L'Aquila (il)
| L'Aquila ili Provincia di L'Aquila | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
 | |
| Ülke |  İtalya |
| Bölge | Abruzzo |
| Başkent | L'Aquila |
| Komün sayısı | 108 |
| İdare | |
| • Başkan | Angelo Caruso |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 5.047,55 km² |
| Nüfus (30 Eylül 2017) | |
| • Toplam | 300,409 |
| • Yoğunluk | 60/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
| Alan kodları | 0862, 0863, 0864 |
| Plaka kodu | AQ |
L'Aquila ili, güney İtalya'da Abruzzo bölgesinin ili olup merkezi ismini aldığı L'Aquila şehridir. İlin alanı 1.789 km² olup böylece İtalya içinde alan bakımdan 9. büyük ildir. L'Aquila ili Abruzzo Bölgesinin batısında bulunun bölgenin alanın yaklaşık yarısını kaplar. L'Aquila ili Abruzzo illeri arasında denize sahili olmayan tek ildir. Bu ile bağlı olan 108 komün bulunur. L'Aquila ili birçok tarihi kaleler ve şatolar ve tepelerde bulunan Orta Çağ'dan kalma konumlarını modernleştirmeden koruyan kasaba ve köyler ile çok tanınmıştır.
Coğrafi konumu[değiştir | kaynağı değiştir]
İlin kuzeyinde Teramo ili doğusunda Pescara ili ve Chieti ili; güneyinde Molise Bölgesine bağlı Isernia ili ve batısında Lazio Bölgesine bağlı Frosinone ili, Roma ve Rieti ili bulunur.
L'Aquıla ili tümüyle Abruzzo'nun en dağlık bölgelerini kapsar. Apenin Dağları'nın "Gran Sasso", "Maiella" ve "Velino-Sirente" silseleri; bu dağların en yüksek zirvesi "Corno Grande"; "Campo Imperatore" adlı yüksek rakımlı yaylasi ve Avrupa'nın en güneyinde bulunan buzul olan "Calderone" L'Aquila ili arazisi içindedir.
L'Aquila ilinin en önemli akarsuları "Aterno-Pescara Nehri", "Sangro Nehri", "Liri Nehri", "Salto Nehri" ve "Turano Nehri"'dir. İlde bulunan iki önemli göl "Scanno Gölü" ve "Barrea Gölü" 'dür. İlde bir zamanlara "Fucino Gölü" adlı İtalya yarımadasının en büyük gölü bulunmaktaydı. Fakat 19. yüzyılın en büyük İtalyan mühendislik projesi ile bu göl kurutulmuş ve golün altında çıkan arazi tarıma ayrılmıştır. İtalya'nın en mümbit alanlarından biri olarak en yeni teknolojiyi kullanan tarım üretimi bu topraklar üzerinde yapılmaktır.
Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]
L'Aquila ili nüfusu (31.7.2010 itibarıyla) 309.481 kişi olup nüfus yoğunluğu 61,43 kişi/km² dir.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
L'Aquila ili 20. yüzyıllara kadar tarım üretici il olarak bilinmekteydi. 19. yüzyılın en büyük toprak kazanma yatırımları bu ilde bulunan "Fucino Gölü"'nün kurutularak bu arazilerin yüksek teknolojili tarıma hasredilmesi idi. Fakat ilin özellikle kırsal tarımsal alanları 20. yüzyılda çok ciddi nüfus kaybı göstermiş ve bu da geleneksel kırsal tarım üretiminin hemen hemen çökmesine neden olmuştur.
Buna karşılık ilin en önemli iki şehri, L'Aquıla ve Avezzano, özellikle 20. yüzyılın son yirmi yıllarında ulaşım, imalat sanayi, telekomünikasyon ve komputer sanayileri alanlarında çok hızlı büyüme göstermişlerdir.
21. yüzyıl başlarında "Gran Sasso ve Monti della Laga Mili Parkı", "Majella Milli Parkı" ve "Sirente-Velino Bölgesel Parkı"'nın doğal güzellik alanlarında kurulması kırsal L'Aquila'nın ekonomisinde turizmin çok önem kazanmasına yol açmış ve kırsal nüfus kaybına engel olmuştur.
Depremler[değiştir | kaynağı değiştir]
L'Aquila ili ve ozellikle L'Aquila şehri tarih boyunca deprem afeti geçirmiştir. 14., 15. ve 16. yuzyilda bu ilin ve bassehrinin çok büyük depremlere hedef olup büyük zayiat verdikleri tarihlerden bilinmektedir.[1][2]
En son olarak 6 Nisan 2009'da mahalli saat 01:32de L'Aquila şehri ve bu şehirden gecen SS17 karayolu civarında bulunan ile dahil kirsal kasaba ve koyler Richter iskalasında 6.2. büyüklükte bir deprem geçirmiştir. Bu deprem merkezi İtalya'da da siddetle hisssedilmiştir. L'Aquila şehrinin birçok binası yıkılmıştır ve bu arada L'Aquila Ili Hukumet Sarayi hemen hemen yerle bir olmuştur.[3]
Önemli şehirler ve beldeler[değiştir | kaynağı değiştir]
L'Aquila ilinin 108 belediyesi bulunmaktadır. Nüfus büyüklüğü (31.9.2009 itibarıyla) sırasına göre ilde bulunan nüfusu 10.000'den büyük olan belediyeler şunlardır.[4]
| Arma | Belde adı | Nüfus | Alan (km²) |
|---|---|---|---|
| L'Aquila | 72.752 | 466,8 | |
| Avezzano | 41.628 | 104,04 | |
| Sulmona | 25.203 | 58,33 | |
| Celano | 11.319 | 91 |
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
-
L'Aquila'daki Aquila İli Hükûmet Sarayı'nın 2009 depreminden sonraki harabe hali -
L'Aquila'da Santa Maria di Collemagio -
Sulmona meydanı -
Santa Maria della Pietà ve Rocca Calascio -
Corno Grande - İtalya yarımadasında en yüksek dağ zirvesi -
Campo İmperatore yüksek yaylasında ilkbahar -
Campo İmperatore yüksek yaylasında kış -
Campotosto golü kışın
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "L'Aquıla, prov. of L'Aquıla, Abruzzo". Abruzzo2000.com. 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2009.
- ^ [1] 14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2011.
- ^ Kaynak: İSTAT[ölü/kırık bağlantı] 1.03.2010)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta L'Aquila (il) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- L'Aquıla İli resmi websitesi[ölü/kırık bağlantı] (İtalyanca)
