Robert S.Hartman

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Robert S. Hartman
DoğumRobert Schirokauer Hartman
27 Ocak 1910(1910-01-27)
Berlin, Almanya
Ölüm20 Eylül 1973 (63 yaşında)
Cuernavaca, Meksika
MilliyetAlman-Amerikan
EğitimAlman Siyaset Bilimi Koleji, Paris Üniversitesi, Londra Ekonomi Okulu ve Berlin Üniversitesi.
MeslekMantıkçı ve filozof
Etkin yıllar1932 - 1973
Tanınma nedeniBiçimsel Aksiyoloji
Önemli eser(ler)The Structure of Value, Five Lectures on Formal Axiology, The Revolution Against War

Robert Schirokauer Hartman (d. 27 Ocak 1910 - ö. 20 Eylül 1973[1]) bir Alman-Amerikalı mantıkçı ve filozoftur. Başlıca çalışma alanı bilimsel aksiyoloji (değer bilimi) idi ve orijinal teorisyeni olarak biliniyor. Onun aksiyolojisi, psikolojide bir bireyin karakterini ölçmek için kullanılan Hartman Değer Envanteri'nin ("Hartman Value Profile (HVP)" olarak da bilinir),[2] temelidir.

Erken dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert S. Hartman, 27 Ocak 1910'da Almanya'nın Berlin kentinde doğdu.[1] Alman Siyaset Bilimi Koleji'nde ve ayrıca Paris Üniversitesi'nde, Londra Ekonomi Okulu'nda ve 1932'de yüksek lisans derecesi aldığı Berlin Üniversitesi'nde okudu.

Berlin Üniversitesi'nde idare hukuku ve hukuk felsefesi alanlarında eğitmen olarak çalışmaya başladı ve aynı zamanda Berlin-Charlottenburg Bölge Mahkemesinde Yargıç Yardımcısı olarak görev yaptı. 1932'de İngiltere'ye gitmek üzere Almanya'dan ayrıldı ve "İngiltere'de Walt Disney Productions için telif hakkı temsilcisi olarak çalışmaya başladı ve daha sonra eşiyle tanışıp evlendiği Danimarka, Norveç, Finlandiya ve İsveç'te Disney için ofisler açtı. Hartman ailesi, Orta Amerika ve Antiller'de Disney Productions'ı temsil ettiği Mexico City'ye taşındı."[3]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartman'ın Faşizmi reddetmesi, onu Nazi partisiyle çatışmaya soktu ve 1932'de sahte bir pasaport kullanarak Almanya'yı terk etmeye zorladı. Aslen Robert Schirokauer olan adını yasal olarak pasaportundaki Robert S. Hartman adıyla değiştirdi. 1938'de, bir İsveçli yabancının pasaportunu kullanarak, o, eşi ve oğlu, daha sonra vatandaş oldukları Amerika Birleşik Devletleri'ne 1941'de göç edene kadar yaşadıkları Meksika'ya gitmek üzere Avrupa'dan ayrıldılar.

1941'de Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti ve vatandaşı oldu. Felsefe alanında doktorasını 1946'da Northwestern Üniversitesinde yaptı.[1] Berlin Üniversitesi'nde ve Chicago yakınlarındaki Lake Forest Academy'de ders verdi. Wooster Koleji'nde (1945 - 1948) ve Ohio Eyalet Üniversitesi'nde (1948 - 1956) felsefe profesörüydü ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (1955 - 1956) ve 1966'da Yale Üniversitesi'nde misafir profesördü.[1] Hartman, 1956-1957 yılları arasında Meksika Ulusal Üniversitesi'nde Araştırma Görevlisi ve Değişim Profesörüydü ve 1957'den ölümüne kadar orada felsefe araştırma profesörü olarak görev yaptı.[1] 1968'den ölümüne kadar Hartman, Tennessee Üniversitesi'nde felsefe profesörü olarak da kürsü aldı.[1] 1950'lerin sonlarında Genel Sistem Araştırmaları Derneği'nin ilk üyeleri arasında yer aldı.

1950-1957 yılları arasında Uluslararası Cemaat Kiliseleri Konseyi Barış Komisyonu Başkanıydı. Kâr Paylaşımı Endüstrileri Konseyi'nin İcra Direktörü olarak görev yaptı ve ilk kılavuzunu yazdı. Deutsche Institute für Social-Wirtschaftliche Betriebsgestaltung'un (endüstriyel organizasyon) kurucusuydu. American Association for Humanistic Psychology'nin kurucu sponsoruydu. Bugün Amerika Birleşik Devletleri'nde geçerli olan iş-emeklilik planı olan 401K Planı'nın arkasındaki kurucu zihniyet olarak kabul edildi. 1971'de James Wilbur tarafından kurulan American Society for Value Inquiry'nin de ilk başkanıydı.

AT&T, General Foods, General Electric ve IBM ile Değer Teorisinin pratik uygulaması için danışmanlık yaptı.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartman, 20 Eylül 1973'te Meksika'nın Cuernavaca kentinde öldü [1] Bir çocuğu vardı, bir oğlu Jan. Jan Hartman, Emmy ödüllü bir senarist, yazar ve oyun yazarıydı. Ekim 2006'da kalp yetmezliğinden öldü. Jan, önceki 10 yıl boyunca İngiltere'nin Hertfordshire kentinde bir kitap editörü olan eşi Stacey McNutt ile yaşadı.

Çalışma[değiştir | kaynağı değiştir]

Tennessee Üniversitesi Felsefe Bölümü eski Başkanı Profesör John Davis'in yanı sıra tezi daha sonra Trends Towards Synthesis adlı bir kitap olarak yayınlanan Marvin Charles Katz'ınki de dahil olmak üzere doktora tezlerinin konusuydu.

Grup ölçümünün fenomenolojisi, Fizikteki evrensel sabitler (bilim felsefecisi rolünde), tanımlama ve değerlendirme mantığı, St. Anselm'in katkısı ve Soren Kierkegaard Benlik Kavramı üzerine makaleler yayımladı.

Değer teorisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Who Knows What referans kitabı, Hartman'ı değer teorisi konusunda yaşayan iki otoriteden biri olarak tanımlar. (diğeri Charles W. Morris'dir (1903-1979)). Hartman'ın yayınları arasında UNESCO tarafından yayınlanan Institut International de Philosophis 1949-1955 için Değer Teorisi raporu; başyapıtı The Structure of Value (1967 Southern Illinois University Press); ve 1973'te öldüğünde , Değer Ölçümü adlı bir el yazması üzerinde çalışıyordu.

Diğer bir kritik eser de Knowledge of Good'dur (Robert S. Hartman, Arthur Ellis ve Rem B. Edwards, 2002 Rodopi Press), iyiliğe dair tüm felsefi tartışmaları ve tam bir değer felsefesinde hangi boşlukların var olduğunu kapsamlı bir şekilde inceler. Hartman, Biçimsel Değer Teorisinin bu boşlukları nasıl doldurduğunu gösteriyor.

Robert S. Hartman Enstitüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert S. Hartman Resmi ve Uygulamalı Aksiyoloji Enstitüsü 1976'da[4] kuruldu ve yalnızca Robert S. Hartman'ın aksiyolojik çalışmalarını ilerletmek amacıyla var.[5] Enstitü, Robert S. Hartman'ın Knoxville'deki Tennessee Üniversitesi lisansüstü kütüphanesinin koleksiyonlarında tutulan yayınlanmamış ve tamamlanmamış çalışmalarıyla ilgili çalışmayı ilerletmek için Robert S. Hartman'ın varisleriyle işbirliği içinde geliştirildi.[6]

Hartman Enstitüsü, Hartman'ın teorisinin resmileştirilmesine, yorumlanmasına ve uygulanmasına yönelik çeşitli yaklaşımların önemini onaylar ve herhangi bir özel iş modeline veya organizasyona bağlılığı yoktur.[5]

Resmi Aksiyoloji Dergisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Journal of Formal Axiology, 2008'den beri Robert S. Hartman Enstitüsü tarafından yılda bir kez yayınlanmaktadır. Her basım, biçimsel aksiyolojiyi ve Robert'ın değer teorisini geliştirmeye odaklanmıştır. S. Hartman ve teorik konuların yanı sıra, öncelikle aksiyolojik uygulama ve uygulama ile ilgili makaleleri içerir.[7] Makaleler eleştirel, yapıcı, yaratıcı, teorik veya uygulamalı olabilir ve Hartmancı aksiyoloji anlayışımızı ve/veya onunla neler yapılabileceğini geliştirmeye odaklanır.[7]

Üyelik Türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Robert S. Hartman Enstitüsü, küresel bir üyelik tabanından oluşan, gönüllüler tarafından yönetilen bir kuruluştur.[8] Üyelik türleri arasında Profesyonel Üyelik, Öğretmen/Eğitmen Üyeliği, Öğrenci Üyeliği ve Aksiyolojik Hizmet Sağlayıcı Üyeliği yer alır.[9]

Yayınlanmış eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartman üretken bir yazardı ve eserlerinden bazıları yayınlandı ve birçoğu Tennessee Üniversitesi Knoxville Arşivlerinde orijinal el yazması biçiminde mevcuttur.[10] Robert S. Hartman Enstitüsü, bu elyazmalarının olabildiğince çoğunu yayına sunmak için çalışmaktadır.

Değerin Yapısı: Bilimsel Aksiyolojinin Temelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartman'ın devrim niteliğindeki kitabı, değer teorisine resmi ve düzenli düşünmeyi getiriyor. Üç temel değer türü tanımlar: içsel iyiler (örneğin, kendi içlerinde amaç olarak insanlar), dışsal iyiler (amaca ulaşmak için araçlar olarak şeyler ve eylemler) ve sistemik iyiler (kavramsal değerler). Tüm iyi şeyler ortak bir biçimsel veya yapısal modeli paylaşır: onlar için uyguladığımız ideal standartları veya "kavramları" karşılar. Bu nedenle, bu teori "biçimsel aksiyoloji" olarak adlandırılır. Bazı değerler, diğerlerinden daha iyi olma özelliği-yerine getirme açısından daha zengindir, bu nedenle bazı arzu edilen şeyler diğerlerinden daha iyidir ve kalıplaşmış değer hiyerarşileri oluşturur. Neye değer verdiğimiz kadar nasıl değer verdiğimiz de önemlidir ve bu kitabın gösterdiği gibi değerler, ortak yapılar veya resmi kalıplar gibi değerlendirmeler. Hartman, tüm bunları sağlam bir şekilde tarihsel değer teorisi çerçevesine yerleştirir, ancak başarılı ve yaratıcı bir şekilde felsefi geleneğin ötesine ve yeni bir değer biliminin yaratılmasına doğru ilerler.[11]

İyinin Bilgisi: Aksiyolojik Aklın Eleştirisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu kitap, Robert S. Hartman'ın formel değer teorisini sunmakta ve onun ışığında diğer birçok yirminci yüzyıl değer teorisyenini eleştirel bir şekilde incelemektedir.[12]

Biçimsel Aksiyoloji Üzerine Beş Ders[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayatının son on yılı boyunca, Hartman sık sık bir dizi ders verdi ve burada insani değerlere ilişkin bilimsel bir teoriye olan ihtiyacı, etkili bir değer teorisinin gerektirdiği teorik gereklilikleri ve özel değerlerin geliştirilmesinin ardındaki mantığı özetledi. biçimsel aksiyoloji adını verdiği değer teorisini geliştirdi. Bu dersleri toplu olarak Formal Axiology'de Beş Ders olarak adlandırdı. Sözlü anlatım için yazılmış olan kitap, okumayı zevk haline getiren bir ahenk ve netliğe sahiptir.

Hartman bu dersleri, teorisinin çeşitli gerçek dünya durumlarına nasıl uygulanabileceğinin bir açıklamasıyla bitiriyor. Spesifik olarak, biçimsel aksiyolojinin kâr paylaşımı da dahil olmak üzere ekonomi ve politik ekonomi çalışmalarına nasıl uygulanabileceğini tartışıyor; savaş ve barış konuları da dahil olmak üzere uluslararası ilişkiler ve kişisel etik için. Hartman'a göre, insan varoluşunun hayatta kalması kadar hiçbir şey buna bağlı değildir.[13]

Savaşa Karşı Devrim: Savaş ve Barış Üzerine Seçilmiş Yazılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartman, olağanüstü entelektüel kapasitesinin çoğunu savaşın politik, felsefi, psikolojik ve manevi nedenlerini anlamaya ve dile getirmeye adadı, böylece insanlık savaşmayı bırakıp barış içinde birlikte yaşamaya başlayabilirdi. Hartman'ın bu makale derlemesi, onun bu konudaki düşüncelerinin kapsamını ve derinliğini ilk kez tek bir yerde ortaya koyuyor. Ayrıca, insan toplumunda savaşın rolüne ilişkin kendi anlayışının yaşamı boyunca nasıl geliştiğinin de izini sürüyor. En iyi bilinen değer teorisini -formel aksiyoloji- geliştirmesine büyük ölçüde yol açan, savaş üzerine yaptığı çalışmaydı. Hartman'ın fikirleri anlaşılırsa ve benimsenirse, onun barış içinde yaşamayı öğrenebileceğimize dair ümidinin gerçekleşmesine pekala yol açabilir.[14]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g Shook (ed.), John R.; Edwards (2005). The Dictionary of Modern American Philosophers. Bristol: Thoemmes Continuum. ss. 1054-1055. ISBN 978-1843710370. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2022. 
  2. ^ "Hartman Value Profile - Robert S. Hartman Institute". 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ The Robert S. Hartman Collection, 1910-1973 4 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved 15 April 2008. [dead link, no archived version found]
  4. ^ "Home". hartmaninstitute.org. 22 Ekim 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b "Mission and Purpose". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Research". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ a b "Journal of Formal Axiology". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Membership Benefits and Options". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Axiological Service Provider Requirements". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Robert S. Hartman". utk.primo.exlibrisgroup.com (İngilizce). 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020. 
  11. ^ The Structure of Value: Foundations of Scientific Axiology. 15 Aralık 2011. ISBN 978-1610978422. 
  12. ^ The Knowledge of Good: Critique of Axiological Reason. 2002. ISBN 904201220X. 
  13. ^ Five Lectures on Formal Axiology: Hartman, Robert S, Hurst, Clifford G: 9781642280265: Amazon.com: Books. 23 Nisan 2019. ISBN 978-1642280265. 
  14. ^ The Revolution Against War: Selected Writings on War and Peace. August 2020. ISBN 978-1642280395. 

Ek kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Dictionary Of Modern American Philosophers, John R. Shook tarafından düzenlendi, giriş HARTMAN, Robert Schirokauer, Rem. B. Edwards, Theommes Sürekliliği (2005) 978-1843710370
  • Robert S. Hartman, Yaşama Özgürlüğü: Robert Hartman Hikayesi. Arthur R. Ellis tarafından düzenlendi. Rodolpi Basın. 90-5183-610-4ISBN 90-5183-610-4
  • Hartman, Robert S. 1967. Değer Yapısı; Bilimsel Aksiyolojinin Temelleri. Carbondale: Güney Illinois Üniversitesi Yayınları.
  • Hayatı ve çalışmaları hakkında daha fazla bilgi http://www.hartmaninstitute.org/RobertSHartman.aspx 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinde bulunabilir.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_S.Hartman&oldid=32597728" sayfasından alınmıştır