Ange-Jacques Gabriel

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ange Jacques Gabriel, Jean-Baptiste Greuze tarafından çizilen portresi

Ange-Jacques Gabriel, (d. 23 Ekim 1698 - ö. 4 Ocak 1782), Fransız mimar. Kendi kuşağının en önde gelen mimarı olmasının yanında, aynı zamanda Fransa Kralı XV. Louis'nin de baş mimarıydı. Başlıca eserleri arasında Concorde Meydanı (Place de la Concorde), ilk Fransız askeri akademisi olan École Militaire ve Versay Sarayı'nda yer alan Petit Trianon ve Versay Kraliyet Operası’dır. Mimari tarz olarak, Fransız Barok mimarisi ile Fransız neoklasizmi arasında dikkatli bir denge oluşturdu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ange-Jacques Gabriel, 23 Ekim 1698'de Parisli ünlü bir mimar ailede dünyaya geldi. Büyükbabası ve babası Jacques Gabriel de (1667-1742) bir mimardı. Babasının büyük projeleri arasında Rennes'deki Rennes Belediye Binası (Hotel de Ville) ve Bordeaux'daki Place Royale (şimdi Place de la Bourse) vardı. Genç Ange-Jacques, 1728'de Kraliyet Mimarlık Akademisi’nin (Académie royale d'architecture) bir üyesi oldu ve babasına Place de la Bourse'da yardım etti. 1735'ten itibaren Versay Sarayı'nda Baş Mimar (Premier Architecte) olan babasının baş asistanı oldu ve babasının ölümünden sonra onun yerine Kral'ın baş mimarı oldu. Daha sonra Kral'ın metresi ve kültür danışmanı Madame de Pompadour'un erkek kardeşi ve Kraliyet Binaları'nın yöneticisi olan Abel-François Poisson'un yardımcısı olarak hizmet etti.

Concorde Meydanı - Paris

XV. Louis’nin bağışladığı arazide, bugünün Concorde Meydanı (Place de la Concorde), 1748'de Gabriel tarafından üstlenilen ilk büyük projeydi. Gabriel, Sen Nehri yönündeki manzarayı açık bırakarak ve Tuileries Sarayı ile Şanzelize Caddesi (Champs-Elysees) arasındaki uzun ekseni engelsiz bir şekilde koruyarak, yeni bir kuzey-güney ekseni yarattı. Meydanın en önemli parçası, XV. Louis'in atlı bir heykeliydi. Proje 1754'te sonuçlandırıldı ve 1763'te tamamlandı. Fransız Devrimi sırasında XV. Louis'in heykeli kaldırıldı ve 19. yüzyılda dikilitaş, heykeller ve çeşmeler eklendi.

1751'de XV. Louis, savaş sanatında fakir soylu ailelerden beş yüz genç adam "beyefendi" yetiştirmek için, ilk Fransız askeri akademisi olan Ecole Militaire'i kurmaya karar verdi. Seçilen yer, şehir merkezinin batısında, Grenelle ovasının yanındaydı. Gabriel binayı, Louvre'dakine benzer, kubbeli merkezi bir pavyonu çevreleyen iki kanatlı bir "şato" çağrışımı yapan bir şekilde tasarladı. Bina, Dor düzenine ait bir sütunlu bir cepheye sahipti ve arkada geniş bir avlu vardı.

Petit Trianon

Gabriel, Fransa Kralı XV. Louis'nin emriyle, metresi Madam de Pompadour için, Versay Sarayı arazileri üzerinde, küçük bir şato olan Petit Trianon’nu 1762 ile 1768 arasında inşa etti. Bina kübikti ve her cephe farklıydı. Petit Trianon'un cepheleri en saf haliyle Fransa'da ortaya çıkan Neoklasizm tarzını temsil ediyordu.

Gabriel’in dikkatinin çoğu, XV. Louis tarafından arzu edilen Versay Sarayı'nın modifikasyonlarına ayrılmıştı. Saray, uygun bir opera tiyatrosundan yoksundu; Kuzey Kanadı'nın sonu için 1682'de XIV. Louis bir tiyatro yapılmasını istemişti. Ancak proje, savaşların maliyeti ve Saray'ın ihtiyaçlarını karşılamanın karmaşıklığı nedeniyle askıya alındı. Gabriel, 1748'de tiyatro için yeni bir teklifte bulundu, fakat maliyet nedeniyle yeniden beklemeye alındı.

Opera projesi 1765'te yeniden canlandırıldı ve 1770'te Fransa Krallığı’nın Dofeni, yani geleceğin XVI. Louis'nin Avusturya Arşidüşesi Marie-Antoinette ile evliliğinin kutlamaları için hızlandırıldı. Projeyi hızlı ve daha düşük maliyetle bitirmek için tiyatro tamamen ahşaptan yapıldı, mermeri andıracak şekilde boyandı ve aynı zamanda olağanüstü iyi bir akustik de sağlandı. Tiyatro mavi ve altın rengindeydi, kesik elips veya oval şeklinde yapılmış, sıra sıra kutularla çevrelenmiş, oymalı ve yaldızlı ahşapla süslenmiş, ışığı aynalarda yansıyan üç bin mumla aydınlatılmıştı.

Son projelerinden Hotel Crillon 1770'te tamamlandı. 2016'ya kadar Fransız Donanması'nın karargahı olan Hotel de la Marine ise 1774'te tamamlandı.

Ange-Jacques Gabriel, 4 Ocak 1782’de Paris’te öldü.

Önemli eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Pavillon Butard
Place de la Bourse, Bordeaux