Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Мордовская Автономная Советская Социалистическая Республика Mordowskaja ASSR Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1934-1990 | |||||||||
 Mordovya ÖSSC bayrağı
 Arma
| |||||||||
.svg) Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin sınırları | |||||||||
| Başkent | Saransk | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Rusça, Mordvince | ||||||||
| Hükûmet | Sosyalist devlet | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Para birimi | Sovyet rublesi | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Mordovya Cumhuriyeti | ||||||||
Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Rusça:Мордовская Автономная Советская Социалистическая Республика, Mordowskaja ASSR), Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1917 Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı döneminde Mordovya bölgesindeki halk büyük çoğunlukla Bolşeviklerin yanında yer almıştır. İç savaşın sona ermesinden sonra Mordovya bölgesi Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ni bir parçası haline geldi. 1925'te yerel bir Sovyet hükûmeti, özerk bölge ve köy meclisleri kuruldu. Sovyet iktidarının ilk dönemlerinde, biri 1922 yılında Erzya lehçesine ve diğeri de 1923 yılında Kiril alfabesi kullanılarak "Moksha" lehçesine dayanan iki yazılı dil geliştirildi. Ardından 16 Temmuz 1928 tarihinde Mordovya Okrugu kuruldu. Daha sonra 10 Ocak 1930'da bu yönetim birimi oblasta çevrilerek Mordovya Özerk Oblastı'na dönüştürülmüştür. Mordovya ÖSSC, Kuybişev Oblastı'nda 20 Aralık 1934 tarihinde Mordovya Özerk Oblastı'nın yerine kurulmuştur.[1][2] Daha sonra Kuybişev Oblastı'ndan ayrılmış ve doğrudan Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmıştır.[3]
Mordovya ÖSSC yönetim kurulu 7 Aralık 1990'da yayınladığı Cumhuriyetin Hukuki Statüsüyle İlgili Bildirgesi isimli deklarasyonla statüsünü "Özerk Sovyet Cumhuriyeti" yerine "Sovyet cumhuriyeti" şeklinde değiştirmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılması'ndan kısa süre önce yasal adını Mordovya Cumhuriyeti olarak ilan edilmiştir.[4][5]
31 Mart'ta 1992'de Rusya'ya bağlı diğer cumhuriyetler birlikte federal bir anlaşma imzalamıştır.
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Başkent Saransk Mordovya ÖSSC'nin en büyük şehri olmakla birlikte, siyasi, ekonomik ve kültür merkezi idi. Ülkede Mordovyalı, Rus, Ukraynalı ve Tatarlar en çok bulunan etnik kimlikler idi. Genel olarak Fin-Ogur ve Rusça konuşulmaktaydı.
İklim ve coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mordovya ÖSSC'de iklimi karasal iklimdi. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kuraktı.
Ülke topraklarının büyük bir kısmı dağlık arazi idi. Bu yüzden dağlarda kış turizmi faaliyetleri yapılmaktaydı. Bu bölgedeki dağlar çok yüksek ve dik yamaçlara sahiptir. Oka, Don ve Volga (İdil) nehirlerinin geçtiği ve kendinde de Alatır, Sura gibi irili ufaklı nehirlerin bulunduğu Mordovya'nın güneybatısında geniş ovalar yer almaktadır. Bu ovalarda Saransk, Kovylkino, Ruzayevka gibi şehirler kurulmuştur.
Ekonomi ve ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Mordovya ÖSSC'nin ekonomisi endüstri, hayvancılık, kış turizmi ve az oranda da tarıma dayalı idi. Sovyetler'in diğer tüm cumhuriyetlerinde olduğu gibi endüstriye özel bir önem verilmiştir. Ülkede gelişmiş bir ulaşım ağı bulunmaktaydı.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Nüfus |
|---|---|
| 1926 | 1.259.000 |
| 1939 | 1.187.000 |
| 1959 | 1.001.994 |
| 1970 | 1.029.562 |
| 1979 | 990.617 |
| 1989 | 964.132 |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Республика Мордовия 11 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
- ^ Büyük Sovyet Ansiklopedisi, 3. Baskı, 1969-1978 (Rusça)
- ^ Значение слова "Мордовская Автономная Советская Социалистическая Республика" в Большой Советской Энциклопедии 12 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
- ^ Мордовия 3 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
- ^ Закон Республики Мордовия от 25.01.1994 № 1203-XII «О внесении изменений в Конституцию (Основной Закон) Мордовской Советской Социалистической Республики» 12 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
| .svg) | ||||||||
1 1958'e kadar "Buryat–Moğol". | |||||||||
