Osman Dikne

Osman Dinga

Osman Dinga (y. 1840, Suakin, Sudan-1926, Mısır), Mehdi'nin 1881'de Sudan'da Mısır ve İngiliz sömürge yönetimine karşı başlattığı ayaklanmanın önderlerinden.

Babası Kürt asıllı bir tüccar, annesi ise Doğu Afrika'da göçebe olarak yaşayan Hadendova kabilesindendi. Mehdi'nin başlattığı ayaklanmadan önce İskenderiye'de köle ticaretiyle uğraşıyordu. Mısır hükümeti 1877'de köle ticaretine karşı ciddi önlemler almaya başladı. Bu nedenle bir süre hapis yatan Osman daha sonra bir tarikata girdi. 1882'de, Mısır'da İngilizlere karşı başlatılan Arabi Paşa Ayaklanması'na katıldı, hareket başarısız olunca Sudan'a kaçtı. Sudan o dönemde Osmanlı Devleti'nin bir eyaleti olan Mısır'a bağımlıydı. 1883'te Mehdi'nin yandaşları arasına katılarak onun sadık bir izleyicisi oldu. Çok geçmeden Mehdi tarafından Kızıldeniz'in ardındaki bölgede yaşayan Buceler arasında ayaklanmayı yaymakla görevlendirildi. Yıllardır dostça ticari ilişkiler içinde olduğu, dillerini ve yaşam tarzlarını yakından tanıdığı bölge halkının desteğini kolayca kazandı ve Buce savaşçılarıyla birlikte Kasım ve Aralık 1883'te Tokar yakınlarında Valentine Baker komutasındaki Mısır birliklerine arka arkaya darbeler indirdi. Birkaç ay sonra da bölgenin başlıca kenti olan Tokar'ı ele geçirdi.

1891'e değin Mehdi'nin Sudan'ın doğusundaki etkinliklerini yönetti ve ülkenin doğu sınırlarını Mısırlılara karşı korudu. Ama Şubat 1891'de İngiliz-Mısır ordusunun Tokar'ı alması ve müttefiklerinin kendisini yalnız bırakmaları üzerine dağlara çekildi. Mehdi'nin ordusunda komutan olarak kaldıysa da, Mehdi'nin ardılı Abdullah'ın yenilgisi ve ölümüyle (Kasım 1899) sonuçlanan savaşlarda önemli bir rol oynamadı. Hicaz'a kaçarken Kızıldeniz Tepelerinde yakalandı (Ocak 1900). Sekiz yıl hapis yattıktan sonra Mısır'a yerleşti ve ölümüne değin bu ülkede yaşadı.

Kaynaklar

• İngilizce Vikipedi, Osman Digna maddesinden tercüme edilmiştir.
• Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition'daki Osman Dinga maddesinden yararlanılmıştır.