Tibetçe

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tibetçe
བོད་སྐད་ bod skad
དབུས་སྐད་ dbus skad
ལྷ་སའི་སྐད་ lha-sa'i skad
BölgeOrta Asya
EtnisiteTibetliler
Konuşan sayısı4,173,940  (2022)
Dil ailesi
Yazı sistemiTibet alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil Çin
Dil kodları
ISO 639-3Çeşitli:
bod – Lhasa Tibetçesi
dre – Dolpo
hut – Humla, Limi
lhm – Lhomi
muk – Mugom
kte – Nubri
ola – Walungge
loy – Lowa/Loke
tcn – Tichurong
Tibetçe-İngilizce bir sözlük.

Standart Tibetçe, Ü-Tsang Tibetçesi veya Lhasa Tibetçesi, (Tibetçe: ལྷ་སའི་སྐད་, Wylie: Lha-sa'i skad) genellikle Çin içindeki Tibet bölgesinde ve Çin dışındaki Tibetli diaspora tarafından konuşulan bir dildir. Tibetçe, dünyanın hâlâ kullanılan en eski yazımlarından birine sahiptir ve 1200 yıldır aynı şekilde yazılmaktadır. Eski Tibetçede kelime başlarında ünsüz kümeleri varken Ü-Tsang ve Khams lehçelerinde bu ünsüz kümeleri kaybolmuş ve diller tonal bir hâl almıştır.

Ses bilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ünsüzler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çiftdamaksıl Dişyuvasıl Retroflex (Dişyuvasıl-) Arkadamaksıl Gırtlaksıl
Damaksıl
Genizsil m n ɲ ŋ
Patlamalı p t ʈʰ c k ʔ
Patlamalı-sürtünmeli tsʰ ts ʈ tɕʰ
Sürtünmeli s ʂ ɕ h
Sürtünmesiz w ɹ̥ ɹ
Yansürtünmesiz ʎ

Ünlüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tibetçedeki ünlüler Türkçedekine benzerdir: A, Ä, E, İ, O, Ö, U, Ü; ancak I yoktur

Ön Arka
Kapalı i y u
Yarı-kapalı e ø o
Yarı-açık ɛ
Açık a

Dil bilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tibetçe, ergatif bir dildir. Tibetçe cümle yapısı genel olarak Özne-Nesne-Fiil'dir. Tibetçede sıfatlar genellikle isimlerin sonrasında gelir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Fifty Years of Democratic Reform in Tibet". Official Chinese government site. 2 Mart 2009. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.