Ermenistan: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k moto düzeltmesi |
k birkaç ibare Türkçeleştirildi |
||
46. satır: | 46. satır: | ||
|} |
|} |
||
<!-- Sablon sonu ---> |
<!-- Sablon sonu ---> |
||
'''Ermenistan''' |
'''Ermenistan''' ([[Ermenice]]: ''Հայաստան, Hayastan, Hayq''), Güney Kafkas Dağları ile [[Karadeniz]] ve [[Hazar Denizi]] arasında kalan bölgede denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batısında Türkiye, kuzeyinde [[Gürcistan]], doğusunda [[Azerbaycan]] ve güneyinde [[İran]] bulunur. Başkenti [[Erivan]]'dır. |
||
151. satır: | 151. satır: | ||
$rightd at:05/08/1896 mark:(line,black) text:Van |
$rightd at:05/08/1896 mark:(line,black) text:Van |
||
$right at:26/08/1896 mark:(line,black) text:Osmanli Bankasi Saldirisi |
$right at:26/08/1896 mark:(line,black) text:Osmanli Bankasi Saldirisi |
||
$right at:21/07/1905 mark:(line,black) text:Abdülhamid II Suikast |
$right at:21/07/1905 mark:(line,black) text:Abdülhamid II'ye Suikast |
||
$righta at:14/04/1909 mark:(line,black) text:Adana Isyani |
$righta at:14/04/1909 mark:(line,black) text:Adana Isyani |
||
$rightb at:01/02/1918 mark:(line,black) text:Arþak |
$rightb at:01/02/1918 mark:(line,black) text:Arþak |
||
157. satır: | 157. satır: | ||
bar:DoguEr |
bar:DoguEr |
||
$right at:08/02/1914 mark:(line,ant) text:Rus-Muamele Antlasmasi |
$right at:08/02/1914 mark:(line,ant) text:Rus-Muamele Antlasmasi |
||
$right at:07/04/1915 mark:(line,sav) text: |
$right at:07/04/1915 mark:(line,sav) text:Ermeniler Van'i kusatti |
||
$left at:04/06/1918 mark:(line,ant) text:Batum Anlasmasi |
$left at:04/06/1918 mark:(line,ant) text:Batum Anlasmasi |
||
$lefta at:13/10/1921 mark:(line,ant) text:Kars Antlasmasi (Azerbaycan, Gürcistan, ve Ermenistan) |
$lefta at:13/10/1921 mark:(line,ant) text:Kars Antlasmasi (Azerbaycan, Gürcistan, ve Ermenistan) |
||
$right at:17/10/1920 mark:(line,ant) text:" |
$right at:17/10/1920 mark:(line,ant) text:"Rusya'nin bagimsiz Ermenistan talebi" |
||
$narrow $center from:28/04/1918 till:20/12/1920 color:O1 text:[[Doğu Ermenistan|Ermenistan]] |
$narrow $center from:28/04/1918 till:20/12/1920 color:O1 text:[[Doğu Ermenistan|Ermenistan]] |
||
bar:RusyaB |
bar:RusyaB |
||
221. satır: | 221. satır: | ||
$leftc at:04/04/1934 mark:(line,ant) text:[[Çin Antlaşması|Çin Ant.]] |
$leftc at:04/04/1934 mark:(line,ant) text:[[Çin Antlaşması|Çin Ant.]] |
||
$righta at:01/10/1922 mark:(line,black) text:Saltanatin Kaldirilmasi |
$righta at:01/10/1922 mark:(line,black) text:Saltanatin Kaldirilmasi |
||
$rightb at:03/03/1924 mark:(line,black) text: |
$rightb at:03/03/1924 mark:(line,black) text:Hilafetin Kaldirilmasi |
||
$right at:18/07/1932 mark:(line,black) text:[[Türkiye ve Milletler Cemiyeti|BM üye]] |
$right at:18/07/1932 mark:(line,black) text:[[Türkiye ve Milletler Cemiyeti|BM üye]] |
||
bar:Rusya |
bar:Rusya |
||
232. satır: | 232. satır: | ||
$left at:11/07/1917 mark:(line,pol) text:Bolshevik Devrimi |
$left at:11/07/1917 mark:(line,pol) text:Bolshevik Devrimi |
||
$lefta at:09/10/1917 mark:(line,pol) text:Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi |
$lefta at:09/10/1917 mark:(line,pol) text:Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi |
||
$rightd at:13/02/1918 mark:(line,sav) text: |
$rightd at:13/02/1918 mark:(line,sav) text:Osmanlilar Erzincan sehrini Albay Morrel'den kurtardi |
||
$left at:03/03/1918 mark:(line,ant) text:Brest-Litovsk |
$left at:03/03/1918 mark:(line,ant) text:Brest-Litovsk |
||
$left at:24/10/1919 mark:(line,ant) text:Italya ve Russya Paylasma Antlasmasi |
$left at:24/10/1919 mark:(line,ant) text:Italya ve Russya Paylasma Antlasmasi |
Sayfanın 21.55, 1 Eylül 2006 tarihindeki hâli
| |||||
Ulusal moto: = Ermenice: Մեկ Ազգ , Մեկ Մշակույթ (Transliterasyon: Mek Azg, Mek Mshakouyt) (Tercüme: "Tek Ulus, Tek Kültür") | | |||||
Resmi dil: | Ermenice | ||||
Başkent: – Nüfus: – Koordinatlar: |
Erivan 1.103.488 (2001) - | ||||
En büyük şehir: | Erivan | ||||
Başbakan: | Andranik Markaryan | ||||
Cumhurbaşkanı: | Robert Koçaryan | ||||
Yüzölçümü: – Toplam: – Su %'si: |
Ülkeler arasında 138'inci 29.800 km² %4,7 | ||||
Nüfus: – Toplam: – Nüfus Yoğunluğu |
Ülkeler arasında 128'inci 3.326.448 (2003 tahmini) 112/km² | ||||
Bağımsızlık: – İlanı – Tanınması |
Sovyetler Birliği'nden ? 21 Eylül 1991 | ||||
Din: | Ermeni Apostolik | ||||
Hristiyanlaştırılması: | 301 | ||||
Para birimi: | Dram (AMD) = 100 louma | ||||
Saat dilimi: | UTC +4 | ||||
Milli marş: | Mer Hayrenik (Ermenice: Mer Hayrenik) | ||||
İnternet alan adı: | .am | ||||
Uluslararası telefon kodu: | +374 |
Ermenistan (Ermenice: Հայաստան, Hayastan, Hayq), Güney Kafkas Dağları ile Karadeniz ve Hazar Denizi arasında kalan bölgede denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan ve güneyinde İran bulunur. Başkenti Erivan'dır.
İdari Bölgeler
Ermenistan 11 bölgeye ayrılmıştır:
- Aragatsotn (Արագածոտնի մարզ)
- Ararat İdari Bölgesi(Արարատի մարզ)
- Armavir İdari Bölgesi(Արմավիրի մարզ)
- Geğarkunik İdari Bölgesi(Գեղարքունիքի մարզ)
- Kotayk İdari Bölgesi(Կոտայքի մարզ)
- Lorri İdari Bölgesi(Լոռու մարզ)
- Şirak İdari Bölgesi(Շիրակի մարզ)
- Syunik İdari Bölgesi(Սյունիքի մարզ)
- Tavuş İdari Bölgesi(Տավուշի մարզ)
- Vayots Dzor İdari Bölgesi(Վայոց Ձորի մարզ)
- Erivan (Երևան)
Çağdaş Ermeni Tarihi
Ermeni milliyetçiliğinin gelişmesiyle başlayıp günümüze kadar uzanmaktadır.
- Osmanlı İdaresi (15. yüzyıl - 19. yüzyıl ortasında)
- Milli Felsefenin yapılandığı yıllar (1864 - 1918)
- Doğu Ermeni Devleti Yılları (1918 - 1920)
- Rusya Birligi Yılları(1920 - 1991)
- Ermeni Cumhuriyeti Yılları (1991)
Ermeni milli felsefesinin gelişimini izlemek için üç ana hat altında olguları incelemek gerekmektedir.
- Ermeni Diasporası: Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı olarak sınıflandığı halde hayatını ve öğrenimini Osmanlı topraklarının dışında geçiren bir grup.
- Osmanlı Ermeni Vatandaşları: Bu grubun gelişimi için iki ana alt grubu ayrıca incelemek gerekmektedir. Bunlar techir kanunun etkisi altında kalan ve İstanbul-Ege-Trakya üçgeninde yaşayan Osmanlı Ermeni vatandaşları.
- Kırım savaşı sonrası Rus tebasına geçen Ermeni vatandaşları. Bu grup Doğu Ermenistan Cumhuriyeti'nin temelini oluşturmaktadır.
Güncel Ermenistan Politikası
Sovyet Rusya döneminde başlayan Dağlık Karabağ sorunu Ermeni halkında milli uyanışa neden oldu ve Petrosyan liderliğinde bağımsızlığını kazanıldı. 1999'da Petrosyan'ın yerine Koçaryan geldi. Koçaryan muhalefete tahammülü olmayan bir lider. Genel olarak liderlik vasıflarından yoksun olduğu söylenebilir. Ekonominin çok kötü durumda olması nedeniyle hükümet ekonomik bilgileri halka duyurmuyor. Bölgede Rus etkisi yüksek. Ermenistan sınırları Rus askerleri tarafından korunuyor. Ayrıca Irak'a sembolik olarak asker gönderiyorlar (10 asker) ve bu şekilde Rusya ve Amerika ile olan ilişkilerini dengelemeye çalışıyorlar. Türkiye'nin Ermenistan ile olan sınırı hâlâ kapalıdır, ve iki ülke arasındaki tarihsel sorunlar nihayete ermeden de açılacak gibi gözükmemektedir.
Ermeni-Azeri Savaşı
Ermenistan daha bağımsızlığını kazanmadan SSCB'nin yıkılacağını hissetmiş ve daha önce kendisinden zorla alındığına inandığı toprakları geri almanın peşine düşmüştür. Bunun için Azerbaycan'ın Karabağ ve Nahçıvan bölgeleri ile Gürcistan'ın Ermenistan sınırında yer alan ve önemli bir Ermeni azınlığı barındıran Ahılkelek hedef seçilmiştir. Böylece bir kez daha Ermenistan bağımsızlığını toprak için riske atmıştır. 1991'de bağımsız olmuş ancak genişleme arzusu bu bağımsızlığı gölgelemiştir. Karabağ'da tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Ermeniler, bununla da yetinmemişler ve Karabağ'ın etrafında yer alan birçok kasaba ve şehri de işgal etmişlerdir. Azerbaycan'ın Sovyetler sonrası karmaşayı yaşadığı bu dönemde Azerbaycan savaşı kaybetti. Bu savaşta Ruslar gayrıresmi olarak Ermenilerin yanında yer almıştır. Moskova bir yandan savaşı durdurması için taraflara çağrı yaparken, diğer taraftan Rus birlikleri Ermenistan'a gizlice yardımda bulunmuştur. Bu destek birçok uluslararası medya kuruluşu tarafından belgelenmiştir. Ermeni güçleri Türkiye sınırındaki Nahçıvan'a da saldırmış, ancak Türkiye'nin sert uyarısıyla geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Bu savaş sonunda Ermenistan'ın iki önemli komşusuyla Türkiye ve Azerbaycan ilişkisi kesilmiştir. Ayrıca bölgede güvenlik sorunları yaşayan Ermenistan diğer eski SSCB ülkelerinin aksine Moskova'ya daha fazla bağımlı hale gelmiştir.
Ermenistan'ın topraksal genişleme isteklerine karşın Ermeniler mevcut Ermenistan'ın nüfusunu dahi koruyamamışlardır ve Ermenistan'ın nüfusu 3 milyondan daha fazla iken 2006 yılı itibariyle 2,5 milyonun altına inmiştir. Resmi rakamlar hâlâ 3 milyon rakamının göstermektedir. 10 yıldan fazla bir süredir nüfusun resmi olarak artmaması, dış göçün ne kadar yoğun olduğunu kanıtlamaktadır.
İlgili Dış Bağlantılar
- *CIA - The World Factbook -- Armenia (İngilizce)