Tărtăria tabletleri
Tărtăria tabletleri, 1961'de Romanya'nın Tărtăria köyünün (yaklaşık olarak Alba lulia'dan 30 km uzaklıkta.) Neolitik kazı alanında bulunan üç kil tablettir.[1]
Tabletlerin yaşının belirlenmesi, karbon yaş hesaplamasının yapılamamasından ve stratigrafisinin belirsiz olmasından dolayı çok zordur. Birkaç bilim insanı[1] tabletlerin MÖ 5,300'den kaldığını düşünmektedir. İşaretleri inceleyen birçok bilim insanı ise tabletlerin en fazla MÖ 3,300'den (Sümer proto-yazı döneminin başlangıcı) olmak üzere MÖ 2,750 civarlarından kaldığını düşünmektedir.[2]
Tabletler oyulmuş semboller içerir ve arkeolojistler arasında önemli bir tartışma konusudur. Geçmişte bazıları sembollerin dünyadaki bilinen en eski yazı biçimini temsil ettiğini iddia etmişlerdir. Bazı akademisyenler sembollerin Sümerlere ait olduklarını söylemesine rağmen Vinča sembolleri oldukları düşünülmektedir.[3] İşaretler Sümerli proto-çivi yazısı benzeri, yani yarı Sümerlidir.[4]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Tabletlerin ikisi dikdörtgen biçiminde ve üçüncüsü daire.[5] Tamamı küçük; yuvarlak olan sadece 6 santimetre (2,4 inç) çapında ve ikisinde —bir yuvarlak ve bir dikdörtgen tablet— delikler açılmış.
Figür 1'deki (sol üst çeyrek daire) "V" şekilli işaret kayıp. (A. Záhonyi, 2019)
Üç tanesinin tümünün sadece bir yüzünde semboller var.[5] Deliksiz dikdörtgen biçimindeki tablette bir boynuzlu hayvan, belirsiz bir şekil ve dal veya ağaç gibi bir bitkisel motif tasvir edilmektedir. Diğer tabletler çeşitli soyut semboller içermektedir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Merlini & Lazarovici 2008, s. 111.
- ^ Haarmann, Harald: "Geschichte der Schrift", C.H. Beck, 2002, 3-406-47998-7, p. 20
- ^ Merlini & Lazarovici 2008, ss. 127-129.
- ^ A.Falkenstein, A.A.Vaiman & Rau Eugen.
- ^ a b Merlini & Lazarovici 2008, s. 116.
- Haarmann, H (1990), "Writing from Old Europe", The Journal of Indo-European Studies
- Jongbloed, Dominique (2011), Civilisations antédiluviennes (in French), Alphée ed
- Makkay, J (1969), "The Late Neolithic Tordos Group of Signs", Alba Regia, pp. 9–50.
- Makkay, J (1984), Early Stamp Seals in South-East Europe, Budapest.
- Merlini (2008). "Settling discovery circumstances, dating and utilization of the Tărtăria tablets" (PDF). Acta Terrae Septemcastrensis. Cilt VII. Sibiu, Romania: Lucian Blaga University of Sibiu. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- Paliga S., The tablets of Tǎrtǎria.An enigma ?6 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A reconsideration and further perspectives, Dialogues d'histoire ancienne, vol. 19, n°1, 1993. pp. 9–43; doi : 10.3406/dha.1993.2073
- Winn, Sham MM (1973), The Signs of the Vinca Culture.
- Winn, Sham MM (1981), Pre-writing in Southeast Europe: The Sign System of the Vinca culture, BAR.
- Evans, A (1895), Cretan pictographs and prae-Phoenician script. With an account of a sepulchral deposit at Hagios Onuphrios near Phaestos in its relation primitive Cretan and Aegean culture, G. P. Putnams sons, p. 166.
- Mandics, Gy., Záhonyi, A.: The message oh Tartaria and Tordos. Fríg (Pilisvörösvár, Hungary), 2018.
- G. Papakitsos, I.Kenanidis: A Comparative Linguistic Study about the Sumerian Influence on the Creation of the Aegean Scripts. Article (PDF Available) · February 2015 ...
- Minoan Sumerian | Giannhs Kenanidhs - Academia.edu
- A. A. Vaiman. On the Quasi-Sumerian tablets from Tartaria. Археологические вести. Спб, 1994. Вып. 3. Аннотации. — ИИМК РАН
- A.Falkenstein 1965 : Zu den Tontafeln aus Târtària, Germania 43 : 269-273.
- Denise Schmandt-Besserat Before Writing, University of Texas Press, Austin, 1992.olume I: From Counting to Cuneiform.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Crişan, Ioana, Signs on Tărtăria Tablets found in the Romanian folkloric art, IT: PreHistory, 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- Merlini, Marco, Milady Tărtăria and the discovery of the Tărtăria Tablets, IT: PreHistory, 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Mart 2020.
- Archaic Greek alphabets, GR: WebTopos, 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Mart 2020.
