Kök (dilbilim)
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Ekim 2021) |
Kök, dil bilgisinde bir sözcüğün ön ve son ekleri çıkarıldıktan sonra kalan anlamlı kısmıdır.[1] Bir sözcüğün kökü isim ya da eylem olabilir. İsimler varlıkları fiiller de hareketleri karşılayan sözcüklerdir. İsimlerin anlamlı halleri kök olarak kullanılabilirken, eylem kökleri mastar eklerinden (-mak, -mek) uygun olanıyla kullanılır. Dil bilgisinde eylemlerden sonra gelen mastar ekleri - (kısa çizgi) ile gösterilir.
Gövde[değiştir | kaynağı değiştir]
İsim ve fiil köklerine yapım ekleri getirilerek oluşturulmuş yeni sözcüklere "gövde" denir.
- Ev + li > evli (kökü isim)
- inan + ç > inanç (kökü fiil)
Fiil kökleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Hareket anlamı taşıyan sözcüklerdir. Fiil kökleri ad kökleri gibi tek başlarına kullanılamaz. Fiil köklerinin sonuna ya kısa çizgi (–) konur ya da “–mak, –mek” mastar eki getirilir. Fiilin sonuna konan kısa çizgi (–), “mak, mek” diye okunur.
ÖRNEK:
sev– > sev–mek
Vur- > Vur-mak
İsim kökleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Varlıkların dildeki karşılıkları olan kelimelerdir. Tek başlarına kullanılabilirler: ev, taş, el, su vb.
Örnek: Boya < boya kelimesine "-mak" ekini getirebiliyoruz. (Boyamak) Bu durumda isim kökü değildir.
ev kelimesine "-mak" ekini getiremiyoruz. (Evmek) Bu durumda ev isim köküdür.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Suzanne Kemmer. "Words in English: Structure". Words in English. 31 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
