Elvis Presley

Elvis Aaron Presley (d. 8 Ocak 1935, East Tupelo, Missisippi – ö. 16 Ağustos 1977, Memphis, Tennessee), efsanevi şarkıcı, müzisyen, aktör. Dünya çapında Rock'n Roll'un kralı ya da kısaca kral olarak tanır. Diğer lakabı olan Elvis The Pelvis ise 1950'li yıllarda kendisine takılmıştır. Böyle söylenmesinin nedeni ise ilginç dansı olduğu kadar argo bir ifade ile o zamanların tutucu toplumunda yakışıklı ve seksi olduğunu ifade etmek amaçlı uygun bir argo söylem daha doğrusu modern bir deyim olmasıdır. Presley'in sahip olduğu en büyük avantajlardan biri ise sesiydi. Zenci ve beyaz tonlarını rahatlıkla kullanabiliyordu. Kilise müziğinden, popüler müziğe; Rock'n Roll'dan Blues tarzına kadar çok çeşitli türlerde eserler verdi. It's Now or Never gibi opera tarzında yakın parçalar seslendirdi. My Way gibi bazı cover çalışmalarının şöhreti asıllarını dahi geride bıraktı.

Yaşamı boyunca her türlü şöhret, ünvan ve zenginliği yaşayan Presley'in şöhreti hayata gözlerini kapatmasından bu yana onyıllar geçmesine rağmen hiç azalmadı. Dünyanın her köşesinde taklit yarışmaları yapıldı. Hayran klüpleri ve web siteleri kuruldu. Sayısız televizyon, radyo programı ve belgesele konu oldu. Hayranları ona o kadar bağlandılar ki halen onun ölmediğine ve ıssız bir yerde şöhretten uzak bir yaşam sürdüğüne inananlar dahi vardır. Ayrıca özellikle ABD'de ölümden dönen insanların Işıklı bir tünel gördüm. Elvis bana tünelin sonundan el sallıyordu anlatımları bilimsel araştırmalara konu olan bir fenomene dönüştü.

Hayatı

Çocukluğu

1957 yılı yapımı Jailhouse Rock filminden bir sahne.

Elvis'in babası, Vernon (d. 10 Nisan 1916 – ö. 26 Haziran, 1979 ), tarlalarda düşük ücretle çalışır ve zaman zaman da kamyon şoförlüğü yapardı. Annesi, Gladys Love Smith (d. 25 Nisan 1912 – 14 Ağustos 1958 ise bir dikiş makinesi operatörüydü. Tupelo, Mississippi'de tanışıp 17 Haziran, 1933 tarihinde evlendiler.

Presley babasının yaptığı iki odalı bir evde doğdu. İkizi doğumdan önce öldüğünden tek çocuk olarak büyüdü ve annesine daha yakındı. Yoksulluk sınırına çok yakın şartlarda yaşayan Presley ailesi kilise'ye de düzenli olarak giderdi. Vernon sorumluluğunun bilincinde ve çalışkan bir adamdı ancak 1938 yılında sadece 8 dolarlık bir borç yüzünden hapse girdi. Onun yokluğunda Elvis'in annesi borçlar yüzünden evlerini kaybetti. . Annesi daha sonraları eşi Priscilla tarafından alkolik olarak nitelendirilecekti.

Elvis okulda arkadaşlarınca hor görülüyordu. Sakin bir anne kuzusu olarak tanınırdı ve sessizliğinden yararlanan arkadaşları ona meyve parçaları gibi şeyler fırlatırdı. 1O yaşında iken Mississippi-Alabama Fuar ve süt ürünleri şovundaki bir şarkı yarışmasına katılarak ilk performansını sergiledi. Elvis burada kovboy kıyafeti giymişti ve mikrofona ulaşmak için bir sandalyede olduğu halde, "Old Shep" adlı şarkıyı söyledi ve ikincilik ödülü kazandı.. Bu arada Elvis zaman zaman Pentecostal kilise korosunda şarkılar söyledi. 1946 yılında, Presley ilk gitarını aldı. 1948 kasım ayında Presley ailesi alelacele Memphis, Tennessee'ye taşındı. Bu ani taşınmanın nedeni hem Vernon'un yasadışı içki işinden dolayı kanundan kaçması hem de acele yeni bir işe ihtiyaç duymasıydı.. 1949 yılına gelindiğinde ailecek Lauderdale Courts adı verilen Memphis'in en fakir semtlerinden birinde yaşıyorlardı. Elvis çamaşır yıkama odasında gitarıyla pratik yapıyor ve aynı zamanda dört gençle birlikte bir grupta çalıyordu. Komşularından, Johnny Burnette, onun için, Nereye gitse gitarı sırtında asılı olurdu diyordu...Aynı kişinin anlattığına göre o bir kafe ya da bara gittiğinde bazıları hemen: Hadi bize birşeyler söyle çocuk derlerdi. Elvis L. C. Humes Lisesi'ne devam ederken daha büyükçe olan öğrenciler onun tarzı ve müziğinden pek hoşlanmıyorlardı. Öğrencilerden birinin anlattığına göre o utangaç, mutsuz ve hiç de çekici olmayan bir çocuktu ve gitarıyla birlikte söylediği şarkıların hiç şansı yoktu. Başkaları da Elvis için işe yaramaz züppe müziği yapan işe yaramaz adamın teki diyorlardı. Elvis ara sıra aile bütçesine katkı amacıyla akşamları çalışıyordu. Bu arada favorilerini uzatmaya başladı be Beale sokağındaki Lansky Kardeşler mağazasından alınmış olan parlayan ve dikkat çeken kıyafetler giymeye başladı. Okuldan mezun olduğunda halen ailesinden ayrı bir gece bile geçirmemiş utangaç bir gençti. Crown Elektrik firması için kamyon şoförlüğü yapıyordu ve favorilerini de o zamanki kamyoncularınkine ayak uydurmaya başlamıştı.

Değişik müzik tarzlarından esinlenmesi

Ailesi ile birlikte gittiği Pentecostal kilisesinde dinlediği kilise şarkıları ona müzikal anlamda ilk etkileri bırakmaya başladı. İncil o günlerde onun karakteri ve yaşamı üzerinde oldukça etkiliydi. Meşhur olduktan sonra dahi bazı konser ve kayıtların ardından tek başına veya başkalarıyla ilahiler söylemeyi huy edinmişti. Genç Presley sıklıkla yerel radyo'yu dinlerdi. Müzikal anlamda ilk kahramanı aynı zamanda bir aile dostları olan Tupelo şehri WELO radyosunda program yapan şarkıcı Mississippi Slim di. Presley zaman zaman Slim’in cumartesi sabah programı olan Singin’ and Pickin’ Hillbilly de şarkılar söylüyordu. Slimin küçük kardeşi ve Elvis'in altıncı sınıftan arkadaşı olan James Ausborn onun için "Müzik için çıldırıyordu... Konuştuğu tek şey müzikti" diyordu.

İlk kayıt ve performansları

Blues ve caz müzikle tanışması ve bu müzik türlerine ilgi duyması onu şarkı söylemeye itti. 1953 yılında Lise’den mezun olduğunda daha 18 yaşındayken müzik firmalarının kapısını aşındırmaya başladı. ‘My Happiness’ ve ‘That’s When Your Heartaches Begin’ parçalarını annesine doğum günü armağanı olarak yazmıştır. Memphis Recording ve Sun Recording’e giderek sesini dinlemelerini istedi. Plak yapımcısı ve müzik şirketi sahibi Sam Phillips, Elvis’in ses tonundan ve müzik tarzından çok etkilendi. 1954 yılında Gitarda Scotty Moore, bas gitarda Bill Black ile birlikte üçlü ilk stüdyo kayıtlarını yaptılar. "That's All Right" ve "Blue Moon of Kentucky" country, blues tarzında hareketli rock’n roll parçalarıydı. Sun Records’la yaptığı kontrat RCA Record firmasına satılınca yavaş yavaş kariyer basamaklarını tırmanmaya başlamıştı. Bu sıralarda çıkardıkları 5 single gençlerin ilgisini çekerek müzik listelerinde ilk ona girmeye başlamıştı. Bu 5 single içinde en ilgi çeken parça ise "I Forgot to Remember to Forget" ti ve Country listelerine 1 numaradan girmişti.

Televizyon ekranları

Dosya:Elvis posta pulu.jpg

Ülkesinde adına çıkartılan posta pulu

"Heartbreak Hotel" parçası ise Elvis Presley’in tekrar müzik listelerine girip 8 hafta boyunca listelerde kalmasıyla son buldu. Ed Sullivan’ın televizyon programına çıkan Elvis Presley, hareketleri ve konuşmasıyla ilgi çekti. Bu ilginin farkına varan ve onların doğrudan kalplerinde son bulan parçalarla karşılık veren Elvis bu dönemde "Don't Be Cruel," "Hound Dog," "Love Me Tender," "All Shook Up" ve "Jailhouse Rock." parçalarını yaptı.

"I Want You", "I Need You", "I Love You" parçasıyla 11 hafta boyunca listerde kalan Elvis hızla yükseliyordu. 1956 Kasım’ında "Love Me Tender" filmiyle kamera karşısına geçti, böylece ileride 31 filmde yer alacağı Hollywood stüdyolarıyla tanışmıştı. Bu filmden iki ay once Ed Sullivan’ın televizyon programında ‘Love Me Tender’ı televizyon ekranlarında onu izleyen 54 milyon izleyici önünde söyleyerek ününe ün katmıştı, artık Amerika onu konuşmaya, onu dinlemeye başlayacaktı.

Filmleri

Ana madde: Elvis Presley filmleri listesi

Elvis, Beyaz Saray ziyareti sırasında dönemin ABD başkanı Richard Nixon ile el sıkışırken. (Aralık 1970) Elvis, Beyaz Saray'ın giysi kurallarının göz ardı edildiği ilk kişidir.

1955'in sonlarına doğru, dj Bill Randle`nın kariyerini anlatan The Pied Piper of Cleveland adlı belgeselde göründü. Film Elvis Presley de dahil sanatçıların sahne performanslarını mercek altına alıyordu. Bu film sadece Cleveland da bir defa gösterildi, ayrıca şu anda nerede olduğu bilinmediğinden bazı Elvis araştırmacıları bu filmin hiç var olmadığını iddia etseler de, bu doğru değildir.

Love Me Tender filmiyle gerçek anlamda başlayan sinema yolculuğu toplam 31 film sürmüştür. Bu filmler genelde müzikal olup, Elvis'in asi bir rock and roll şarkıcısı halinden herkese hitap eden, uysal haline geçişini göstermektedir. Elvis, bütün yönetmenleri tarafından övülmüş, şöhretine rağmen çok çalışkan ve nazik oluşundan dem vurulmuştur.

Jailhouse Rock (1957), King Creole (1958), ve Flaming Star (1960) en iyi fimleri olarak bakılır. Hayranları içinde ayrıca Blue Hawaii ve Viva Las Vegas'ın ayrı bir yeri vardır.

Kendi filmlerine ek olarak, kendisinin adı geçen 70 filme daha konu olmuştur. 1960'ların başında tanıştığı son eşi Priscilla Presley ile Las Vegas şehrinde 1 Mayıs 1967'de evlenmiş, bu evlilikten tam dokuz ay sonra ise kızı Lisa Marie dünyaya gelmiştir.

Ölümü

Elvis Presley'in, Graceland, Memphis, Tennessee'deki kabri

Elvis son yıllarda çok yeme hastalığına yakalanmıştı. Sabahları kahvaltı da onlarca sosis, bal, tereyağı ve ekstra malzemeler içeren hemen hemen bir metrelik bir sandviç yiyordu. 1973 yılında eşinden boşanan Elvis Presley, 1977 yılında Indianapolis’deki son konserinden sonra 16 Ağustos 1977 tarihinde öldü. Ölümünden sonra açıklama yapan Doktor Jerry Francisco ölümüne kalp yetmezliğinin neden olduğunu söyledi. Tüm dünyada milyonlarca hayranı bulunan Elvis Presley, Rock’n Roll müziğinin öncüsü, kralı ve babası olarak anılır. Onlarca filmde oynamıştır ve milyonlarca insanı eğlendirmiştir. Kral'ın cenaze törenine yüzbinlerce hayranı ve seveni katılırken, o dönemin A.B.D. Başkanı Jimmy Carter üzerine resmî bir başsağlığı mesajı yayınlamış, Elvis Presley'in Graceland'daki evi ise daha sonra müzeye çevrilerek önemli bir turizm mekanı haline dönüştürülmüştür. Elvis'in evi önünde her sene ölüm yıldönümünde sevenleri toplanarak onu anarlar. Hiç de sayıca az olmayan bir kısım hayranı ise onun ölmediğini, ölemeyeceğini başka bir diyarda olduğunu anlatan sözler sarfeder ve bunu anlatan giysiler giyerler.

Elvis hakkında söylenenler

• Elvis'den önce, hiç bir şey yoktu

John Lennon

• Onun büyüklüğü hakkında hiç bir fikriniz yok, gerçekten yok! . Size neden çok yüce bir insan olduğunu anlatamam ama o öyle işte. Tarif edilemez. O sansasyonel, o heyecan verici.

Phil Spector

• Ne zaman canım sıkkın olsa bir Elvis şarkısı dinler ve çok iyi hissederdim

Paul McCartney

• Elvis'i duyana kadar hiç bir şey beni bu denli etkilememişti. Eğer Elvis olmasaydı Beatles da olmazdı

John Lennon

• Hollywood'a yakışan bir şey varsa o da bir Presley filmidir.

Hal Wallis

• Bir çok sağlam adam geldi geçti. Taklitçiler türedi. Rakipler de yok değildi. Ancak sadece bir kral var.

Bruce Springsteen

• O, benzersiz bir sanatçıydı. Taklitçilerin arasında bir orijinal.

Mick Jagger

• Bu oğlanın, her şeyi vardı. Onun bakışları, hareketleri, idareciliği ve yeteneği vardı. Ve O bizim ve birçoklarının beğendiği gibi bakmadı. O'nun konuşma tarzı, oyun tarzı... O gerçekten farklıydı.

Carl Perkins

• Ben, sadece onun bir hayranı değildim; ben onun kardeşiydim. O, benim iyi olduğumu söyledi; ben, onun iyi olduğunu söyledim. Bu konuda hiç tartışmamız olmadı. Elvis çalışkandı, kendini adadı, ve Tanrı da onu sevdi. En son Graceland'da birlikte iken bir incil şarkısı olan Old Blind Barnabus'ı söyledik. Onu seviyorum ve cennette onu görmeyi umarım. Onun gibi bir başkası olmayacak

James Brown

• "That’s my idol, Elvis Presley. If you went to my house, you’d see pictures all over of Elvis. He’s just the greatest entertainer that ever lived. And I think it’s because he had such presence. When Elvis walked into a room, Elvis Presley was in the f---ing room. I don’t give a f--- who was in the room with him, Bogart, Marilyn Monroe" (Elvis Presley, c'est mon idole. Si vous venez chez moi, vous verrez des photos d'Elvis de partout. C'est juste le plus grand show man de tous les temps. Et je pense que c'était parce qu'il avait une telle présence. Quand Elvis entrait dans une pièce, il était dans la p***ain de pièce. Je me fous de qui était dans la pièce avec lui, Bogart ou Marilyn Monroe)

Eddy Murphy

• "A lot of people have accused Elvis of stealing the black man’s music, when in fact, almost every black solo entertainer copied his stage mannerisms from Elvis." (Beaucoup de gens ont accusé Elvis d'avoir volé la musique des Noirs mais en fait, presque tous les chanteurs noirs ont copié ce qu'Elvis faisait sur scène)

Jackie Wilson

• "It’s always been my dream to come to Madison Square Garden and be the warm-up act for Elvis” (J'ai toujours rêvé de venir au Madison Square Garden et de faire la première partie d'Elvis Presley)

Al Gore

• "If life was fair, Elvis would be alive and all the impersonators would be dead." (Si la vie était juste, Elvis serait toujours vivant et tous ses imitateurs seraient morts)

Johnny Carson, comédien et présentateur américain.

• "You know, Bush is always comparing me to Elvis in sort of unflattering ways. I don’t think Bush would have liked Elvis very much, and that’s just another thing that’s wrong with him.” (Vous savez, Bush me compare toujours à Elvis avec des termes peu flatteurs. Je ne pense pas que Bush aime beaucoup Elvis et c'est encore une raison de plus pour montrer qu'il y a quelque chose qui cloche avec lui)

Bill Clinton, pendant la campagne présidentielle de 1992

• "Elvis was a giant and influenced everyone in the business." (Elvis était un géant et a influencé tout le monde dans le métier)

Isaac Hayes

• "I learned music listening to Elvis' records. His measurable effect on culture and music was even greater in England than in the States." (J'ai appris la musique en écoutant les disques d'Elvis. L'impact immense qu'il a eu était encore plus grand en Grande Bretagne qu'aux Etats-Unis)

Mick Fleetwood

• "It’s rare when an artist’s talent can touch an entire generation of people. It’s even rarer when that same influence affects several generations. Elvis made an imprint on the world of pop music unequaled by any other single performer." (Il est rare que le talent d'un artiste puisse toucher une génération entière. C'est encore plus rare cette influence s'étende à d'autres générations. L'empreinte qu'Elvis a laissée dans le monde de la musique pop n'a été égalée par aucun autre chanteur)

Dick Clark

• '...'If any individual of our time can be said to have changed the world, Elvis Presley is the one. In his wake more than music is different. Nothing and no one looks or sounds the same. His music was the most liberating event of our era because it taught us new possibilities of feeling and perception, new modes of action and appearance, and because it reminded us not only of his greatness, but of our own potential.” (Si on peut dire d'un homme qu'il a changé le monde dans lequel nous vivons, c'est bien Elvis Presley. Il n'y pas que la musique qui a changé grâce à lui. Rien n'est plus pareil et personne ne parle plus de la même façon. Sa musique a été l'évènement le plus libérateur de notre époque car elle nous a ouvert de nouvelles manières de sentir et de percevoir les choses, de nouveaux modes d'actions, une nouvelle manière de se montrer et parce qu'elle nous rappelle la grandeur d'Elvis mais aussi notre propre potentiel)

Greil Marcus

• "So what it boils down to was Elvis produced his own records. He came to the session, picked the songs, and if something in the arrangement was changed, he was the one to change it. Everything was worked out spontaneously. Nothing was really rehearsed. Many of the important decisions normally made previous to a recording session were made during the session. What it was was a look to the future. Today everybody makes records this way. Back then Elvis was the only one. He was the forerunner of everything that’s record production these days. Consciously or unconsciously, everyone imitated him. People started doing what Elvis did.” (Tout le talent d'Elvis réside dans le fait qu'il faisait ses propres disques. Il venait au studio d'enregistrement, choisissait les chansons qu'il aimait et s'il y avait un arrangement à faire, c'est lui qui le faisait. Tout était fait de manière spontanée. Rien n'était vraiment répété. Beaucoup de décisions importantes que les artistes prenaient avant même de venir enregistrer, lui les a prise en même temps qu'il enregistrait. C'était un bond vers le futur. Aujourd'hui tout le monde travaille comme ça. A l'époque, Elvis était le seul à faire ça. Il a été le précurseur de tout ce qui ce fait maintenant dans l'industrie du disque. Consciemment ou inconsciemment, tout le monde l'a imité. Les gens ont commencé à faire ce qu'Elvis faisait.)

Bones Howen, ingénieur du son

• “Elvis is the greatest cultural force in the twentieth century. He introduced the beat to everything, music, language, clothes, it’s a whole new social revolution - the 60’s comes from it.”(Elvis Presley est la plus grande force culturelle du XX×10^{{{1}}} siècle. Il a incorporé le rythme dans tous les aspects de la vie, la musique, le langage, la mode. C'est une révolution sociale sans précédent. Les années 60 viennent de là.)

Leonard Bernstein, dans les années 1960.

• “Elvis Presley’s death deprives our country of a part of itself. He was unique, irreplaceable. More than twenty years ago, he burst upon the scene with an impact that was unprecedented and will probably never be equaled. His music and his personality, fusing the styles of white country and black rhythm and blues, permanently changed the face of American popular culture. His following was immense. And he was a symbol to people the world over of the vitality, rebelliousness and good humor of this country.” (La mort d'Elvis Presley prive notre pays d'une partie de lui-même. Il était unique, irremplaçable. Il y a plus de vingt ans, il a surgi sur scène et son impact a été sans précédent et ne sera jamais égalé. Sa musique, sa personnalité qui ont fait fusionner la musique country des blancs et le rhythm and blues des noirs a changé la culture populaire américaine pour toujours. Son influence a été immense. Pour les gens, il a été le symbole de la vitalité, de l'esprit de rebellion et de la jovialité de ce pays.)

Hommage officiel du Président des Etats-Unis, Jimmy Carter, en août 1977

Kronoloji

• Elvis Presley'in yaşamı ve müzik kariyerinde meydana gelen olaylar

Dış bağlantılar

• Elvis Presley Atılımları - Elvis Presley Resmi İnternet Sitesi
• IMDb'de Elvis Presley
• Elvis Presley Resmî Türk Hayran Sitesi
• Elvis Hayran Kulübü