İçeriğe atla

Mendy Chitrik

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Rabbi Menachem Mendel Chitrik (doğum tarihi, 31 Mart 1977), bilinen adıyla Rabbi Mendy Chitrik, 2003 yılından beri Türkiye Aşkenaz Yahudi cemaatinin hahamlığını üstlenmiş olan Amerikalı, İsrailli ve Türk din adamıdır. Kendisi, ayrıca 2019 yılından beri İslam Devletlerindeki Hahamlar Birliğinin yönetim kurulu başkanıdır.[1][2]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rabbi Chitrik, Hasidik bir Yahudi ailede olarak Safed, İsrail'de doğdu ve büyüdü. Büyük-büyükbabası Rabbi Yehuda Chitrik'ti. Chabad Yeshiva sisteminde eğitim aldı, Rabbinical College of America’dan Dini Çalışmalar lisans derecesi elde etti ve daha sonra eğitimini Kudüs'teki Colel Tzemach Tzedek’te sürdürdü. Kudüslü Rabbi Zalman Nechemia Goldberg, İsrail Hahambaşısı Rabbi Eliyahu Bakshi-Doron ve anne tarafından dedesi olan Antwerp Hahambaşısı Rabbi David Moshe Lieberman’ın onay ve kutsamalarıyla haham ünvanını aldı.

Toplumsal yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rabbi Chitrik, 2003 yılından beri, daha ünlü ve büyük olan ve üyeleri İspanya’daki Engizisyon’dan sonra Istanbul’a yerleşmiş olan Sefarad toplumundan daha eski olan küçük ve kadim Türkiye Aşkenaz Yahudi Toplumunun hahamlığını yürütmektedir.

2019 yılında, Rabbi Chitrik, Müslüman aleminde yaşayan hahamların oluşturduğu ARIS’in (İslam Devletlerindeki Hahamlar Birliği)[3] yönetim kurulu başkanlığına seçilmiştir. Bu göreve seçilmeden önce Avrupalı Hahamlar Konferansı (CER) Daimi Komitesinin sürekli üyesi olarak 2014-2020 yılları arasında görev yaptı. Ayrıca RCA ve diğer hahamlık kurumlarında üyeliğini sürdürmektedir. Rabbi Chitrik, Chabad hareketinin[4] bir üyesi ve Chabad Mesihçiliğinin sözünü sakınmayan[5] karşıtlarından biridir.

Rabbi Chitrik dinler arası[6][7] etkinliklerde,[8][9] özellikle Yahudi-Müslüman ilişkileri[10][11] konusunda etkin bir rol üstlenmiştir. Yoğun olarak seyahat etmekte ve Anadolu Yahudilerinin.[12][13] tarihi ile ilgili yazılar yazmaktadır. 2021 yılının Yaz aylarında gerçekleştirdiği Anadolu gezisi ile ilgili çeşitli haberler[14] çıkmıştır; bu haberler arasında iftira niteliğinde antisemitik suçlamalar içerenler de bulunmaktadır.[15]

Türkiye Yahudi Toplumundaki sorumluluklarının bir parçası olarak Türkiye Hahambaşılığının Kaşrut bölümünün (Denet Gıda)[16][17] ihracat bölümü KTR’yi yönetmektedir. Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri Koşer Belgeleme Ajansının (EAKC)[18] Koşer standartlarından sorumludur. Bunun dışında, OU ve benzeri önde gelen koşer kurumlarının saha temsilciliğini yürütmektedir. Kendisi aynı zamanda, Şohet, Sofer ve Mohel olarak da görev yapmaktadır

Rabbi Chitrik ve eşi Chaya[19] (doğuşu Schochet, 2000 yılında[20] evlendiler) Istanbul’daki Yahudi yaşamı ve Yahudi eğitimini güçlendirmek için dersler verdiler, Yahudi bayramlarından geniş çaplı etkinlikler[21] düzenlediler, birebir danışmanlıkta bulundular ve günlük dua ve ibadet programlarını hayata geçirdiler. Chitrik’ler bu şekilde Istanbul’da var olan Yahudi yaşamına yeni bir coşku kattılar. Sekiz çocukları ile hem Istanbullu Yahudilere hem de dünyanın dört bucağından gelen Yahudi turistlere Şabat ve bayram günleri evlerini ve sofralarını açtılar.[21]

Gerçekleştirdikleri etkinliklerin bazıları yerel Yahudi toplumunun daha laik unsurları tarafından kimi zaman eleştirildi.[22][23]

Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Rabbi Chitrik Yahudi yaşamı ile ilgili Türkçe birkaç kitap yayınladı;[24][25] halihazırda Türk Sefarad gelenekleri ile ilgili bir kitap üzerine çalışmaktadır. Altı dil bilen Rabbi Chitrik, Ladino dilinde haftalık Tora dersi[26] veren tahminen son haham olma özelliğini taşımaktadır. Kendisi, Türk Yahudilerinin tarihi ve gelenekleri konusunda rağbet gören bir konuşmacıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Chief Rabbi Yitzhak Yosef endorses Alliance of Rabbis in Islamic States". 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "מקווה בדובאי, מצות בסוריה: הכירו את איגוד הרבנים במדינות האסלאם". July 2021. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  3. ^ "On the establishment of the alliance, see in Hebrew". www.makorrishon.co.il. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  4. ^ "Chabad Family in Istanbul". 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "מפעל השליחות של חב"ד - ראיון כן ונדיר עם הרב מנדי חיטריק". עלי ספר (İbranice). 23 Kasım 2017. 28 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  6. ^ "Bir papaz ve bir haham sohbete başlar". Şalom Gazetesi. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  7. ^ "Türkiye ABD'de 3 dinin temsilcisini iftarda bir araya getirdi". www.trthaber.com. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  8. ^ "Personal relationships are the future of Jewish-Muslim coexistence". blogs.timesofisrael.com (İngilizce). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  9. ^ Agency, Anadolu (5 Mayıs 2021). "Turkish ambassador in US hosts religious leaders at iftar dinner". Daily Sabah (İngilizce). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  10. ^ "What is happening at the Muslim world (Hebrew)". www.makorrishon.co.il. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  11. ^ December 18; 2020 (18 Aralık 2020). "Rabbis as Peacemakers". eJewish Philanthropy. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  12. ^ "Jewish Traces in Anatolia". www.salom.com.tr. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  13. ^ Avlaremoz (21 Eylül 2020). "ADİP Rav Mendy Chitrik'i Ağırlıyor -Avlaremoz". -Avlaremoz. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  14. ^ "This rabbi is tweeting his unusual 3-week Jewish heritage road trip through Turkey". 9 Ağustos 2021. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ ibid
  16. ^ Chitrik, Rabbi Mendy. "A rabbi's 3000-mile Turkish odyssey, in the name of kashrut". The Forward (İngilizce). 22 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  17. ^ "Glatt Kaşer Menü - Denet Gıda". www.denetgida.com.tr. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  18. ^ "הרב מהאמירויות מבקש מהיהודים: "תלכו עם כיפה ברחובות. שיתרגלו" – חרדים10" (İbranice). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  19. ^ "Chaya Chitrik". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "תשורה משמחת נישואין של ... הרב מנחם מענדל והכלה ... חיה גרוניא חיטריק : יום רביעי, ט"ו מנחם אב ה'תש"ס, מיאמי | קרסיק, חיים אליעזר, 1898-1960 | הספרייה הלאומית". www.nli.org.il (İbranice). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  21. ^ a b "İstanbul´da Purim böyle geçti..." Şalom Gazetesi. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. .
  22. ^ "Dışarıdan Etkiler - Nesi Altaras -Avlaremoz". 3 Aralık 2017. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Issue has been discussed here in various places https://www.amazon.com/dp/0253223504/ref=cm_sw_r_cp_apa_glt_fabc_F0Z8N1ECF9WPSNR744Z8
  24. ^ Chitrik, Mendy (2012). On yıldır Türkçe konuşuyorum. İstanbul: Gözlem. ISBN 978-9944-994-56-9. OCLC 794271796. 
  25. ^ Chitrik, Mendy (2014). Bar mı? Mitsva mı?. Gila Erbeş. İstanbul. ISBN 978-9944-994-71-2. OCLC 902838972. 
  26. ^ "10 words to know in Ladino". 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mendy_Chitrik&oldid=32568740" sayfasından alınmıştır