Kruvazör tank

Mk IV Kruvazör Tankı

Kruvazör tank (ya da diğer adları süvari tankı veya hızlı tank) Birleşik Krallık tarafından I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşı yılları arasında geliştirilen yeni bir tank sınıfıydı.

Aynen Kruvazör sınıfı gemiler gibi, kruvazör tankları da daha hızlı ve hareketliydi. Diğer ağır ve yavaş piyade tanklarından bu özellikleri ile ayrıldılar.

Hobart ve Liddell-Hart tarafından geliştirilen teoriye göre önce ağır piyade tankları tarafından cephede bir yol açılacak ve onlardan daha hızlı olan kruvazör tankları ilerleyip düşmanın gerisine sızacaktı. Düşman geri hatlarına sızan bu tanklar düşmanın haberleşme ve lojistik desteğini kesecekti. Hızın öneminden ötürü ilk üretilen kruvazör taklar çok ince zırha ve hafif silahlara sahipti. Ancak hıza verilen bu önemden ötürü tankın zırhı çok yetersizdi. O zamanlar hafif zırhlı araçların günün koşullarında cephede sağ kalmayacağı anlaşılamamıştı. Diğer önemli eksiklik kruvazör tankları çok küçük kalibreli silah taşımaktaydı. Birçok tank 40 mm top taşımaktaydı. O zaman için bu silahlar iyi zırh geçme özelliğine sahipti ancak yüksek patlayıcı taşıyan mühimmat atamıyordu. Bu araçlar düşman tanksavar topları tarafından kolaylıkla etkisiz hale getiriliyordu. Düşman tankları ile çatışmaya başladıktan sonra kruvazör tanklarının silahları da büyümeye başladı. Önce 57 mmlik top takılan tanklara ardından hiç de başarı olamayan 161.5 mmlik top takıldı. Her ne kadar kruvazör tankları yüksek hareket kabiliyetli olsa da en büyük baş belaları güvenilemeyen yürüyen aksamlarıydı. Bunun en önemli nedeni bu tankların karatahta üzerinde tasarlanıp daha sonra hemen üretilmeleriydi. Bu sorun 1944 yılında Cromwell tankında kullanılan Rolls-Royce Meteor motoru ile büyük ölçüde çözüldü.

Ara dönemde üretilen A-9, A-10, A-13 Mk I ve A-13 Mk II tankları Fransa, Yunanistan ve Kuzey Afrika Cephesinde kullanıldı. A-13 (Mk I ve Mk II) tanklarında ise ilk kez İngiliz yapımı Christie süspansiyon sistemi kullanıldı. Bu süspansiyon sistemi Kursk Manevrasına katılan İngiliz askeri gözlemciler tarafından Sovyet yapımı BT Serisi Tanklar üzerinde görülmüştü. II. Dünya Savaşının ilk dönemlerinde Crusader tankı çöl savaşlarının en başarılı tankıydı. Iı. Dünya savaşında kullanılan diğer kruvazör tankları sırayla Covenanter, Centaur, Cromwell, ve Cometti. Centaur ve Cromwell modelleri Normandiya Çıkartması sırasında, Comet ise 1945 yılı başlarında cephede görev aldı. Savaş sırasında silah ve zırh koruması bakımında kruvazör tankları ile orta sınıf tanklar arasıdan pek bir fark yoktu.

Gelişen teknolojiler sonucunda savaşta kullanılan ağır sınıf tanklarında kruvazör tankların süratlerine erişmesi ile bu tank sınıfının modası geçti. Son geliştirilen tank Centurion oldu. Centurion modeli "Ağır Kruvazör" sınıfı olarak tasarlandı. Bu tank piyade tankı şasesi ile kruvazör tak hareketliliğinin buluştuğu bir modeldi. Bu düşünce ileride her türlü işi yapabilecek "Genel amaçlı tank" düşüncesini doğuracaktı. Aslına bakılacak olursa Centurion tankı için ilk Ana muharebe tankıdır diyebiliriz.

Kruvazör tank düşüncesi ayrıca 1930 lu yıllarda SSCB tarafından BT tank serisinin (Rusça (Быстроходный танк, Bystrokhodny tank Türkçesi (Hızlı Tank)) yapılışındaki amaçtı.