Dihidrotestosteron: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
ALPTOGAN (mesaj | katkılar)
ALPTOGAN (mesaj | katkılar)
158. satır: 158. satır:
5 alfa redüktaz tip 2'nin spesifik inhibisyonu ile alopesinin daha fazla ilerlemesinin öüne geçilebilir ve daha yoğun saç durumuna erişilebilinir. Bu anlamda, BPH tedavisinde kullanılan finasterid söylenilebilir. Ancak elde edilen bu durum geçicidir. Saç foliküllerinde bulunan androjen reseptörlerinin stoplazmik zarları, yaşla birlikte inceldikçe ve daha geçirgen bir hale geldikçe; androjen hormonlara olan duyarlılık artacak ve saç folikülleri mevcutta bulunan Dihidrotestosteron ( DHT ) ile beraber Dehidroandrosteron,Testosteron ve Androstenedion gidi diğer androjen hormonlara da duyarlı hale gelecektir. Buradaki sorun androjen hormonların varlığı değil saç derisinde bulunan androjen reseptörlerinin sayısı,dağılımı ve androjen hormonlara olan genetik hassasiyetidir.
5 alfa redüktaz tip 2'nin spesifik inhibisyonu ile alopesinin daha fazla ilerlemesinin öüne geçilebilir ve daha yoğun saç durumuna erişilebilinir. Bu anlamda, BPH tedavisinde kullanılan finasterid söylenilebilir. Ancak elde edilen bu durum geçicidir. Saç foliküllerinde bulunan androjen reseptörlerinin stoplazmik zarları, yaşla birlikte inceldikçe ve daha geçirgen bir hale geldikçe; androjen hormonlara olan duyarlılık artacak ve saç folikülleri mevcutta bulunan Dihidrotestosteron ( DHT ) ile beraber Dehidroandrosteron,Testosteron ve Androstenedion gidi diğer androjen hormonlara da duyarlı hale gelecektir. Buradaki sorun androjen hormonların varlığı değil saç derisinde bulunan androjen reseptörlerinin sayısı,dağılımı ve androjen hormonlara olan genetik hassasiyetidir.


Minoxidil ise antihipertansif bir ilaç olup, 4-6 ay içerisinde saç büyümesini arttırdığı gösterilmiştir. İlacın kesilmesini takiben yine eski duruma dönülmektedir.
Minoxidil ise antihipertansif bir ilaç olup, 4-6 ay içerisinde saç büyümesini arttırdığı gösterilmiştir. İlacın kesilmesini takiben yine eski duruma dönülmektedir.<ref>^ Vermeulen A, Kaufman JM. Aging of the hypothalamic pituitary-testicular axis in men. Horm Res 1995; 43: 25-8.</ref>


== DİHİDROTESTOSTERON'UN AZALTILMASI ==
== DİHİDROTESTOSTERON'UN AZALTILMASI ==

Sayfanın 01.40, 19 Nisan 2011 tarihindeki hâli

Dihidrotestosteron; erkek vücudunda bulunan testosteron hormonunun aktif versiyonu olan güçlü metobolitine verilen ad. DHT hormonu, büyük oranda testosteron’un periferal dokularda 5- Alfaredüktaz enzimi aracılığı ile dönüşümünden oluşur.[1] Testosteron hormonunun aktif hale gelebilmesi ve dokular üstünde androjenik etki gösterebilmesi için 5 Alfa Redüktaz isimli enzimle DHT hormonuna dönüşmesi şarttır. Testosteron, tip-1 5-Alfa Redüktaz ve tip-2 5-Alfa Redüktaz adı verilen iki enzimle DHT hormonuna dönüşür.Bu dönüşme olmadan testosteron birçok doku ve organda etkili olamaz.[2]DHT hormonu, anne karnındaki fetus halinde bulunan çocuğun erkek cinsel özellikleri kazanmasını ve cinsel organlarının gelişmesini sağlar. DHT hormonu ayrıca anne karnındaki fetusun beyni üstünde de birçok etkide bulunur. Henüz anne karnında olan fetusun cinsiyet kimliğinin oluşmasını sağlar. DHT hormonu, bunun dışında puberte (ergenlik) döneminde sekonder seks karekterlerinin meydana gelmesini ve erkek tipi farklılaşmayı meydana getirir. Böylece puberte döneminden önce kız çocuğundan kolay kolay ayırt edilemeyecek olan erkek çocuğu gittikçe farklılaşır ve çocukluktan erkekliğe adımını atar. Sakalları ve bıyıkları çıkmaya,sesi kalınlaşmaya,boyu uzamaya,kas kütlesi artmaya,penisi büyümeye,testisleri sperm üretmeye başlar.Tüm bu farklılaşmayı testosteron, DHT hormonuna dönüşerek meydana getirir. DHT hormonunun bir diğer görevi glandüler prostat dokusunun fonksiyonlarının devamlılığını sağlamaktır. Bunun dışında da, DHT hormonunun sperm üretiminden, aerobik kapasitenin artışına kadar birçok önemli katkısı vardır erkek metabolizmasında.[3]

DHT'nin erkek metabolizmasındaki görevleri bir ömür boyunca sürmektedir. Bunun dışında testosteron ve DHT, genetik olarak bu hormonlara duyarlı kişilerde androgenetik alopesi,akne ve prostat hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Genetik olarak bu androjenik hormonlara duyarlı olan kişiler, DHT'den daha çok etkilenmektedirler testosteron hormonuna göre.Testosteron hormonunun da bu dokularda etkinliği vardır ama DHT hormonundan daha zayıf bir etkidir bu. Bazı kişiler neden bu hormonlardan olumsuz etkilenirken, bazı kişilerin etkilenmediği tam olarak bilinmemekte ve bu duruma hangi hatalı genlerin yol açtığı araştırılmaktadır.[4]

Dihidrotestosteronun klinik değerleri

Dihidrotestosteronun klinik değerleri; kişisel sağlık durumuna, biyolojik yaşa ve cinsiyete göre büyük farklılıklar göstermektedir. [5]

Vaka Türü Referans aralığı ( Konvansiyonel ) Referans aralığı ( SI )
Premenapozal Kadın 24 – 368 pg/mL 0.1 – 1.0 nmol/L
Postmenapozal Kadın 10 – 181 pg/mL 0.1 – 0.6 nmol/L
Erkek 250 – 990 pg/mL 0.86 – 3.4 nmol/L

Dihidrotestosteronun ve diğer steroid hormonların erkek metabolizmasındaki görevleri

Testosteron, DHT ve Estrogen gibi steroid hormonların görevleri anne karnından,yaşamın sona ermesine kadar sürmektedir.[6]

HEDEF DOKU / ORGAN ETKİ ETKİYİ GERÇEKLEŞTİREN HORMON ETKİ ZAMANI
Wolf Kanalı Büyüme ve Farklılaşmanın Uyarılması Testosteron FETUS
Urogetinal Sinus Maskünalizasyon ve Büyüme DHT FETUS
Eksternal Genitalya Maskünalizasyon ve Büyüme DHT FETUS
Genital Organlar Penis,prostat ve testisin oluşup, son şeklini alması DHT FETUS
Cilt Sakal,bıyık,vücut kıllarında uzama ve kalınlaşma DHT PUBERTE
Ses Telleri Sesin kalınlaşması ve gürleşmesi DHT PUBERTE
Kaslar Kas gücünün artması ve anabolik etki Testosteron / DHT PUBERTE
Genital Organlar Penis ve testisin büyümesi DHT PUBERTE
Kemik ve Epifizler Boy Uzaması Testosteron / DHT PUBERTE
Yağ ve Kas dokusu Kilo Artışı ve Yağ-Kas dağılımı Testosteron / Estradiol PUBERTE
Akciğerler ve Kalp Aerobik kapasitenin artışı DHT PUBERTE
Kemik ve Epifizler Boy Uzamasının İnhibasyonu Estradiol

PUBERTE

Beyin Ruhsal durumun değişmesi,agresyon ve cesaret artışı DHT / Testosteron PUBERTE
Testis Sperm Üretimi DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Epididim Sperm hücrelerinin olgunlaşması ve hareketlenmesi DHT ÖMÜR BOYU
Seminal Kese Ejükülat hacmini sağlayan seminal kese sıvısının üretimi DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Penis Ereksiyon DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Beyin Cinsel Libidonun artışı ve devamlılığı DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Prostat ve Cowper Meni atım yeteneği DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Akciğerler ve Kalp Aerobik kapasitenin devamlılığı DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Cilt Sebum Salgısı DHT ÖMÜR BOYU
Kulak Kulağı koruyan buşon isimli maddenin salgılanması DHT ÖMÜR BOYU
Kemik Kemiğin kalınlık ve sağlamlığının korunması Testosteron / Estradiol ÖMÜR BOYU
Karaciğer Enzim Üretimi ve Protein Sentezi DHT / Testosteron ÖMÜR BOYU
Böbrekler Eritropoetin Üretimi DHT ÖMÜR BOYU
Kemik İliği Eritropoezis Testosteron / DHT ÖMÜR BOYU
Hipotalamus GnTH sekresyonunda negatif geri kontrol DHT ÖMÜR BOYU
Beyin Psikotropik Etki DHT / Testosteron / Estadiol ÖMÜR BOYU

Dihidrotestosteron ( DHT ) ve Androjenik Alopesi

Genetik yatkınlık ve androjenlerin aktivasyonu sonucu, puberteden sonra terminal kılların vellusa dönüşmesi ve dökülmesi ile karakterizedir. Androjenler erkekte testis, kadında ise over ve adrenal glandda yapılır.Her ne kadar asıl androjen testosterondur olsa,testosteron 5 Alfa Redüktaz enzimi ile Dihidrotestosteron'a dönüşmeden etkili olamaz.Bu yüzden testosteron, kıl matriksinde keratinositler içinde 5-alfa redüktaz ile dihidrotestosterona dönüşür ve sitoplazmik reseptör ve bağlı proteinlerle nükleusa transfer edilir. Reseptör DNA’ya tutunur ve mRNA oluşur. Sonra asıl protein; başlıca keratinler kodlanırlar. Bazı folliküller androjenleri metabolize ederken kıl büyümesini stimule eder, diğerleri ise büyümeyi inhibe ederek androgenetik alopeside olduğu gibi kılların terminalden vellusa gerilemesine sebep olurlar. Androjenlerin sakal ve vücut kıllarını artırırken, saçlarda dökülmeye yol açmasının nedeni budur.Daha sonra kıl dökülür. Anajen faz normalde 3 yıl dürer, telojen faz ise sadece 100 gündür. Bu durumda anajen/telojen oranı 9/1'dir. Günlük saç kaybı 100'e kadar çıkabilir. Androjenik alopeside anajen faz kısalmıştır. Sonuçta anajen/telojen oranı da düşer. En sonunda kıl follikülleri miyatür bir hal alarak, terminal saç durumuna erişilir.

Androjenik alopesinin olabilmesi için ön koşul testiküler ve androjen fonksiyonlarının sağlıklı olmasıdır. Testosteron 5 alfa redüktaz enzimi ile Dihidrotestosteron'a dönüştükten sonra ancak efektif olabilir. Androjenik alopesili erkeklerin saç folliküllerindeki androjen reseptörlerinin daha yoğun bulunduğu ortaya konmuştur.

Sanılanın aksine androjenik alopesiye sadece Dihidrotestosteron ( DHT ) rol oynamamaktadır.Dehidroandrosteron,Testosteron ve Androstenedion gibi androjen hormonlar da, androjenik alopeside rol oynamaktadırlar. Ancak Dihidrotestosteron ( DHT ), çok güçlü bir androjenik etkiye sahip olduğu için çoğu erkekte, özellikle genç yaşlarda ortaya çıkan androjenik alopesi sendromunun birincil sorumlusudur.

Yaşlanma ile beraber saç foliküllerinde bulunan androjen reseptörlerinde bulunan sitoplazmik hücre zarları inceldikçe,saç folikülleri androjen hormonlara karşı daha duyarlı hale gelir. Gençlik yıllarında sadece Dihidrotestosteron, saç foliküllerine zarar verirken; yaşlanma ile birlikte Dehidroandrosteron,Testosteron ve Androstenedion gibi diğer androjen hormonlar da saç foliküllerine zarar vermeye ve saç dökülmesine yol açmaya başlarlar. Yaşlı erkeklerde görülen androjenik alopesi insidansının yüzde 80'lere varmasının ana nedeni budur.

Öte yandan her insanın saç derisinde, aynı sayıda ve aynı dağılımda androjen reseptörü bulunmaz. Bu sebepten ötürü bazı insanlar, genç yaşta kel kalırken; bazı insanlar yaşamın son evrelerine kadar gür saçlarını muhafaza edebilirler.[7]

TEDAVİ

Androjenik alopesi bir hastalık olmadığına göre tedavi edilmesi de gerekmez. Bu sorundan müzdarip olan erkekleri,kelliğin bir virilizasyon belirtisi olduğuna psikolojik olarak ikna etmek, yeterlidir. Yinede bu konudan yakınan erkeklerin çoğu, etkileri henüz ispatlanmamış kozmetik ürünleri kullanmayı tercih etmektedirler. Bazıları ise peruk ve benzeri araçlar kullanmaktadırlar. Otolog saç transplantasyonu etkili olabilirsede, kafa derisinde bırakacağı skar bazen problem yaratabilir.

Puberte öncesi kastrasyonun erkek tipi kelliği önlediği bildirilmiştir. Gecikmiş puberteye maruz kalan çocuklarda da, tedavi başlayıp testosteron düzeyi yükselene kadar androjenik alopesi gelişmez. Anti-androjenler erkek tipi kelliği önleyebilir. Tabiki, hipogonadizm etkileri nedeniyle bu tip tedaviler kabul edilemez.

5 alfa redüktaz tip 2'nin spesifik inhibisyonu ile alopesinin daha fazla ilerlemesinin öüne geçilebilir ve daha yoğun saç durumuna erişilebilinir. Bu anlamda, BPH tedavisinde kullanılan finasterid söylenilebilir. Ancak elde edilen bu durum geçicidir. Saç foliküllerinde bulunan androjen reseptörlerinin stoplazmik zarları, yaşla birlikte inceldikçe ve daha geçirgen bir hale geldikçe; androjen hormonlara olan duyarlılık artacak ve saç folikülleri mevcutta bulunan Dihidrotestosteron ( DHT ) ile beraber Dehidroandrosteron,Testosteron ve Androstenedion gidi diğer androjen hormonlara da duyarlı hale gelecektir. Buradaki sorun androjen hormonların varlığı değil saç derisinde bulunan androjen reseptörlerinin sayısı,dağılımı ve androjen hormonlara olan genetik hassasiyetidir.

Minoxidil ise antihipertansif bir ilaç olup, 4-6 ay içerisinde saç büyümesini arttırdığı gösterilmiştir. İlacın kesilmesini takiben yine eski duruma dönülmektedir.[8]

DİHİDROTESTOSTERON'UN AZALTILMASI

Androjenik alopesi bir hastalık olmadığına göre tedavi edilmesi de gerekmez. Dolayısı ile Androjenik Alopesi'nin tedavi edilmesi amacı ve kozmetik kaygılar ile Dihidrotestosteron'un azaltılması oldukça sakıncalı sonuçlar doğurabilmektedir.Dihidrotestosteron,taşıyıcı anne vahıstası ile fetus döneminde inhibe edilirse, anne karnındaki fetusun cinsel organları oluşmaz yada eksik oluşur.Böyle bir durumda bebeğin çift cinsiyetli doğma ve beyin ile alakalı bazı gelişim problemleri ile doğma ihtimali bir hayli yüksektir.Eğer DHT inhibasyonu puberte döneminde gerçekleşirse sekonder seks karekterleri oluşmaz ve erkeksi farklılılaşma meydana gelmez.Birçok kalıcı cinsel problem meydana gelir. Eğer DHT inhibasyonu yetişkinlik döneminde gerçekleşirse; sperm sayısında azalma,ejakülat volümün düşmesi,ereksiyon süresinde ve kalitesinde azalma,cinsel libidoda düşüş,cinsel performansta azalma gibi başlıca yanetkiler sözkonusu olur. Bu yanetkilerin ana nedeni Testosteron hormonunun, Dihidrotesteron'a dönüşmeden efektif olamamasıdır. Dolayısı ile Dihidrotestosteron inhibiasyon oranı ne kadar artarsa, görülen yanetkilerin şiddeti de aynı şekilde artar..Dihidrotestosteron inhibasyonuna yol açan ilaç yada etken maddenin alımı kesilmedikçe de yanetkiler ortadan kalkmaz. Burada önemli olan 5 Alfa Redüktaz enziminin hangi tipinin inhibe edildiği değil, Dihidrotestosteron hormonunun ne oranda inhibe edildiğidir.

Kaynakça

  1. ^ ^ Zhang Y, Ye 1, Ding Q et Al [ Measurement of T and DHT contents in normal and diseased human prostate tissues ] Zhonghua Wai Ke Za Zhi 2000; 38(7): 545-7
  2. ^ ^ Steers WD. 5 Alpha - Reductase Acitivity in the prostate. Urology.2001;58(6 Suppl 1): 17-24; discussion24.Review
  3. ^ ^ Bonkhoff H, Fixemer T, Hunsicker I, Remember K. Progesterone receptor expression in human prostate. Prostate.2001;48(4):285-91
  4. ^ Price WA.Nutrition and Physical Degeneration,New York,Paul B. Hoober,ınc.; 36-70;1999.
  5. ^ ^ Endocrinology, Clinical Endocrinology,Baltimore,Geogre Herrman 1995;62: 16-65,22(6):465-2
  6. ^ Endocrinology, Steroid Hormones,London, Philip More 1999;35 : 22-71(4): 150-5
  7. ^ ^Meschede D, Behre HM, Nieschlag E: Andrology (E. Nieschlag, HM Behre eds) Springer, Münster, 2000.
  8. ^ ^ Vermeulen A, Kaufman JM. Aging of the hypothalamic pituitary-testicular axis in men. Horm Res 1995; 43: 25-8.

7. ^Meschede D, Behre HM, Nieschlag E: Andrology (E. Nieschlag, HM Behre eds) Springer, Münster, 2000.

8. ^ Vermeulen A, Kaufman JM. Aging of the hypothalamic pituitary-testicular axis in men. Horm Res 1995; 43: 25-8.

9. ^ Deslypere JP, Vermeulen A. Leydig cell function in normal men: Effect of age, life style, residence, diet and activity. J Clin Endocrinol Metab 1984; 59: 955-962.

10.^ Longcope E. The effect of human chorionic gonadotropin on plasma steroid levels in young and old men. Steroids 1973; 21: 583.