Maddeye bağlı psikoz
Maddeye bağlı psikoz, madde kullanımına atfedilen bir psikoz şeklidir. Vücudun kendisi tarafından üretilenler de dahil olmak üzere kimyasalların veya ilaçların etkilerinden kaynaklanan bir psikozdur.[kaynak belirtilmeli] Çeşitli psikoaktif maddeler, kullanıcılarda psikoza neden olma veya kötüleştirmeyle ilişkilendirilmiştir.
Belirti ve bulgular[değiştir | kaynağı değiştir]
Görsel halüsinasyonlar ve/veya dokunsal halüsinasyonlar olarak kendini gösterir.[1] Bir kişinin gerçeği tanıma, iletişim kurma ve başkalarıyla ilişki kurma zihinsel kapasitesinin bozulduğu bir durumdur.[2]
Maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Çeşitli yasal ve yasa dışı maddeler kullanıldıktan sonra psikotik durumlar ortaya çıkabilir. Kullanımı veya yoksunluğu psikozla ilişkilendirilen maddelerden bazıları şunlardır:
- F10.5 alkol:[3][4][5] Alkol, akut zehirlenme, kronik alkolizm, yoksunluk, mevcut bozuklukların alevlenmesi veya akut kendine özgü reaksiyonlar yoluyla ortaya çıkabilen psikotik bozuklukların veya atakların yaygın bir nedenidir.[3] Araştırmalar, aşırı alkol kullanımının erkeklerde 8 kat, kadınlarda ise 3 kat artmış psikotik bozukluk riskine neden olduğunu göstermiştir.[6][7] Vakaların büyük çoğunluğu akuttur ve tedavi ve/veya yoksunluk üzerine oldukça hızlı bir şekilde çözülürken, bazen kronik ve kalıcı hale gelebilirler.[3] Alkolik psikoz bazen şizofreni gibi başka bir akıl hastalığı olarak yanlış teşhis edilir.[8]
- F11.5 opioid: Çalışmalar, fentanil gibi daha güçlü opioidlerin psikoz ve halüsinasyonlara neden olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.[9]
- F12.5 kannabinoid: Bazı araştırmalar esrarın psikozu tetikleyebileceğini göstermektedir.[10] Son araştırmalar, esrar kullanıcılarında psikoz riskinde bir artış bulmuştur.[11]
- F13.5 sedatifler/hipnotikler (barbitüratlar;[12][13] benzodiazepinler[14][15][16])
- F14.5 kokain[17]
- F15.5 diğer uyarıcılar: amfetaminler;[18] metamfetamin;[18] metilfenidat[18]
- F16.5 halüsinojenler (LSD ve diğerleri)[kaynak belirtilmeli]
- F18.5 uçucu çözücüler (uçucu inhalanlar);[19]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Pitts (August 1982). "The Dilemma of the Toxic Psychosis: Differential Diagnosis and the PCP Psychosis". Psychiatric Annals. 12 (8): 762-8. doi:10.3928/0048-5713-19820801-07. OCLC 5584879101.
- ^ "toxic psychosis". TheFreeDictionary.com. 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ a b c eMedicine'de Alcohol-Related Psychosis
- ^ Soyka (March 1990). "Psychopathological characteristics in alcohol hallucinosis and paranoid schizophrenia". Acta Psychiatrica Scandinavica. 81 (3): 255-9. doi:10.1111/j.1600-0447.1990.tb06491.x. PMID 2343749.
- ^ eMedicine'de Delirium Tremens (DTs)
- ^ Tien (August 1990). "Epidemiological Analysis of Alcohol and Drug Use as Risk Factors for Psychotic Experiences". The Journal of Nervous and Mental Disease. 178 (8): 473-480. doi:10.1097/00005053-199017880-00001. PMID 2380692.
- ^ Cargiulo (1 Mart 2007). "Understanding the health impact of alcohol dependence". American Journal of Health-System Pharmacy. 64 (5 Supplement 3): S5-S11. doi:10.2146/ajhp060647. PMID 17322182.
- ^ Schuckit (November 1983). "Alcoholism and Other Psychiatric Disorders". Psychiatric Services. 34 (11): 1022-1027. doi:10.1176/ps.34.11.1022. PMID 6642446.
- ^ Sivanesan (October 2016). "Opioid-induced Hallucinations". Anesthesia & Analgesia. 123 (4): 836-843. doi:10.1213/ANE.0000000000001417. PMC 6482381 $2. PMID 27258073.
- ^ Degenhardt L (January 2003). "The link between cannabis use and psychosis: furthering the debate". Psychological Medicine. 33 (1): 3-6. doi:10.1017/S0033291702007080. PMID 12537030.
- ^ "Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review" (PDF). Lancet. 370 (9584): 319-28. July 2007. doi:10.1016/S0140-6736(07)61162-3. PMID 17662880. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ "Bizarre behavior during intracarotid sodium amytal testing (Wada test): are they predictable?". Arquivos de Neuro-Psiquiatria. 62 (2B): 444-8. June 2004. doi:10.1590/S0004-282X2004000300012. PMID 15273841.
- ^ "[Barbiturate withdrawal syndrome: a case associated with the abuse of a headache medication]". Annali Italiani di Medicina Interna (İtalyanca). 13 (4): 237-9. 1998. PMID 10349206.
- ^ "Psychosis associated with clonazepam therapy for blepharospasm". The Journal of Nervous and Mental Disease. 170 (2): 117-9. February 1982. doi:10.1097/00005053-198202000-00010. PMID 7057171.
- ^ "Clonazepam withdrawal psychosis". Journal of Clinical Psychopharmacology. 6 (3): 193. June 1986. doi:10.1097/00004714-198606000-00021. PMID 3711371.
- ^ "Korsakoff-Like Psychosis Associated With Benzodiazepine Overdosage". The American Journal of Psychiatry. 121 (2): 188-9. August 1964. doi:10.1176/ajp.121.2.188. PMID 14194223.
- ^ Brady (December 1991). "Cocaine-induced psychosis". Journal of Clinical Psychiatry. 52 (12): 509-512. PMID 1752853.
- ^ a b c Diaz, Jaime. How Drugs Influence Behavior. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1996.
- ^ "揮発性溶剤誘発性精神病の症候学的構造 「溶剤性精神病」は識別可能な症候群か?" [Symptomatological structure of volatile solvent-induced psychosis: is "solvent psychosis" a discernible syndrome?]. 日本アルコール・薬物医学会雑誌 = [Japanese Journal of Alcohol Studies & Drug Dependence] (Japonca). 40 (5): 471-484. 2005. PMID 16316074. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ Tarsh (1979). "Schizophreniform Psychosis caused by Sniffing Toluene". Occupational Medicine. 29 (4): 131-133. doi:10.1093/occmed/29.4.131. PMID 513663.
- ^ Rao (2009). "Toluene associated schizophrenia-like psychosis". Indian Journal of Psychiatry. 51 (4): 329-330. doi:10.4103/0019-5545.58307. PMC 2802388 $2. PMID 20048466.
- ^ "Persistent psychotic disorder in an adolescent with a past history of butane gas dependence". European Psychiatry. 19 (8): 519-20. December 2004. doi:10.1016/j.eurpsy.2004.09.010. PMID 15589716.
- ^ Hernandez-Avila (1998). "Treatment of Inhalant-Induced Psychotic Disorder With Carbamazepine Versus Haloperidol". Psychiatric Services. 49 (6): 812-815. doi:10.1176/ps.49.6.812. PMID 9634163.