İstanbul: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
525. satır: 525. satır:
=== Eğitim ===
=== Eğitim ===
{{ana madde|İstanbul'daki üniversiteler}}
{{ana madde|İstanbul'daki üniversiteler}}
[[Dosya:Bosphorus University.jpg|200px|left|thumb|[[Boğaziçi Üniversitesi]]'nden bir görünüm.]]
[[Dosya:University Istanbul main building interior March 2008pano.jpg|thumb|right|200px|Türkiye'nin en eski [[üniversite]]si olan [[İstanbul Üniversitesi]] rektörlük binasının içinden bir görünüm]]
[[Dosya:Mk Istanbul Technische Universität.jpg|thumb|left|200px|Türkiye'nin en eski [[teknik üniversite]]si [[İTÜ]]'nün [[İTÜ Mimarlık Fakültesi|mimarlık fakültesi]] binası]]
İstanbul'da yedisi devlet yirmi dördü [[Türkiye'de vakıf üniversiteleri|vakıf]] olmak üzere otuz bir üniversite vardır. Özellikle kamuya ait öğretim kurumları ülkenin en saygın ve en donanımlı üniversitelerindendir. Ancak son yıllarda da özel üniversitelerin sayısında bir yükselme olmuştur. Türkiye'nin en eski 3 devlet üniversitesinden ikisi İstanbul'dadır. [[İstanbul Üniversitesi]] [[1453]] yılında kurulmuştur ve Türkiye'nin en eski üniversitesidir.<ref>{{cite web|author=İ.Ü. Bilgisayar Bilimleri |url=http://www.istanbul.edu.tr/english/history.php |başlık=History of Istanbul University (Turkish) |yayımcı=Istanbul.edu.tr |date= |erişimtarihi=2009-07-27}}</ref> [[İstanbul Teknik Üniversitesi]] ([[1773]]) ise dünyanın en eski üçüncü [[teknik üniversite]]sidir ve tamamen mühendislik bilimleri adanmıştır.<ref>{{cite web| url= http://yogm.meb.gov.tr/turkuniv_yay%C4%B1n.htm | erişimtarihi= 4 Haziran 2009 | başlık = TC MEB, Kuruluş Yıllarına Göre Üniversitelerimiz sayfası}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/worlduniversityrankings/results/2007/overall_rankings/worlds_oldest_universities |başlık=World Oldest Universities |yayımcı=Topuniversities.com |date= |erişimtarihi=2009-07-27}}</ref> İstanbul'da tanınmış diğer devlet üniversiteleri; [[Boğaziçi Üniversitesi]], [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]] ve [[Marmara Üniversitesi]]'dir. Ayrıca ülkenin en eski 4 [[Türkiye'de vakıf üniversiteleri|vakıf üniversitesi]]nden üçü bu kenttedir. Bunlar 1992 yılında kurulan [[İstanbul Ticaret Üniversitesi]], [[Kadir Has Üniversitesi]] ve [[Koç Üniversitesi]]'dir.
İstanbul'da yedisi devlet yirmi dördü [[Türkiye'de vakıf üniversiteleri|vakıf]] olmak üzere otuz bir üniversite vardır. Özellikle kamuya ait öğretim kurumları ülkenin en saygın ve en donanımlı üniversitelerindendir. Ancak son yıllarda da özel üniversitelerin sayısında bir yükselme olmuştur. Türkiye'nin en eski 3 devlet üniversitesinden ikisi İstanbul'dadır. [[İstanbul Üniversitesi]] [[1453]] yılında kurulmuştur ve Türkiye'nin en eski üniversitesidir.<ref>{{cite web|author=İ.Ü. Bilgisayar Bilimleri |url=http://www.istanbul.edu.tr/english/history.php |başlık=History of Istanbul University (Turkish) |yayımcı=Istanbul.edu.tr |date= |erişimtarihi=2009-07-27}}</ref> [[İstanbul Teknik Üniversitesi]] ([[1773]]) ise dünyanın en eski üçüncü [[teknik üniversite]]sidir ve tamamen mühendislik bilimleri adanmıştır.<ref>{{cite web| url= http://yogm.meb.gov.tr/turkuniv_yay%C4%B1n.htm | erişimtarihi= 4 Haziran 2009 | başlık = TC MEB, Kuruluş Yıllarına Göre Üniversitelerimiz sayfası}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/worlduniversityrankings/results/2007/overall_rankings/worlds_oldest_universities |başlık=World Oldest Universities |yayımcı=Topuniversities.com |date= |erişimtarihi=2009-07-27}}</ref> İstanbul'da tanınmış diğer devlet üniversiteleri; [[Boğaziçi Üniversitesi]], [[Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]] ve [[Marmara Üniversitesi]]'dir. Ayrıca ülkenin en eski 4 [[Türkiye'de vakıf üniversiteleri|vakıf üniversitesi]]nden üçü bu kenttedir. Bunlar 1992 yılında kurulan [[İstanbul Ticaret Üniversitesi]], [[Kadir Has Üniversitesi]] ve [[Koç Üniversitesi]]'dir.


963. satır: 964. satır:
{{bitiş kutusu}}
{{bitiş kutusu}}


{{İstanbul}}
{{Türkiye'deki Dünya Miras Listesi}}
{{Türkiye'deki Dünya Miras Listesi}}
{{İstanbul ilçeler}}
{{İstanbul ilçeler}}

Sayfanın 09.22, 17 Ağustos 2009 tarihindeki hâli

Şablon:Kent bilgi kutusu

İstanbul, Türkiye'nin en kalabalık, iktisadi açıdan en önemli şehri.[1] Belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre, 12,6 milyonluk nüfusuyla Avrupa'da birinci, dünyada ise beşinci sırada gelir.[2][3]

Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur.[4] İstanbul kıtalararası bir şehir olup, Avrupa'daki bölümüne Avrupa Yakası veya Rumeli Yakası, Asya'daki bölümüne ise Anadolu Yakası denir. Tarihte İstanbul şehri ilk olarak üç tarafı Marmara Denizi, Boğaziçi ve Haliç'in sardığı bir yarım ada üzerinde kurulmuştur. Batıdaki sınırı ise İstanbul Surları oluşturmuştur. Şehrin gelişme ve büyüme sürecinde surlar her seferinde daha da batıya ilerletilerek inşa edilmiştir. Böylelikle şehir 4 defa genişletilmiştir.[5] 39 ilçesi vardır [6], sınırları içinde büyükşehir belediyesi ile birlikte toplam 40 belediye bulunmaktadır. 2010 yılında Avrupa Kültür Başkenti olacaktır.[7] Bu bağlamda şehirdeki hazırlıklar, çalışmalar ve projeler devam etmektedir.[8]

Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan İstanbul, 330 - 395 yılları arasında Roma İmparatorluğu, 395 - 1204 ile 1261 - 1453 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu, 1204 - 1261 arasında Latin İmparatorluğu ve son olarak 1453 - 1922 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmıştır.[9] Ayrıca, halifeliğin Osmanlı Devleti'ne geçtiği 1517'den, kaldırıldığı 1924'e kadar, İstanbul İslam Dini'nin de merkezi olmuştur.[10]

Tarih

Şablon:Dünya Mirası Alanları

Kuruluş dönemi ve Byzantion

2008 yılında İstanbul metrosu için yapılan Marmaray tüp geçidi kazıları sırasında Cilalı Taş Devri'nin sürdüğü M.Ö. 6500'lü yıllara ait kalıntılara rastlanmıştır.[11][12][13] Anadolu Yakası'ndaki Fikirtepe'de yapılan kazılarda Bakır Çağı'nın sürdüğü M.Ö. 5500–3500 yıllarına ait kalıntılar bulunmuştur.[14] Bunun yanında Kadıköy'de Fenikelilere ait kalıntılar bulunmuştur. M.Ö. 685'te Megara'dan gelen Yunanlar burada bir koloni kurmuş, Kral Byzas'ın hükümsürdüğü M.Ö. 667 yılında Byzantion kurulmuştur.[15] Traklar, kentin yakınlarına M.Ö. 13 ve 11. yüzyıllarda Semistra kentini kurmuştur.[16] Kral Lygos zamanında Sarayburnu'na, bugünkü Topkapı Sarayı'nın bulunduğu yerde bir Akropolis kuruldu. Kente Roma İmparatorluğu hakim olunca, kentin adı Septimius Severus tarafından kısa süreliğine oğlunun adı Augusta Antonina konmuş,[17] ardından İmparator I. Konstantin zamanında kent Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edilmiştir. Bu sırada Nova Roma olarak değiştirilen kentin adı benimsenmemiş ve 337 yılında İmparator I. Konstantin'in ölümüyle Konstantinopolis'e çevrilmiştir.

Bizans İmparatorluğu dönemi

Bu dönem 324 - 1453 yılları arasını kapsar. I. Konstantinus şehri ele geçirip Roma İmparatorluğu'nun başkenti yaptıktan sonra, şehir ayrıca Roma'nın doğusunun yönetim merkezi olur. Romalı nüfusu bu dönemde, Romalı soyluların göçü de dahil olmak üzere önemli boyutta arttı. Bu dönemde; yeni bir mimari yapıyla şehir oldukça genişledi. 100 kişilik bir hipodromun (Sultanahmet Meydanı) yanı sıra, limanlar ve su tesisleri yapıldı.

Konstantinus'un döneminde şehre Nova Roma dese de; 11 Mayıs 330 da şehrin ismi Konstantinopolis oldu. Döneminde Dünya'nın en büyük katedrali olan Ayasofya'yı 360'da kuran Konstantin; böylece Roma İmparatorluğu'nun dinini de Hıristiyanlık olarak değiştirdi. Pagan Roma dinine inanan batı ile ilk kopuş da bu dönemde başladı. Her ne kadar; Bizans İmparatorluğu I. Theodosius'un ölümü ile başlasa da; Bizans İmparatorluğu Konstantinus Hristiyanlığı getirmesine duyduğu saygıdan kendisini hep bir Bizans İmparatoru olarak görmüş; 1453'deki çöküşüne kadar da 10 İmparatorunun daha ismi Konstantinus olmuştur. Bu dönemde İstanbul'un rolü oldukça stratejiktir; Avrupa ve Asya arasında bir kapı olmuştur. Bu vesile ile, ticaret, kültür ve diplomasinin yapıldığı bir merkezdir. Bu dönemde şehrin ismi "Poli" (şehir) de olmuştur.[18]

Bizans Dönemi'nin en önemli eserlerinden Aya Sofya Müzesi, 2004

476'da Batı Roma'nın yıkılması sonrasında da; Batı Roma İmparatorluğu'ndaki Romalıların büyük bir çoğunluğu buraya göç etmiş, ve Bizans İmparatorluğu'nun da başkenti İstanbul olmuştur. 543'de nüfusun yarısının ölümüne sebebiyet veren veba salgınından sonra; şehir İmparator I. Jüstinyen döneminde yeniden inşa edilmişdir.

700lü yıllarda Sasaniler ve Avarlar'ın saldırısına uğrayan şehir; 800lü yıllarda Bulgarlar ve Arapların, 900lü yıllarda ise Ruslar ve Bulgarların saldırısına uğramıştır.

Ancak; saldırılar arasında en yıkıcı olanı 1204 yılında olmuştur. Haçlılar tarafından; 4. Haçlı Seferi'nde 1204 yılında ele geçirilen şehir yağmalanmış; halkın büyük bir çoğunluğu şehirden kaçmış; yoksul ve enkaz içinde bir kente dönüşmüştür. Bunun sebebi Batı Roma'da büyüyen Latinlerin; Katolik Hristiyanlık anlayışı ile Bizans'daki Ortodoks Hristiyanlık inanışı arasındaki farklılıklar ve uyumsuzluklardır. Bu dönem sonrasında, 1261 yılında Palailogos Hanedanından; Michael VIII Palaeologus şehri tekrar ele geçirmiş ve Latin'lerin dönemini sona erdirmiştir.

Bu dönemden sonra giderek küçülen Bizans; Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1391'den sonra kuşatılmaya başlamış; en sonunda 29 Mayıs 1453'de Osmanlı İmparatorluğu'nun himayesine geçmiştir. İstanbul'un fethi, Dünya tarihinde Orta Çağ'ın sonunu simgelemektedir.

Osmanlı İmparatorluğu dönemi

Dosya:Fatih istanbulda.jpg
İstanbul'un Fethi

Bu dönem 1453 - 1923 yılları arasını kapsar. 29 Mayıs 1453'de; Osmanlı İmparatorluğu padişahı Fatih Sultan Mehmet'in 53 gün süren kuşatması sonrasında; İstanbul Osmanlı'nın 3'üncü ve son başkenti olur.

Osmanlı'da da ilk dönem belgelerinde[19] a-sitan, i-stan (osmanlı alfabesi ile استان) olarak geçmektedir. i-stan güzellikler diyarı anlamına gelir. son dönem belgelerinde[20] (osmanlı alfabesi ile استانبول) ise a-stan-bol, i-stan-bul olarak geçmektedir ve aynı anlamı verir.

Osmanlının ele geçirmesinden sonra; Topkapı Sarayı ve Kapalı Çarşı'nın da kurulması ardından bir çok okul ve hamam açılır. Dünya'nın ve İmparatorluğun dört bir yanından insanlar İstanbul'a taşınır. Yahudilerin, Hristiyanların ve Müslümanların beraber yaşadığı kozmopolit bir toplum olur. Bizans döneminden kalan, eski binalar ve surlar onarılır.[21] Fetihten 50 yıl sonra; İstanbul Dünya'nın en büyük şehirlerinden biri olur. "Küçük Kıyamet" olarak da adlandırılan; 14 Eylül 1509 İstanbul Depremi sonrasında (8 şiddetinde olduğu ileri sürülmektedir); 45 gün süren artçı sarsıntılarla binlerce bina yıkılır ve bir çok insan yaşamını kaybeder. [22]

1510 yılında; Sultan II. Beyazıd; 80.000 kişinin çalışmasıyla şehri yeniden kurar. Günümüzde de varolan eserlerin büyük bir çoğunluğu bu dönemden kalmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde; mimari ve sanat konularına önem verilir. Mimar Sinan camiler ve diğer binalar kurar. Lale Devri döneminde; Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa 1718 yılından itibaren; itfaiye'yi kurmuş, ilk matbaayı açmış ve fabrikalar kurmuştur. 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı sonrasında da batılaşma süreci hızlanmış; ve bir çok alanda yenilikler yaşanmıştır. [23]

Haliç'in üzerine köprü; Karaköy'e tünel, demiryolları, kentin içindeki deniz taşımacılığı, belediye örgütlerinin, hastanelerin kurulmasıyla modern bir şehir halini almıştır. 1894 yılında; Üçyüzon Depremi'ni yaşayan İstanbul, tekrar büyük bir zarar görmüş, I. Dünya Savaşı'nın sonlarında 13 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri donanmasınca da işgal edilmiştir. [24] 29 Ekim 1923'de Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla da İstanbul'un 2500 yıldır süren başkentlik dönemi de sona ermiştir.

1890lı yıllarda Galata Kulesi'nden manzara.

Osmanlı ve Bizans kayıtlarında, 1291 Yıldırım Bayezıd döneminde İstanbul’un alınması amacıyla yapılan kuşatma kaldırılırken, yapılan anlaşma gereği Sirkeci’de bir Türk mahallesi kurulması şartına uygun olarak Göynük ve Taraklı’dan 760 hane Manav İstanbul’a yerleştirilmiştir. Yani İstanbul’a yerleştirilen ilk yerli Türklerin, bu yöreden giden Manavlar olduğu kaynaklarca da doğrulanmaktadır. Özellikle anadolu yakasındaki Türklerin kökeni manavlardır.[25]

Cumhuriyet dönemi

Eğer dünya tek bir ülke olsaydı, başkenti İstanbul olurdu.

Napolyon Bonapart[26]

Cumhuriyet sonrası 1923-1950 yılları arasında fiziksel atılımlar olmuştur. 1900'lerin başında 1 milyon olan nüfus, 1927'de 690.000'e düşmüştür, 1935'de 740.000 ve 1945'de tekrar 900.000'e ulaşmıştır. [27] 1950'lerde Balkanlar'dan göç almıştır. Bu dönemde şehirleşmede gecekondular önplana çıkmaktadır. 1960'larda ise gecekonduların yanında, apartmanlaşma başlamıştır. 1970'lerde hızlı nüfus artışı ile konut ve ulaşım sorunları önem kazanmıştır. Bu dönemde otomobil sayısının artması ve sonucunda trafiğin artması Boğaziçi Köprüsü'nün yapılmasında etkili olmuştur ve ulaşımda önemli bir yere gelmiştir. İstanbul metropoliten alanı 1970-1975 yılları arasında merkezde 50 kilometre yarıçaplı bir alan iken 1980'de 60 kilometre yarıçapa ulaşmıştır. 1990'ların nüfus artışı, nüfusun dış taraflara yayılması ile sonuçlanmıştır ve sonucunda İETT'nin yetersiz gelmesi ile dolmuş ve minibüsler bu açığı kapatmaya çalışmışlardır. 70’li yıllarda eski hızı ile olmasa da imar faaliyetleri canlandı. 1973 yılında Boğaziçi Köprüsü açıldı.[28]

İstanbul'un tarihi 300 bin yıl önceye kadar uzanır. Küçükçekmece gölü kenarında bulunan Yarımburgaz mağarasında yapılan kazılarda insan kültürüne ait ilk izlere rastlanmıştır. [29] Bu dönemde gölün çevresinde Neolitik ve Kalkolitik insanların yasadığı sanılmaktadır. Çeşitli dönemlerde yapılan kazılarda, Dudullu yakınlarında Alt Paleolitik Çağ'a, Ağaçlı yakınlarında ise, Orta Paleolitik Çağ ile Üst Paleolitik Çağ'a özgü aletlere rastlanmıştır.[30]

Sanat

Roma İmparatorluğu

Kent, çok kez el değiştirip, yıprandığından kentte, Roma İmparatorluğu Dönemine ait fazla yapı kalmamıştır.Kalanlar içinde en önemlileri: 330 yılında İmparator I. Konstantin onuruna kentin yedi tepesinden birine dikilen anıt. Sütun her biri 3 ton ağırlığında ve 3 metre çapında olan bileziklerle birbirine bağlanmış toplam 8 adet sütun ve bir kaidenin üst üste konulmasıyla oluşturulmuştur.[31] Bu dönemden günümüze kalan bir başka yapı da Bozdoğan Kemeri'dir. Kentin su rezerv sisteminin inşası İmparator Hadrianus döneminde başladı.[32] I. Konstantin zamanında kentin yeniden yapılanması ve büyümesiyle birlikte hızla artan nüfusun ihtiyacını karşılamak için sistemin daha da genişletilmesine gerek duyuldu.[33] Kemer, suyunu Kağıthane ile Marmara Denizi[34] arasında kalan tepelerin yamaçlarından alan ve Trakya'nın tepelik bölgelerinden kente kadar uzanarak kentin su gereksinimini karşılayan geniş kemerler ve kanallar sisteminin son noktasında yer almaktadır. O zamanlar kente gelen bu su, toplam kapasitesi 1 milyon metreküpten fazla olan üç açık ve Yerebatan Sarnıcı gibi yüzden fazla yaraltı sarnıcında depolanmaktaydı.[35]

Bugün Sultanahmet Meydanı olarak bilinen Hipodrum Meydanı ise Circus Maximus tarafından inşa edildi.

Doğu Roma İmparatorluğu

Dosya:Kizkulesi at night.jpg
Kız Kulesi, Üsküdar’da Bizans İmparatorluğu Dönemi'nden kalmış tek eserdir.

Doğu Roma İmparatorluğu, kentte bin yıl kadar hüküm sürmüş ve burayı başkent olarak kullanmıştır. Bu özelliğinden dolayı İstanbul'da çok sayıda Doğu Roma yapısı vardır. Bunların en önemlileri Eminönü'nde toplanmıştır. Bu yapılar içinde en önemlisi, kilise olarak açılan Ayasofya Müzesi'dir. Ayasofya Doğu Roma İmparatoru I. Jüstinyen tarafından M.S. 532 - 537 yılları arasında inşa ettirilmiş bazilika planlı bir patrik katedrali olup, 1453 yılında İstanbul'un Türkler tarafından fethedilmesiyle Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürülmüştür ve günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.[36][37] Ayasofya'dan sonra yapılan önemli yapılardan biri Fethiye Camisi'dir. Kilise olarak, 13. yüzyıl sonlarında Doğu Roma'nın ileri gelenlerinden Mihail Glabas Tarkaniotes tarafından inşa ettirilmiştir.[38] İstanbul'un fethinden sonra 1454 yılında patrikhane olarak kullanılmış, 1590 yılında İran savaşlarında Gürcistan ve Azerbaycan'ın fethedilmesiyle, fethin hatırası olarak camiye dönüştürülmüştür. Gene önemli yapılardan Kariye Müzesi, manastır olarak 534 yılında Doğu Roma İmparatoru I. Jüstinyen döneminde Aziz Theodius tarafından yapılmıştır. 11. yüzyılda I. Aleksios'un kayınvalidesi Maria Doukaina tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. 1204-1261 yıllarındaki Latin İmparatorluğu döneminde harap olan manastır, Theodoros Metokhites tarafından 14. yüzyılda onarılmıştır. Dış narteks ve parekklesion bu dönemde yapıya eklenmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu

Yeni Barok tarzda yapılan Ortaköy'deki Büyük Mecidiye Camii

Osmanlı'da sanat mimaride olarak çok ileridedir. İmratorluk devri boyunca sayısız eser yapılmıştır. Yapılar basit, kullanışlı, ince, zarif, vakur ve heybetlidir. Muhteşem saray tipi XIX.asırda Batı'dan gelerek girmiştir. Bununla beraber Allah adına yapılan camiler tamamen abidevîdir. Camiler çevreleri bir sürü sosyal müessese ile örülür ve bir "külliye" teşkil ederler. Osmanlılar fevkalâde imarcıdır. Yapıları kendi medeniyetine ait olmasa bile ihtimamla korur. Bunun en güzel örneklerinden biride Aya İrini Kilisesi'dir. İmar görülmediği hiçbir imparatorluk köşesi yoktur. Bazı mütevazı mahalle zenginleri bile, bir mescid yaptıramadığı takdirde bir çeşme yaptırır veya bir mektep tamir ettirir. Toplum anlayışı fevkalâde güçlüdür. Mimar Sinan'ın dünya tarihinin en büyük mimarlarından biri belki birincisi olduğunda ittifak vardır. Bir asır yaşayan ve son yarım asrını mimarbaşı olarak geçiren Sinan şu eserleri yapmıştır. 81 cami, 50 mescid, 55 medrese,19 türbe, 14 imaret, 3 hastahane, 7 su bendi (baraj), 8 köprü, 16 kervansaray, 33 saray, 32 hamam, 6 mahzen, 7 d'arulkurrâ. Bu 441 eser bütün imparatorluğa dağılmıştır.[39] 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanı Avrupalılaşma yolunda önemli adımlar atılmıştır. Osmanlı, 18. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa tarzını benimsemiş ve bunu mimariye ve sanata yansımıştır. Avrupa'da yaygınlaşan barok stili İstanbul'da da bir çok eserin yapımında uygunlanmıştır. Barok ve rokoko tarzında yapılan Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı ve Ortaköy Camii dünyada bu tür için önemli bir yer teşkil eder.


Coğrafya

İstanbul 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır. Batıda Çatalca Yarımadası, doğuda Kocaeli Yarımadası'ndan oluşur. Kuzeyde Karadeniz, güneyde Marmara Denizi ve ortada İstanbul Boğazı'ndan oluşan kent, kuzeybatıda Tekirdağ'a bağlı Saray, batıda Tekirdağ'a bağlı Çerkezköy, Tekirdağ, Çorlu, Tekirdağ, güneybatıda Tekirdağ'a bağlı Marmara Ereğlisi, kuzeydoğuda Kocaeli'ne bağlı Kandıra, doğuda Kocaeli'ne bağlı Körfez, güneydoğuda Kocaeli'ne bağlı Gebze ilçeleri ile komşudur.[40] İstanbul'u oluşturan yarımadalardan Çatalca Avrupa, Kocaeli ise Asya anakaralarındadır. Kentin ortasındaki İstanbul Boğazı ise bu iki kıtayı birleştirir. Boğazdaki Fatih Sultan Mehmet ve Boğaziçi Köprüleri kentin iki yakasını birbirine bağlar. İstanbul Boğazı boyunca ve Haliç'i çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur.

İstanbul Boğazı'nın uydudan görünümü.

Jeoloji

İstanbul'a, yakın yerde bulunan Kuzey Anadolu Fay Hattı, Kuzey Anadolu'dan başlayarak Marmara Denizi'ne kadar uzanır.[41] İki tektonik plaka olan Avrasya ve Afrika birbirlerini iterler ve buda fayın hareket etmesine sebep olur. Bu fay hattı nedeniyle bölgede tarih boyunca çok şiddetli depremler meydana gelmiştir. [42] 1509 yılında meydana gelen Büyük İstanbul Depremi bunun en büyük örneğidir. Bu deprem İstanbul'da, 100 camiinin yıkılmasına ve 10 bin insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. 1766 yılındaki depremde ise, Topkapı Sarayı, Ayasofya, Eyüp Sultan Camii ve Kapalıçarşı gibi yapılar büyük hasar aldı. 1999 Gölcük Depremi'nde de 18 bin insan ölmüş ve birçok insanda evsiz kalmıştır. [43] Sismolojistler, 2025 yılından önce 7 büyüklüğünde bir depreminde olabileceğini belirtmektedirler.[44]

İklim

İstanbul'un iklimi, Karadeniz iklimi ile Akdeniz iklimi arasında geçiş özelliği gösteren bir iklimdir, dolayısıyla İstanbul'un iklimi ılımandır. [45]

İstanbul'un yazları sıcak ve nemli; kışları soğuk, yağışlı ve bazen karlıdır. Yıllık yağmur düşüşü 870mm dir. Nem yüzünden, hava sıcak olduğundan daha sıcak; soğuk olduğundan daha soğuk hissedilebilir. Kış aylarındaki ortalama sıcaklık 7°C ile 9°C civarındadır ve genelde yağmur ve karla karışık yağmur görülür. Kar da yağar. Kış aylarında bir iki hafta kar yağabilir.

En sıcak ay Temmuz (28.5°C), en soğuk ay da Ocak (5.4°C) ayıdır. Şu ana kadar yüksek hava sıcaklığı; Temmuz 2000'de Tuzla'da 43.5°C olarak kaydedilmiştir. En düşük hava sıcaklığı ise; Şubat 1927'de -16.1°C olarak kaydedilmiştir. Şehir biraz rüzgârlıdır; rüzgârın ortalama hızı saatte 17km dir. Yaz en kuru mevsimdir, ama Akdeniz iklimlerinin aksine kurak mevsim yoktur. İstanbul 1994 yılına kadar susuzluk çekmiştir fakat alınan önlemle herhangi bir su sıkıntısı kalmamıştır.

Şablon:Bilgi kutusu İklim

Doğal Yaşam

Çok zengin bir bitki topluluğuna sahip olan İstabul yöresinde şimşir, meşe, çınar, kayın, gürgen, akçaağaç, kestane, çam, ladin ve servi gibi 2500 kadar bitki türü yetişir. Bu bitkilerden bir kısımı bu yöreye endemiktir. Genellikle ormanları oluşturan ağaçlar, İstanbul'un kuzeydoğusu, Alemdağ'ın kuzeyi ve Polenezköy çevresinde görülen kayın, kestane ve saplı meşedir. Bitki örtüsüne iklimin etkisinin yanında toprağında etkisi vardır. Kayın ağaç topluluğun bulunduğu alanları kireçsiz kahverengi orman toprakları kaplarken, meşe ve kestane topluluğunda bu topraklar kireçsizdir. [46]
Hayvan yaşamı yönünden de zengin olan İstanbul'da, geyik, yaban domuzu, yaban kedisi, vaşak, ayı ve tilki gibi nadir bulunan memeli hayvanlar bulunabilir. Bununla beraber önemli bir kuş göç yolu üzerinde yer alan İstanbul'da her ilkbahar ve sonbaharda leylek, kartal, şahin ve atmaca gibi çeşitli kuş türleri gözlemlenebilir. İstanbul'da en yaygın bulunan kuşlar ise serçe, güvercin, kumru, karga ve artık kentin bir simgesi haline gelen martıdır. Bazı yerlerde yurt dışından gelen papağanlar özgürce uçarken görülebilir.

Şehir manzarası

1922 ylında İstanbul'un şehir sınırlarını gösteren bir harita.

İstanbul'un toplam 39 ilçesi vardır. Bu ilçelerin 25'i Avrupa Yakası'nda, 14'ü ise Anadolu Yakası'ndadır. İstanbul'un ilçeleri üç ana bölgeye ayrılmaktadır:

  • Eski İstanbul'un tarihi yarımadası olan Fatih ve Eminönü (Eminönü ilçesi 2008 yılında bir yasa ile Fatih ilçesine bağlanmıştır. Günümüzde yarımadayı Fatih ilçesi oluşturmaktadır.) 15. yüzyıl'ın İstanbul'unu oluşturmaktaydı. Bu bölgenin kuzey kıyılarında Haliç bulunmaktaktadır. Batıdaki İstanbul Surları'na kadar uzanır. Güney sınırını Marmara Denizi denizi oluşturur. Doğuda ise Boğaz'ın girişi bulunmaktadır.[47]
  • Haliç'in kuzeyinde bulunan Beyoğlu ve Beşiktaş ilçeleri tarih açısından büyük öneme sahiptir. Son Osmanlı Padişahları'nın sarayı Dolmabahçe Sarayı Kabataş'dadır.[48] İstanbul Boğazı kıyıları boyunca Ortaköy ve Bebek gibi eski semtler birbirlerini takip etmektedir. Şehrin her iki yakasındada Boğaz boyu devam eden lüks yalılar mevcuttur.
  • Üsküdar (antik Chrysopolis) ve Kadıköy (antik Chalcedon) ilçeleri eski zamanlarda birer şehir iken zamanla değiştirilerek İstanbul'un ilçesi haline gelmişlerdir. İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki en eski ilçeleridir.[49][50] Günümüzde, birçok çağdaş yerleşim alanlarına ve iş sahası bakımından büyük öneme sahiptir. Şehrin nüfusunun üçte birine ev sahipliği yapmaktadır.

Şablon:Türkiye'deki Dünya Miras Listesi Şablon:İstanbul ilçeler

Şablon:T. C. Merkez Bankası şubeleri

Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM


Edebiyat

  1. Kaybedenlerin Öyküsü - İstanbul Dörtlüsü 1 (İnkılap Yayınları) (1998)
  2. İngiliz - İstanbul Dörtlüsü 2 (İnkılap Yayınları)(1999)
  3. Küçük Şeytan - İstanbul Dörtlüsü 3 (İnkılap Yayınları)(1999)
  4. Media - İstanbul Dörtlüsü 4 (İnkılap Yayınları)(2000)
  1. ^ İstanbul Büyükşehir ve metropol
  2. ^ List of cities proper by population
  3. ^ [1] PriceWaterhouseCoopers: U.K. Economic Outlook and Global City GDP Ranking 2005-2020 Full Report (PDF)
  4. ^ İstanbul kent haritası
  5. ^ "İstanbul'a merhaba". istanbul.gov.tr T.C. İstanbul Valiliği. Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  6. ^ İstanbul ilçeleri
  7. ^ 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul
  8. ^ "İstanbul'u 2010 Avrupa Kültür Başkentliği süreci". istanbul2010.org. 2009-07-10. Erişim tarihi: 2009-07-29. 
  9. ^ [2] T.C. Kültür Bakanlığı Osmanlı başkentleri sayfası.
  10. ^ "Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı ve halifeliğin kaldırılması" (pdf). hacettepe.edu.tr (Hacettepe Üniversitesi). Erişim tarihi: 2009-07-29. 
  11. ^ BBC: "Istanbul's ancient past unearthed" Published on January 10, 2009. Retrieved on January 11, 2009.
  12. ^ "Hürriyet: Bu keşif tarihi değiştirir (2 October 2008)". Hurriyet.com.tr. 2009-05-23. Erişim tarihi: 2009-05-28. 
  13. ^ "Hürriyet: Photos from the Neolithic site, circa 6500 BC". Fotogaleri.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 2009-05-28. 
  14. ^ "Cultural Details of Istanbul". Republic of Turkey, Minister of Culture and Tourism. Erişim tarihi: 2007-10-02. 
  15. ^ "The Early History of Constantinople". Erişim tarihi: 2008-07-12. 
  16. ^ Vailhé, S. (1908). "Constantinople". Catholic Encyclopedia. 4. New York: Robert Appleton Company. Erişim tarihi: 2007-09-12. 
  17. ^ Şablon:Kitap belirt
  18. ^ "İstanbul'un tarihteki isimleri". Istanbulhotels.net. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  19. ^ yedi kıta dergisi
  20. ^ Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı 85, Sf 16
  21. ^ Fetihle gelen yenilikler
  22. ^ 1509 Büyük İstanbul Depremi
  23. ^ Tanzimat Fermanı yenilikleri
  24. ^ İstanbul'un işgali
  25. ^ [3]
  26. ^ 15. Dünya Ekonomi Kongresi 26 Temmuz 2009 tarihinde ulaşıldı.
  27. ^ Türkiye cumhuriyeti nüfus sayımları
  28. ^ 1973 yılı Boğaziçi Köprüsü'nün açılış videosu. 2009-07-28 tarihinde erişildi.
  29. ^ Yarımburgaz Mağarası kazıları 01 Nisan 2009
  30. ^ İstanbul'un Tarihçesi, harika.istanbul.gov.tr2009-07-28 tarihinde erişildi.
  31. ^ "Çemberlitas (Burnt Column), Istanbul". TurkeyTravelPlanner.com. Erişim tarihi: 2008-05-15. 
  32. ^ Evans, p. 30
  33. ^ Mamboury, 193
  34. ^ Mamboury, 202
  35. ^ Evans, p.31
  36. ^ Britannica/Hagia Sophia
  37. ^ Archnet/Hagia Sophia
  38. ^ "2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul, Fethiye Camii". ibb.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  39. ^ Osmanlı Sanatı
  40. ^ Resim:Istanbul districts.png, Resim:Tekirdağ districts.png ve Resim:Kocaeli districts.png incelendiğinde çıkan sonuç
  41. ^ "Kuzey Anadolu Fay Hattı". Marmara Üniversitesi. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  42. ^ "Geçmişten günümüze İstanbul depremleri". iski.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  43. ^ "Heightened odds of large earthquakes near Istanbul: An interaction-based probability calculation". Science. 2000. 
  44. ^ "Quake increases risk for temblor in Istanbul". MIT News Office. 1999-09-25. Erişim tarihi: 2006-08-20. 
  45. ^ İstanbul'un iklimi
  46. ^ Skylife Türk Hava Yolları'nın Aylık Dergisi - Nisan 2008 "İstanbul'un ormanlarında ilkbahar" Yazan: Mehmet Tokcan Fotoğraf: Aykut İnce
  47. ^ "Fatih İlçesi'nin sınırları". fatih.bel.tr (Fatih Belediyesi). Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  48. ^ "Dolmabahçe Sarayı resmi web sitesi". dolmabahce.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  49. ^ T.C. İstanbul Valiliği, Kadıköy İlçesi'nin tanıtımı. istanbul.gov.tr 2009-07-28 tarihinde erişildi.
  50. ^ T.C. İstanbul Valiliği, Üsküdar İlçesi'nin tanıtımı. istanbul.gov.tr 2009-07-28 tarihinde erişildi.
  51. ^ "Türkiye'de Doğu'dan Batı'ya göç" (ppt). İstanbul Teknik Üniversitesi. Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  52. ^ "Türkiye'de kentleşme, sanayileşme, arazi kullanımı ve çevre sorunları". hacettepe.edu.tr (Hacettepe Üniversitesi). Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  53. ^ "Istanbul". Britannica. 2008. Erişim tarihi: 2008-05-15. 
  54. ^ "Istanbul". Governorship of Istanbul. 2009. Erişim tarihi: 2009-04-08. 
  55. ^ "İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarihçesi". ibb.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  56. ^ [4] İstanbul'da nüfusun ilçelere göre dağılımı
  57. ^ Şablon:Kitap belirt
  58. ^ Tahsin Öz, İstanbul Camileri ı,ıı, TTK Ankara 97.3.bs.
  59. ^ Halifeliğin son merkezi İstanbul Atatürk Araştırma Merkezi başkanlığı resmi web sitesi, 23 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  60. ^ T.C. Milli Eğitim Bakanlığı resmi web sitesi, 3 Mart 1924 Halifeliliği kaldırılması. 23 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  61. ^ T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı resmi web sitesi.
  62. ^ Globalization, Cosmopolitanism, and the Dönme in Ottoman Salonica and Turkish Istanbul. Marc Baer. University of California, Irvine.
  63. ^ "Batı Trakya Türkleri". www.hrw.org. Erişim tarihi: 22.06.2009.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  64. ^ "Varlık Vergisi ve 6-7 Eylül Olayları" (pdf). Marmara Üniversitesi. Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  65. ^ The European Union and Border Conflicts: The EU and Cultural Change in Greek-Turkish Relations
  66. ^ İstanbul'da ki sinagogların listesi, İngilizce Vikipedi
  67. ^ Neve Şalom Sinagogu Vakfı web sitesi. Türkçe, 24 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  68. ^ "Turkey's new rich find the Midas touch". The Sunday Times. 2008-03-09. Erişim tarihi: 2009-06-18. 
  69. ^ İstanbul Menkul Kıymetler Borsası resmi web sitesi 24 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  70. ^ İMKB'nin tarihçesi 24 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  71. ^ "Ottoman Bank Museum: History of the Ottoman Bank". Obarsiv.com. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  72. ^ "Ottoman Bank Museum". Ottoman Bank Museum. Erişim tarihi: 2009-06-18. 
  73. ^ "Istanbul Stock Exchange: "İMKB'nin Kuruluşundan İtibaren Önemli Gelişmeler" (Timeline of important events since 1985)". Imkb.gov.tr. 2000-07-31. Erişim tarihi: 2009-07-14. 
  74. ^ CNN Türk: Dış ticaretin lokomotifi İstanbul (Istanbul is the locomotive of foreign trade)
  75. ^ Statisztika: Turisták országok szerint
  76. ^ Sabah: Turist sayısı genelde düştü İstanbul'da arttı
  77. ^ İ.Ü. Bilgisayar Bilimleri. "History of Istanbul University (Turkish)". Istanbul.edu.tr. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  78. ^ "TC MEB, Kuruluş Yıllarına Göre Üniversitelerimiz sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  79. ^ "World Oldest Universities". Topuniversities.com. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  80. ^ "Boğaziçi Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  81. ^ "Galatasaray Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  82. ^ "İstanbul Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü (İngilizce)". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  83. ^ "İstanbul Teknik Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  84. ^ "Marmara Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  85. ^ "Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  86. ^ "Yıldız Teknik Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  87. ^ "Üniversitesi resmî sitesi". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  88. ^ "Bahçeşehir Üniversitesi resmî sitesi, Ulaşım bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  89. ^ "Beykent Üniversitesi resmî sitesi". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  90. ^ "Doğuş Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  91. ^ "Fatih Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  92. ^ "Haliç Üniversitesi resmî sitesi, Yerleşke bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  93. ^ "Işık Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  94. ^ "İstanbul Arel Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  95. ^ "İstanbul Aydın Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  96. ^ "İstanbul Bilgi Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  97. ^ "İstanbul Bilim Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  98. ^ "Yapi.com.tr, Kemerburgaz'a Üniversite Kurulacak haberi". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  99. ^ "İstanbul Kültür Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  100. ^ "İstanbul Şehir Üniversitesi resmî sitesi". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  101. ^ "İstanbul Ticaret Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  102. ^ "Kadir Has Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  103. ^ "Koç Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  104. ^ "Maltepe Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  105. ^ "Okan Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  106. ^ "Özyeğin Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  107. ^ "Piris Reis Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  108. ^ "Sabancı Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  109. ^ "Yeditepe Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  110. ^ "tumgazeteler.com, İki yeni vakıf üniversitesi yolda haberi". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  111. ^ "Galatsaray Lisesi Tarihi". gsu.edu.tr. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2009. 
  112. ^ İstanbul Erkek Lisesi web sitesi27 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  113. ^ Kadıköy Anadolu Lisesi web sitesi 27 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  114. ^ "Official website of the Liceo Italiano Statale I.M.I. in Istanbul". Liceoitaliano.net. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  115. ^ "Official website of Robert College in Istanbul". robcol.k12.tr. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  116. ^ İstanbul'daki Kütüphanelerin listesi, Türkçe Vikipedi 2009-07-28 tarihinde erişildi.
  117. ^ a b Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (2006). Emerging Turkey. Oxford Business Group. s. 176. ISBN 1902339479. 
  118. ^ Briggs, Helen (2006-12-19). "Health - Personal story: IVF in Istanbul". BBC News. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  119. ^ "CIA — The World Factbook". CIA. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  120. ^ a b "İstanbul'da suyun tarihi". iski.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  121. ^ "İSKİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi: Tarihce". Istanbul water and sewerage administration (history). Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  122. ^ "İSKİ Administration". Istanbul water and sewerage administration. Erişim tarihi: 2006-03-11. 
  123. ^ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. 27 Temmuz 2009 tarihinde erişilmiştir.
  124. ^ "Silahtarağa Elektrik Santrali". eyub.bel.tr (Eyüp Belediyesi). Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  125. ^ a b c d "Posta Nezareti'nin kurulması". ptt.gov.tr (PTT Genel Müdürlüğü). Erişim tarihi: 2009-07-27. 
  126. ^ Istanbul City Guide: Beylerbeyi Palace
  127. ^ [5] T.C Kültür Bakanlığı, İstanbul Surları sayfası.
  128. ^ Radikal Gazetesi Borç girdabında 50 yıl, 18 Ağustos 2002
  129. ^ Denizce.com. "Dolmabahçe Sarayı". 
  130. ^ [6] T.C. Kültür Bakanlığı Beylerbeyi Sarayı sayfası.
  131. ^ Topkapı Sarayı Müzesi tarihi, istanbul.gov.tr 2009-07-28 tarihinde erişilmiştir.
  132. ^ [7] İstanbul Yıldız Sarayı.
  133. ^ [8] T.C. Kültür Bakanlığı Yıldız Sarayı sayfası.
  134. ^ [9] 1910 Çırağan Sarayı yangını.
  135. ^ İBB Çırağan Sarayı.
  136. ^ [10] İstanbul Çırağan Sarayı tanıtımı.
  137. ^ [11] Taksim Cumhuriyet Anıtı.
  138. ^ [12] İett Nostaljik tramvay sayfası.
  139. ^ [13] T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Taksim Cumuriyet Anıtı sayfası.
  140. ^ Çelebi, Mevlüt. Taksim Cumhuriyet Anıtı. Ankara, 2006: Atatürk Araştırma Merkezi. ISBN 975-16-1910-6. 
  141. ^ [14] Şehri- İstanbul At Meydanı sayfası.
  142. ^ İstanbul SultanAhmet Meydanı.
  143. ^ Bizans Dönemi Ayasofya meydanı.
  144. ^ Sultanahmet Mitingi İstanbul Sultanahmet Mitingi, 6 Haziran 1919
  145. ^ Alman Çeşmesi.
  146. ^ Istanbul Film Festival history, erişim tarihi: 10.06.2009
  147. ^ İstanbul Modern Sanat Müzesi resmi web sitesi. 25 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  148. ^ Pera Müzesi web sitesi. 25 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  149. ^ Sakıp Sabancı Müzesi web sitesi. 25 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  150. ^ Donald Jay Grout, Hermine Weigel Williams. A short history of opera, p. 529
  151. ^ "İstanbul Arkeoloji Müzesi". istanbul.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  152. ^ "Sadberk Hanım Museum official website". © 2009 Büyükdere Piyasa Cad. No: 27- 29 Sarıyer, İstanbul. Erişim tarihi: 2009-06-09. 
  153. ^ "İstanbul: Yıldız Sarayı". Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  154. ^ "Kapalı Çarşı". istanbul.gov.tr. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  155. ^ "Sahaflar Çarşısı tarihi, 2010 Avrupa Kültür Başkenti tanıtımı". ibb.gov.tr (İstanbul Büyükşehir Belediyesi). Erişim tarihi: 2009-07-28. 
  156. ^ "Istanbul's Hamam". Erişim tarihi: 2009-07-24.  "Where to go in Istanbul" yazısı görmezden gelindi (yardım)
  157. ^ "La Rue Française". La Rue Française. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  158. ^ Beyoğlu'na Fransız Sokağı
  159. ^ "Fransız Sokağı". Governorship of Istanbul. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  160. ^ Zeynep Üner (February 2008). "En iyi balıkçılar". TimeOut Istanbul. Erişim tarihi: 2009-07-24. 
  161. ^ Dale M. Brown (1999-10-14). "Hooked on Istanbul seafood". CNN TravelGuide. Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  162. ^ "Official website of Babylon night club in Istanbul". Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  163. ^ "Official website of Sortie Beyoğlu and Sortie Ortaköy night clubs in Istanbul". Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  164. ^ "Fashion TV Formula 1 Grand Prix Party at Sortie, Istanbul". Fashion TV. 2007. Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  165. ^ "Official website of Reina night club in Ortaköy, Istanbul". Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  166. ^ "Formula 1 Party at Reina, Istanbul". YouTube. 2006. Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  167. ^ "Official website of Istanbul Doors - Anjelique night club in Istanbul". Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  168. ^ "Official website of Kuruçeşme Arena". Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  169. ^ "Parkorman resmi web sitesi". Erişim tarihi: 2009-07-25. 
  170. ^ "Büyük İstanbul Otogarı resmi sitesi, Genel Bilgiler sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  171. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları resmi sitesi, Tarihçe sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  172. ^ "İstanbul Uluslararası Atatürk Havalimanı resmi sitesi, Ulaşım sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  173. ^ "İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı resmi sitesi, Ulaşım sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  174. ^ "Beleş.org, Kentlerarası Uzaklık Hesaplama sayfası". Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  175. ^ "Marmaray resmi sitesi, Tarihçe sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  176. ^ "İstanbul-Ulaşım resmi sitesi, Raylı Sistemler sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  177. ^ Marmaray.com.trMarmaray Projesi tanıtımı, 24 Temmuz 2009 tarihinde erişildi.
  178. ^ "Takvim-i Vekayi". Erişim tarihi: 2009-07-26. 
  179. ^ "CIA — The World Factbook". CIA. Erişim tarihi: 2007-07-24. 
  180. ^ "Predavatel Europa - Radio Stations in Istanbul". Predavatel.com. Erişim tarihi: 2009-07-26. 
  181. ^ Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı.
  182. ^ Beşiktaş İnönü Stadı.
  183. ^ UEFA'nın 5 yıldızlı stadları listesi (İngilizce)
  184. ^ "Formula 1 İstanbul Park web sitesi". Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009. 
  185. ^ "Radikal gazetesi resmi sitesi, İstanbul'a 49 kardeş sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009. 
  186. ^ "İstanbul'un kardeşlik, işbirliği ve iyi niyet protokolleri imzaladığı şehirler" (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. Erişim tarihi: 5 Mart 2009.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  187. ^ "Milli Gazete resmi sitesi, İstanbul'un 29. kardeş şehri Şam sayfası". Erişim tarihi: 4 Haziran 2009.