İçeriğe atla

Kithaab

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kithaab
കിത്താബ്
YazarRafeeq Mangalassery
İlk gösterimKasım 2018
ÜlkeVatakara (Kerala,Hindistan)
Orijinal dilMalayalamca
KonuMüslüman kadınlara cinsiyet eşitliği
TürMizah,Dram

Kithaab, diğer adıyla Kitab (Malayalam dili: കിത്താബ്) normalde erkek bir müezzin tarafından okunan ezanı bir gün kendisi okuyabilmeyi hayal eden genç bir kadının mizahi bir portresini içeren, Malayalam dilinde bir tiyatro oyunudur.[1] Genç kadın, yaşadığı İslami topluluk içerisinde kadınların baskılanmasını ve aşağılanmasını sorgular ve bu sosyal normlara karşı direnir. Arkadaşlarıyla özgürce dans eder, ona yasaklanan yiyecekleri çalar ve ezan okuma fırsatını ısrarla talep eder.[2]

Oyun, senaryo yazarı-yönetmen Rafeeq Mangalassery tarafından yazılmış ve Kasım 2018'de, Kadın hakları hareketi şekil alıp, kadınların girmesinin yasak olduğu Sabarimala Tapınağı'nda iman etme hakkını talep ettiği sırada Kerala isimli Hint eyaletinde sürülmüştür. Bu hareket, Müslüman kadınların dini tören ve ritüellere katılma hakkını savunurken, dini alanlarda cinsiyet eşitliğini talep etmektedir.[1][2]

Esin kaynağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rafeeq Mangalassery, Kithaab adlı dramasının doğrudan Vaangu'nun hikâyesine dayanmadığını, Unni R.'nin "Vaangu" hikâyesinden ilham alan bağımsız bir uyarlama olduğunu söylemiştir. Ancak Unni R., Mangalassery'nin dramasının kendi fikirleriyle uyumlu olmadığını ve manevi değerden yoksun olduğunu söyleyerek mesafeli davranmıştır.[3] Malayalam yönetmen V. K. Prakash ve Kavya Prakash'ın da Unni R.'nin "Vaangu" öyküsünü aynı adlı bir filme (Vaanku) uyarlamak için bağımsız bir planı vardı ve bu film daha sonra Ocak 2021'de gösterime girmiştir.[4]

Oyunun hikayesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Müslüman bir kız, babası gibi müezzin olmayı ve ezan okumayı arzu eder. Annesinin evdeki erkekler için pişirdiği kızarmış balıkları çalmaktadır ve bunu yapmanın ahlaki açıdan yanlış olmadığını çünkü Padachon'un (yaratıcı-tanrı) kızlara yeterince yiyecek verilmediğini anlayacağını söylemektedir. Babası daha sonra onu kınamış ve kadınların erkeklerin sahip olduğu her şeyin yalnızca yarısını alması gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine kız şeytani bir şekilde kadınların neden erkeklerin giydiğinin sadece yarısını giymemesi gerektiğini sormuştur. Bu mücadelelerin ortasında ezan okumak istediğini ifade eder. Babası tüm sorularını büyük bir kitaba (Kithaab) atıfta bulunarak yanıtlar ve bir daha bir oyunda (oyun içinde oyun) oynamaması için onu kilit altına alır. Böyle yapmaya devam ederse cennete ulaşamayacağını söyler.[5]

"Şarkı söylediğim ve dans ettiğim için cennete girme hakkımı kaybedersem o zaman o cenneti istemiyorum" der. Baba, isteğine rağmen kız okul tiyatrosunda sahneye çıkan kızı öldürmeye bile göze almıştır. Annesi ona sadece müezzin değil, aynı zamanda bir baba olduğunu hatırlatınca, onun ezan okumasına izin verir ve kızın ezan okumasının ardından geri kalanların dua etmesiyle oyun sona erer.[5]

Tartışma[değiştir | kaynağı değiştir]

Kozhikode kırsalındaki Memunda Lisesi, Vadakara'da bölge düzeyinde okullar arası yarışma için bir drama sahnelemeştir; bu yarışma, bölge düzeyinde en iyi drama ve en iyi kadın oyuncu ödüllerini kazanmıştır. Bundan sonra Kerala eyalet düzeyindeki okullar arası yarışmaya devam etmesi gerekmiştir. Kithaab, geleneksel Müslüman ailede çeşitli konularda kadınlara yönelik sosyal ayrımcılığı tasvir etmektedir. Yiyecek temininde kızlara yönelik ayrımcılık, yetersiz eğitim, çok eşlilik uygulaması gibi pek çok konu tartışılmıştır.[6] Dizi İslam bağlamında toplumsal cinsiyet eşitliğini ele aldığı için buna karşı çıkılmıştır ve Memunda Lisesi'nin tamamlanma sürecine katılımı, dini-politik ortodoksluk ve inanç meselelerini öne süren muhafazakarlar tarafından başarıyla durdurulmuştur.[1][7] Oyun, toplumsal cinsiyet eşitliği ve dini hoşgörüsüzlük üzerine tartışmalara yol açmıştır. Drama ayrı ayrı sahnelenmiş ve daha sonraki bir tarihte sahnelenmiştir.[8]

Ardından Malayalam sahnesinde din özgürlüğü arayan bir kadın karakterin yer aldığı Kithabile Koora adlı bir Whataboutery karşı oyunu da sahnelendi. Malayalam tiyatro aktivistlerinden biri olan Abbas Kalathode, karşı oyun konusunda da pek hevesli olmasa da, Mangalassery'nin Kithaab'ını Müslüman toplumunda son zamanlarda meydana gelen bir dizi geniş kapsamlı değişikliği dikkate almadığı için eleştirdi. "Bir mukriyi toplumdaki kötü adam olarak göstermek yetersiz bir ifade çünkü Müslümanlar arasında başka kötü adamlar da ortaya çıktı" diye ekledi. Mangalassery ise bu görüşe katılmayarak şu yanıtı verdi: "Müslüman toplumun sosyal hayatta istikrarlı bir ilerleme kaydettiğini söylemek doğru değil. Diğer toplumlarda olduğu gibi Müslümanlar arasında da değişiklikler olabilir. Kerala'da ihmal edilebilir bir azınlığın kıyafeti olan purdah, artık Müslüman kadınların kimliği haline geldi. Mukri'nin sadece bir cami çalışanı olduğunu biliyorum ama Müslümanlar arasında mengene etkisi güçlenen din adamlarını temsil ediyor. Mukri'nin sadece camide çalışan bir çalışan olduğunu biliyorum ama Müslümanlar arasında mengene gibi hakimiyeti güçlenen din adamlarını temsil ediyor. Topluluk için oyun, yeni ufukların açılmasıyla bitiyor.[9] Mangalassery, "Burada arka plan Müslüman bir ailenin arka planıdır ve dolayısıyla Müslüman yaşamını anlatır. Herhangi bir dine hakaret etme girişimi yoktur" demiştir.[7]

K Satchidanandan ve S Hareesh'in de aralarında bulunduğu aktivistler ve yazarlar, eyalet festivalinde Kithaab'ın dışarıda bırakılmasına karşı olduklarını dile getirmişlerdir. Ortak bir bildiride dini kuruluşların reformcu rönesans değerlerine ve ifade özgürlüğüne müdahalesini kınamışlardır.[3][10] Görüntü yönetmeni Prathap Joseph, oyunun geri çekilmesinin "Rönesans değerlerine ve ifade özgürlüğüne yönelik bir tehdit" olduğunu iddia ederek bir sosyal medya kampanyası yürütmüştür.

Oyun yazarı A. Santha Kumar, Facebook aracılığıyla şunları yazdı: "Okul, oyunu geri çekerek ve dini liderlerin emirlerine teslim olarak ellerini yıkadı. Oyunun yazarı Rafeeq Mangalassery'yi de izole ettiklerinden şikayet ediyor." Kumar, "Rönesans değerleri" hakkında ciltler dolusu konuşanların Mangalassery'nin "azınlık köktendincilik" elinde tecrit edilmesi konusunda neden sessiz kaldıklarını sordu.[10]

Rafeeq Mangalassery[değiştir | kaynağı değiştir]

Rafeeq Mangalassery, Hindistan'daki Chettippadi'den (Malappuram Kerala) Malayalam dilinde senaryo yazarı ve yönetmendir. Annaperuna adlı draması, pek çok kişi aç kalırken yiyecek israfını anlatmaktadır.[11] Aynı zamanda Kottem Kareem'i de yönetmiştir.[7]

2013'te Jinnu Krishnan'la Kerala Sahitya Akademi Drama Ödülü'nü[12][13] ve Iratta Jeevithangaliloode (Through the Twin Lives) ile en iyi senaryo dalında Kerala Sangeetha Nataka Akademi ödülünü kazanmıştır.[14]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "In Kerala's Kozhikode, a play about a girl who dreams about giving azaan call has Muslim conservatives up in arms-India News, Firstpost". Firstpost. 26 Kasım 2018. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
  2. ^ a b "Kozhikode School Withdraws Play Calling out Gender Disparity After Muslim Groups Protest". The Wire. 4 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
  3. ^ a b Anupama Mili (7 Aralık 2018). "Tartışmalı oyun 'Kitab' Kerala okul sanat festivalinden çıkarıldı". OnManorama. 7 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2019. 
  4. ^ "Vank olarak anılmak isteyen Razia'nın hikayesi filme çekiliyor: Unni R'nin hikayesine görsel bir yorum getirecek iki kız" (Malayalamca). Indian Express. 20 Eylül 2018. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  5. ^ a b Sreedevi Jayarajan (2 Aralık 2018). "Müslüman grupların protestolarının ardından Kozhikode okulu öğrencilerinin oyun oynamasını geri çekti" (İngilizce). The News Minute. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  6. ^ "Kalolsavam okuluna bırakıldıktan sonra 'Kithaab' Kerala'da sahnelenecek" (İngilizce). The New Indian Express. 11 Aralık 2018. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2019. 
  7. ^ a b c "Kozhikode: SDPI ve MSF, Kithab'a karşı silahlanıyor" (İngilizce). Decca Chronicle. 25 Kasım 2023. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  8. ^ "Kulüpler, kütüphaneler ve kültürel organizasyonlar devarlındı; Balasangham ve DYFI, oyunu yaymak için ön saflarda yer aldı; Sosyal medya da viral oldu; Müdür yeni bir rezervasyon isteyen birkaç telefon aldı; İslami köktencilerin tehdidi altında geri çekilen Kithaab draması büyük bir hit oldu!" (Malayalamca). marunadanmalayali.com. 17 Aralık 2019. 19 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  9. ^ "Purdah phobia" (İngilizce). Times of India Blog. 2 Aralık 2018. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  10. ^ a b A. S. Jayanth (5 Aralık 2018). "Kithaab kampanyası başlıyor" (İngilizce). The Hindu. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  11. ^ G. Krishnakumar (7 Ocak 2018). "Gösteri büyük bir heyecanla devam edecek" (İngilizce). The Hindu. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  12. ^ "2013 Kerala Sahitya Akademi Ödülleri açıklandı" (PDF). Kerala Sahitya Akademi. 20 Aralık 2014. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2018. 
  13. ^ "Meera'nın Aarachar'ı için Sahitya Akademi ödülü" (İngilizce). The Times of India. 20 Aralık 2014. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  14. ^ Staff Reporter (8 Mayıs 2018). "Beedi akademinin en iyi kısa oyun ödülünü kazandı" (İngilizce). The Hindu. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2019. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kithaab&oldid=32890078" sayfasından alınmıştır