Maykop: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
DragonBot (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: es:Maikop
RibotBOT (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: os:Майкъоп
49. satır: 49. satır:
[[nn:Majkop]]
[[nn:Majkop]]
[[no:Majkop]]
[[no:Majkop]]
[[os:Майкоп]]
[[os:Майкъоп]]
[[pl:Majkop]]
[[pl:Majkop]]
[[pt:Maikop]]
[[pt:Maikop]]

Sayfanın 15.08, 15 Mayıs 2009 tarihindeki hâli

Maykop (Rusça: Майко́п; Adigece: Мыекъуапэ / Miekuape), Rusya Federasyonu içindeki Adigey Cumhuriyeti'nin (AC) başkentidir. Nüfusu 156.931 (2002).

Maykop, Belaya Irmağının doğu (sağ) yakasında yer alır. 18 Mayıs 1857'de bir Rus askeri kalesi olarak kuruldu ve 12 Aralık 1870'de de Maykop'a kent statüsü tanındı. Bugün kent, kereste, parfümeri ve özellikle gıda sanayii açısından önem taşır. Çevresindeki mineral suları Maykop’u bir Kaplıca ve Termal Tesisler merkezi haline getirmiştir. Kent ayrıca Adıgey Devlet Üniversitesi ve Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi yanında, birçok fakültesiyle AC Tembot K'eraş İnsanlık (Sosyal Bilimler) Araştırma Enstitüsü, önemli bölümü tarih öncesine ve Adıge atalarına ait 70 bin değişik örnek yapıtın (sauğet/саугъэт) sergilendiği tanınmış Adıge Ulusal Müzesi (AUM), tiyatroları ve dans ekipleriyle bir Adıge sanat, kültür, eğitim, sağlık ve turizm merkezi konumundadır (AUM için bk. Nuriyet Mamırıko, "Ulusal Tarih Koruma Altında", Uzunyayla.Com, internet).

Kuban Irmağının kolu Belaya (Шъхьэгуащэ) Irmağının sağında,güneyden buraya uzanan uzun Mıyeko Vadisinin (Mıyeqo xhuate/Mıyeqo kvey-Мыекъо хъуатэ/Мыекъо к1эй) bittiği yerde, 18 Mayıs 1857'de, bir Rus askeri kalesi olarak kurulmuştur. 1857 öncesinde bu yerde 5 Adıge köyü bulunuyordu, bu köyler Rus askeleri tarafından soykırım yoluyla yok edilmiştir. Maykop sözcüğü Adıgece anlamıyla "Mıyeqo"="Mıyeko Vadisi+ "pe"= "ön, bitiş yeri,vadi ağzı" anlamındadır, tam olarak "Mıyeko Vadisi Ağzı" demektir. Mıyeko, Belaya Irmağı boyunda,güneydeki Abadzehskaya (Абдзэхэхьаблэ) köyü ile kuzeyde şimdiki Maykop kenti arasında bulunan uzun vadiye Adıgelerce verilmiş olan eski bir addır. Vadinin kuzeyde sona erdiği yere de Mıyequa-pe (Maykop; Mıyeko Vadisi sonu) deniyordu, Maykop sözcüğü de Mıyekuape'nin başka bir söyleniş biçimidir ve şimdiki Maykop (Myequape) kenti bu yerde kurulmuştur (Ayrıca bk. Aslanguaş Ş'avko, "Mıyequape/Maykop Adının Kökeni, Jineps gazetesi, Haziran 2007, s.5). Maykop adının Türkçe (Tatarca) "May" (yağ)+"kop" (çok) ="Yağı çok, Yağı bol" sözcüklerinin birleşmesinden geldiği görüşleri de vardır (Meretukov K.X., Adıgeyskii toponimiçeskii SLOVAR', Moskva, 1990, s.119). Maykop'a, Adıgece "Mıye" (elma) sözcüğüne dayanılarak, "Elma Vadisi" diyenler de vardır.

Maykop'ta M.Ö. 3. binyılına ya da 4.500 yıl öncesine ait taş ve altından yapılma buluntularla 3.300 yıl öncesine ait Maykop Yazılı Taşı bulunmuştur. Maykop Taşı üzerindeki bir krokiye göre,en az 3.300 yıl önce, şimdiki Maykop kenti yerinde eski bir Adıge (Meot) kentinin bulunduğu anlaşılmakta, ayrıca Meotlara ait bir eski kale de bulunmaktadır. Çevrede kazılmamış çok sayıda höyük (kurgan) vardır.

2014 Kış Olimpiyatları'nın tarihsel bir Adıge toprağı olan Soçi'de (Saçe; Шъачэ) yapılacak olması, Maykop'un ve AC'nin güneyindeki Soçi'ye bitişik turistik Maykop (Mıyequape) rayonunun önemini de büyütmüştür. Soçi'ye en yakın ve hemen hergünü güneşli olan ve sis görülmeyen tek havalimanı Maykop'unkidir. Bunun için Maykop havalimanının büyütülmesine ve Maykop rayonu dağ yolları ve turistik tesislerinin 2014 yılına değin tamamlanmasına çalışılmaktadır (bk. Nefiset Hut, Leğo-Naqe [Lago-Naki] Yaylalarının Gerçek Sahibi Kimdir?, Jineps gazetesi, sayı 21,s.10; ayrıca tıklayın-Adigey, ekonomi bölümü).

Maykop'ta AC Devlet Parlamentosu-Khase, AC Hükümeti, AC devlet kurumları, Adıgece gazete ve yayınlar, tiyatrolar, folklor ekipleri, Adıge radyo-televizyon kurumu, vb de vardır. Nüfusu Rus ve Adigelerden oluşmaktadır. Kentte Ermeni, Tatar, Ukraynalı, Türk (Ahıskalı), vb gibi azınlıklar da yaşamaktadır. Kentte, ayrıca Türkiye'den gidip yerleşmiş küçük bir Çerkes (Adıge) grupu ile yüksek okullarda okuyan Türkiyeli öğrenciler de bulunmaktadır.