Çin değerleri ile sosyalizm
.svg) |
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Çin devlet yapısı |
"Çin değerleri ile sosyalizm" (Çince: 具有中国特色的社会主义 具有中國特色的社會主義, okunuşu: Jùyǒu Zhōngguó tèsè de shèhuìzhǔyì) Çin'in tarihsel pratiklerinden yola çıkarak uyguladığı sosyalizm metodunun isimlendirilme şeklidir. Bu isimlendirme Deng şiaoping döneminde ortaya çıksa da Deng öncesinde gerçekleşen tecrübeleri de içerisine almaktadır.[1]
Çin değerleri ile sosyalizmin temellerini Deng Şiaoping teorisi, Şi Cinping ve Mao Zedong düşüncesidir.[1] Çin Komünist Partisi yetkililerin söylemlerine göre Çin, değerleri ile bilimsel sosyalizmi Çin koşullarına adapte etmekte ve bunun üzerinden Çin'deki üretici güçlerinin gelişimini sağlamaktadır. Çin Komünist Partisi'nin aldığı kararlar çeşitli çevrelerde tartışmalarda yol açsa da çeşitli düşünürlere göre aynı zamanda Çin'in son yıllardaki sosyo-ekonomik atılımının temelini atmış, küresel anlamda bir güç haline gelmesine olanak sağlamıştır.[2]
Burada Çin'in uyguladığı sosyalist piyasa ekonomisi önemli niteliklerinden biridir. Bu sisteme göre ülke içerisinde sermayeye sınırlı bir alan açılsa da Çin Komünist Partisi mutlak otorite olmaya devam etmekte, aynı zamanda ekonomi konusunda açıktan devlet girişimleri de bulundurtmaktadır. Çin Komünist Partisi bu ekonomik modelini Sovyetler Birliğinde bir süre uygulanmış olan Yeni Ekonomi Politikası üzerinden paralellik kurarak savunmaktadır.[3] Bu metodun uygulanma sebebi Çin Komünist Partisi yetkililerince ülkelerinde yeteri kadar bulunmayan üretici güçlerin geliştirilmesi ve kapitalist ülkelerin seviyesine ulaşıp geçmesini sağlamaktır.[4]
Çin değerleri ile sosyalizmin temel niteliklerinden biri de proleter enternasyonalizm içerisinde bulunan sosyalist yurtseverliktir.[5] Parti programına göre tüm Çin yurttaşları sosyalist anayurdun varlığı için emek verme ve fedakarlıklar yapma sorumluluğuna sahiptir. Bu yurtseverlik Marksist perspektiften bakıldığında milliyetçilikten ve ırkçılıktan farklı olarak bir sivil-milliyetçilik anlayışını savunmaktadır.[6] "Çinli" tanımı da köken olarak bir etnik gruba değil, içerisinde Han, Mançu, Moğol, Hui ve Tibetli yurttaşlar birliğini simgelemektedir.[7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Party History > Deng Xiaoping: Let part of people get rich first". web.archive.org. 29 Temmuz 2021. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
- ^ "The Dangers of a U.S. - China Cold War - Richard D Wolff". 0:00 dakika. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
- ^ "Lenin's New Economic Policy and Deng Xiaoping's Reform and Opening Up – Contradictions of Communist Theory and the Embrace of State-Led Markets". The Greater China Journal (İngilizce). 7 Mayıs 2021. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
- ^ "Deng Xiaoping: Planning and the Market Are Both Means of Developing the Productive Forces". www.marxists.org. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024.
- ^ Zhao, Suisheng (10 Şubat 2024). A nation-state by construction: dynamics of modern Chinese nationalism. Nachdr. Stanford, Calif: Stanford Univ. Press. s. 28. ISBN 978-0-8047-5001-1.
- ^ A Glossary of Political Terms of the People's Republic of China by Kwok-sing Li. s. 28.
- ^ Ghai, Yash P., (Ed.) (2000). Autonomy and ethnicity: negotiating competing claims in multi-ethnic states. 1. publ. Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 77. ISBN 978-0-521-78112-1.
 | Çin ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Sosyalizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |