Çad devlet başkanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çad Cumhurbaşkanı
رئيس جمهورية تشاد (Arapça)
Président de la
République du Tchad (Fransızca)
Çad arması
Görevdeki
Mahamat İdriss Déby
20 Nisan 2021[note 1] tarihinden beri
Resmî ikametCumhurbaşkanlığı Sarayı, Encemine
Görev süresi5 yıl, bir kez yenilenebilir
Oluşum23 Nisan 1962
İlk sahibiFrançois Tombalbaye
Maaş800.000 FCFA / ay
Websitesipresidence.td

Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.

Toplam altı kişi Çad'ın devlet başkanı olarak görev yapmıştır (iki geçici devlet başkanını saymazsak). Buna ek olarak, bir kişi, Goukouni Oueddei, art arda olmayan iki kez görev yapmıştır.

Çad'ın mevcut devlet başkanı, babası Cumhurbaşkanı Idriss Déby'nin ölümünün ardından askeri bir darbeyle iktidarı ele geçirdiği 20 Nisan 2021'den bu yana Mahamat Déby'dir. Mahamat Déby, 20 Nisan 2021'den "ulusal diyalog" sonrasında geçici cumhurbaşkanı olarak yemin ettiği 10 Ekim 2022'ye kadar askeri bir cunta olan Askeri Geçiş Konseyinin başkanıydı.[1][2] Déby, 6 Mayıs 2024 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı ve dört gün sonra 10 Mayıs'ta cumhurbaşkanı ilan edildi.[3]

Dönem sınırları[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 yılında Çad'ın yeni anayasası cumhurbaşkanı için iki dönem sınırını yeniden getirdi. Ayrıca görev süresini de beş yıldan altı yıla çıkardı.[4] Ancak 2023 yılında, görev süresini altı yıldan beş yıla indiren ve ayrıca cumhurbaşkanlığı için asgari yaşı 40'tan 35'e düşüren bir anayasa referandumu yapıldı.[5]

Unvanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1960-1962: Devlet Başkanı
  • 1962-1975: Cumhurbaşkanı
  • 1975: Yüksek Askeri Konsey Başkanı
  • 1975-1978: Devlet Başkanı
  • 1978-1979: Cumhurbaşkanı
  • 1979: Geçici Devlet Konseyi Başkanı
  • 1979: Ulusal Birlik Geçiş Hükümeti Başkanı
  • 1979: Geçici İdari Komite Başkanı
  • 1979-1982: Ulusal Birlik Geçiş Hükümeti Başkanı
  • 1982: Kuzey Silahlı Kuvvetleri Komuta Konseyi Başkanı
  • 1982: Devlet Konseyi Başkanı
  • 1982-1990: Cumhurbaşkanı
  • 1990: Yurtsever Kurtuluş Hareketi Başkanı
  • 1990-1991: Devlet Konseyi Başkanı
  • 1991-2021: Cumhurbaşkanı
  • 2021-2022: Askerî Geçiş Konseyi Başkanı[6]
  • 2022-2024: Geçici Cumhurbaşkanı[1][2]
  • 2024-günümüz: Cumhurbaşkanı

Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi partiler
  Çad İlerici Partisi (PPT) / Kültürel ve Sosyal Devrim için Ulusal Hareket (MNRCS)
  Çad Ulusal Kurtuluş Cephesi (FROLINAT)-Halk Silahlı Kuvvetleri (FAP)
  Çad'ın Kurtuluşu için Halk Hareketi (MPLT)
  Kuzey Silahlı Kuvvetleri (FAN) / Bağımsızlık ve Devrim için Ulusal Birlik (UNIR)
  Yurtsever Kurtuluş Hareketi (MPS)
Diğer gruplar
  Askeriye (Çad Silahlı Kuvvetleri ve Çad Millî Ordusu)
Durum
  Geçici Devlet Başkanı
№ Resim Ad
(Doğum-Ölüm) 		Seçim Görev Başlangıcı Görev Sonu Görev Süresi Siyasi Parti
1 François Tombalbaye
(1918-1975)[a] 		1962
1969 		11 Ağustos 1960 13 Nisan 1975
(suikasta uğradı) 		14 yıl, 245 gün PPT / MNRCS
– Noël Milarew Odingar
(1932-2007) 		— 13 Nisan 1975 15 Nisan 1975 2 gün Askeriye
2 Félix Malloum
(1932-2009) 		— 15 Nisan 1975 23 Mart 1979
(istifa etti) 		3 yıl, 342 gün Askeriye
3 Goukouni Oueddei
(1944-) 		— 23 Mart 1979 29 Nisan 1979 37 gün FROLINAT-FAP
4 Lol Mohammed Chawa
(1939-2019) 		— 29 Nisan 1979 3 Eylül 1979 127 gün MPLT
(3) Goukouni Oueddei
(1944-) 		— 3 Eylül 1979 7 Haziran 1982
(görevden alındı) 		2 yıl, 277 gün FROLINAT-FAP
5 Hissène Habré
(1942-2021) 		1989
(referandum) 		7 Haziran 1982 2 Aralık 1990
(görevden alındı) 		8 yıl, 178 gün FAN / UNIR
6 Idriss Déby
(1952-2021) 		1996
2001
2006
2011
2016
2021 		2 Aralık 1990 20 Nisan 2021
(çatışmada öldürüldü) 		30 yıl, 139 gün Askeriye / MPS
7 Mahamat Déby
(1984-) 		2024 20 Nisan 2021 Görevde 3 yıl, 40 gün

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Askerî Geçiş Konseyi başkanı olarak 10 Ekim 2022 tarihine kadar,[1][2] geçici cumhurbaşkanı olarak ise 10 Mayıs 2024 tarihine kadar görev yaptı.
  1. ^ Afrikalılaştırma politikası nedeniyle 30 Ağustos 1973 tarihinde adı N’Garta Tombalbaye olarak değiştirildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c Ilunga, Patrick (10 Ekim 2022). "Chadian junta leader Mahamat Deby sworn in as President". The East African. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  2. ^ a b c "Chad Ruler Raises Hackles with Drawn-Out 'Transition'". Agence France-Presse. Voice of America. 12 Ekim 2022. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  3. ^ "Mahamat Déby wins Chad presidential election". www.bbc.com (İngilizce). 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  4. ^ Cook, Candace; Siegle, Joseph. "Circumvention of Term Limits Weakens Governance in Africa". Africa Center for Strategic Studies. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  5. ^ Eizenga, Daniel; Nodjimbadem, Katie. "Chad's Constitutional Referendum Promises a Transition without Change—or Stability". Africa Center for Strategic Studies. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2024. 
  6. ^ "Biography of the President of the Transitional Military Council". Presidency of the Republic of Chad (Fransızca). 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çad_devlet_başkanları_listesi&oldid=32946722" sayfasından alınmıştır