Sodyum bisülfat

Sodyum bisülfat
Sodyum bisülfatın molekül şeması
IUPAC Adı	Sodyum hidrojen sülfat
Diğer adlar	Sodyum asit sülfat
Tanımlamalar
CAS No.	7681-38-1
RTECS	VZ1860000
EC No.	231-665-7
Özellikleri
Kimyasal formülü	NaHSO4
Molekül ağırlığı	120.06 gr./mol (susuz) 138.07 gr./mol (monohidrat)
Fiziksel görünüm	Beyaz kristal
Yoğunluk	2.742 gr./cm3 (susuz) 1.8 gr./ cm3 (monohidrat)
Erime noktası	58.5 °C (susuz) 315 °C (monohidrat)
Kaynama noktası	315 °C (parçalanır)
Sudaki çözünürlüğü	50 gr./100 mL (0 °C) 100 gr./100 mL (100 °C)
Çözünürlük	amonyak da çözünmez alkol de parçalanır.
Yapısı
Kristal yapısı	Triklinik (susuz), Monoklinik (monohidrat)

Sodyum bisülfat, diğer bir adı sodyum hidrojen sülfat (NaHSO₄) olan bu kimyasal madde asit tuz karakterlidir. Kuru halde iken güvenli bir şekilde nakledilebilir ve depolanabilir. Susuz formu higroskopiktir. Sodyum bisülfat suda hidroliz olarak asidik çözelti verir. 1 Molarlık çözeltisinin pH değeri 1 den küçüktür . Sodyum bisülfat yavaşça ısıtılırsa suyunu kaybederek sodyum pirosülfata dönüşür.

2NaHSO₄ → Na₂S₂O₇ + H₂O

Eğer ısıtma yüksek sıcaklıklarda yapılırsa sodyum sülfat ve kükürt trioksit oluşur.

2NaHSO₄ → Na₂SO₄ + SO₃ + H₂O

Üretimi

Üretim yöntemlerinden ilki stokiyometrik miktardaki sodyum hidroksit ve sülfürik asit karışımının reaksiyonuna dayanır. İki eşdeğer asit ve bir eşdeğer baz kullanılması ile sodyum bisülfat ve su oluşur.

NaOH + H₂SO₄ → NaHSO₄ + H₂O

İkinci bir üretim yöntemi ise sodyum klorür (tuz) ve sülfürik asit arasında gerçekleşen reaksiyonla gerçekleşir. Yüksek sıcaklıkta gerçekleşen bu reaksiyon sonucunda sodyum bisülfat ve hidrojen klorür gazı oluşur.

NaCl + H₂SO₄ → NaHSO₄ + HCl

Sıcak ve derişik sodyum bisülfat çözeltisi püskürtmek suretiyle soğutulduğunda katı kristalleri oluşturur. Hidrojen klorürü gazı ise reaksiyonun yan ürünü olarak hidroklorik asit üretmek için suda çözülür.

Kullanımı

Sodyum bisülfat başlıca pH düşürmek için kullanılır. Teknik olarak uygulamalarda metal parlatma, temizlik ürünleri ve yüzme havuzlarındaki klorlama işleminin etkinliğini artırmak için gerekli olan suyun pH derecesini düşürmek amacıyla kullanılır. Sodyum bisülfat kedilerde idrar yolları taşlarını azaltmak amacıyla kedi mamalarında yem katkı maddesi olarak kullanılır. Besin kalitesindeki sodyum bisülfat meşrubatlar da dahil olmak üzere çeşitli yiyecek ürünlerinde, mayonezler ve soslar da kullanılmaktadır. Ayrıca et ve kümes hayvanlarının işlenmesinde, kesilmiş taze etlerin kararmasını önlemek için oldukça sık kullanılır.

Kuyumculuk da da kendine kullanım yeri bulan sodyum bisülfat, ısıtılan yüzeylerde oluşan oksit tabakasını kaldırmak için kullanılan birçok çözeltilerde yüzey temizleme amacıyla bulunan başlıca maddedir.