Arsin, Trabzon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Arsin
İlçe
Trabzon'un Türkiye'deki konumu
Trabzon'un Türkiye'deki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlTrabzon
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamÖmer Ahmet Özdemir[1]
 • Belediye başkanıMuhammet Sait Gürsoy (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam183 km²
Rakım20 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam34,831
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu61900
İl alan kodu462
İl plaka kodu61
Resmî site
www.arsin.gov.tr

Arsin, Trabzon ilinin bir ilçesidir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı kayıtlarında bahsi geçen Arsen köyü günümüz Elmaalan mahallesinde bulunmaktadır. Günümüz Cumhuriyet ve Yenimahalle mahallelerini ise tarihi Kocaba köyü oluşturmaktadır. Osmanlı kayıtlarında geçen “Nefs-i Yomra nam-ı diğer Arsen” olarak Yomra nahiyesinin merkezi olarak bahsedilen yerleşim bölgesi; Arsen, Kocaba, Sotoko (günümüz Arsin yerleşiminin batısındaki sahil yerleşimi?) ile günümüzde tanımlanamayan Mazela, Cacanoy, Mahuranda, Alano gibi bir grup yerleşimini kapsamaktadır.[4]

Buradan yola çıkıldığında 15. ve 16. yüzyıl kayıtlarında Nefs-i Yomra’nın aynı yerleri içerdiği düşünüldüğünde 1486 yılı tahririnde yerleşimde 270 Hristiyan hane, 35 bive (dul kadın), 17 mücerred (bekar erkek) ve 4 hane baştina Hristiyan ile 1 Müslüman hane bulunmaktadır. 1515 yılı tahririnde 295 Hristiyan hane, 48 bive (dul kadın), 33 mücerred (bekar erkek), 74 hane baştina Hristiyan ve 2 hane müsellem Hristiyan ile 2 Müslüman hane bulunmaktadır. 1554 yılı tahririnde 202 hane, 43 mücerred (bekar erkek), 77 hane baştina Hristiyan ile 9 hane ve 3 mücerred Müslüman bulunmaktadır. 1583 yılı tahririnde 173 hane Hristiyan ile 1 mücerred ve 7 bennak hane Müslüman bulunmaktadır.[5] 17. yüzyılda Yomra nahiye merkezinden “Arsenler” ya da “Arsenler maa mahallat” olarak da bahsedilmiştir. İlerleyen yıllarda ise “Arsen-i Bala” ve “Arsen-i Zir” olarak bahsedilmeye başlanmıştır. Arsen yerleşim bölgesi, Sürmene nahiyesi Pazar yerine yakınlığı ve kervanyolu üzerinde olması nedeniyle uzun yıllar Yomra Nahiyesinin merkezini oluşturmuş ancak 19. yüzyıldan itibaren nahiye merkezi; Çarşamba günleri kurulan pazarı ve iskelesinin bulunması gibi etkenlerle günümüz Yomra merkezini oluşturan Durana yerleşimine taşınmıştır.[4] 1651 yılına ait kayıtta Nefsi- Yomra’yı (Arsenler maa mahallat) oluşturan yerleşimler boş ve harabe olarak kaydedilmiştir.[6]

İlerleyen yıllarda yerleşim yukarı ve aşağı olmak üzere “Arsen-i Bala” (Elmaalan) ve “Arsen-i Zir” (günümüz Arsin) olarak adlandırılmaya başlamıştır.[4]

Cumhuriyet dönemi ile birlikte 1937 yılında İçişleri Bakanlığı umumi müfettişliklerin yurt çapında yaptığı incelemelere dayanarak 22 adet yeni ilçe kurulması ile ilgili bir kanun tasarısı hazırlamış ve tasarının incelenerek görüşlerin Başbakanlığa gönderilmesi talebiyle Bakanlıklara gönderilmiştir. Tasarıda Trabzon'da merkezi Arseni-zir kasabasında olan Yomra adında yeni bir ilçe kurulması ve yeni ilçenin Dirona ve Kodil adlarına iki nahiyesinin olması gündeme gelmiş ancak çıkan ihtilaflar nedeniyle bu gerçekleşmemiştir.

Arsin ilçesinin köyleri 1952 tarihine kadar Trabzon ili merkez ilçesinin Yomra nahiyesine bağlı olarak kaldı. 1952 yılında Arsen-i zir köyü nahiye merkezi olacak şekilde Arsin nahiyesi ile belediye teşkilatı kurulmuştur. 19 Haziran 1957 tarihinde Arsin ilçe olmuş[7] ve 4 Nisan 1959 tarihinde Arsin ilçesi fiilen teşkilatlandırılmıştır.

Coğrafi Konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Arazi Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe merkezi sahil kesiminden ve hafif meyilli bir araziye sahiptir. İlçenin topografik yapısı, sahilden iç kesimlere doğru gidildikçe eğimi artan bir yapıdadır. Bazı köylerde eğim %70'lere kadar varmaktadır. İlçenin toplam yüzölçümü 169 km²’dir. İlçede 5 akarsu bulunmaktadır. Bunlar Yanbolu, Falkoz, Arsin, Kendirlik ve Sifla (Süfla) dereleridir.

İlçenin tarımsal alanı 9.530 hektar, ormanlık alanı 6362 hektar, çayır mera alanı 583 hektardır, elverişsiz alanı ise 425 hektardır. Tarım arazisi kullanma şekline göre; tarla alanı 10.400 dekar, yem bitkileri alanı 232 dekar, sebzecilik alanı 658 dekar, çay alanı 350 dekar, fındık alanı 83.590 dekar ve kivi alanı ise 70 dekardır. İlçenin merkezinin rakımı 10 metredir. Koordinatlar; 39-50 derece doğu boylamı, 40-50 derece kuzey enlemidir.

İklimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgesel iklime bağlı olarak ilçede yazları serin, kışları ılık geçer. Ilıman iklim bölgeye hâkimdir. Yıllık ortalama yağış miktarı 1000 – 1100 mm arasında değişir ve ortalama sıcaklık 15.5 derecedir. Bölgenin yüksek kesimleri ve vadiler yaz ve sonbahar ayları başlangıcı dışında sislidir. Bulutluluk derecesi 6/10 dur. En bulutlu ay Şubat ayıdır. En bulutsuz ay Haziran ve Ekim aylarıdır. Bölgede hâkim rüzgârın hızı 1.6m/sn dir. Bölgeye egemen rüzgârlar Aralık ayında Kıble yâda Lodos, Haziran ayında Güney, Kasım ayında Batı, diğer aylarda Batı-Kuzey rüzgârlarıdır. En hızlı rüzgârlar Şubat ayında Batı ve Kuzeybatıdan esmektedir. En soğuk ayın sıcaklık ortalaması 7.75 derecedir. En sıcak ayın sıcaklık ortalaması ise 24.05 derecedir. En düşük ortalama nem oranı 69.2 ile Aralık ayında görülür. En yüksek ortalama nem oranı 83.5 ile Mart ayında görülür.

Çevre[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe, Trabzon ilinin 20 km doğusunda Trabzon-Rize sahil şeridi üzerinde kurulmuş bulunmaktadır. Doğusunda Araklı, batısında Yomra ile çevrili, kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Gümüşhane ilinin Yağmurdere bucağı ile çevrilidir. Karadeniz ile 7 km deniz kıyısı, batıda Yomra ilçesi ile 28 km mülki kara sınırı, doğuda Araklı ilçesi ile 35 km mülki taksimat sınırı mevcut bulunmaktadır.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre İlçe merkezinde 10,395 kişi, köylerde 17,974 kişi olmak üzere toplam nüfus 28,369’dür.

17 Ağustos 1999'da meydana gelen Gölcük Depreminden sonra bölgeden köylere ve ilçeye göçler gerçekleşmiştir.

Yıl Toplam Şehir Kır
1960[8] 27.757 2.498 25.259
1965[9] 30.304 4.028 26.276
1970[10] 32.250 4.517 27.733
1975[11] 33.859 6.557 27.302
1980[12] 35.043 6.892 28.151
1985[13] 34.335 6.479 27.856
1990[14] 33.432 6.705 26.727
2000[15] 35.863 13.038 22.825
2007[16] 24.758 8.453 16.305
2008[17] 29.704 10.715 18.989
2009[18] 28.369 10.395 17.974
2010[19] 27.585 10.326 17.259
2011[20] 27.013 10.662 16.351
2012[21] 26.325 10.986 15.339
2013[22] 27.927 27.927 veri yok
2014[23] 28.208 28.208 veri yok
2015[24] 27.814 27.814 veri yok
2016[24] 27.712 27.712 veri yok
2017[24] 28.175 28.175 veri yok
2018[24] 34.831 34.831 veri yok
2019[24] 32.063 32.063 veri yok
2020[24] 31.525 31.525 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı 1 Genel Lise, 1 Anadolu lisesi, 1 İmam - Hatip Lisesi, 10 adet 8 Yıllık İlköğretim okulu, 21 adet 5 sınıflı İlköğretim okulu olmak üzere toplam 33 okul bulunmaktadır. 3’ü İlçe Merkezine bağlı olan ve 8'i köy okulu olmak üzere toplam 11 okul kapalı olduğundan bu köylerde bulunan öğrenciler taşımalı sistemle en yakın ilköğretim okulunda öğrenim görmektedir. Taşımalı sistemde bulunan okul sayısı 26, 11 yerleşim biriminde taşınan öğrenci sayısı 1101 kişidir. İlçede 1 adet Arsin Lisesi Öğrenci Pansiyonu bulunmaktadır. Bu öğrenci pansiyonunda 86 kız, 168 erkek öğrenci olmak üzere toplam 254 öğrenci kalmaktadır. Ayrıca ilçede 3 adet özel pansiyon da mevcuttur. Merkez Öğrenci Pansiyonunda 16 öğrenci, Örnek Köy Öğrenci Pansiyonunda 11 öğrenci, Başdurak Öğrenci Pansiyonunda 4 öğrenci kalmaktadır.

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe Sağlık Grup Başkanlığı bünyesinde 7 tane Sağlık Evi mevcuttur. Bu sağlık evlerinden Yeni Mahalle Sağlık Evinde Ebe bulunmaktadır. Ancak Yeni Mahalle'de bulunan nüfus sayısı azlığından dolayı Yeni Mahalle sağlıkevi kapanmıştır. Sağlık Grup Başkanlığı emrinde 2 ambulans hizmettedir. Arsin Devlet Hastanesi, Harmanlı Sağlık Ocağı ve Başdurak Sağlık Ocaklarında 1’er adet hizmet binası, 4’er adet de lojman bulunmaktadır.

Tarım, balıkçılık, hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarım[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin toplamda arazi alanı 16900 hektardır. Bu arazinin %59,39’u tarım, %37,64’ü orman, %3,44’ü çayır-mera, %2,51’i ürün getirmeyen arazidir.

İlçe ve köylerinde yaş fasulye, kuru fasulye, mısır, patates, biber, patlıcan, karalahana, domates ve salatalık ekimi yapılmaktadır. İlçede aile ihtiyacını karşılayacak küçük çapta hayvancılığın yanında meyvecilikle uğraşılmaktadır. Başlıca yetiştirilen meyveler; fındık, karayemiş, limon, portakal, mandalina, kiraz, ceviz, armut, ayva, elma, incir, dut, erik ve çaydır.

Kivi dekara verimde fındığın on katı gelir getiren ayrıca bölgeye iyi adapte olmuş ve fındığa alternatif sayılan bir üründür. Bundan yüzden İlçede İl Özel İdare kaynaklarıyla alınan fidanlarla bahçe tesisine devam edilmiştir. Şu anda toplam 52 kivi bahçesi bulunmaktadır.

Seracılık 1994 yılından itibaren ilçede başlamıştır. Şu anda 21 adet sera bulunmaktadır.

Balıkçılık[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe sınırları içerisinde bulunan Yanbolu Deresinde tabi olarak bıyıklı sazan, alabalık türünde balıklar bulunmaktadır. İlçede kültür balıkçılığı istenilen seviyede gelişmemiş bulunmaktadır. Yanbolu Deresi üzerinde 100 ton / yıl kapasiteli bir adet işletme bulunmaktadır. Sifila deresi üzerinde bir adet 40 ton/yıl kapasiteli balık havuzu bulunmaktadır. Bu iki balık havuzunda ekonomik nedenlerden dolayı üretim yapılamamaktadır. Yine İlçenin Yanbolu deresi üzerinde küçük çaplarda iki tane aile tipi balık havuzu bulunmaktadır. Derelerin doğal florası zengin olduğundan balıklandırmaya elverişlidir.

Hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede hayvancılık yüksek kesimlerde yaygınlaştırılmış olup, hayvancılığın geliştirilmesi için suni tohumlama, yem üretimi ve ahır ıslahının birlikte yürütülmesi gerekmektedir. Bu amaçlara yönelik olarak hayvan pancarı silajlık mısır ve pancar fiği ekimine ağırlık verilmiştir. 22 Ekim 2001 tarihinde Tarım İl Müdürlüğünden bir boğa ilçeye verilmiştir. Toplam büyükbaş hayvan sayısı 5527, küçükbaş hayvan sayısı 3640, kümes hayvanı sayısı 6240 ve arı kovanı sayısı ise 1600 adettir.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede Kütüphane Memurluğu mevcut bulunmaktadır. Bu memurluk Özel İdare binasının 1. Katında hizmettedir. Kütüphane 95 m² alan kapsamaktadır. Burası 1 salon, 3 odadan ibarettir. Toplam 2 personeli mevcuttur. 1 adet hizmetli kadrosu boştur.

Kütüphanede 6519 adet kitap mevcuttur, okuyucu mevcudu 5891, kayıtlı üye sayısı 281’ dir.

2003-2004 İlçe Halk Eğitimi Merkezinde 33 Meslek Kursuna 544 kursiyer kayıt olmuştur. 524 kursiyer başarı belgesi almıştır. Kültürel ve Sosyal alanda 9 kurs açılmış olup, 135 kişi bu kurslara katılarak başarılı olmuştur. Ulusal Eğitime Destek Kampanyası başlatılmıştır. Okur-yazar olmayan çağ nüfusu tespit edilmiş bulunmaktadır ve okuma yazma kursu açılmıştır. Bu konudaki çalışmalar sürmektedir.

Yanbolu[değiştir | kaynağı değiştir]

Trabzon Arsin ilçesinin turistik tesislerinin hatırı sayılır bir kısmı bu ilçede yer alır. Yörede Yanbolu Deresinin denize kavuştuğu ve Araklı ilçesi ile sınırdaştır. Yanbolu yolu santa harabelerine bağlantı yolu oluşturur.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Arsinspor tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Takım 1973 yılında Nihat Gürsoy tarafından kurulmuştur. Kulübün ilk başkanı Nihat Gürsoy’dur. Takımın renkleri sarı-siyahtır. 1995-1996 sezonunda İbrahim Usta takımı 2. amatör kümeden alarak başkan oldu. 1995-1996 yıllarında namağlup ve gol rekoru kıran ve 1. amatör kümeye, oradan da mağlup olarak Arsinspor’u terfi müsabakalarına getirdi. İbrahim Usta 3 yıl 3. lige çıkmak için büyük mücadele verdi. 3. yılın sonunda takımı 3. profesyonel lige çıkardı ve takım başkanlığını bıraktı. Arsinspor 1 yıl 3. ligde mücadele ettikten sonra tekrar amatör kümeye düştü. İbrahim USTA’nın Arsinspor’a tekrar başkan seçilmesinden sonra takım 2004-2005 sezonunda yeniden 3. lige çıktı. 2005-2006 sezonunda Yakup Usta Başkanlığa geldi. Arsinspor bu sezonda 3. Lig’den 2. Lig B Kategorisine yükselmeyi başardı.

Bu dönemde Arsinspor alt yapıya önem vermiştir. Alt yapıya verilen önem sayesinde takımın tüm branşlarda Trabzon’daki müsabakalara katılması sağlanmıştır.

Arsinspor maçlarını 1200 kişilik kapalı tribünü bulunan ilçe stadında oynamaktadır. 25 tane profesyonel futbolcusu ve 120 tane alt yapı sporcuları ile birlikte Arsinspor Kulübü bütün branşlarda mücadele etmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  2. ^ "10/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  4. ^ a b c Dursun, Yücel (2016). "XV. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Üç Merkezli Bir Nahiye: Yomra Nahiyesi Örneği" (PDF). Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (KAREN). 2 (2). acarindex. ss. 17-41. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2023. 
  5. ^ Bostan, M.H., "XV. Ve XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat", T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Dalı Doktora Tezi, Sf.155-160, Yıl.1993. URL: https://katalog.marmara.edu.tr/eyayin/tez/T0041652.pdf 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2023-07-14
  6. ^ Dursun, Yücel (2016). "XVII. Yüzyılın Ortasında Trabzon Eyaleti'nde Köy Terklerine Dair Bazı Gözlemler" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9 (42). www.sosyalarastirmalar.com. ss. 593-604. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2023. 
  7. ^ "7033 sayılı Kanun" (PDF). Resmî Gazete. 27 Haziran 1957. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024. 
  8. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  9. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  22. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  23. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  24. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Arsin Nüfusu - Trabzon". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Trabzon Arsin Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arsin,_Trabzon&oldid=31882114" sayfasından alınmıştır