George Sarton

Vikipedi, özgür ansiklopedi
George Alfred Leon Sarton
George Sarton, 1941
Doğum31 Ağustos 1884(1884-08-31)
Gent, Belçika
Ölüm22 Mart 1956 (71 yaşında)
Cambridge, Massachusetts
Defin yeriMount Auburn Mezarlığı[1]
VatandaşlıkABD
Mezun olduğu okul(lar)Gent Üniversitesi
Tanınma nedeniIntroduction to the History of Science
EvlilikMabel Eleanor Elwes
Çocuk(lar)May Sarton
ÖdüllerHaskins Medal (1949)
George Sarton Medal (1955)
Kariyeri
DallarıBilim tarihi
Çalıştığı kurumlarCarnegie Bilim Enstitüsü
Harvard Üniversitesi
Tez'Les principes de méchanique de Newton' (1911)
Doktora öğrencileri

George Alfred Leon Sarton (/ˈsɑːrtən/; 31 Ağustos 1884 - 22 Mart 1956) Belçika doğumlu Amerikalı kimyager ve tarihçiydi. Bağımsız bir çalışma alanı olarak bilim tarihi disiplininin kurucusu olarak kabul edilir. En etkili çalışmaları, üç cilt ve 4.296 sayfadan oluşan Introduction to the History of Science ve Isis dergisiydi. Sarton, nihayetinde, bilimler ve beşeri bilimler arasında bir bağlantı sağlayan ve "yeni hümanizm" olarak adlandırdığı bütünleşik bir bilim felsefesi elde etmeyi amaçladı.[2] Ona göre bilim bize düşüncemizi sorgulamayı, kendini beğenmişlikten kurtulmayı, boş umutlara kapılmamayı ve başarı yolunda uğraş vererek sessizce ilerlemeyi öğretir.

Türkiye’de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış olan ve 5 TL'lik banknotların arka yüzünde resmi görülen bilim insanı Ordinaryüs Profesör Aydın Sayılı (1913-1993), Sarton'un öğrencisiydi.

Amerikalı yazar May Sarton, George Sarton'un kızıdır.

Sarton'un yaşamı ve çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

George Alfred Leon Sarton, 31 Ağustos 1884'te Gent, Doğu Flandre, Belçika'da Léonie Van Halmé ve Alfred Sarton'un çocuğu olarak doğdu. Ancak, doğumundan bir yıl sonra Sarton'un annesi öldü.[2] İlk önce memleketinde okula gitti, daha sonra Chimay kasabasında dört yıl boyunca okula gitti. Sarton, 1902'de Gent Üniversitesi'ne felsefe okumak için kaydoldu, ancak konunun ilgi alanlarına uymadığını fark etti ve ardından çalışmalarını bıraktı. 1904'te, bir düşünme ve kendini anlama döneminden sonra, doğa bilimleri okumak için üniversiteye yeniden kaydoldu.[3] Gent Üniversitesi'nde geçirdiği süre boyunca, Sarton birkaç onur ödülü aldı. 1908'de dört Belçika üniversitesi ona kimya dalında altın madalya verdi ve Gent şehri de yazdığı bir anı için ona gümüş bir defne ödülü verdi.[4] Doktorasını 1911'de gök mekaniği konusundaki teziyle bitirdi. Mezuniyetinden kısa bir süre sonra, 22 Haziran 1911'de Sarton, sanatçı ve seçkin mobilya tasarımcısı olan Elanor Mabel Elwes ile evlendi. Çift, Wondelgem'de bir eve taşındılar ve burada 1912'de tek çocukları olan kızları Eleanore Marie veya May doğdu.[3]

Birinci Dünya Savaşı sırasında, Ağustos 1914'te Alman ordusu Belçika'yı işgal etti. O sıralarda Sarton artık Belçika'nın Sivil Muhafız yapılanmasının resmi bir üyesi değildi. Yine de, işgal gerçekleştiğinde, rapor verdi ve yakındaki demiryolu kavşağında devriye gezmekle görevlendirildi, ancak o gece hiçbir Alman askeriyle karşılaşmadı. Alman işgali altında, Sivil Muhafız üyelerine casus muamelesi yapıldı ve Sarton, Sivil Muhafız paltosunu bahçeye gömdü, böylece bir casus olarak tutuklanıp vurulmasını önledi. İşgal sırasında evine yirmi altı Alman askeri kondu ve askerlerin güvenliğinden sorumlu tutuldu. Evinde kalan erlerden herhangi biri sokağa çıkma yasağına uymamış olsaydı, Sarton vurulacaktı.[2] Alman işgalinden kısa bir süre sonra, Sarton ailesi İngiltere'ye göç etti,[3] önce Hollanda'ya sonra da Londra'ya gitti.[5] Yanlarına pek çok şey alamamışlardı, bu yüzden Sarton'un bilim tarihi notları ceketiyle birlikte gömülü kaldı. İngiltere'de Sarton Savaş Ofisi'nde çalıştı, ancak maaşıyla üç kişilik bir aileyi geçindiremedi. Ailesini geçindirecek ve bilim tarihi hayalini tamamlamasına izin verecek bir pozisyon arayışı içinde Amerika'ya gitti. Karısı ve kızı Eylül 1915'te onu Amerika'ya kadar takip etti.[3]

Sarton, 1915 yazında Illinois Üniversitesi'nde ders verdi ve bilim tarihindeki çalışmaları nedeniyle Paris'teki Académie des Sciences Prix Binoux ödülünü aldı.[5] Carnegie Uluslararası Barış Vakfı için çalıştı ve 1916-18'de Harvard Üniversitesi'nde ders verdi.[6] Harvard Üniversitesi'ndeyken, Sarton 1916-1917 akademik yılında felsefe ve 1917-1918 akademik yılında bilim tarihi dersleri verdi.[5] Sarton ayrıca 1917 yazında Columbia Üniversitesi'ndeki Teachers College'da ders verdi.[5] Harvard'da 1920'de öğretim görevlisi oldu ve 1940'tan 1951'de emekli olana kadar bilim tarihi profesörü olarak görev yaptı. Ayrıca 1919'dan 1948'e kadar Carnegie Institution of Washington'un araştırma görevlisiydi. Araştırma görevlisi olarak atandıktan sonra Sarton, Isisin yeniden dirilişini planlamaya başladı.[5]

Sarton, Introduction to the History of Science başlıklı dokuz ciltlik kapsamlı bir bilim tarihi kitabını tamamlamayı amaçladı.[5] İkinci cildin hazırlanması sırasında Arapça öğrendi ve araştırmasının bir bölümü için Orta Doğu'yu dolaşarak İslam bilim adamları'nın orijinal el yazmalarını inceledi. Ortadoğu'da bulunduğu süre içinde İspanyol Arabistler okulunun kurumsallaşmasına yardımcı oldu.[7] Sarton, 1928'de İspanyol Arabist Okulu ile çalışmaya başladı, okul onun ardından Julian Ribera y Tarrago ve Miguel Asin Palacios. tarafından yönetildi.[7] İspanyol Arabistler, Isis'e katkıda bulundular ve Sarton bazı makalelerini Isis'te yayınladı.[7] Sarton, diğer bilim tarihçileriyle olduğundan daha fazla ortak görüşü İspanyol Arabistlerle paylaştı. Bilimin ne olduğu konusunda benzer görüşlere sahiptiler. Sarton ve İspanyollar da difüzyon konusunda benzer görüşleri paylaştılar. İspanyollara patronluk yapan bir grup bilim insanına önderlik etti.[8] Sarton, Julian Ribera'nın önde gelen İspanyol Arabist olduğunu kabul etti. Sarton ayrıca Ribera'nın Doğu müziğinin Batı'ya geçişi üzerine yaptığı araştırmalarla ilgilendi ve makaleler yazdı. Sarton daha sonra bilimsel yayılmaya olan ilgisini Ribera'nın müziğin aktarımına olan ilgisiyle ilişkilendirdi çünkü Orta Çağ'da müzik genellikle matematikle ve [quadrivium]'un bir parçasıyla ilişkilendirildi. Sarton, İslam'ın bilime katkısının Orta Çağ öğreniminde en "ilerici" unsur olduğuna inanıyordu ve Batılı Orta Çağ araştırmaları bunu görmezden geldiğinde öfkelendi.[8] Öldüğü zaman, yalnızca ilk üç cildi tamamlamıştı: I. From Homer to Omar Khayyam; II. From Rabbi Ben Ezra to Roger Bacon, pt. 1-2; ve III. Science and learning in the fourteenth-century, pt. 1-2. Sarton projesi için Leonardo da Vinci üzerine yaptığı çalışmadan ilham almıştı, ancak tarihte bu döneme ölmeden önce ulaşamamıştı. Bununla birlikte, Sarton'un Harvard'daki ilk yılında verdiği bir dizi konferans da Vinci'yi tartıştı ve Science and Civilization in the Time of Leonardo da Vinci, Scientist and Artist (Leonardo da Vinci'nin Zamanında Bilim ve Medeniyet, Bilim Adamı ve Sanatçı) başlığını taşıyordu.[5]

Ölümünden sonra (22 Mart 1956, Cambridge, Massachusetts), Sarton'un makalelerinden temsili bir seçki Dorothy Stimson tarafından düzenlendi. Harvard University Press tarafından 1962'de yayınlandı.[9]

Bilim Tarihi Derneği[değiştir | kaynağı değiştir]

Sarton'un başarılarının onuruna, Bilim Tarihi Derneği, George Sarton Madalyası olarak bilinen ödülü vermeye başladı. Bu, Bilim Tarihi Derneği'nin en prestijli ödülüdür. Uluslararası bilimsel topluluktan seçkin bir bilim tarihçisine 1955'ten beri her yıl verilmektedir. Madalya, ömür boyu bilimsel başarı için bir akademisyeni onurlandırmaktadır. Sarton, bu derneğin ve bilim ve kültür üzerine makaleler yayınlayan Isis ve Osiris dergilerinin kurucusuydu. George Sarton, 1913'ten emekli olduğu 1952'ye kadar dergisi Isis'in editörüydü ve daha sonra Bernard Cohen derginin editörlüğünü kendisinden devraldı.[3][10]

Seçilmiş yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1924: Sarton, George (1924). "The New Humanism". Isis. 6 (1): 9-42. doi:10.1086/358203. JSTOR 223969. 
  • 1927-48: Introduction to the History of Science (3 v. in 5), Carnegie Institution of Washington Publication # 376, Baltimore: Williams and Wilkins, Co.
  • 1951: "The Incubation of Western Culture in the Middle East: a George C. Keiser Foundation Lecture", March 29, 1950, Washington, D.C.

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1927: Introduction to the History of Science (I. From Homer to Omar Khayyam)
  • 1931: Introduction to the History of Science (II. From Rabbi Ben Ezra to Roger Bacon, pt. 1-2)
  • 1931: The History of Science and the New Humanism, New York: Henry Holt & Company
  • 1936: The Study of the History of Mathematics & The Study of the History of Science, 1954 Dover reprint from Internet Archive
  • 1947/8: Introduction to the History of Science (III. Science and learning in the fourteenth-century, pt. 1-2, 1947-48). Baltimore: Williams & Wilkins.
  • 1948: The Life of Science: Essays in the History of Civilization. Edited by Max H. Fisch. New York: Henry Schuman.
  • 1952: A History of Science. Ancient science through the Golden Age of Greece, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press
  • 1959: A History of Science. Hellenistic science and culture in the last three centuries B.C., Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press
  • 1965: The Study of the History of Science (German: Das Studium der Geschichte der Naturwissenschaften, Frankfurt am Main: Klostermann)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Find a Grave'de George Sarton
  2. ^ a b c Garfield, E. (1985). "George Sarton: The Father of the History of Science. Part 1. Sarton's Early Life in Belgium" (PDF). Essays of an Information Scientist. 8: 241-247. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2022. 
  3. ^ a b c d e Garfield, Eugene (April 1985). "The Life and Career of George Sarton: The Father of the History of Science". History of Behavioral Sciences. 21 (2): 107-117. doi:10.1002/1520-6696(198504)21:2<107::AID-JHBS2300210202>3.0.CO;2-K. PMID 11608761. 
  4. ^ "George Sarton's European Roots" (PDF). University of Ghent. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2022. 
  5. ^ a b c d e f g Bernard, Cohen (1957). "George Sarton". Isis. 48 No. 3 (The George Sarton Memorial Issue): 286-300 – JSTOR vasıtasıyla. 
  6. ^ Sarton, G. (1952). A Guide to the History of Science. Waltham, MA: Chronica Botanica
  7. ^ a b c Glick, Thomas (December 1985). "George Sarton and the Spanish Arabists". Isis. 67: 489. 
  8. ^ a b Glick, Thomas (1985). "George Sarton and the Spanish Arabists". Isis. 76 (4): 493. doi:10.1086/353959. JSTOR 233023. 
  9. ^ Dorothy Stimson) ((Ed.)). "Review: Sarton on the History of Science" (PDF). Nature. 29 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2022. 
  10. ^ Holton, Gerald (March 2009). "George Sarton, His Isis, and the Aftermath". Isis. 100: 79-88. doi:10.1086/597571 – JSTOR vasıtasıyla. 

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Sarton&oldid=32454804" sayfasından alınmıştır