Apofoni

Apofoni, dilbilimde, bir kelime içinde dilbilgisi bilgisini (genellikle çekimsel) gösteren herhangi bir değişimdir.

Örnekleme

Apofoni, İngilizce'de aşağıdaki gibi ilgili sözcükleri üreten iç sesli harf değişimleri olarak örneklenmiştir:

• sing, sang, sung, song
• bind, bound
• blood, bleed
• brood, breed
• doom, deem
• food, feed
• lie, lay
• rise, rose, risen
• weave, wove
• foot, feet
• goose, geese
• tooth, teeth

Bu sesli harflerdeki fark, çeşitli şekillerde zaman veya görünüş(aspekt) (örneğin sing/sang/sung), geçişlilik (rise/raise), sözcük türü (sing/song) veya dilbilgisel sayı (goose/geese) açısından bir farklılığa işaret eder.

Bu ses dönüşümlerinin dilbilgisel olarak işlev gördüğü, genellikle dilbilgisel soneklere (dış bir değişiklik) eşdeğer oldukları görülebilir. Aşağıdakileri karşılaştırın:

geniş zaman	geçmiş zaman
jump	jumped
sing	sang
tekil	çoğul
book	books
goose	geese

i ve a arasındaki sesli harf değişimi, sing/sang çiftinde şimdiki zaman ile geçmiş zaman arasındaki farkı gösterir. Burada geçmiş zaman, a sesli harfiyle gösterilir, tıpkı geçmiş zamanın -ed geçmiş zaman ekiyle jump fiilinde gösterildiği gibi. Aynı şekilde, books sözcüğündeki çoğul ek -s, kaz kelimesindeki ee sesli harfinin varlığıyla aynı gramer işlevine sahiptir

Ünsüzler de dilbilgisel olarak kullanılan şekillerde değişebilir. Bir örnek, birbiriyle ilişkili anlamlara sahip olan ancak ünlü sonrasında gelen bir ünsüzün seslendirilmesinde farklılık gösteren fiil-isim çiftlerinin İngilizce kalıplarıdır:

Fiil ötümlü	İsim ötümsüz
advise	advice
believe	belief
breathe (seslendirme: /briːð/)	breath (seslendirme: /brɛθ/)
give	gift
house (seslendirme: /haʊz/)	house (seslendirme: /haʊs/)
live	life
rive	rift
use (seslendirme: /juːz/)	use (seslendirme: /juːs/)
weave	weft
wreathe (seslendirme: /riːð/)	wreath (seslendirme: /riːθ/)

Çoğu apofoni örneği, tarihsel olarak, asimilasyona neden olan ortam kaybolduğunda daha sonra gramerleşen (veya morfolojik hale getirilen) fonolojik asimilasyona bağlı değişikliklerden gelişir. İngilizce goose/geese ve breath/breathe için örnekleri için durum böyledir.