Hrisoheir
Chrysocheir (Yunanca: Χρυσόχειρ), ayrıca Chrysocheres, Chrysocheris ya da Chrysocheiros (Χρυσόχερης/Χρυσόχερις/Χρυσόχειρος) olarak bilinir, hepsi "altınel" anlamına gelir,[1] 863'ten 872'ye kadar Pavlusçu Tephrike prensliğinin ikinci ve son lideridir
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bizans vakainüvislere göre Chrysocheir, Paulician lideri Karbeas'ın yeğeniydi. Ayrıca Petrus Siculus'e göre, Karbeas'ın "yeğeni ve damadı" idi ve Bizans Kilisesi tarafından şiddetle kınanan bir uygulama olan ilk kuzeniyle evlendiğini gösterir.[1] Naip İmparatoriçe Theodora tarafından 843 yılında başlatılan Paulician karşıtı pogromunun ardından, Karbeas ve takipçilerinin çoğu Müslüman sınır emirliklerine kaçmış ve Tephrike merkezli bağımsız bir prenslik kurmuştu. Karbeas, 863'teki ölümüne kadar Müslümanların yanında Bizans İmparatorluğu'na karşı yürütülen savaşlarda Paulicianları oradan yönetti.[2][3]
Chrysocheir'in amcasının yerine geçmesinden önceki yaşamı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir. Karbeas gibi, Chrysocheir de gençliğinde Bizans ordusunda görev yapmış olabilir.[4] Bizans'ın ezeli düşmanı olan Chrysocheir, Küçük Asya'nın batı kıyılarına ve İznik, Nikomedia ve Efes civarları gibi Bizans topraklarının derinliklerine birçok baskın düzenledi. sonraki seferinde, atlarını Aziz Yuhanna Kilisesi'ne bağlayarak, saygısızlık ettiği bildirilir.[1] I. Basileios (h. 867-886), 869/70'te barış önermek için elçiler gönderdi, ancak teklif, imparatorun önce Küçük Asya'daki topraklarının doğu yarısını boşaltmasını talep ettiği iddia edilen Chrysocheir tarafından reddedildi. Elçiliğin, Tephrike'da dokuz ay geçirirken aynı zamanda yüksek rütbeli savaş esirlerinin serbest bırakılmasını ayarlamaya çalışan Petrus Siculus tarafından yönetilmiş olması çok muhtemeldir. Ancak bu hipotez, tüm modern bilim adamları tarafından kabul edilmemiştir.[1]
871'de İmparator Basileios'un kendisi Tephrike'ye bir saldırı düzenledi, ancak şehri ele geçirmeyi başaramadı ve geri çekildi. 872/3'te, Domestikos ton sholon Hristoforos, Bathys Ryax Muharebesi'nde Paulicianlara karşı kesin bir zafer kazandıran başka bir sefer başlattı. Muharebe sırasında Chrysocheir, Poullades adlı sıradan bir asker tarafından öldürüldü. Kesilen başı Konstantinopolis'e gönderildi ve bildirildiğine göre Basileios yayıyla ona üç ok sapladı.[1] Ancak, altı yıl sonra Tephrike Bizanslıların eline geçerek Paulician prensliğine son verildi.[5] Bununla birlikte, bazı modern bilim insanları, Chrysocheir'in yenilgisini ve ölümünü Tephrike'nin düşüşüyle aynı yıl (yani 878/9) olarak tarihlemektedirler.[4]
Bizans epik şiiri Digenis Akritas'ta Chrysocheir'in hatırasının, isimsiz kahramanın Müslüman baba tarafından dedesi olan "Chrysoberges" (Χρυσοβέργης) biçiminde kaldığı düşünülmektedir.[1][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- Genel
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (Almanca). Berlin ve Boston: De Gruyter.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600-1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, Kaliforniya: University of California Press. ISBN 978-0-520-20496-6.