Central Park
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | Bu madde, İngilizce Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
| Central Park | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tür | Şehir parkı |
| Konum | Manhattan, New York, Amerika Birleşik Devletleri |
| Koordinatlar | 40°47′K 73°58′B / 40.783°K 73.967°B |
| Yüzölçümü | 843 akr (341 hektar) |
| Açılış | 1857 |
| İşletmeci | Central Park Conservancy |
| Durum | Tüm yıl boyunca ziyarete açık |
Central Park, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York şehrinin Manhattan ilçesinde yer alan 3382 dönüm alan üzerine kurulu, halka açık kentsel bir parktır. Yıllık ortalama 25 milyon ziyaretçisiyle Central Park, Birleşik Amerika'da en çok ziyaret edilen kent parkıdır. Parkta çekilen sahneler içeren birçok film, televizyon şovları ve ünlü müzisyenlerin ve grupların parkta verdikleri iz bırakan konserler bu parkı dünyanın en ünlü parklarından ve New York'un sembollerinden biri haline getirmiştir. Parkta ayrıca kışın buz pateni pisti, yazın yüzme havuzu olarak kullanılan tesisler vardır.
Başlıca ilgi çekici yerler arasında Ramble ve Göl, Hallett Doğa Koruma Alanı, Jacqueline Kennedy Onassis Rezervuarı ve Koyun Çayırı; Wollman Rink, Central Park Carousel ve Central Park Hayvanat Bahçesi gibi eğlence mekanları; Central Park Mall ve Bethesda Teras gibi resmi alanlar; ve Delacorte Tiyatrosu vardır. Biyoçeşitlilik ekosistemi birkaç yüz bitki ve hayvan türüne sahiptir. Rekreasyon etkinlikleri arasında fayton-at ve bisiklet turları, bisiklet, spor tesisleri ve Parkta Shakespeare gibi konserler ve etkinlikler vardır. Central Park'tan yürüyüş yolları ve yol sistemi geçer ve toplu taşıma ile hizmet verilir.
Büyüklüğü ve kültürel konumu, bu parkı dünyadaki şehir parkları için bir model yapar. Etkisi, Central Park'a 1963'te National Historic Landmark ve 1974'te New York Şehri scenic landmark unvanlarını kazandırdı. Central Park'ın sahibi New York Şehri Parklar ve Rekreasyon Departmanıdır ama 1998'den beri belediye ile kamu-özel ortaklığı arasında yapılan sözleşme kapsamında Central Park Conservancy tarafından yönetilir. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Conservancy, Central Park'ın yıllık işletme bütçesini artırır ve parkın tüm temel bakımından sorumludur.
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Central Park, 110. Cadde’de Central Park Kuzey, 59. Cadde'de Central Park Güney, 8. Bulvar'da Central Park Batı ve doğuda Beşinci Cadde ile sınırlıdır.
Park, kuzeyde Harlem, güneyde Midtown Manhattan, batıda Upper West Side ve doğuda Upper East Side mahallelerine bitişiktir. Kuzeyden güneye 2,5 mil (4,0 km) ve batıdan doğuya 0,5 mil (0,80 km) ölçülerindedir.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
New York şehrinin Manhattan ilçesinde bulunan hastalık saçan ve düzensiz alana sahip bir bataklık, şehir halkının nefes alabileceği, zaman geçirebileceği bir alana dönüştürülmek istenmiştir. Bunun için 1857 yılında Central Park komisyonu alan düzenleme yarışması yapmıştır. Frederick Law Olmsted ve ortağı Calvert Vaux bu yarışmaya katılmaya karar vermiş. Hazırladıkları proje 33 projeden birinci seçilmiştir. Olmsted mühendis olarak Central Park projesinin başına geçmiştir. Alanda yaşayan yaklaşık 1600 yoksul insan alanı boşaltmıştır.
Barok tarzıyla (simetrik olmayan, doğala yakın) yapılan Central Park dünyadaki ilk peyzaj çalışmasıdır. Frederick Law Olmsted bu çalışmayla peyzaj mimarlığı ve peyzaj mimarı kavramlarını dünyaya tanıtmıştır. Bu nedenle peyzaj mimarlığının babası olarak kabul edilir.
Parkın bugüne denk olan maliyetinin 200 milyon dolar olduğu söylenmektedir.
Doğal yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]
Central Park'ta 120 farklı bitki türü, 26.000'den fazla ağaç, 130 hayvan türü bulunmaktadır.
Central Park'ta bulunan ağaçların bir bölümü şunlardır:
- Acer campestre Ova akçaağacı
- Accer Ginnala
- Acer palmatum Japon akçaağacı
- Acer platanoides Çınar yapraklı akçaağaç
- Acer pseudoplatanus Dağ akçaağacı
- Acer saccharinum Gümüşi akçaağaç
- Acer saccharum Şeker akçaağacı
- Aesculus glabra Amerikan kestanesi
- Aesculus hippocastanum At kestanesi
- Aesculus pavia Kırmızı kestane
- Aesculus x carnea Kırmızı çiçekli at kestanesi
- Ailanthus altissima Kokar ağaç
- Aralia spinosa
- Betula alleghaniensis Sarı huş ağacı
- Betula lenta
- Betula nigra
- Betula papyrifera Kağıt huşu
- Celtis Çitlembik
- Cedrus atlantica Atlas sediri
Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Central Park, Atlantik Geçiş Yolu üzerindeki ilkbahar ve sonbahar göçleri sırasında çeşitli göçmen kuşları barındırır.[2]
Central Park'ta gözlemlenen ve 235 tür içeren ilk resmi kuş listesi, 1886'da Augustus G. Paine Jr. ve Lewis B. Woodruff tarafından ‘Forest and Stream'de yayınlandı.[3][4] İlk resmi kayıt listesinin yayınlanmasından bu yana parkta genelde 303 kuş türü görüldü,[2] ve her mevsim tahminen 200 tür tespit ediliyor.[5] Central Park'ın kuş türlerinin takibinden tek bir grup sorumlu değildir.[6] 1991'de Central Park'a bakan bir apartmana tünemiş olan Pale Male adlı bir erkek kırmızı kuyruklu şahin ünlü kuşlardan birisiydi.[7][8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Central Park Running Map" (PDF). Central Park Conservancy. 2014. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ a b Buckley 2018, s. 35.
- ^ "List of birds of Central Park". Forest and Stream. XXVI (20). The Forest and Stream Publishing Company. 10 Haziran 1886. ss. 386-387.
- ^ Kinkead, Eugene (26 Ağustos 1974). "The Birds of Central Park". The New Yorker. XXVI (20). s. 78. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020.
- ^ "The Insider's Guide to Birding in Central Park, New York City". National Audubon Society. 2 Haziran 2017. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2019.
- ^ Buckley 2018, s. 34.
- ^ Lueck, Thomas J (1 Nisan 2008). "Reprise: The Fifth Avenue Ballad of Pale Male and Lola". The New York Times. ISSN 0362-4331. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2019.
- ^ Croke, Vicki (6 Kasım 2014). "Spying On The World's Most Famous Hawk: Pale Male". WBUR. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2019.
