Fotokimya

Fotokimya ışığın kimyasal etkileri ile ilgili bir kimya alt dalıdır. Bu terim genellikle ultraviyole (dalga boyu 100 - 400 nm), görünür ışık (400 - 750 nm) veya kızılötesi ışıma (750 - 2500 nm) absorbsiyonu ile ortaya çıkan kimyasal reaksiyonları tanımlamak için kullanılmaktadır.^[1]

Fotokimyasal reaksiyonlar, termal reaksiyonlardan daha farklı süreçleri içerdiklerinden organik ve inorganik kimya için değerlidirler. Bununla birlikte birçok termal reaksiyonun kendi fotokimyasal karşılığı vardır. Fotokimyasal yolaklar, kısa bir süre içinde büyük aktivasyon engellerini aşarak ve termal işlemlerle ulaşılamayan reaktiviteleri mümkün kılarak termal yöntemlere göre avantaj sağlayabilmektedir.

Gündelik hayatta fotokimyaya örnekler fotosentez, plastiklerin bozunumu veya güneş ışığı ile D vitamini oluşumu şeklinde verilebilir.

Fotokimyasal reaksiyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Fotokimyasal reaksiyonların örnekleri;

Fotosentez: Bitkilerin karbondioksit ve su kullanarak glikoz ve oksijen oluşturması için güneş enerjisini kullanımı.
İnsanlarda güneş ışığı ile D vitamini sentezi.
Bio-ışıldama,: örneğin Ateş böceğinin karnındaki bir enzim ile ışık üretimi.^[2]
Polimerizasyonlar; radikal polimerizasyonu için serbest radikaller üretmek amacıyla ışığın soğurulması.
Birçok maddenin, örneğin tıbbi şişelerde bulunan ilaçların fotobozulmadan korunması.
Fotodinamik tedavi: Işığın oksijeni etkimesi yardımı ile tümörleri yok etmek için kullanımı. Tipik fotosensitizörler tetraphenylporphyrin ve metilen mavisidir.
Mikroelektronik bileşen üretiminde kullanılan ışığa dirençli teknolojiler.
Görme fizyolojisinde rodopsinin fotokimyasal reaksiyonu.^[3]
Artemisinin, sıtma önleyici ilaç olarak fotokimyasal üretimi.^[4]^[5]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bowen, E. J., Chemical Aspects of Light. Oxford: The Clarendon Press, 1942. 2nd edition, 1946.
Photochemistry - https://www2.chemistry.msu.edu/faculty/reusch/virttxtjml/photchem.htm5 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2. basım (the "Gold Book") (1997). Düzeltilmiş çevrimiçi sürümü: (2006-) "photochemistry".
^ David Stanley Saunders Insect clocks 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Elsevier, 2002, ISBN 0-444-50407-9 p. 179.
^ Christophe Dugave Cis-trans isomerization in biochemistry 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wiley-VCH, 2006 ISBN 3-527-31304-4 p. 56.
^ Peplow, M. Chemistry World (Updated: 17th Apr 2013) <http://www.rsc.org/chemistryworld/2013/04/sanofi-launches-malaria-drug-production 9 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>
^ Paddon, C. J.; Westfall, P. J.; Pitera, D. J.; Benjamin, K.; Fisher, K.; McPhee, D.; Leavell, M. D.; Tai, A.; Main, A.; Eng, D.; Polichuk, D. R.; Teoh, K. H.; Reed, D. W.; Treynor, T.; Lenihan, J.; Jiang, H.; Fleck, M.; Bajad, S.; Dang, G.; Dengrove, D.; Diola, D.; Dorin, G.; Ellens, K. W.; Fickes, S.; Galazzo, J. Nature, 2013, 496, 528-532.

[1] IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2. basım (the "Gold Book") (1997). Düzeltilmiş çevrimiçi sürümü: (2006-) "photochemistry".

[2] David Stanley Saunders Insect clocks 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Elsevier, 2002, ISBN 0-444-50407-9 p. 179.

[rh-3] Christophe Dugave Cis-trans isomerization in biochemistry 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wiley-VCH, 2006 ISBN 3-527-31304-4 p. 56.

[4] Peplow, M. Chemistry World (Updated: 17th Apr 2013) <http://www.rsc.org/chemistryworld/2013/04/sanofi-launches-malaria-drug-production 9 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.>

[5] Paddon, C. J.; Westfall, P. J.; Pitera, D. J.; Benjamin, K.; Fisher, K.; McPhee, D.; Leavell, M. D.; Tai, A.; Main, A.; Eng, D.; Polichuk, D. R.; Teoh, K. H.; Reed, D. W.; Treynor, T.; Lenihan, J.; Jiang, H.; Fleck, M.; Bajad, S.; Dang, G.; Dengrove, D.; Diola, D.; Dorin, G.; Ellens, K. W.; Fickes, S.; Galazzo, J. Nature, 2013, 496, 528-532.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Kimyanın dalları
Kimya literatürü • Kimyasal formül dizini • Biyomoleküller listesi • İnorganik bileşikler listesi • Periyodik tablo
Fiziksel	Elektrokimya Termokimya Kimyasal termodinamik Yüzey bilimi Kolloidal kimya Mikromeritik Kriyokimya Sonokimya Spektroskopi Yapısal kimya / Kristalografi Kimyasal fizik Kimyasal kinetik Femtokimya Kuantum kimyası Spin kimyası Fotokimya Denge kimyası
Biyolojik	Biyokimya Moleküler biyoloji Hücre biyolojisi Biyoorganik kimya Kimyasal biyoloji Klinik kimya Nörokimya Biyofiziksel kimya
Organik	Stereokimya Fiziksel organik kimya Organik reaksiyon Retrosentetik analiz Enantiyoselektif sentez Total sentez / Yarı sentez Farmasötik kimya Farmakoloji Fulleren kimyası Polimer kimyası Petrokimya Dinamik kovalent kimya
İnorganik	Koordinasyon kimyası Manyetokimya Organometalik kimya Organolantanit kimya Biyoinorganik kimya Biyoorganometalik kimya Fiziksel inorganik kimya Küme kimyası Kristalografi Katı hâl kimyası Metalurji Seramik kimyası Malzeme bilimi
Analitik	Enstrümental kimya Elektroanalitik yöntemler Spektroskopi Absorpsiyon IR Raman UV-Vis NMR Kütle spektrometrisi EI ICP MALDI Ayırma işlemleri Kromatografi GC HPLC Femtokimya Kristalografi Karakterizasyon Titrasyon Islak kimya
Diğer	Nükleer kimya Radyokimya Radyasyon kimyası Aktinit kimyası Kozmokimya / Astrokimya / Yıldız kimyası Jeokimya Biyojeokimya Çevre kimyası Atmosfer kimyası Okyanus kimyası Kil kimyası Karbokimya Petrokimya Gıda kimyası Karbonhidrat kimyası Gıda fiziksel kimyası Tarımsal kimya Kimya eğitimi Amatör kimya Genel kimya Kaçak kimya Adli kimya Otopsi kimyası Nanokimya Supramoleküler kimya Kimyasal sentez Yeşil kimya Klik kimyası Kombinatoryal kimya Biyosentez Bilgisayarlı kimya Matematiksel kimya Teorik kimya
Ayrıca bakınız	Kimya tarihi Nobel Kimya Ödülü Kimyanın zaman çizelgesi Element keşifleri "Merkezî bilim" Kimyasal reaksiyon Kataliz Kimyasal element Kimyasal bileşik Atom Molekül İyon Kimyasal bileşik Kimyasal bağ
Kategori • Wikimedia Commons • Vikiproje