Yumuktepe

Mersin kent içinde bulunan ve arkeolojik açıdan büyük önemi olan bir höyük

Ortaya çıkarılışı

Höyük 1936-1938 yılları arasında, sonradan Ankara’da Arkeoloji enstitüsünü kumuş olan İngiliz arkeolog John Garstang (1876-1956) tarafından ortaya çıkarılmıştır. İkinci Dünya savaşı sırasında kazı çalışmaları durduğu gibi, Liverpool Üniversitesinde bulunan bu kazıya ait kimi dokümanlar da üniversite arşivinin bombalanması sebebiyle tahrip olmuştur. Bununla birlikte gerek savaş sonrası John Garstang’ın devam eden çalışmaları ve gerekse 1993 yılında İstanbul Üniversitesinden Veli Sevin ve Roma Üniversitesinden Isabella Caneva tarafından başlatılan yeni çalışmalar pek çok şeyi ortaya çıkarmıştır.

İlk kazı çalışmaları sırasında kent dışında olan höyük daha sonra kentin genişlemesiyle kent merkezi içinde kalmıştır. (Bu günkü Demirtaş mahalİesi)

Arkeoloji

Höyükte John Garstang 23 tabakalı yerleşim saptamıştır. Prehistoric Mersin adlı yapıtında Garstang taş ve sermikten ev aletlerinin ve üretim araçlı aletlerin listesini vermektedir. Yümüktepe’de tarım yapılmış koyun, keçi domuz ve sığır beslenmiştir. MÖ 4500 de Neolitik döneme (Cilalı Taş devri) denk gelen tabakada ise Dünya tarihindeki kaleye benzeyen ilk yapı saptanmıştır.Maden devriyle birlikte maden de kullanılmağa başlanmıştır. Hatta bir görüşe göre, Dünya’da ilk bakır izabe tesisleri Yümüktepe’de kullanılmağa başlanmıştır.

MÖ 3200 sonrasına ait arkeolojik kayıtlar yetersizdir. Hatta bir süreliğine yerleşim yerinin terk edildiğini ileri sürenler de vardır.

Tarih dönemleri

Yümüktepe daha sonra Hitit imparatorluğuna bağlı Kizzuvvatna devletinin sınırları içersinde kalmıştır. Bu dönemde Yümüktepe’nin belki de adı iyi bilinen ama yeri tam saptanamamış Ura liman kenti olabileceği ileri sürülmüştür. Ama bu henüz kanıtlanamamıştır.Gerçi bugünkü Yümüktepe deniz kenarından 2.5 km kadar içerdedir. Ama Yümüktepe’ye komşu Efrenk (Müftü) deresi alüvyon taşıdığından, birkaç bin yıl önce muhtemelen Yümüktepe deniz kenarındaydı.

Hitit imparatorluğu MÖ 1200 lü yıllarda Batı’dan gelen ve Mısırlılar’ın Deniz Halkları adını verdiği büyük bir göç dalgasıyla yıkıldı. Yümüktepe’nin de gerek bu göç dalgasından ve gerekse daha sonraki yıllarda başlayan Asur saldırılarından büyük zarar gördüğü anlaşılıyor.

Roma imparatorluğunun ilk zamanlarında Yümüktepe artık Zephyrium adlı bir limandı. Fakat Roma imparatoru Hadrian zamanında adı Hadrianapolis olarak değiştirildi. Ne var ki, deniz kıyı çizgisinin güneye kayması ve 10 km kadar güney batıdaki Solipolis’in deniz ticaretini ele geçirmesi Yümüktepe’nin gerilemesi sonucunu doğurdu. Yümüktepe daha sonraki dönemlerde liman olarak bütün önemini kaybetti. Ancak kalenin ortaçağa kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Dış bağlantılar

• Mersin Büyükşehir Belediyesi

• İngilizce Wikipedia

• Yumuktepe Web Sitesi