Meltem
Meltem, deniz kıyılarında, gündüzleri denizden karalara, geceleri ise karalardan denize doğru esen hafif şiddetli rüzgârlardır. Genellikle yazın ve orta enlemlerde etkilidirler. İklim üzerinde fazla etkileri yoktur. Günlük sıcaklık farkına bağlı oluşan basınç farklılığı sebebiyle oluşurlar. Esme süreleri kısa etki alanları dardır.[1]
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Deniz meltemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Isınan kara üzerindeki havanın yükselmesi ile karada bir alçak basınç alanı oluşmaya başlar ve giderek artar. Deniz, özelliği nedeni ile çabuk ısınamaz ve giderek deniz ve kara arasındaki sıcaklık farkı, deniz üzerinde yükselemeyen ve çöken hava, denizin birkaç km. açığında bir yüksek basınç alanı oluşturur. Karadan gelen rüzgârların olmadığı günlerde, deniz meltemi, deniz üzerinde oluşan yüksek basınç alanından kara üzerindeki alçak basınç alanına doğru yönelir ve giderek kuvvetlenir.
Bölgede sıcaklıkların artmasına bağlı olarak özellikle öğleden sonraları, çok daha sertleşir ve güneş battıktan sonra da hızını yavaşlatarak bir süre daha esmeye devam eder. İzmir çevresinde oluşan deniz meltemine İmbat adı verilir.
Kara meltemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kara meltemi, güneş battığı anda, karadan denize doğru esen kuvvetli bir rüzgârdır. Bir tarafta geceleri açık havada hızla soğuyan kara, diğer tarafta ise karanın soğuma hızına yetişemeyen ve karaya göre daha sıcak olan deniz var. Öte yandan, soğuyan havanın çökmesi sonucu kara üzerinde bir yüksek basınç alanı ve karaya göre sıcak olan denizde ise bir alçak basınç alanı oluşur. Bu durum, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru bir hava akımının oluşmasına neden olur.
Dağ ve Vadi meltemi [2][3][değiştir | kaynağı değiştir]
Vadi meltemi; gündüz nemin fazlalığından dolayı yavaş ısınan vadiler daha serin, nem azlığı ve havanın inceliğinden dolayı hızla ısınan dağlık alanlar daha sıcaktır. Çevresine göre sıcak olan alanlar Alçak basınç, soğuk alanlar Yüksek basınç alanı oluşturur. Yüksek basınç alanı olan vadilerden, Alçak basınç alanı olan dağlara doğru gündüz zamanı oluşan hafif rüzgâra Vadi Meltemi denir.
Dağ Meltemi; gece dağlık alanlar hızla soğuyarak yüksek basınç alanı, nem bulunması sebebiyle hâlen sıcak olan vadiler alçak basınç alanıdır. Rüzgâr gece boyu dağdan vadilere doğru eser. Anadolu’da sıcak yaz gecelerinde, rahat uyuyabilmek için dağdan esecek serin dağ meltemi beklendiği söylenir. Erciyes'ten Kayseri'ye, Uludağ’dan Bursa'ya dağ meltemi eser.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "3.Yerel Rüzgârlar" (PDF). İklim Bilgisi :Basınç. palmeyayinevi.com. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.
- ^ "3. RÜZGAR OLUŞUMU" (PDF). Türkiye ve Dünyada Rüzgâr Enerjisi Kullanımı. web.deu.edu.tr. 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.
- ^ "3-YEREL RÜZGARLAR" (PDF). RÜZGARLAR. mebk12.meb.gov.tr. 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.