakmak ya da hayırsever bir bağışta bulunma seçenekleri verilmiştir. Bunlar, prososyal davranış ölçümleridir. Çalışmanın sonuçları, benlik kaynakları tükenmesi deneyimleyen kişilerin deneyimlemeyenlere kıyasla, daha az suçlu hissettiklerin ve daha az bağışta bulunduklarını göstermiştir. Bu bulgu, benlik kaynakları tükenmesinin kişinin suçluluk deneyimleme becerisini azaltarak, prososyal davranış üzerinde dolaylı bir etkisi olduğunu göstermektedir
=== Algılanan yorgunluk düzeyi ===


Bireyin algıladığı yorgunluk düzeyinin gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak sonraki öz-kontrol gerektiren görevlerdeki performansını etkileyebileceği gösterilmiştir.<.<ref name=Clarkson2010>{{Cite journal
=== Motivasyon ve inançlar ===
| last1 = Clarkson | first1 = J. J.
Benlik kaynakları tükenmesinin en önemlisi öz-düzenleme bozuklukları olmak üzere önemli olumsuz sonuçlara sahip olduğu gösterilmiştir. Ancak, bu etkiler dışsal motivasyonlar ve sınırsız irade gücü inançları ile ile geçici olarak engellenebilmektedir. Böyle bir dışsal motivasyonun örneği,  Boucher ve <span style="line-height: 1.5em; background-color: rgb(254, 252, 224);">Kofos (2012) tarafından yapılan ve  tükenmiş katılımcıların para ile motive edilmeleri durumunda, sonraki öz-kontrol görevinde daha iyi performans göstermeleri ile sonuçlanan bir çalışma ile gösterilmiştir.</span><ref name="boucher2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Boucher, H. </span></ref>
| last2 = Hirt | first2 = E. R.
| last3 = Austin Chapman | first3 = A. D.
| last4 = Jia | first4 = L.
| year = 2010
| title = The impact of illusory fatigue on executive control: Do perceptions of depletion impair working memory capacity?
| journal = [[Social Psychological and Personality Science]]
| volume = 2
| pages = 231–238
| doi = 10.1177/1948550610386628
| issue = 3}}</ref> Bu etki hayali yorgunluk olarak bilinmektedir. Bu etki, katılımcıların, gerçek tükenme düzeylerini belirleyen, benlik kaynaklarını tüketen veya tüketmeyen bir görevde bulundukları bir deneyde gösterilmiştir. Sonuçta katılımcılar, kendi tükenme düzeylerinin gerçek tükenme düzeyinden daha düşük olduğuna inanmaları sağlandığında, zor bir bellek görevinde daha iyi performans sergilemişlerdir. Bu bulgu, artan algılanan yorgunluk düzeyinin, gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak, öz-düzenleme performansını zedeleyebileceğini göstermektedir.
=== Motivasyon ve inançlar ===


Carol Dweck tarafından yapılan bir deney ve  Roy Baumeister ve Kathleen Vohs tarafından yapılan sonraki çalışmalar, sınırsız öz-kontrol inançlarının, benlik kaynakları tükenmesini uzun sürede olmasa da kısa sürede hafiflettiğini göstermiştir. Yorulmadığına inandırılan katılımcılar, ikinci görevde daha iyi bir performans sergilerken, üçüncü görevde tamamıyla tükenmişlerdir.<ref name="vohs2012"><span class="citation journal" contenteditable="false">Vohs, K. </span></ref>
Benlik kaynakları tükenmesinin en önemlisi öz-düzenleme bozuklukları olmak üzere önemli olumsuz sonuçlara sahip olduğu gösterilmiştir. Ancak, bu etkiler dışsal motivasyonlar ve sınırsız irade gücü inançları ile geçici olarak engellenebilmektedir. Böyle bir dışsal motivasyonun örneği, Boucher ve Kofos (2012) tarafından yapılan ve tükenmiş katılımcıların para ile motive edilmeleri durumunda, sonraki öz-kontrol görevinde daha iyi performans göstermeleri ile sonuçlanan bir çalışma ile gösterilmiştir.<ref name=boucher2012>{{Cite journal
| last1 = Boucher | first1 = H. C.
| last2 = Kofos | first2 = M. N.
| year = 2012
| title = The idea of money counteracts ego depletion effects
| journal = [[Journal of Experimental Social Psychology]]
| volume = 48
| pages = 804–810
| doi = 10.1016/j.jesp.2012.02.003
| issue = 4}}</ref>

Carol Dweck tarafından yapılan bir deney ve Roy Baumeister ve Kathleen Vohs tarafından yapılan sonraki çalışmalar, sınırsız öz-kontrol inançlarının, benlik kaynakları tükenmesini uzun sürede olmasa da kısa sürede hafiflettiğini göstermiştir. Yorulmadığına inandırılan katılımcılar, ikinci görevde daha iyi bir performans sergilerken, üçüncü görevde tamamıyla tükenmişlerdir.<ref name=vohs2012>{{Cite journal
| last1 = Vohs | first1 = K. D.
| last2 = Baumeister | first2 = R. F.
| last3 = Schmeichel | first3 = B. J.
| year = 2012
| title = Motivation, personal beliefs, and limited resources all contribute to self-control
| journal = [[Journal of Experimental Social Psychology]]
| volume = 48
| pages = 943–947
| doi = 10.1016/j.jesp.2012.03.002
| issue = 4}}</ref>


=== Yaş ===
=== Yaş ===
Çoğu benlik kaynakları tükenmesi çalışması üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Bu durum, elde edilen sonuçların ne derece genellenebilir olduğu sorularını ortaya çıkarmıştır. Öz-kontrolle ilgili beyin bölgelerinin 20li yaşların ortalarına kadar gelişimini sürdürdüğü göz önüne alındığında, genç insanlar, benlik kaynakları tükenmesine daha açık olabilirler. Örneğin, yakın zamandaki bir çalışma, genç üniversite öğrencilerinin tipik tükenme manipülasyonu sonrasında benlik tükenmesi yaşadıklarını ancak 40 yaşın üstündeki kişilerin benlik kaynakları tükenmesi durumu yaşamadıkları görülmüştür.<ref><span class="citation journal" contenteditable="false">Dahm, T; Neshat-Doost, HT; Golden, A-M; Horn, E; Hagger, M et al. (2011). </span></ref>


Çoğu benlik kaynakları tükenmesi çalışması üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Bu durum, elde edilen sonuçların ne derece genellenebilir olduğu sorularını ortaya çıkarmıştır. Öz-kontrolle ilgili beyin bölgelerinin 20li yaşların ortalarına kadar gelişimini sürdürdüğü göz önüne alındığında, genç insanlar, benlik kaynakları tükenmesine daha açık olabilirler. Örneğin, yakın zamandaki bir çalışma, genç üniversite öğrencilerinin tipik tükenme manipülasyonu sonrasında benlik tükenmesi yaşadıklarını ancak 40 yaşın üstündeki kişilerin benlik kaynakları tükenmesi durumu yaşamadıkları görülmüştür.<ref>{{cite journal | last1 = Dahm | first1 = T | last2 = Neshat-Doost | first2 = HT | last3 = Golden | first3 = A-M | last4 = Horn | first4 = E | last5 = Hagger | first5 = M | display-authors = 5 | last6 = et al | year = 2011 | title = Age Shall Not Weary Us: Deleterious Effects of Self-Regulation Depletion Are Specific to Younger Adults | url = | journal = PLoS ONE | volume = 6 | issue = 10| page = e26351 | doi = 10.1371/journal.pone.0026351 }}</ref>
== Gerçek-yaşam sonuçları ==
Benlik kaynakları tükenmesi durumunda, kişilerin davranışlara sebep olabilmektedir. öz-düzenleme becerileri, saldırgan davranışları gibi bir çok istenmeyen, uyumsuz davranışlara sebep olabilmektedir. 


== Gerçek-yaşam sonuçları ==
=== Diet yapmak ===
Benlik kaynakları tükenmesi durumunda, kişilerin davranışlara sebep olabilmektedir. öz-düzenleme becerileri, saldırgan davranışları gibi bir çok istenmeyen, uyumsuz davranışlara sebep olabilmektedir.
Kathleen Vohs ve Todd Heatherton tarafından yapılan bir deney ile, benlik kaynakları tükenmesinin diyet yapmayanlara kıyasla diyet yapanlarla ilişkili olduğu gösterilmiştir. <ref name="vohs2000"><span class="citation journal" contenteditable="false">Vohs, K. </span></ref> Kronik diyet yapanlar sürekli olarak, arzularına karşı koymaya ve besin alımını sınırlamaya çalışmaktadır.  Vohs ve Heatherton, besin alımınını düzenleme görevinin çekici atıştırmalıklarla karşılaşma durumunda, özellikle kişi benlik kaynaklarının tükenmesi durumunda ise, zayıfladığını göstermişlerdir. Hem diyet yapanlar hem de yapmayanlar, film izlerken duygularını bastırmaya çalışmışlardır. Sonrasında, katılımcıların tat testi için dondurma yemeleri gerekmiştir. Temel bulgu, duygusal tepkilerini bastıran katılımcıların, bastırmayanlara kıyasla daha fazla benlik kaynağı tükenmesi yaşamış olmalarıdır. Buna ek olarak, bu katılımcılar, tat testi görevinde daha fazla dondurma yemişlerdir. Diyet yapmayanlar bu görevlerde diyet yapanlar gibi öz-düzenleme başarısızlıkları göstermemişlerdir. Bu nedenle, diyet yapma eyleminin kendisinin benlik kaynağı tüketimine sebep oluyor gibi gözükmektedir. Diyet yapanlar besin alımını sınırlamak için çok fazla enerji harcamaktadır, ancak bu çabalar büyük bir cezbedicilikle karşılaşıldığında sarsılmaktadır. 

=== Diet yapmak ===

Kathleen Vohs ve Todd Heatherton tarafından yapılan bir deney ile, benlik kaynakları tükenmesinin diyet yapmayanlara kıyasla diyet yapanlarla ilişkili olduğu gösterilmiştir.<ref name=vohs2000>{{Cite journal
| last1 = Vohs | first1 = K. D.
| last2 = Heatherton | first2 = T. F.
| year = 2000
| title = Self-regulatory failure: A resource-depletion approach
| journal = [[Psychological Science]]
| volume = 11
| pages = 249–254
| doi = 10.1111/1467-9280.00250
| issue = 3
| pmid=11273412}}</ref> Kronik diyet yapanlar sürekli olarak, arzularına karşı koymaya ve besin alımını sınırlamaya çalışmaktadır. Vohs ve Heatherton, besin alımını düzenleme görevinin çekici atıştırmalıklarla karşılaşma durumunda, özellikle kişi benlik kaynaklarının tükenmesi durumunda ise, zayıfladığını göstermişlerdir. Hem diyet yapanlar hem de yapmayanlar, film izlerken duygularını bastırmaya çalışmışlardır. Sonrasında, katılımcıların tat testi için dondurma yemeleri gerekmiştir. Temel bulgu, duygusal tepkilerini bastıran katılımcıların, bastırmayanlara kıyasla daha fazla benlik kaynağı tükenmesi yaşamış olmalarıdır. Buna ek olarak, bu katılımcılar, tat testi görevinde daha fazla dondurma yemişlerdir. Diyet yapmayanlar bu görevlerde diyet yapanlar gibi öz-düzenleme başarısızlıkları göstermemişlerdir. Bu nedenle, diyet yapma eyleminin kendisinin benlik kaynağı tüketimine sebep oluyor gibi gözükmektedir. Diyet yapanlar besin alımını sınırlamak için çok fazla enerji harcamaktadır, ancak bu çabalar büyük bir cezbedicilikle karşılaşıldığında sarsılmaktadır.


=== Atletik performans ===
=== Atletik performans ===
Araştırmacılar, yarışmacı atletlerin zihinsel işlevlerinin kolay bir bilişsel görevi tamamlalarına kıyasla, zor bir bilişsel görevi tamamladıklarında daha fazla engellenebildiğini bulgulamışlardır. <ref name="dorris2011"><span class="citation journal" contenteditable="false">Dorris, D. </span></ref>Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesinin sadece sonrasında gelen bilişsel görevdeki performansı değil, fiziksel görevdeki performansı da etkilediğini göstermektedir.
Araştırmacılar, yarışmacı atletlerin zihinsel işlevlerinin kolay bir bilişsel görevi tamamlamalarına kıyasla, zor bir bilişsel görevi tamamladıklarında daha fazla engellenebildiğini bulgulamışlardır. <ref name=dorris2011>{{Cite journal
| last1 = Dorris | first1 = D. C.
| last2 = Power | first2 = D. A.
| last3 = Kenefick | first3 = E.
| year = 2011
| title = Investigating the effects of ego depletion on physical exercise routines of athletes
| journal = Psychology of Sport and Exercise
| volume = 13
| pages = 118–125
| doi = 10.1016/j.psychsport.2011.10.004
| issue = 2}}</ref> Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesinin sadece sonrasında gelen bilişsel görevdeki performansı değil, fiziksel görevdeki performansı da etkilediğini göstermektedir.


=== Tüketici davranışı ===
=== Tüketici davranışı ===
Tüketim dünyasında, insanlar dürtüsel ve gereksiz satın alımların cazibesine direnerek, bilgili satın alımlar yapmak için değerli enerji kaynaklarının kullanımını gerektiren bir çok karar ve seçimle karşı karşıya kalırlar.Tüketiciler sürekli olarak geniş seçenekler bombardımanına tutulurlar. En iyi seçimi yapabilmek için kişi çeşitli ürünlerin farklı özelliklerini karşılaştırmalıdır. Tüketici kararlarının karmaşıklığı kendi başına benlik kaynakları tükenmesi ile sonuçlanır.<ref name="baumeister2008"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref>  Bu durum tüketicilerin alması gereken sonraki kararlarda da etkili olur. Tüketicilerin kaynakları tükendiğinde, daha pasif olmaya ve kendi değerleriyle tam örtüşmeyen daha dürtüsel kararlar almaya daha eğilimli olurlar.


Tüketim dünyasında, insanlar dürtüsel ve gereksiz satın alımların cazibesine direnerek, bilgili satın alımlar yapmak için değerli enerji kaynaklarının kullanımını gerektiren bir çok karar ve seçimle karşı karşıya kalırlar. Tüketiciler sürekli olarak geniş seçenekler bombardımanına tutulurlar. En iyi seçimi yapabilmek için kişi çeşitli ürünlerin farklı özelliklerini karşılaştırmalıdır. Tüketici kararlarının karmaşıklığı kendi başına benlik kaynakları tükenmesi ile sonuçlanır.<ref name=baumeister2008>{{Cite journal
Tüketiciler pazarda farklı fiyat aralıkları ve ürün kalitelerine sahip birçok seçenekle karşı karşıya kalırlar. Bir çok seçeneğe sahip olmak tüketicinin bunalmış hissetmesine ve benlik kaynakları tükenmesine yol açabilir.<ref><span class="citation journal" contenteditable="false">Hofmann, W.; Strack, F.; Deutsch, R. (2008). </span></ref> Reklamlar, tüketiciye ürüne sahip olması gerektiğini ve ürünü hak ettiğini söyler. Bu durum yorgunluk ve hayal kırıklığı ile sonuçlanır ve kişilerin o ürünü almasına sebebiyet verir.<ref><span class="citation journal" contenteditable="false">Schmeichel, B.</span></ref> Yorgunluk ve hayal kırıklığı harcama çabası, hangi mağazanın en iyi fiyatlara sahip olduğuna karar verme ve  o mağazaya girmeye karar verme, aynı zamanda ürünü almak için gerekli olan çabalardan da kaynaklanabilir. Bu durumda insanlar, yüksek fiyatlı ya da en ucuz ürünü almaya yönlendirilme eğilimindedirler.  <ref><span class="citation journal" contenteditable="false">Baumeister, R. </span></ref>
| last1 = Baumeister | first1 = R. F.
| last2 = Sparks | first2 = E. A.
| last3 = Stillman | first3 = T. F.
| last4 = Vohs | first4 = K. D.
| year = 2008
| title = Free will in consumer behavior: Self-control, ego depletion, and choice
| journal = Journal of Consumer Psychology
| volume = 18
| pages = 4–13.
| doi = 10.1016/j.jcps.2007.10.002
}}</ref> Bu durum tüketicilerin alması gereken sonraki kararlarda da etkili olur. Tüketicilerin kaynakları tükendiğinde, daha pasif olmaya ve kendi değerleriyle tam örtüşmeyen daha dürtüsel kararlar almaya daha eğilimli olurlar.


Tüketiciler pazarda farklı fiyat aralıkları ve ürün kalitelerine sahip birçok seçenekle karşı karşıya kalırlar. Bir çok seçeneğe sahip olmak tüketicinin bunalmış hissetmesine ve benlik kaynakları tükenmesine yol açabilir.<ref>{{cite journal|last1=Hofmann|first1=W.|last2=Strack|first2=F.|last3=Deutsch|first3=R.|title=Free to buy? Explaining self-control and impulse in consumer behavior|journal=Journal Of Consumer Psychology|date=2008|volume=18|issue=1|pages=22–26|doi=10.1016/j.jcps.2007.10.005}}</ref> Reklamlar, tüketiciye ürüne sahip olması gerektiğini ve ürünü hak ettiğini söyler. Bu durum yorgunluk ve hayal kırıklığı ile sonuçlanır ve kişilerin o ürünü almasına sebebiyet verir.<ref>{{cite journal|last1=Schmeichel|first1=B.J.|last2=Vohs|first2=K.D.|last3=Baumeister|first3=R.F.|title=Intellectual performance and ego depletion: Role of the self in logical reasoning and other information processing|journal=Journal of Personality and Social Psychology|date=2003|volume=85|page=33−46}}</ref> Yorgunluk ve hayal kırıklığı harcama çabası, hangi mağazanın en iyi fiyatlara sahip olduğuna karar verme ve o mağazaya girmeye karar verme, aynı zamanda ürünü almak için gerekli olan çabalardan da kaynaklanabilir. Bu durumda insanlar, yüksek fiyatlı ya da en ucuz ürünü almaya yönlendirilme eğilimindedirler. <ref>{{cite journal|last1=Baumeister|first1=R. F.|last2=Sparks|first2=E. A.|last3=Stillman|first3=T. F.|last4=Vohs|first4=K. D.|title=Free will in consumer behavior: Self-control, ego depletion, and choice|journal=Journal Of Consumer Psychology|date=2008|volume=18|issue=1|pages=4–13|doi=10.1016/j.jcps.2007.10.002}}</ref>
Düşük öz-kontrole sahip tüketiciler, yüksek statülü ürünü almak için daha fazla yatırım yapmaya daha açıktırlar.<ref><span class="citation journal" contenteditable="false">CUTRIGHT, K. </span></ref> Bu tüketiciler,aynı zamanda ürün için daha motive edilmiş, daha kararlı ve daha fazla ödeme yapmaya eğilimlidirler. Bu durum, tüketicilerin güçlü olduğu algısına sahip olmalarına yol açacak; tüketiciler yeniden kendilerini kontrol içinde hissedecek ve endi benlik kaynaklarının tükenmesi durumlarının üzerinden geldiklerini hissedeceklerdir. Bu durum aynı zamanda onları yüksek statüye sahip bir markanın ürününü almaya teşvik edebilir. Tüketici, bu markanın daha faydalı, ya da daha güvenilir olduğunu hissedebilir.

Düşük öz-kontrole sahip tüketiciler, yüksek statülü ürünü almak için daha fazla yatırım yapmaya daha açıktırlar.<ref>{{cite journal|last1=CUTRIGHT|first1=K. M.|last2=SAMPER|first2=A.|title=Doing It the Hard Way: How Low Control Drives Preferences for High-Effort Products and Services|journal=Journal Of Consumer Research|date=2014|volume=41|issue=3|pages=730–745}}</ref> Bu tüketiciler,aynı zamanda ürün için daha motive edilmiş, daha kararlı ve daha fazla ödeme yapmaya eğilimlidirler. Bu durum, tüketicilerin güçlü olduğu algısına sahip olmalarına yol açacak; tüketiciler yeniden kendilerini kontrol içinde hissedecek ve kendi benlik kaynaklarının tükenmesi durumlarının üzerinden geldiklerini hissedeceklerdir. Bu durum aynı zamanda onları yüksek statüye sahip bir markanın ürününü almaya teşvik edebilir. Tüketici, bu markanın daha faydalı, ya da daha güvenilir olduğunu hissedebilir.


== Teorik açıklamalar ==
== Teorik açıklamalar ==


=== Korunum hipotezi ===
=== Korunum hipotezi ===

Korunum hipotezi, benlik kaynakları tükenmesinin kısmi açıklamasıdır. Bu hipotez, iki tür tükenme çeşidini ileri sürer:
Korunum hipotezi, benlik kaynakları tükenmesinin kısmi açıklamasıdır. Bu hipotez, iki tür tükenme çeşidini ileri sürer:
# Kişinin kaynaklarının tamamen tükenmesi ve kendini kontrol edememesi
# Kişinin kaynaklarının tamamen tükenmesi ve kendini kontrol edememesi
# Kişinin kaynaklarının tamamen değil kısmen tükenmesi. Yine de kişi, tamamen tükenmeden kaçınmak için, öz- kontrol çabalarını azaltır. <ref name="baumeister2007"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref>
# Kişinin kaynaklarının tamamen değil kısmen tükenmesi. Yine de kişi, tamamen tükenmeden kaçınmak için, öz- kontrol çabalarını azaltır. <ref name=baumeister2007>{{Cite journal
| last1 = Baumeister | first1 = R. F.
Bu görüşe göre, insanlar tükenmiş hissettiklerinde, hala gelecekte yüksek öncelikli durumlarda kullanabilecekleri enerji rezervine sahiptir. Bu işlevsel olabilir, çünkü belli bir zamanda daha fazla kaynak harcamak, kişiyi beklenmeyen öz-düzenleme ve öz-izleme davranışları gerektiren durumların ortaya çıkması halinde, kaynakların tükenmesi haliyle karşı karşıya bırakabilir. Zihinsel enerjinin küçük rezervlerinin varlığı, sonuçta, neden çeşitli motive edicilerin az ve orta düzey benlik tükenmesini engelleyebildiğini de açıklamaktadır. Düşük kaynakların olduğu durumlarda, kişi daha fazla enerji harcamak için yeterli motivasyona sahip değildir, ancak dışsal motivasyon sunulursa, hala kullanabileceği ekstra kaynağa sahiptir. Yani, benlik kaynakları tükenmesi, gelecekte acil durumlarda ihtiyaç duyulabilecek önemli kaynakların korunması için gerekli olan psikolojik kısıtlama olarak kavramsallaştırılabilir. Orta düzey tükenme altında, insanlar kendi rezervlerinde normal şartlar altında ulaşamayacakları küçük miktarda enerjiye sahiplerdir.<ref name="baumeister2007"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref>
| last2 = Vohs | first2 = K. D.
| year = 2007
| title = Self-regulation, ego depletion, and motivation
| journal = Social and Personality Psychology Compass
| volume = 1
| pages = 115–128.
| doi = 10.1111/j.1751-9004.2007.00001.x }}</ref>


Bu görüşe göre, insanlar tükenmiş hissettiklerinde, hala gelecekte yüksek öncelikli durumlarda kullanabilecekleri enerji rezervine sahiptir. Bu işlevsel olabilir, çünkü belli bir zamanda daha fazla kaynak harcamak, kişiyi beklenmeyen öz-düzenleme ve öz-izleme davranışları gerektiren durumların ortaya çıkması halinde, kaynakların tükenmesi haliyle karşı karşıya bırakabilir. Zihinsel enerjinin küçük rezervlerinin varlığı, sonuçta, neden çeşitli motive edicilerin az ve orta düzey benlik tükenmesini engelleyebildiğini de açıklamaktadır. Düşük kaynakların olduğu durumlarda, kişi daha fazla enerji harcamak için yeterli motivasyona sahip değildir, ancak dışsal motivasyon sunulursa, hala kullanabileceği ekstra kaynağa sahiptir. Yani, benlik kaynakları tükenmesi, gelecekte acil durumlarda ihtiyaç duyulabilecek önemli kaynakların korunması için gerekli olan psikolojik kısıtlama olarak kavramsallaştırılabilir. Orta düzey tükenme altında, insanlar kendi rezervlerinde normal şartlar altında ulaşamayacakları küçük miktarda enerjiye sahiplerdir.<ref name=baumeister2007/>
== Sorular ve alternatif açıklamalar ==
Her ne kadar, öz-kontrol geleneksel olarak tüketilebilen sınırlı bir kaynak olarak düşünülse de bazı araştırmacılar, bu modelle uyuşmazlık içindedirler.  Bir çok çalışma benlik kaynakları tükenmesi etkisini kanıtlasa da, benlik kaynakları tükenmesinin doğrudan ölçümü mümkün değildir ve çalışmalar bu etkiyi genellikle insanların bir öz-kontrol görevi (tüketici görev) tamamladıktan sonra diğer görevde ne kadar çabaladıklarını ölçümleyerek gözlemektedir.<ref name="baumeister1998"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref> Benlik kaynakları tükenmesi teorisi, bireyin iradesinin içsel mekanizmalarına dayanmaktadır ve sadece doğrusal olmayan bir şekilde test edilebilmekte ve çıkarımlar yapılabilmektedir.Benlik kaynakları tükenmesi araştırmalarının karşılaştığı bir diğer zorluk ise, çalışılan bireylerin genel zihinsel durumlarıdır. Depresyon deneyimlediklerini belirten ya da zaten çalışmadan önce yüksek düzey benlik kaynakları tükenmesi yaşayan kişilerde, elde edilen sonuçların bozulmuş olabileceğine dair şüpheler vardır. 


== Sorular ve alternatif açıklamalar ==
Ancak, bir çok benlik kaynağı tükenmesi çalışması,duygudurumun sonuçlarla ilişkili olmadığını göstermiştir.  Aslında bir çok benlik kaynağı tükenmesi çalışması, duygudurumun etkisini test etmişler ve bir etkisini bulamamışlardır. Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi ölçümü, bilişsel çelişkinin karıştırıcı etkisinden etkilenebilir. Araştırmacılar, psikolojik görevlerde kişilerin gerçekten benlik kaynakları tükenmesi mi yaşadığını yoksa sadece bilişsel çelişki mi yaşadıklarını sorgulamışlardır. <ref name="baumeister1998"><span class="citation journal">Baumeister, R. </span></ref>


Her ne kadar, öz-kontrol geleneksel olarak tüketilebilen sınırlı bir kaynak olarak düşünülse de bazı araştırmacılar, bu modelle uyuşmazlık içindedirler. Bir çok çalışma benlik kaynakları tükenmesi etkisini kanıtlasa da, benlik kaynakları tükenmesinin doğrudan ölçümü mümkün değildir ve çalışmalar bu etkiyi genellikle insanların bir öz-kontrol görevi (tüketici görev) tamamladıktan sonra diğer görevde ne kadar çabaladıklarını ölçümleyerek gözlemektedir.<ref name=baumeister1998/> Benlik kaynakları tükenmesi teorisi, bireyin iradesinin içsel mekanizmalarına dayanmaktadır ve sadece doğrusal olmayan bir şekilde test edilebilmekte ve çıkarımlar yapılabilmektedir. Benlik kaynakları tükenmesi araştırmalarının karşılaştığı bir diğer zorluk ise, çalışılan bireylerin genel zihinsel durumlarıdır. Depresyon deneyimlediklerini belirten ya da zaten çalışmadan önce yüksek düzey benlik kaynakları tükenmesi yaşayan kişilerde, elde edilen sonuçların bozulmuş olabileceğine dair şüpheler vardır.
=== Süreç modeli ===
Öz-kontrolün en çok bilinen orjinal modeline karşıt olarak, Michael Inzlicht ve Brandon J. Schmeichel süreç modeli olarak adlandırdıkları alternatif bir tükenme modeli önermişlerdir <ref name="inzlicht2007"><span class="citation journal" contenteditable="false">Inzlicht, M.; Gutsell, J. </span></ref>  Süreç modeli, başlangıçtaki irade kullanımının, kişinin motivasyonunu kontrolden hazza doğru kaydırdığını düşüncesinini ileri sürmektedir. Bu sürecin bir parçası olarak, kişinin dikkati, kontrol ihtiyacını belirten ipuçlarından, haz  belirten ipuçlarına doğru kaymaktadır. Inzlicht ve  Schmeichel, süreç modelinin öz-kontrol süreçlerinin anlaşılması için bir başlangıç noktası sağladığını ve bilişsel, motivasyonel ve duygusal etkilerini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ifade etmişlerdir.


Ancak, birçok benlik kaynağı tükenmesi çalışması, duygudurumun sonuçlarla ilişkili olmadığını göstermiştir. Aslında birçok benlik kaynağı tükenmesi çalışması, duygudurumun etkisini test etmişler ve bir etkisini bulamamışlardır. Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi ölçümü, bilişsel çelişkinin karıştırıcı etkisinden etkilenebilir. Araştırmacılar, psikolojik görevlerde kişilerin gerçekten benlik kaynakları tükenmesi mi yaşadığını yoksa sadece bilişsel çelişki mi yaşadıklarını sorgulamışlardır. <ref name=baumeister1998/>
== Ayrıca bakınız ==
* Duygu düzenleme
* <span style="background-color: rgb(254, 252, 224);">Öz-kontrol</span>
* <span style="background-color: rgb(254, 252, 224);">Karar yorgunluğu </span>
* Öz-izleme
* Öz-farkındalık 
* İrade 


== References ==
===Süreç modeli===
Öz-kontrolün en çok bilinen orjinal modeline karşıt olarak, Michael Inzlicht ve Brandon J. Schmeichel süreç modeli olarak adlandırdıkları alternatif bir tükenme modeli önermişlerdir.<ref name=inzlicht2007>{{Cite journal
<div class="reflist " id="cx224" style="list-style-type: decimal; min-height: 2451px;" data-template-mapping="{&quot;targetname&quot;:&quot;Reflist&quot;}" data-source="224" data-cx-state="source" data-cx-weight="5636" contenteditable="true" data-cx-draft="true">
| last1 = Inzlicht | first1 = M.
<references /></div>
| last2 = Schmeichel | first2 = B. J.
| year = 2012
| title = What is ego depletion? Toward a mechanistic revision of the resource model of self-control
| journal = [[Perspectives on Psychological Science]]
| volume = 7
| pages = 450–463
| doi = 10.1177/1745691612454134
| issue = 5}}</ref> Süreç modeli, başlangıçtaki irade kullanımının, kişinin motivasyonunu kontrolden hazza doğru kaydırdığını düşüncesinini ileri sürmektedir. Bu sürecin bir parçası olarak, kişinin dikkati, kontrol ihtiyacını belirten ipuçlarından, haz belirten ipuçlarına doğru kaymaktadır. Inzlicht ve Schmeichel, süreç modelinin öz-kontrol süreçlerinin anlaşılması için bir başlangıç noktası sağladığını ve bilişsel, motivasyonel ve duygusal etkilerini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ifade etmişlerdir.

==Ayrıca bakınız ==
* [[Duygu düzenleme]]
* [[Öz-kontrol]]
* [[Karar yorgunluğu]]
* [[Öz-izleme]]
* [[Öz-gözlem]]
* [[Özgür irade]]

==Kaynaklar==
{{reflist}}


== Ek okumalar ==
== Ek okumalar ==
* {{cite journal | last1 = Baumeister | first1 = R.F. | last2 = Dewall | first2 = C.N. | last3 = Ciarocco | first3 = N.J. | last4 = Twenge | first4 = JM| year = 2005 | title = Social Exclusion Impairs Self-Regulation | url = http://www.researchgate.net/profile/Natalie_Ciarocco/publication/7938685_Social_exclusion_impairs_self-regulation/links/02e7e524eb34f20097000000.pdf | format = PDF | journal = Journal of Personality and Social Psychology | volume = 88 | issue = 4| pages = 589–604 | doi = 10.1037/0022-3514.88.4.589 | pmid = 15796662 }}
* <span class="citation journal" contenteditable="false">Baumeister, R.</span><span class="citation journal" contenteditable="false">F.; Dewall, C.N.; Ciarocco, N.J.; Twenge, JM (2005). [http://www.researchgate.net/profile/Natalie_Ciarocco/publication/7938685_Social_exclusion_impairs_self-regulation/links/02e7e524eb34f20097000000.pdf "Social Exclusion Impairs Self-Regulation"] <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. ''Journal of Personality and Social Psychology'' '''88''' (4): 589–604. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1037/0022-3514.88.4.589|10.1037/0022-3514.88.4.589]]. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">[[PubMed|PMID]]&nbsp;[//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15796662 15796662].</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AEgo+depletion&rft.atitle=Social+Exclusion+Impairs+Self-Regulation&rft.au=Baumeister%2C+R.F.&rft.au=Ciarocco%2C+N.J.&rft.au=Dewall%2C+C.N.&rft.aufirst=R.F.&rft.aulast=Baumeister&rft.au=Twenge%2C+JM&rft.date=2005&rft.genre=article&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fprofile%2FNatalie_Ciarocco%2Fpublication%2F7938685_Social_exclusion_impairs_self-regulation%2Flinks%2F02e7e524eb34f20097000000.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1037%2F0022-3514.88.4.589&rft_id=info%3Apmid%2F15796662&rft.issue=4&rft.jtitle=Journal+of+Personality+and+Social+Psychology&rft.pages=589-604&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.volume=88" contenteditable="false"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span>


* {{Cite journal|journal=Psychological Bulletin |volume=136| issue=4 |year=2010 |pages=495–525 |doi=10.1037/a0019486 |title=Ego Depletion and the Strength Model of Self-Control: A Meta-Analysis |first1=Martin S.|last1=Hagger |first2=Chantelle |last2=Wood|pmid=20565167 |first3=Chris |last3=Stiff |first4= Nikos L. D. |last4=Chatzisarantis|publisher=American Psychological Association|issn=0033-2909|postscript=<!-- Bot inserted parameter. Either remove it; or change its value to "." for the cite to end in a ".", as necessary. -->}}
* <span class="citation journal" contenteditable="false">Hagger, Martin S.; Wood, Chantelle; Stiff, Chris; Chatzisarantis, Nikos L. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">D. (2010). "Ego Depletion and the Strength Model of Self-Control: A Meta-Analysis". ''Psychological Bulletin'' (American Psychological Association) '''136''' (4): 495–525. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1037/a0019486|10.1037/a0019486]]. [[Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası|ISSN]]&nbsp;[//www.worldcat.org/issn/0033-2909 0033-2909]. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">[[PubMed|PMID]]&nbsp;[//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20565167 20565167].</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AEgo+depletion&rft.atitle=Ego+Depletion+and+the+Strength+Model+of+Self-Control%3A+A+Meta-Analysis&rft.au=Chatzisarantis%2C+Nikos+L.+D.&rft.aufirst=Martin+S.&rft.au=Hagger%2C+Martin+S.&rft.aulast=Hagger&rft.au=Stiff%2C+Chris&rft.au=Wood%2C+Chantelle&rft.date=2010&rft.genre=article&rft_id=info%3Adoi%2F10.1037%2Fa0019486&rft_id=info%3Apmid%2F20565167&rft.issn=0033-2909&rft.issue=4&rft.jtitle=Psychological+Bulletin&rft.pages=495-525&rft.pub=American+Psychological+Association&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.volume=136" contenteditable="false"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span>


* {{cite journal | last1 = Inzlicht | first1 = M. | last2 = Schmeichel | first2 = B. J. | year = 2012 | title = What is ego depletion? Toward a mechanistic revision of the resource model of self-control | url = | journal = Perspectives on Psychological Science | volume = 7 | issue = 5| pages = 450–463 | doi = 10.1177/1745691612454134 }}
* <span class="citation journal" contenteditable="false">Inzlicht, M.; Schmeichel, B. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">J. (2012). "What is ego depletion? Toward a mechanistic revision of the resource model of self-control". </span><span class="citation journal" contenteditable="false">''Perspectives on Psychological Science'' '''7''' (5): 450–463. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1177/1745691612454134|10.1177/1745691612454134]].</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AEgo+depletion&rft.atitle=What+is+ego+depletion%3F+Toward+a+mechanistic+revision+of+the+resource+model+of+self-control&rft.aufirst=M.&rft.au=Inzlicht%2C+M.&rft.aulast=Inzlicht&rft.au=Schmeichel%2C+B.+J.&rft.date=2012&rft.genre=article&rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F1745691612454134&rft.issue=5&rft.jtitle=Perspectives+on+Psychological+Science&rft.pages=450-463&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.volume=7" contenteditable="false"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span>


* {{cite journal | last1 = Muraven | first1 = M. | last2 = Baumeister | first2 = R. F. | year = 2000 | title = Self-regulation and depletion of limited resources: Does self-control resemble a muscle? | url = | journal = Psychological Bulletin | volume = 126 | issue = 2| pages = 247–259 | doi = 10.1037/0033-2909.126.2.247 | pmid = 10748642 }}
* <span class="citation journal" contenteditable="false">Muraven, M.; Baumeister, R. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">F. (2000). "Self-regulation and depletion of limited resources: Does self-control resemble a muscle?". ''Psychological Bulletin'' '''126''' (2): 247–259. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1037/0033-2909.126.2.247|10.1037/0033-2909.126.2.247]]. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">[[PubMed|PMID]]&nbsp;[//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10748642 10748642].</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AEgo+depletion&rft.atitle=Self-regulation+and+depletion+of+limited+resources%3A+Does+self-control+resemble+a+muscle%3F&rft.au=Baumeister%2C+R.+F.&rft.aufirst=M.&rft.aulast=Muraven&rft.au=Muraven%2C+M.&rft.date=2000&rft.genre=article&rft_id=info%3Adoi%2F10.1037%2F0033-2909.126.2.247&rft_id=info%3Apmid%2F10748642&rft.issue=2&rft.jtitle=Psychological+Bulletin&rft.pages=247-259&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.volume=126" contenteditable="false"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span>


* {{cite journal | last1 = Muraven | first1 = M. | last2 = Tice | first2 = D. M. | last3 = Baumeister | first3 = R. F. | year = 1998 | title = Self-control as a limited resource: Regulatory depletion patterns | url = | journal = [[Journal of Personality and Social Psychology]] | volume = 74 | issue = 3| pages = 774–789 | doi = 10.1037/0022-3514.74.3.774 | pmid=9523419}}
* <span class="citation journal" contenteditable="false">Muraven, M.; Tice, D. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">M.; Baumeister, R. F. (1998). "Self-control as a limited resource: Regulatory depletion patterns". ''Journal of Personality and Social Psychology'' '''74''' (3): 774–789. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1037/0022-3514.74.3.774|10.1037/0022-3514.74.3.774]]. </span><span class="citation journal" contenteditable="false">[[PubMed|PMID]]&nbsp;[//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9523419 9523419].</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AEgo+depletion&rft.atitle=Self-control+as+a+limited+resource%3A+Regulatory+depletion+patterns&rft.au=Baumeister%2C+R.+F.&rft.aufirst=M.&rft.aulast=Muraven&rft.au=Muraven%2C+M.&rft.au=Tice%2C+D.+M.&rft.date=1998&rft.genre=article&rft_id=info%3Adoi%2F10.1037%2F0022-3514.74.3.774&rft_id=info%3Apmid%2F9523419&rft.issue=3&rft.jtitle=Journal+of+Personality+and+Social+Psychology&rft.pages=774-789&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.volume=74" contenteditable="false"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span>


== External links ==
==Dış bağlantılar ==
* [http://www.psy.fsu.edu/~baumeisterticelab/egodepletion.html Resources and Articles on Ego Depletion]
* [http://www.psy.fsu.edu/~baumeisterticelab/egodepletion.html Resources and Articles on Ego Depletion]
* [http://www.nytimes.com/2008/04/02/opinion/02aamodt.html New York Times editorial]
* [http://www.nytimes.com/2008/04/02/opinion/02aamodt.html New York Times editorial]


[[Kategori:Motivasyon]]
[[Kategori:Motivasyon]]

Sayfanın 23.47, 21 Mayıs 2015 tarihindeki hâli

Benlik kaynaklarının tükenmesi, öz-kontrol ya da özgür irade gücünün kullanılabilecek sınırlı kaynaklara dayandığı düşüncesini ifade etmektedir.[1] Zihinsel aktivite için enerji düşük olduğunda, öz kontrol zayıflar ve bu durum benlik kaynaklarının tükenmesi olarak adlandırılır. Özellikle, benlik kaynaklarının tükenmesi durumunun deneyimlenmesi, kişinin daha sonraki aktivitelerde kendini kontrol etme becerisini zayıflatır. Öz-kontrol gerektiren benlik kaynaklarını tüketici bir görev, sonrasında gelen öz-kontrol görevi için, her ne kadar görevler birbiriyle ilişkisiz görünse de, engelleyici bir etki yaratır. Öz-kontrol benliğin hem birey hem de bireylerarası düzeyindeki işlevinde önemli bir role sahiptir. Bu nedenle, benlik kaynaklarının tükenmesi, deneysel psikolojide ve spesifik olarak sosyal psikolojide önemli bir konudur, çünkü mekanizması, insanın öz-kontrol süreçlerinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.

Temel deneysel bulgular

Roy Baumeister ve çalışma arkadaşları öz-kontrolü hem güçlendirilebilen hem de zayıflatılabilen bir kasa benzeten bir model önermişlerdir. Bu modele göre, öz-kontrol "kasının" kullanılması, sonraki görevler için bu kasın gücünde azalmaya, ya da benlik kaynağının tükenmesine, yol açacaktır. Bir çok deneysel bulgu, öz-kontrol ya da benlik kaynakları tükenmesine yönelik bu kas modelini desteklemektedir.[2]

Roy Baumeister, Ellen Bratslavsky, Mark Muraven ve Dianne Tice tarafından 1998'de yapılan temel bir deney benlik kaynaklarının tükenmesinin bir çok farklı bağlamda ve durumda etkileri olduğuna dair ilk bulguları ortaya koymuştur.[1] Araştırmacılar, başlangıçta çikolatanın cazibesine direnen insanların, sonrasındaki zorlayıcı bir bulmaca görevinde daha az çabalayabildiklerini göstermiştir. Araştırmacılar, çekici bir ikrama karşı koymaktan kaynaklanan bu etkiyi benlik kaynaklarının tükenmesine atfetmişlerdir. Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi durumunun bir göstergesi olarak, insanların gönüllü olarak kendi inançlarına ters bir konuşma yaptığında da, zorlayıcı bir bulmacada daha az çabalayabildikleri gösterilmiştir. İlginç bir biçimde bu etki, insanlara seçim şansı verilmediğinde ve tutumlarına aykırı bir konuşma yazmaya zorlandıkları durumlarda bu derece güçlü değildir. Sonuç olarak hem seçim davranışının hem de tutumlara aykırı davranışların aynı sınırlı kaynak havuzundan yararlandığına inanılmaktadır. Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesi etkisinin farklı durumlarda gerçekleşebileceğini ve benlik kaynakları tükenmesinin bağlam bağımlı olmadığını göstermiştir. Bu deney, araştırmacıların önceki bulgulardan çıkarılan düşünceleri sentezlemeleri açısından önemlidir. Bu çalışmayla birlikte, Baumeister ve arkadaşları, benlik kaynaklarının tükenmesine dair ilk doğrudan deneysel bulguları göstermişler ve konunun ilgi duyulan bir araştırma konusu haline gelmesini sağlamışlardır.

Fizyolojik ilişkiler

Glikozun, öz-kontrol için gerekli olan özel bir enerji formu olarak rolü araştırılmıştır. Glikoz, bir çok besinde bulunan bir şeker, beden ve beyin için önemli bir enerji kaynağıdır. Bir çok deney, öz-kontrol tükenmesi ile azalan kan şekeri düzeyini bağlantılandırmıştır ve öz-kontrol perfromansının glikoz tüketerek (örn. limonata) yenilenebildiğini göstermektedir.[3] Ancak bazı bulgular (fakat hepsi değil), sorgulanmıştır.[4] Bir kaç güncel deney, benlik kaynakları tükenmesi etkisinin ödüllendirici özelliklere sahip olabilen .[5] tatlıları sadece tadarak (çiğneyerek ya da tüketerek değil) tersine dönebileceğini göstermiştir.[6][7][8] Diğerleri, şekerin tadının (yapay tatlandırıcının değil) psikofizyolojik uyarıcı etkileri olduğunu ileri sürmüşlerdir. Segertrom and Solberg Nes (2007), tarafından yapılan bir deney, kalp atışındaki farklılığın hem benlik kaynakları tükenmesinin hem de görev öncesi öz-kontrol indeksi için işaretçisi olduğunu göstermiştir. 

[1]

Öz-kontrol başarısızlığının altında yatan nöral süreçler yakın zamanda nöropsikolojik teknikler kullanılarak araştırılmıştır. Zihinsel kontrolün bilişsel ve nörobilimsel modellerine göre, " çatışma izleyici/hata denetleyici sistem" amaçlanan hedefler ile gerçek davranışlar arasındaki uyuşmazlıkları belirlemektedir.[9] Hata ilişkili olumsuzluk sinyalleri, olay ilişkili potansiyellerin insanların çeşitli psikolojik görevlerde hata yaptıklarında anterior singulat korteks tarafında üretildiği düşünülen dalga formlarıdır.<.[10] Elektroensefalografi (EEG) kayıtları kullanılarak, Inzlicht ve Gussell, duygu bastırılması görevinde bulunan kişilerin bulunmayanlara kıyasla,daha zayıf hata- ilişkili olumsuzluk sinyalleri gösterdikleri bulunmuştur.[9] Bu bulgular, öz-kontrol sergileme sonrası benlik kaynakları tükenmesinin çatışma izlemesinden sorumlu olan nöral mekanizmaları zayıflattığına dair ilk kanıtları oluşturmaktadır.

Etkiler ve faktörler

Pozitif duygulanım

Yakın zamanda, pozitif duygudurumun benlik kaynakları tükenmesinin sonrasındaki performans için zayıflatıcı etkisini tamponlayabileceği gösterilmiştir.[11] İnsanlara komik videolar izletilerek ya da sürpriz bir hediye verilerek pozitif duygudurum aşılanmıştır. Pozitif duygudurum, kişilerin benlik kaynaklarını daha hızlı onarmalarına izin veriyor gibi gözükmekte ve dahası kişilerin kendini düzenleme becerilerini arttırmaktadır. Pozitif duygudurumun daha öncesinde öz-düzenleyici görevlerde bulunmayan kişiler için genel pozitif faydasına dair bir iddia yoktur, sadece pozitif duygudurum tükenmiş kişilerin öz-düzenleme becerilerini onarabilmektedir. Dahası bu deneysel çalışma, performans onarımındaki mekanizmaları detaylıca açıklamamaktadır. Pozitif duygudurumun benlik kaynakları etkisini yok mu ettiği yoksa sadece kişilerin tükenen durumlarına rağmen görevlerinde daha azimli olmaya mı motive ettiği bilinmemektedir. Benlik kaynaklarının tükenmesi etkisi, tek başına (duygudurum müdahalesi olmadan), duygudurumu kontrol eden ya da duygudurumda değişikliğe yol açmayan bir çok benlik kaynakları deneyinde gösterildiği gibi, duygudurum değişimleriyle ilişkisiz bulunmuştur. Yani, pozitif duygudurum, sadece kişinin kaynakları tükendikten sonra, benlik kaynaklarının tükenmesi etkisini yok etmenin bir yoludur.

Suçluluk ve prososyal davranış

Benlik kaynakları tükenmesi, suçluluk ve prososyal davranışta da kendini göstermektedir. Suçluluk hissi olumsuz olmasına rağmen adaptif insan etkileşimlerini kolaylaştırmak için gereklidir.[12] Suçluluk deneyimi, kişinin geçmiş eylem ve davranışları üzerine yansıtma becerisine bağlıdır. Benlik kaynakları tükenmesinin böyle bir düşüncede bulunma becerisine ket vurduğu, dolayısıyla suçluluk deneyimlemeyi zorlaştırdığı görülmüştür.[13] Suçluluk tipik olarak prososyal davranışa neden olduğundan, benlik kaynakları tükenmesi suçlu vicdanından kaynaklanan iyi davranışları, eylemleri azaltacaktır. Xu ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada, katılımcıların bir kısmından , benlik kaynaklarının tükenmesine yol açan bir durum olarak, hayvanların kesimi ile ilgili bir video izlerken duygularını bastırmaları istenmiştir.[13] Daha sonra katılımcıları hata yaptıklarında karşı oyuncunun onlara yüksek sesle ve hoş olmayan bir sesle bağırdıkları bir oyun oynayarak suçluluk duygusu hissetmeleri sağlanmıştır. Deneyin sonunda, katılımcılara parayı sonraki katılımcıya bırakmak ya da hayırsever bir bağışta bulunma seçenekleri verilmiştir. Bunlar, prososyal davranış ölçümleridir. Çalışmanın sonuçları, benlik kaynakları tükenmesi deneyimleyen kişilerin deneyimlemeyenlere kıyasla, daha az suçlu hissettiklerin ve daha az bağışta bulunduklarını göstermiştir. Bu bulgu, benlik kaynakları tükenmesinin kişinin suçluluk deneyimleme becerisini azaltarak, prososyal davranış üzerinde dolaylı bir etkisi olduğunu göstermektedir

Algılanan yorgunluk düzeyi

Bireyin algıladığı yorgunluk düzeyinin gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak sonraki öz-kontrol gerektiren görevlerdeki performansını etkileyebileceği gösterilmiştir.<.[14] Bu etki hayali yorgunluk olarak bilinmektedir. Bu etki, katılımcıların, gerçek tükenme düzeylerini belirleyen, benlik kaynaklarını tüketen veya tüketmeyen bir görevde bulundukları bir deneyde gösterilmiştir. Sonuçta katılımcılar, kendi tükenme düzeylerinin gerçek tükenme düzeyinden daha düşük olduğuna inanmaları sağlandığında, zor bir bellek görevinde daha iyi performans sergilemişlerdir. Bu bulgu, artan algılanan yorgunluk düzeyinin, gerçek tükenme düzeyinden bağımsız olarak, öz-düzenleme performansını zedeleyebileceğini göstermektedir.

Motivasyon ve inançlar

Benlik kaynakları tükenmesinin en önemlisi öz-düzenleme bozuklukları olmak üzere önemli olumsuz sonuçlara sahip olduğu gösterilmiştir. Ancak, bu etkiler dışsal motivasyonlar ve sınırsız irade gücü inançları ile geçici olarak engellenebilmektedir. Böyle bir dışsal motivasyonun örneği, Boucher ve Kofos (2012) tarafından yapılan ve tükenmiş katılımcıların para ile motive edilmeleri durumunda, sonraki öz-kontrol görevinde daha iyi performans göstermeleri ile sonuçlanan bir çalışma ile gösterilmiştir.[15]

Carol Dweck tarafından yapılan bir deney ve Roy Baumeister ve Kathleen Vohs tarafından yapılan sonraki çalışmalar, sınırsız öz-kontrol inançlarının, benlik kaynakları tükenmesini uzun sürede olmasa da kısa sürede hafiflettiğini göstermiştir. Yorulmadığına inandırılan katılımcılar, ikinci görevde daha iyi bir performans sergilerken, üçüncü görevde tamamıyla tükenmişlerdir.[16]

Yaş

Çoğu benlik kaynakları tükenmesi çalışması üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Bu durum, elde edilen sonuçların ne derece genellenebilir olduğu sorularını ortaya çıkarmıştır. Öz-kontrolle ilgili beyin bölgelerinin 20li yaşların ortalarına kadar gelişimini sürdürdüğü göz önüne alındığında, genç insanlar, benlik kaynakları tükenmesine daha açık olabilirler. Örneğin, yakın zamandaki bir çalışma, genç üniversite öğrencilerinin tipik tükenme manipülasyonu sonrasında benlik tükenmesi yaşadıklarını ancak 40 yaşın üstündeki kişilerin benlik kaynakları tükenmesi durumu yaşamadıkları görülmüştür.[17]

Gerçek-yaşam sonuçları

Benlik kaynakları tükenmesi durumunda, kişilerin davranışlara sebep olabilmektedir. öz-düzenleme becerileri, saldırgan davranışları gibi bir çok istenmeyen, uyumsuz davranışlara sebep olabilmektedir.

Diet yapmak

Kathleen Vohs ve Todd Heatherton tarafından yapılan bir deney ile, benlik kaynakları tükenmesinin diyet yapmayanlara kıyasla diyet yapanlarla ilişkili olduğu gösterilmiştir.[18] Kronik diyet yapanlar sürekli olarak, arzularına karşı koymaya ve besin alımını sınırlamaya çalışmaktadır. Vohs ve Heatherton, besin alımını düzenleme görevinin çekici atıştırmalıklarla karşılaşma durumunda, özellikle kişi benlik kaynaklarının tükenmesi durumunda ise, zayıfladığını göstermişlerdir. Hem diyet yapanlar hem de yapmayanlar, film izlerken duygularını bastırmaya çalışmışlardır. Sonrasında, katılımcıların tat testi için dondurma yemeleri gerekmiştir. Temel bulgu, duygusal tepkilerini bastıran katılımcıların, bastırmayanlara kıyasla daha fazla benlik kaynağı tükenmesi yaşamış olmalarıdır. Buna ek olarak, bu katılımcılar, tat testi görevinde daha fazla dondurma yemişlerdir. Diyet yapmayanlar bu görevlerde diyet yapanlar gibi öz-düzenleme başarısızlıkları göstermemişlerdir. Bu nedenle, diyet yapma eyleminin kendisinin benlik kaynağı tüketimine sebep oluyor gibi gözükmektedir. Diyet yapanlar besin alımını sınırlamak için çok fazla enerji harcamaktadır, ancak bu çabalar büyük bir cezbedicilikle karşılaşıldığında sarsılmaktadır.

Atletik performans

Araştırmacılar, yarışmacı atletlerin zihinsel işlevlerinin kolay bir bilişsel görevi tamamlamalarına kıyasla, zor bir bilişsel görevi tamamladıklarında daha fazla engellenebildiğini bulgulamışlardır. [19] Bu bulgular, benlik kaynakları tükenmesinin sadece sonrasında gelen bilişsel görevdeki performansı değil, fiziksel görevdeki performansı da etkilediğini göstermektedir.

Tüketici davranışı

Tüketim dünyasında, insanlar dürtüsel ve gereksiz satın alımların cazibesine direnerek, bilgili satın alımlar yapmak için değerli enerji kaynaklarının kullanımını gerektiren bir çok karar ve seçimle karşı karşıya kalırlar. Tüketiciler sürekli olarak geniş seçenekler bombardımanına tutulurlar. En iyi seçimi yapabilmek için kişi çeşitli ürünlerin farklı özelliklerini karşılaştırmalıdır. Tüketici kararlarının karmaşıklığı kendi başına benlik kaynakları tükenmesi ile sonuçlanır.[20] Bu durum tüketicilerin alması gereken sonraki kararlarda da etkili olur. Tüketicilerin kaynakları tükendiğinde, daha pasif olmaya ve kendi değerleriyle tam örtüşmeyen daha dürtüsel kararlar almaya daha eğilimli olurlar.

Tüketiciler pazarda farklı fiyat aralıkları ve ürün kalitelerine sahip birçok seçenekle karşı karşıya kalırlar. Bir çok seçeneğe sahip olmak tüketicinin bunalmış hissetmesine ve benlik kaynakları tükenmesine yol açabilir.[21] Reklamlar, tüketiciye ürüne sahip olması gerektiğini ve ürünü hak ettiğini söyler. Bu durum yorgunluk ve hayal kırıklığı ile sonuçlanır ve kişilerin o ürünü almasına sebebiyet verir.[22] Yorgunluk ve hayal kırıklığı harcama çabası, hangi mağazanın en iyi fiyatlara sahip olduğuna karar verme ve o mağazaya girmeye karar verme, aynı zamanda ürünü almak için gerekli olan çabalardan da kaynaklanabilir. Bu durumda insanlar, yüksek fiyatlı ya da en ucuz ürünü almaya yönlendirilme eğilimindedirler. [23]

Düşük öz-kontrole sahip tüketiciler, yüksek statülü ürünü almak için daha fazla yatırım yapmaya daha açıktırlar.[24] Bu tüketiciler,aynı zamanda ürün için daha motive edilmiş, daha kararlı ve daha fazla ödeme yapmaya eğilimlidirler. Bu durum, tüketicilerin güçlü olduğu algısına sahip olmalarına yol açacak; tüketiciler yeniden kendilerini kontrol içinde hissedecek ve kendi benlik kaynaklarının tükenmesi durumlarının üzerinden geldiklerini hissedeceklerdir. Bu durum aynı zamanda onları yüksek statüye sahip bir markanın ürününü almaya teşvik edebilir. Tüketici, bu markanın daha faydalı, ya da daha güvenilir olduğunu hissedebilir.

Teorik açıklamalar

Korunum hipotezi

Korunum hipotezi, benlik kaynakları tükenmesinin kısmi açıklamasıdır. Bu hipotez, iki tür tükenme çeşidini ileri sürer:

  1. Kişinin kaynaklarının tamamen tükenmesi ve kendini kontrol edememesi
  2. Kişinin kaynaklarının tamamen değil kısmen tükenmesi. Yine de kişi, tamamen tükenmeden kaçınmak için, öz- kontrol çabalarını azaltır. [25]

Bu görüşe göre, insanlar tükenmiş hissettiklerinde, hala gelecekte yüksek öncelikli durumlarda kullanabilecekleri enerji rezervine sahiptir. Bu işlevsel olabilir, çünkü belli bir zamanda daha fazla kaynak harcamak, kişiyi beklenmeyen öz-düzenleme ve öz-izleme davranışları gerektiren durumların ortaya çıkması halinde, kaynakların tükenmesi haliyle karşı karşıya bırakabilir. Zihinsel enerjinin küçük rezervlerinin varlığı, sonuçta, neden çeşitli motive edicilerin az ve orta düzey benlik tükenmesini engelleyebildiğini de açıklamaktadır. Düşük kaynakların olduğu durumlarda, kişi daha fazla enerji harcamak için yeterli motivasyona sahip değildir, ancak dışsal motivasyon sunulursa, hala kullanabileceği ekstra kaynağa sahiptir. Yani, benlik kaynakları tükenmesi, gelecekte acil durumlarda ihtiyaç duyulabilecek önemli kaynakların korunması için gerekli olan psikolojik kısıtlama olarak kavramsallaştırılabilir. Orta düzey tükenme altında, insanlar kendi rezervlerinde normal şartlar altında ulaşamayacakları küçük miktarda enerjiye sahiplerdir.[25]

Sorular ve alternatif açıklamalar

Her ne kadar, öz-kontrol geleneksel olarak tüketilebilen sınırlı bir kaynak olarak düşünülse de bazı araştırmacılar, bu modelle uyuşmazlık içindedirler. Bir çok çalışma benlik kaynakları tükenmesi etkisini kanıtlasa da, benlik kaynakları tükenmesinin doğrudan ölçümü mümkün değildir ve çalışmalar bu etkiyi genellikle insanların bir öz-kontrol görevi (tüketici görev) tamamladıktan sonra diğer görevde ne kadar çabaladıklarını ölçümleyerek gözlemektedir.[1] Benlik kaynakları tükenmesi teorisi, bireyin iradesinin içsel mekanizmalarına dayanmaktadır ve sadece doğrusal olmayan bir şekilde test edilebilmekte ve çıkarımlar yapılabilmektedir. Benlik kaynakları tükenmesi araştırmalarının karşılaştığı bir diğer zorluk ise, çalışılan bireylerin genel zihinsel durumlarıdır. Depresyon deneyimlediklerini belirten ya da zaten çalışmadan önce yüksek düzey benlik kaynakları tükenmesi yaşayan kişilerde, elde edilen sonuçların bozulmuş olabileceğine dair şüpheler vardır.

Ancak, birçok benlik kaynağı tükenmesi çalışması, duygudurumun sonuçlarla ilişkili olmadığını göstermiştir. Aslında birçok benlik kaynağı tükenmesi çalışması, duygudurumun etkisini test etmişler ve bir etkisini bulamamışlardır. Buna ek olarak, benlik kaynakları tükenmesi ölçümü, bilişsel çelişkinin karıştırıcı etkisinden etkilenebilir. Araştırmacılar, psikolojik görevlerde kişilerin gerçekten benlik kaynakları tükenmesi mi yaşadığını yoksa sadece bilişsel çelişki mi yaşadıklarını sorgulamışlardır. [1]

Süreç modeli

Öz-kontrolün en çok bilinen orjinal modeline karşıt olarak, Michael Inzlicht ve Brandon J. Schmeichel süreç modeli olarak adlandırdıkları alternatif bir tükenme modeli önermişlerdir.[9] Süreç modeli, başlangıçtaki irade kullanımının, kişinin motivasyonunu kontrolden hazza doğru kaydırdığını düşüncesinini ileri sürmektedir. Bu sürecin bir parçası olarak, kişinin dikkati, kontrol ihtiyacını belirten ipuçlarından, haz belirten ipuçlarına doğru kaymaktadır. Inzlicht ve Schmeichel, süreç modelinin öz-kontrol süreçlerinin anlaşılması için bir başlangıç noktası sağladığını ve bilişsel, motivasyonel ve duygusal etkilerini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ifade etmişlerdir.

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. ^ a b c d Baumeister, R. F.; Bratslavsky, E.; Muraven, M.; Tice, D. M. (1998). "Ego depletion: Is the active self a limited resource?" (PDF). Journal of Personality and Social Psychology. 74 (5): 1252–1265. doi:10.1037/0022-3514.74.5.1252. PMID 9599441. 
  2. ^ Baumeister, R. F. (2002). Ego depletion and self-control failure: an energy model of the self’s executive function. Psychology Press.
  3. ^ Gailliot, M. T.; Baumeister, R. F.; Dewall, C. N.; Maner, J. K.; Plant, E. A.; Tice, D. M.; Brewer, B. J.; Schmeichel, Brandon J. (2007). "Self-control relies on glucose as a limited energy source: Willpower is more than a metaphor". Journal of Personality and Social Psychology. 92 (2): 325–336. doi:10.1037/0022-3514.92.2.325. PMID 17279852. 
  4. ^ Kurzban, R. (2010). "Does the brain consume additional glucose during self-control tasks?". Evolutionary psychology: an international journal of evolutionary approaches to psychology and behavior. 8: 244. 
  5. ^ Frank, G.K.; Oberndorfer, T.A.; Simmons, A.N.; Paulus, M.P.; Fudge, J.L.; Yang, T.T.; Kaye, W.H. (2008). "Sucrose activates human taste pathways differently from artificial sweetener". Neuroimage. 39 (4): 1559–1569. doi:10.1016/j.neuroimage.2007.10.061. 
  6. ^ Hagger, M.S.; Chatzisarantis, N.L. (2013). "The Sweet Taste of Success The Presence of Glucose in the Oral Cavity Moderates the Depletion of Self-Control Resources". Personality and Social Psychology Bulletin. 39: 28–42. doi:10.1177/0146167212459912. 
  7. ^ Molden, D.C.; Hui, C.M.; Scholer, A.A.; Meier, B.P.; Noreen, E.E.; d'Agostino, P.R.; Martin, V. (2012). "Motivational versus metabolic effects of carbohydrates on self-control". Psychological Science. 23 (10): 1137–1144. doi:10.1177/0956797612439069. 
  8. ^ Sanders, M.A.; Shirk, S.D.; Burgin, C.J.; Martin, L.L. (2012). "The Gargle Effect Rinsing the Mouth With Glucose Enhances Self-Control". Psychological Science. 23 (12): 1470–1472. doi:10.1177/0956797612450034. 
  9. ^ a b c Inzlicht, M.; Gutsell, J. N. (2007). "Running on empty: Neural signals for self-control failure". Psychological Science. 18 (11): 933–937. doi:10.1111/j.1467-9280.2007.02004.x.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "inzlicht2007" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Holroyd, C. B.; Coles, M. G. H. (2002). "The Neural Basis of Human Error Processing: Reinforcement Learning, Dopamine, and the Error-related Negativity". Psychological Review. 209 (4): 679–709. doi:10.1037/0033-295X.109.4.679. 
  11. ^ Tice, D. M.; Baumeister, R. F.; Shmueli, D.; Muraven, M. (2007). "Restoring the self: Positive affect helps improve self-regulation following ego depletion". Journal of Experimental Social Psychology. 43 (3): 379–384. doi:10.1016/j.jesp.2006.05.007. 
  12. ^ Baumeister, R. F.; Stillwell, A. M.; Heatherton, T. F. (1994). "Guilt: An interpersonal approach". Psychological Bulletin. 115 (2): 243–267. doi:10.1037/0033-2909.115.2.243. PMID 8165271. 
  13. ^ a b Xu, H.; Bègue, L.; Bushman, B. J. (2012). "Too fatigued to care: Ego depletion, guilt, and prosocial behavior". Journal of Experimental Social Psychology. 43 (5): 379–384. doi:10.1016/j.jesp.2012.03.007. 
  14. ^ Clarkson, J. J.; Hirt, E. R.; Austin Chapman, A. D.; Jia, L. (2010). "The impact of illusory fatigue on executive control: Do perceptions of depletion impair working memory capacity?". Social Psychological and Personality Science. 2 (3): 231–238. doi:10.1177/1948550610386628. 
  15. ^ Boucher, H. C.; Kofos, M. N. (2012). "The idea of money counteracts ego depletion effects". Journal of Experimental Social Psychology. 48 (4): 804–810. doi:10.1016/j.jesp.2012.02.003. 
  16. ^ Vohs, K. D.; Baumeister, R. F.; Schmeichel, B. J. (2012). "Motivation, personal beliefs, and limited resources all contribute to self-control". Journal of Experimental Social Psychology. 48 (4): 943–947. doi:10.1016/j.jesp.2012.03.002. 
  17. ^ Dahm, T; Neshat-Doost, HT; Golden, A-M; Horn, E; Hagger, M; ve diğerleri. (2011). "Age Shall Not Weary Us: Deleterious Effects of Self-Regulation Depletion Are Specific to Younger Adults". PLoS ONE. 6 (10): e26351. doi:10.1371/journal.pone.0026351. 
  18. ^ Vohs, K. D.; Heatherton, T. F. (2000). "Self-regulatory failure: A resource-depletion approach". Psychological Science. 11 (3): 249–254. doi:10.1111/1467-9280.00250. PMID 11273412. 
  19. ^ Dorris, D. C.; Power, D. A.; Kenefick, E. (2011). "Investigating the effects of ego depletion on physical exercise routines of athletes". Psychology of Sport and Exercise. 13 (2): 118–125. doi:10.1016/j.psychsport.2011.10.004. 
  20. ^ Baumeister, R. F.; Sparks, E. A.; Stillman, T. F.; Vohs, K. D. (2008). "Free will in consumer behavior: Self-control, ego depletion, and choice". Journal of Consumer Psychology. 18: 4–13. doi:10.1016/j.jcps.2007.10.002. 
  21. ^ Hofmann, W.; Strack, F.; Deutsch, R. (2008). "Free to buy? Explaining self-control and impulse in consumer behavior". Journal Of Consumer Psychology. 18 (1): 22–26. doi:10.1016/j.jcps.2007.10.005. 
  22. ^ Schmeichel, B.J.; Vohs, K.D.; Baumeister, R.F. (2003). "Intellectual performance and ego depletion: Role of the self in logical reasoning and other information processing". Journal of Personality and Social Psychology. 85: 33−46. 
  23. ^ Baumeister, R. F.; Sparks, E. A.; Stillman, T. F.; Vohs, K. D. (2008). "Free will in consumer behavior: Self-control, ego depletion, and choice". Journal Of Consumer Psychology. 18 (1): 4–13. doi:10.1016/j.jcps.2007.10.002. 
  24. ^ CUTRIGHT, K. M.; SAMPER, A. (2014). "Doing It the Hard Way: How Low Control Drives Preferences for High-Effort Products and Services". Journal Of Consumer Research. 41 (3): 730–745. 
  25. ^ a b Baumeister, R. F.; Vohs, K. D. (2007). "Self-regulation, ego depletion, and motivation". Social and Personality Psychology Compass. 1: 115–128. doi:10.1111/j.1751-9004.2007.00001.x. 

Ek okumalar

  • Hagger, Martin S.; Wood, Chantelle; Stiff, Chris; Chatzisarantis, Nikos L. D. (2010). "Ego Depletion and the Strength Model of Self-Control: A Meta-Analysis". Psychological Bulletin. American Psychological Association. 136 (4): 495–525. doi:10.1037/a0019486. ISSN 0033-2909. PMID 20565167. 
  • Inzlicht, M.; Schmeichel, B. J. (2012). "What is ego depletion? Toward a mechanistic revision of the resource model of self-control". Perspectives on Psychological Science. 7 (5): 450–463. doi:10.1177/1745691612454134. 
  • Muraven, M.; Baumeister, R. F. (2000). "Self-regulation and depletion of limited resources: Does self-control resemble a muscle?". Psychological Bulletin. 126 (2): 247–259. doi:10.1037/0033-2909.126.2.247. PMID 10748642. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Benlik_kaynakları_tükenmesi&oldid=15570301" sayfasından alınmıştır