Myanmar: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: be-x-old:М’янма |
k r2.5.2) (Bot değişikliği Ekleniyor: ckb:میانمار |
||
197. satır: | 197. satır: | ||
[[ca:Myanmar]] |
[[ca:Myanmar]] |
||
[[ceb:Myanmar]] |
[[ceb:Myanmar]] |
||
[[ckb:میانمار]] |
|||
[[crh:Myanmar]] |
[[crh:Myanmar]] |
||
[[cs:Myanmar]] |
[[cs:Myanmar]] |
Sayfanın 22.13, 29 Aralık 2010 tarihindeki hâli
Myanmar Pyi-daung-zu Myan-ma Naing-ngan-daw Myanmar Birliği Cumhuriyeti | |||||
---|---|---|---|---|---|
Başkent | Naypyidaw | ||||
En büyük | Yangoon | ||||
Resmî dil(ler) | Burmaca | ||||
Hükûmet | Askeri cunta | ||||
| |||||
| |||||
• Su (%) | %3.06 | ||||
GSYİH (SAGP) | 2005 tahminî | ||||
• Toplam | 93.77 milyar $ (59.) | ||||
• Kişi başına | 1,691 $ (150.) | ||||
İGE | 0.581 orta · 2005. | ||||
Para birimi | Kyat (mmK) | ||||
Zaman dilimi | UTC+6:30 (MMT) | ||||
Telefon kodu | 95 | ||||
İnternet alan adı | .mm |
Myanmar, Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da, Andaman Denizi ve Bengal Körfezi kıyısında, Bangladeş, Laos, ve Tayland arasında yer alan ülke.
Tarih
Birmanya'da gelişkin bir Buda uygarlığı vardır. Terk edilmiş bir kent olan Pagan'da bu uygarlıktan izler görülür. Kentte 9-13. yüzyıllar arasında yapılmış binlerce Buda tapınağı bulunmaktadır.11-19. yüzyıllarda Birmanya prensleri arasında amansız savaşlar oldu. 1820'de büyük Birman Generali Maha Bandula, Hindistan'ın İmphal (Manipur) ve Assam eyaletlerini ele geçirip Bengal'e yönelince, o zaman Hindistan'a egemen olan İngilizler Birmanya'ya savaş açtılar. Maha Bandula geri püskürtüldü ve Birmanyalılar yalnızca Assam ve İmphal üzerindeki isteklerinden vazgeçmekle kalmadılar, aynı zamanda Aşağı Birmanya' nin Arakan ve Tenasserim bölgelerini de İngilizler'e bırakmaya zorlandılar. 1826-82'de ingilizler, Aşağı Birmanya'yı adım adım ele geçirdiler. Kral Thibavv'la 1886'da yapılan savaştan sonra, başkenti Mandalay olan Yukarı Birmanya da İngilizler'in denetimi altına girdi. 1919'dan 1937'ye kadar Birmanya, Hindistan'ın bir eyaleti olarak İngiliz yönetiminde kaldı.
II. Dünya Savaşı sırasında Japonlar, Birmanya'yı işgal ettikten sonra sözde bağımsız bir devlet kurarak egemenlikleri altına aldılar. Savaştan sonra İngiliz egemenliği yeniden kuruldu, ama Birmanyalılar bağımsızlık istiyordu. İngiltere'ye yapılan baskı sonucunda seçimlere gidildi ve 1947'de bağımsız Birmanya Cumhuriyeti kuruldu. Birmanya bağımsızlığını kazandıktan sonra İngiliz Uluslar Topluluğu'ndan ayrıldı.
Yansız bir dış politika izleyen Birmanya, Çin, Japonya ve SSCB ile yakın ekonomik ilişkiler kurdu. Çeşitli ayaklanmalardan ve siyasal çekişmelerden sonra 1962'de ordu komutanı Ne Win'in yaptığı hükümet darbesiyle, başbakan U Nu yönetimden uzaklaştırıldı. Yeni hükümet pek çok sanayi dalını ulusallaştırdı. 1973'te yeni bir anayasa kabul edildi. Birmanya bugün de kabile ayaklanmaları ve çoğu Tayland ve Laos sınırlarından kaynaklanan, yasadışı afyon ticareti gibi sorunlarla mücadele etmektedir.
Coğrafya
Myanmar, Çinhindi'nin kuzey batısında yer alır. Komşuları kuzey batıda Hindistan ve Bangladeş, kuzey doğuda Çin Halk Cumhuriyeti, güney doğuda Laos ve Tayland'dır. Ülkenin güney batı kıyıları Bengal Körfezi ile çevrilidir.
Doğal kaynaklar
Başlıca doğal kaynakları şunlardır: Petrol, Kereste, Kalay, Antimon, Çinko, Bakır, Tungsten, Kurşun, Kömür, Mermer, Kireçtaşı, Değerli Taşlar, Doğalgaz ve Hidro Enerji.
Doğal afetler
Yıkıcı deprem ve siklonlar, yağmur sezonu boyunca su baskınları ve toprak kaymaları; periyodik kuraklıklar. 4 Mayıs 2008'de oluşan kasırga sebebi ile son belirlemelere göre yaklaşık 51.000 kişi ölü, 41.000 kayıp vardır. Cunta ısrarlar sonucu 8 Mayıs 2008'de Birleşmiş Milletler ve Türk Kızılayı yardımlarını kabul etmiştir.
Etimoloji
Myanmar, yerel Myanma Naingngandaw isminden türetilmiştir. 12. yüzyıl döneminde bu yerel isim kullanılmaktaydı; ancak bu ismin etimolojisi hala netlik kazanmamıştır.
1989’da Myanmar askerî cunta rejimi ülkeye İngilizlerce konulmuş olan Burma veya Birmanya ismini ülkede Birmanlar'dan başka halkların da yaşadığını belirtmek için Myanmar Birliği olarak değiştirmiştir.Ayrıca başkent Rangoon'un(Rangun) ismi de Yangon olarak değiştirilmiştir. Bu isim değişikliği A.B.D., Avustralya, İrlanda ve İngiltere tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Cunta rejimi seçilerek iş başına gelmediği için bu ülkeler yeni ismi tanımamışlardır. Bunun yanında Birleşmiş Milletler 1989’da isim değişikliğini kabul etmiş ve ülkenin ismini "Union of Myanmar" şeklinde tanımıştır. Avrupa Birliği ise alternatif olarak “Burma / Myanmar” ismini kullanmaktadır.