Yumuktepe: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 23.55, 15 Mayıs 2009 tarihindeki hâli

Yumuktepe (veya Yümüktepe), Mersin kent içinde bulunan ve arkeolojik açıdan büyük önemi olan bir höyük.

Ortaya çıkarılışı

Höyük 1936-1938 yılları arasında, sonradan Ankara'da Arkeoloji enstitüsünü kumuş olan İngiliz arkeolog John Garstang (1876-1956) tarafından ortaya çıkarılmıştır. İkinci Dünya savaşı sırasında kazı çalışmaları durduğu gibi, Liverpool Üniversitesinde bulunan bu kazıya ait kimi dokümanlar da üniversite arşivinin bombalanması sebebiyle tahrip olmuştur. Bununla birlikte gerek savaş sonrası John Garstang’ın devam eden çalışmaları ve gerekse 1993 yılında İstanbul Üniversitesinden Veli Sevin ve Roma Üniversitesinden Isabella Caneva tarafından başlatılan yeni çalışmalar pek çok şeyi ortaya çıkarmıştır.

İlk kazı çalışmaları sırasında kent dışında olan höyük daha sonra kentin genişlemesiyle kent merkezi içinde kalmıştır. (Bugünkü Demirtaş mahallesi).

Arkeoloji

Höyükte John Garstang 23 tabakalı yerleşim saptamıştır. Prehistoric Mersin adlı yapıtında Garstang taş ve sermikten ev aletlerinin ve üretim araçlı aletlerin listesini vermektedir. Yumuktepe'de tarım yapılmış koyun, keçi domuz ve sığır beslenmiştir. M.Ö. 4500'de Neolitik döneme (Cilalı Taş devri) denk gelen tabakada ise Dünya tarihindeki kaleye benzeyen ilk yapı saptanmıştır.Maden devriyle birlikte maden de kullanılmağa başlanmıştır. Hatta bir görüşe göre, Dünya’da ilk bakır izabe tesisleri Yumuktepe’de kullanılmağa başlanmıştır.

M.Ö. 3200 sonrasına ait arkeolojik kayıtlar yetersizdir. Hatta bir süreliğine yerleşim yerinin terk edildiğini ileri sürenler de vardır.

Tarih dönemleri

Yumuktepe daha sonra Hitit imparatorluğuna bağlı Kizzuvvatna devletinin sınırları içersinde kalmıştır. Kizzuvvatna henüz Hitit egemenliği altına girmeden önce, M.Ö. 1440 yılında iki devlet arasında yapılan bir anlaşmada Pitura kentinden bahsedilmektedir. Pitura'nın Yumuktepe olabileceği ileri sürülmüştür. Ne var ki, Pitura'nın Mersin'de değil, Orta Fırat vadisinde olduğunu öne sürenler de vardır. Bir başka görüşe göre, ise, Yumuktepe adı iyi bilinen, ama yeri tam saptanamamış olan Ura liman kentidir. Gerçi bugünkü Yümüktepe deniz kenarından 2.5 km kadar içerdedir. Ama Yümüktepe’ye komşu Efrenk (Müftü) deresi alüvyon taşıdığından, birkaç bin yıl önce muhtemelen Yümüktepe deniz kenarındaydı. Ama bu görüş te kanıtlanamamıştır.

Hitit imparatorluğu M.Ö. 1200'lü yıllarda Batı'dan gelen ve Mısırlılar’ın Deniz Halkları adını verdiği büyük bir göç dalgasıyla yıkıldı. Yümüktepe'nin de gerek bu göç dalgasından ve gerekse daha sonraki yıllarda başlayan Asur saldırılarından büyük zarar gördüğü anlaşılıyor.

Roma imparatorluğunun ilk zamanlarında Yümüktepe artık Zephyrium adlı bir limandı. Fakat Roma imparatoru Hadrian zamanında adı Hadrianapolis olarak değiştirildi. Ne var ki, deniz kıyı çizgisinin güneye kayması ve 10 km kadar güney batıdaki Solipolis'in deniz ticaretini ele geçirmesi Yümüktepe’nin gerilemesi sonucunu doğurdu. Yümüktepe daha sonraki dönemlerde liman olarak bütün önemini kaybetti. Ancak kalenin ortaçağa kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Dış bağlantılar

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-[[Mersin]] kent içinde bulunan ve arkeolojik açıdan büyük önemi olan bir [[höyük]]
+'''Yumuktepe''' (veya '''Yümüktepe'''), [[Mersin (şehir)|Mersin]] kent içinde bulunan ve arkeolojik açıdan büyük önemi olan bir [[höyük]].
 == Ortaya çıkarılışı ==
+Höyük 1936-1938 yılları arasında, sonradan Ankara'da Arkeoloji enstitüsünü kumuş olan İngiliz arkeolog [[John Garstang]] (1876-1956) tarafından ortaya çıkarılmıştır. [[II. Dünya Savaşı|İkinci Dünya savaşı]] sırasında kazı çalışmaları durduğu gibi, [[Liverpool Üniversitesi]]nde bulunan bu kazıya ait kimi dokümanlar da üniversite arşivinin bombalanması sebebiyle tahrip olmuştur. Bununla birlikte gerek savaş sonrası John Garstang’ın devam eden çalışmaları ve gerekse [[1993]] yılında [[İstanbul Üniversitesi]]nden Veli Sevin ve [[Roma Üniversitesi]]nden Isabella Caneva tarafından başlatılan yeni çalışmalar pek çok şeyi ortaya çıkarmıştır.
+İlk kazı çalışmaları sırasında kent dışında olan höyük daha sonra kentin genişlemesiyle kent merkezi içinde kalmıştır. (Bugünkü Demirtaş mahallesi).
-Höyük 1936-1938 yılları arasında, sonradan Ankara’da Arkeoloji enstitüsünü kumuş olan İngiliz arkeolog [[John Garstang]] (1876-1956) tarafından ortaya çıkarılmıştır. İkinci Dünya savaşı sırasında kazı çalışmaları durduğu gibi, [[Liverpool]] Üniversitesinde bulunan bu kazıya ait kimi dokümanlar da üniversite arşivinin bombalanması sebebiyle tahrip olmuştur. Bununla birlikte gerek savaş sonrası John Garstang’ın devam eden çalışmaları ve gerekse 1993 yılında İstanbul Üniversitesinden Veli Sevin ve Roma Üniversitesinden Isabella Caneva tarafından başlatılan yeni çalışmalar pek çok şeyi ortaya çıkarmıştır.
-İlk kazı çalışmaları sırasında kent dışında olan höyük daha sonra kentin genişlemesiyle kent merkezi içinde kalmıştır. (Bu günkü Demirtaş mahalİesi)
 == Arkeoloji ==
+Höyükte John Garstang 23 tabakalı yerleşim  saptamıştır. ''Prehistoric Mersin'' adlı yapıtında Garstang  taş ve sermikten ev aletlerinin ve üretim araçlı aletlerin listesini vermektedir. Yumuktepe'de [[tarım]] yapılmış koyun, keçi domuz ve sığır beslenmiştir. [[M.Ö. 4500]]'de [[Neolitik]] döneme (Cilalı Taş devri) denk gelen tabakada ise Dünya tarihindeki kaleye benzeyen ilk yapı saptanmıştır.Maden devriyle birlikte maden de kullanılmağa başlanmıştır. Hatta bir görüşe göre, Dünya’da ilk [[bakır]] izabe tesisleri Yumuktepe’de kullanılmağa başlanmıştır.
+[[M.Ö. 3200]] sonrasına ait arkeolojik kayıtlar yetersizdir. Hatta bir süreliğine yerleşim yerinin terk edildiğini ileri sürenler de vardır.
-Höyükte John Garstang 23 tabakalı yerleşim  saptamıştır. ''Prehistoric Mersin'' adlı yapıtında Garstang  taş ve sermikten ev aletlerinin ve üretim araçlı aletlerin listesini vermektedir. Yumuktepe’de tarım yapılmış koyun, keçi domuz ve sığır beslenmiştir.  MÖ 4500 de [[Neolitik]] döneme (Cilalı Taş devri) denk gelen tabakada ise Dünya tarihindeki kaleye benzeyen ilk yapı saptanmıştır.Maden devriyle birlikte maden de kullanılmağa başlanmıştır. Hatta bir görüşe göre, Dünya’da ilk [[bakır]] izabe tesisleri Yumuktepe’de kullanılmağa başlanmıştır.
-MÖ 3200 sonrasına ait arkeolojik kayıtlar yetersizdir. Hatta bir süreliğine yerleşim yerinin terk edildiğini ileri sürenler de vardır.
 == Tarih dönemleri ==
+Yumuktepe daha sonra [[Hitit]] imparatorluğuna bağlı [[Kizzuvvatna]] devletinin sınırları içersinde kalmıştır. Kizzuvvatna henüz Hitit egemenliği altına girmeden önce, [[M.Ö. 1440]] yılında iki devlet arasında yapılan bir anlaşmada '''[[Pitura]]''' kentinden bahsedilmektedir. Pitura'nın Yumuktepe olabileceği ileri sürülmüştür. Ne var ki, Pitura'nın Mersin'de değil, Orta Fırat vadisinde olduğunu öne sürenler de vardır. Bir başka görüşe göre, ise, Yumuktepe adı iyi bilinen, ama yeri tam saptanamamış olan '''Ura''' liman kentidir. Gerçi bugünkü Yümüktepe deniz kenarından 2.5 km kadar içerdedir. Ama Yümüktepe’ye komşu Efrenk (Müftü) deresi alüvyon taşıdığından, birkaç bin yıl önce muhtemelen Yümüktepe deniz kenarındaydı. Ama bu görüş te kanıtlanamamıştır.
+Hitit imparatorluğu M.Ö. 1200'lü yıllarda Batı'dan gelen ve Mısırlılar’ın [[Deniz Halkları]] adını verdiği büyük bir göç dalgasıyla yıkıldı. Yümüktepe'nin de gerek bu göç dalgasından ve gerekse daha sonraki yıllarda başlayan [[Asur]] saldırılarından büyük zarar gördüğü anlaşılıyor.
-Yumuktepe daha sonra [[Hitit]] imparatorluğuna bağlı [[Kizzuvvatna]] devletinin sınırları içersinde kalmıştır. Kizzuvvatna henüz Hitit egemenliği altına girmeden önce, MÖ 1440 yılında iki devlet arasında yapılan bir anlaşmada '''[[Pitura]]''' kentinden bahsedilmektedir. Pitura'nın Yumuktepe olabileceği ileri sürülmüştür. Ne var ki, Pitura'nın Mersin'de değil, Orta Fırat vadisinde olduğunu öne sürenler de vardır. Bir başka görüşe göre, ise, Yumuktepe adı iyi bilinen, ama yeri tam saptanamamış  olan '''Ura''' liman kentidir. Gerçi bugünkü Yümüktepe deniz kenarından 2.5 km kadar içerdedir. Ama Yümüktepe’ye komşu Efrenk (Müftü) deresi alüvyon taşıdığından, birkaç bin yıl önce muhtemelen Yümüktepe deniz kenarındaydı. Ama bu görüş te kanıtlanamamıştır.
+Roma imparatorluğunun ilk zamanlarında Yümüktepe artık '''Zephyrium''' adlı bir limandı. Fakat [[Roma]] imparatoru [[Hadrian]] zamanında adı '''Hadrianapolis''' olarak değiştirildi. Ne var ki, deniz kıyı çizgisinin güneye kayması ve 10 km kadar güney batıdaki [[Solipolis]]'in deniz ticaretini ele geçirmesi Yümüktepe’nin gerilemesi sonucunu doğurdu. Yümüktepe daha sonraki dönemlerde liman olarak bütün önemini kaybetti. Ancak kalenin ortaçağa kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır.
-Hitit imparatorluğu MÖ 1200 lü yıllarda Batı’dan gelen ve Mısırlılar’ın [[Deniz Halkları]] adını verdiği büyük bir göç dalgasıyla yıkıldı.  Yümüktepe’nin de gerek bu göç dalgasından ve gerekse daha sonraki yıllarda başlayan [[Asur]] saldırılarından büyük zarar gördüğü anlaşılıyor.
-Roma imparatorluğunun ilk zamanlarında Yümüktepe artık '''Zephyrium''' adlı bir limandı. Fakat [[Roma]] imparatoru [[Hadrian]] zamanında adı '''Hadrianapolis''' olarak değiştirildi. Ne var ki, deniz kıyı çizgisinin güneye kayması ve 10 km kadar güney batıdaki [[Solipolis]]’in deniz ticaretini ele geçirmesi Yümüktepe’nin gerilemesi sonucunu doğurdu. Yümüktepe daha sonraki dönemlerde liman olarak bütün önemini kaybetti. Ancak kalenin ortaçağa kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır.
 == Dış bağlantılar ==
 * [http://www.mersin.bel.tr/ Mersin Büyükşehir Belediyesi]
 * [http://en.wikipedia.org/wiki/Mersin/ İngilizce Wikipedia]
 * [http://www.yumuktepe.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=88&Itemid=100054/Yumuktepe Yumuktepe Web Sitesi]
+[[Kategori:Türkiye'de arkeoloji]]
-[[Kategori:Arkeoloji]]
 [[Kategori:Mersin]]