Martti Ahtisaari: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 16. satır: | 16. satır: | ||
==Ailesi ve çocukluğu== |
==Ailesi ve çocukluğu== |
||
23 Haziran 1937'de, günümüzde Rusya sınırları içinde kalan Viipuri'de (Vyborg) dünyaya geldi. Babası Oiva Ahtisaari astsubay olarak görev yapıyordu. Dedesi, [[Norveç]]'in güneyinden Finlandiya'ya göç etmiş, aile, [[1929]]'da Finlandiya vatandaşlığına geçiş kararı almıştı. Aile, Norveçli Adolfsen soyadını da 1935'te Ahtisaari olarak değiştirdi. Baba Oiva Ahtisaari, [[İkinci Dünya Savaşı]] sırasında [[Sovyetler Birliği]]'ne karşı savaşa gidince anne Tyyne oğlu ile birlikte Finlandiya'nın doğusundaki Kuopio kentine kaçtı. Martti Ahtisaari, çocukluğunun büyük kısmını burada geçirdi ve ilkokula başladı. |
23 Haziran 1937'de, günümüzde Rusya sınırları içinde kalan Viipuri'de (Vyborg) dünyaya geldi. Babası Oiva Ahtisaari astsubay olarak görev yapıyordu. Dedesi, [[Norveç]]'in güneyinden Finlandiya'ya göç etmiş, aile, [[1929]]'da Finlandiya vatandaşlığına geçiş kararı almıştı. Aile, Norveçli Adolfsen soyadını da 1935'te Ahtisaari olarak değiştirdi. Baba Oiva Ahtisaari, [[İkinci Dünya Savaşı]] sırasında [[Sovyetler Birliği]]'ne karşı savaşa gidince anne Tyyne oğlu ile birlikte Finlandiya'nın doğusundaki Kuopio kentine kaçtı. Martti Ahtisaari, çocukluğunun büyük kısmını burada geçirdi ve ilkokula başladı. |
||
Ahtisaari ailesi, baba Oiva’nın işleri nedeniyle 1952’de batıda, Norveç sınırındaki Oulu kentine yerleşti. Martti, burada kısaca "YMCA" or "the Y” olarak anılan Genç Hristiyanlar Birliği’ne (Young Men's Christian Association) üye oldu. Askerlik hizmetini yüzbaşı rütbesiyle tamamladı. Oulu Eğitim Fakültesi’nde uzaktan eğitim dersleri aldı. Bu derslerin sonunda 1959’da ilkokul öğretmenliği sertifikasını edindi. Fincenin yanı sıra İsveçce, Fransızca, İngilizce ve Almanca biliyor. 1968’te Eeva Irmeli Hyvärinen (1936- ) ile yaptığı evlilikten olan oğlu Marko Ahtisaari müzisyen ve girişimci olarak isim yaptı. |
|||
In 1952, Oiva moved to Oulu with his family for employment reasons. In Oulu, Martti Ahtisaari joined the local YMCA. After completing his military service (Ahtisaari holds the rank of captain in the Finnish Army Reserve), he began to study through a distance-learning course at the teachers' college in Oulu. There he was able to live at home while attending the two-year course which enabled him to qualify as a primary-school teacher in 1959. Besides his native language, Ahtisaari speaks Swedish, French, English, and German. |
|||
1960’ta YMCA tarafından Pakistan’ın Karaçi kentine eğitim görevlisi olarak gönderildi. 1963’te döndüğü Finlandiya’da Helsinki’de bir yandan üniversite eğitimine devam ederken diğer taraftan YMCA’nın kalkınmakta olan ülkelere yardım faaliyetlerini organize etti. |
|||
In 1960, he moved to Karachi, Pakistan, to lead the YMCA's physical education training establishment, where he became accustomed to a more international environment. As well as the managing of the students' home, the job involved training teachers, which in itself suited him well. He returned to Finland in 1963 and went to Helsinki Polytechnic but also was active in the organizations responsible for aid to developing countries. In 1965, he joined the Ministry for Foreign Affairs of Finland in its Bureau for International Development Aid, eventually becoming the assistant head of the department. In 1968, he married Eeva Irmeli Hyvärinen (1936- ). The couple have one son, Marko Ahtisaari, who is a noted musician and producer. |
|||
== Diplomasi hayatı== |
|||
| ⚫ | [[1965]]’te, Finlandiye Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Kalkınma Yardımları Departmanı’nda görev alarak diplomasi hayatına adım attı. 1973-1976 yıllarında Finlandiya'nın [[Tanzanya]] Büyükelçisi olarak atandı. 1977'de [[Birleşmiş Milletler]] Genel Sekreterinin [[Namibya]] özel temsilcisi oldu. Bu görevinde Namibya'nın 1990'da bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynadı. |
||
| ⚫ | |||
1980'lerin başında BM'den tekrar Finlandiya [[diplomasi]]sine döndü.1987'de ise BM Genel Sekreteri Yardımcılığına getirildi.1991'e kadar bu görevinde kaldıktan sonra döndüğü [[Avrupa]]'da [[Balkanlar]]'da barışın sağlanması için çaba sarf etti. |
1980'lerin başında BM'den tekrar Finlandiya [[diplomasi]]sine döndü.1987'de ise BM Genel Sekreteri Yardımcılığına getirildi.1991'e kadar bu görevinde kaldıktan sonra döndüğü [[Avrupa]]'da [[Balkanlar]]'da barışın sağlanması için çaba sarf etti. |
||
| 35. satır: | 35. satır: | ||
[[2006]]'da [[Sırp]]lar ve Kosovalılar arasında Kosova'nın nihai statüsünün belirlenmesi amacıyla yapılan görüşmelere BM özel temsilcisi sıfatıyla katıldı. Taraflar arasında uzlaşmanın mümkün görülmediği raporunu 2007'nin mart ayında BM Güvenlik Konseyine sundu; Kosova'ya BM denetiminde kontrollü bağımsızlık verilmesi önerisinde bulundu. Kosova bir yıl sonra bağımsızlık ilan etti. |
[[2006]]'da [[Sırp]]lar ve Kosovalılar arasında Kosova'nın nihai statüsünün belirlenmesi amacıyla yapılan görüşmelere BM özel temsilcisi sıfatıyla katıldı. Taraflar arasında uzlaşmanın mümkün görülmediği raporunu 2007'nin mart ayında BM Güvenlik Konseyine sundu; Kosova'ya BM denetiminde kontrollü bağımsızlık verilmesi önerisinde bulundu. Kosova bir yıl sonra bağımsızlık ilan etti. |
||
'''Martti Oiva Kalevi Ahtisaari''' {{Audio-IPA|Fi-Martti_Ahtisaari.ogg|ˈmɑrtːi ˈɑhtisɑːri}} (* [[23. Juni]] [[1937]] in [[Wyborg|Viipuri]], [[Finnland]], heute ''Wyborg, Russland'') ist ein [[Finnland|finnischer]] Diplomat und [[Sozialdemokratie|sozialdemokratischer]] Politiker. Im Dezember 2008 wird er den [[Friedensnobelpreis]] erhalten. |
|||
Nach seinem Studium trat Ahtisaari in den diplomatischen Dienst ein. 1979 wurde er zum Botschafter in [[Tansania]] ernannt. Schon zu diesem Zeitpunkt schlug ihn die [[Südwestafrikanische Volksorganisation|SWAPO]] als [[Namibia]]-Beauftragten der [[Vereinte Nationen|UNO]] vor. Ahtisaari verblieb jedoch zunächst im diplomatischen Dienst und wurde 1987 von [[Javier Pérez de Cuéllar]] für vier Jahre zum [[UN-Sekretariat|Unter-Generalsekretär der UNO]] ernannt. Dort war er für die Verwaltung der Vereinten Nationen zuständig. |
|||
Nach dem Inkrafttreten der Waffenruhe zwischen [[Südafrika]] und der SWAPO am 1. April 1989 wurde er als Leiter der United Nations Transition Assistance Group (UNTAG) Namibia-Beauftragter der UNO. Durch die UNTAG wurde im Anschluss an die 105-jährige Fremdherrschaft Namibias der Unabhängigkeitsprozess überwacht. |
|||
1994 wurde er als Kandidat der [[Sozialdemokratische Partei Finnlands|Sozialdemokratischen Partei]] zum Nachfolger von [[Mauno Koivisto]] und zehnten Präsidenten der Republik Finnland gewählt. Als seine Amtszeit 2000 endete, stellte er sich nicht mehr für eine Wiederwahl zur Verfügung und wurde von [[Tarja Halonen]] abgelöst. |
|||
Ahtisaari bemühte sich maßgeblich um das Ende des Bürgerkriegs in der [[Indonesien|indonesischen]] Provinz [[Aceh]] 2005. Ab Februar 2006 vermittelte er im Konflikt um den künftigen Status der unter UNO-Verwaltung serbischen Provinz [[Kosovo]]. Im Jahr 2008 wurde ihm der [[Friedensnobelpreis]] für seine Bemühungen zur Lösung verschiedener Konflikte auf der Welt zuerkannt. |
|||
==Ayrıca bakınız== |
==Ayrıca bakınız== |
||
Sayfanın 12.46, 10 Ekim 2008 tarihindeki hâli
 | Bu sayfanın ya da bir kısmının Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Bu sayfanın tamamı ya da bir kısmı Türkçe dışındaki bir dilde yazılmıştır. Madde, alakalı dilin okuyucuları için oluşturulmuşsa o dildeki Vikipedi'ye aktarılmalıdır. İlgili değişiklikler gerçekleşmezse maddenin tamamının ya da çevrilmemiş kısımların silinmesi sözkonusu olabilecektir. İlgili çalışmayı yapmak üzere bu sayfadan destek alabilirsiniz |
Şablon:Nobel Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, (d. 23 Haziran 1937). Finlandiyalı siyasetçi. Dünyanın en çetrefil millet sorunlarının çözümündeki büyük işlevinden ötürü 2008 Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.
Ailesi ve çocukluğu
23 Haziran 1937'de, günümüzde Rusya sınırları içinde kalan Viipuri'de (Vyborg) dünyaya geldi. Babası Oiva Ahtisaari astsubay olarak görev yapıyordu. Dedesi, Norveç'in güneyinden Finlandiya'ya göç etmiş, aile, 1929'da Finlandiya vatandaşlığına geçiş kararı almıştı. Aile, Norveçli Adolfsen soyadını da 1935'te Ahtisaari olarak değiştirdi. Baba Oiva Ahtisaari, İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa gidince anne Tyyne oğlu ile birlikte Finlandiya'nın doğusundaki Kuopio kentine kaçtı. Martti Ahtisaari, çocukluğunun büyük kısmını burada geçirdi ve ilkokula başladı.
Ahtisaari ailesi, baba Oiva’nın işleri nedeniyle 1952’de batıda, Norveç sınırındaki Oulu kentine yerleşti. Martti, burada kısaca "YMCA" or "the Y” olarak anılan Genç Hristiyanlar Birliği’ne (Young Men's Christian Association) üye oldu. Askerlik hizmetini yüzbaşı rütbesiyle tamamladı. Oulu Eğitim Fakültesi’nde uzaktan eğitim dersleri aldı. Bu derslerin sonunda 1959’da ilkokul öğretmenliği sertifikasını edindi. Fincenin yanı sıra İsveçce, Fransızca, İngilizce ve Almanca biliyor. 1968’te Eeva Irmeli Hyvärinen (1936- ) ile yaptığı evlilikten olan oğlu Marko Ahtisaari müzisyen ve girişimci olarak isim yaptı.
1960’ta YMCA tarafından Pakistan’ın Karaçi kentine eğitim görevlisi olarak gönderildi. 1963’te döndüğü Finlandiya’da Helsinki’de bir yandan üniversite eğitimine devam ederken diğer taraftan YMCA’nın kalkınmakta olan ülkelere yardım faaliyetlerini organize etti.
Diplomasi hayatı
1965’te, Finlandiye Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Kalkınma Yardımları Departmanı’nda görev alarak diplomasi hayatına adım attı. 1973-1976 yıllarında Finlandiya'nın Tanzanya Büyükelçisi olarak atandı. 1977'de Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Namibya özel temsilcisi oldu. Bu görevinde Namibya'nın 1990'da bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynadı.
1980'lerin başında BM'den tekrar Finlandiya diplomasisine döndü.1987'de ise BM Genel Sekreteri Yardımcılığına getirildi.1991'e kadar bu görevinde kaldıktan sonra döndüğü Avrupa'da Balkanlar'da barışın sağlanması için çaba sarf etti.
Eylül 1992-Nisan 1993'te Bosna-Hersek'te, Uluslararası Eski Yugoslavya Konferansının çalışma grubuna başkanlık etti. 1993 yılının Temmuz ayında eski Yugoslavya Uluslararası Konferansı Özel Danışmanlığına getirildikten sonra BM Genel Sekreterinin eski Yugoslavya özel temsilcisi olarak görev yaptı.
1994'te 6 yıl için Finlandiya Cumhurbaşkanı seçildi. Bu görevi sırasında da uluslararası alandaki faaliyetlerine aktif şekilde devam etti.1999'da eski Rusya Başbakanı Viktor Çernomırdin ile birlikte, eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki askeri operasyonları sona erdirmesi yönünde ikna etti.
Cumhurbaşkanlığı döneminde uzlaşmazlıkları çözmeyi amaçlayan sivil toplum örgütü CMI'ı (Crisis Management Initiative-Kriz Çözüm Girişimi) kurdu. 2005'in Ocak ayında, Endonezya hükümeti ve ayrılıkçı Özgür Açe Hareketi arasındaki görüşmelerde arabuluculuk yaptı. 6 ay devam eden görüşmeler sonrası, 1976'dan beri çatışan taraflar barış anlaşması imzaladılar.
2006'da Sırplar ve Kosovalılar arasında Kosova'nın nihai statüsünün belirlenmesi amacıyla yapılan görüşmelere BM özel temsilcisi sıfatıyla katıldı. Taraflar arasında uzlaşmanın mümkün görülmediği raporunu 2007'nin mart ayında BM Güvenlik Konseyine sundu; Kosova'ya BM denetiminde kontrollü bağımsızlık verilmesi önerisinde bulundu. Kosova bir yıl sonra bağımsızlık ilan etti.
Ayrıca bakınız