Doğum kontrolü: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Edebiyatlik (mesaj | katkılar) Doğum Kontrol İmplantı eklenmiştir. Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
k Edebiyatlik (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri döndürülerek, Khutuck Bot tarafından değiştirilmiş son sürüm geri getirildi. Etiket: Geri döndürme |
||
| 66. satır: | 66. satır: | ||
Ağızdan alınan hem gebelikten korunmayı hem de hormonları dengelemeyi amaçlayan 21 günlük haplardır. Her 21 günlük sirkülden 7 günlük ara verilir bu aralıkta kadın suni olarak regl (aylık kanama) olur. |
Ağızdan alınan hem gebelikten korunmayı hem de hormonları dengelemeyi amaçlayan 21 günlük haplardır. Her 21 günlük sirkülden 7 günlük ara verilir bu aralıkta kadın suni olarak regl (aylık kanama) olur. |
||
===<big>Doğum Kontrol İmplantı</big>=== |
|||
2002 yılından itibaren kullanılmaya başlayan doğum kontrol bantları, gebeliği önlemede yaklaşık %91 etkilidir. İçerik olarak doğum kontrol hapları gibi östrojen ve progesteron hormonlarını ihtiva eder. Spermlerin yumurtaya ulaşmasını engelleyerek koruma sağlar. Karın, kolun üst kısmı, popo ve sırt uygulanabileceği yerler olup, basit ve etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Göğüs bölgesinden uzak şekilde uygulamak gerekirken, 90 kilo üzeri kadınların bu yöntemi tek başına kullanmaları önerilmez. Hafta da bir yenisi ile değiştirmek gerekir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://parofix.com/dogum-kontrol-yontemleri-nelerdir/|başlık=Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir? - Parofix|erişimtarihi=2022-04-21|tarih=2022-04-17|dil=tr}}</ref> |
|||
== Doğum kontrolü savunucuları == |
== Doğum kontrolü savunucuları == |
||
Sayfanın 09.29, 21 Nisan 2022 tarihindeki hâli
Doğum kontrolü, geçici veya kalıcı olarak hamileliği engellemek ya da hamile kalma olasılığını azaltmak amacıyla çeşitli yöntemlerin, araç-gereçlerin ya da ilaçların kullanılmasıdır.
Bu yöntemlerden aile planlaması amacıyla hem kadın hem de erkek faydalanabilir.
Kürtaj gebeliğe son vermeyi amaçlarken doğum kontrolü gebeliği önlemeyi hedef alır.
Doğum kontrol yöntemleri, gebeliği önlemeyi amaçlar ancak bunun için kullanılan yöntemler bazılarınca çocuk düşürme yöntemi olarak eleştirilmektedir.
Doğum kontrolü birçok kültürde ve din açısından siyasi ve etik tartışmalara neden olmaktadır.
Bu muhalefet farklı şekillerde kendini gösterir.
Bazı çevreler cinsellikten kaçınma dışında tüm yöntemlere karşı çıkar.
Bazıları "doğal olmayan" yöntemler diye niteledikleri prezervatif, doğum kontrol hapı gibi teknikleri eleştirir sadece doğal yollardan korunma tekniklerini (geri çekme, takvim) kabul eder.
Yöntemler
| Yöntem | Tipik kullanım (%) | Mükemmel kullanım (%) |
|---|---|---|
| Doğum kontrolü yok | 85 | 85 |
| Kombine hap | 9 | 0.3 |
| Sadece progestin içeren hap | 13 | 1.1 |
| Kısırlaştırma (kadın) | 0.5 | 0.5 |
| Kısırlaştırma (erkek) | 0.15 | 0.1 |
| Kadın kondomu | 21% | 5% |
| Prezervatif (erkek) | 18% | 2% |
| Bakır RİA | 0.8 | 0.6 |
| Hormonal RİA | 0.2 | 0.2 |
| Bant | 9 | 0.3 |
| Vajinal halka | 9 | 0.3% |
| MPA shot | 6% | 0.2% |
| İmplant | 0.05% | 0.05% |
| Diyafram ve spermisit | 12% | 6% |
| Doğurganlık farkındalığı | 24% | 0.4–5% |
| Geri çekilme | 22% | 4% |
| Laktasyonel amenore (6 aylık oran) |
0–7.5%[3] | <2%[4] |
Bariyer yöntemleri
Bariyer yöntemleri, fiziksel olarak spermin rahme ulaşmasını engelleyen aletlerden oluşur. Bunlar arasında prezervatif (kondom), kadın kondomu, servikal başlık, diyafram ve spermisit içeren sünger yer almaktadır.[5]
Bariyer yöntemleri arasında en sık kullanılan erkek prezervatifidir ve 2019 verilerine göre dünyada doğum kontrolü kullanan kadınların %21'i düzenli olarak bu yönteme başvurmaktadır.[6] Erkek penisinin sertleşmesinin ardından üzerine takılan birer kılıf olan prezervatifler, erkek boşaldığında spermin kadının vücuduna girmesini fiziksel olarak engeller. Günümüzde prezervatifler genelde lateksten yapılsa da, poliüretan veya kuzu bağırsağı gibi farklı materyallerden yapılmaları da mümkündür.[7]
Hormonal yöntemler
En sık kullanılanı doğum kontrol haplarıdır.
Ağızdan alınan hem gebelikten korunmayı hem de hormonları dengelemeyi amaçlayan 21 günlük haplardır. Her 21 günlük sirkülden 7 günlük ara verilir bu aralıkta kadın suni olarak regl (aylık kanama) olur.
Doğum kontrolü savunucuları
Doğum kontrolü üzerine çalışmalar yapan bazı aktvistler de vardır. Bunlara örnek olarak Marie Stopes verilebilir. Onun Contraception: Its Theory, History and Practice[8] (1923: Doğum Kontrolü: Kuramı, Tarihi ve Uygulaması) adlı eseri yayımlandığı dönemde doğum kontrolü uzerine yazılmış en kapsamlı kaynak olma özelliğini taşımaktadır. Kendisi dogum kontrolü üzerine çalışma yapılan ilk kliniği ise 1921 yılında eşiyle beraber Londra Holloway'de açmıştır.[9]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta Doğum kontrolü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Trussell, James (Mayıs 2011). "Contraceptive failure in the United States". Contraception. 83 (5). ss. 397-404. doi:10.1016/j.contraception.2011.01.021. PMC 3638209 $2. PMID 21477680.
Trussell, James (2011). "Contraceptive efficacy". Hatcher, Robert A.; Trussell, James; Nelson, Anita L.; Cates, Willard Jr.; Kowal, Deborah; Policar, Michael S. (Ed.). Contraceptive technology (20th revised bas.). New York: Ardent Media. ss. 779-863. ISBN 978-1-59708-004-0. ISSN 0091-9721. OCLC 781956734. - ^ Division of Reproductive Health, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (June 21, 2013). "U.S. Selected practice recommendations for contraceptive use, 2013: adapted from the World Health Organization Selected practice recommendations for contraceptive use, 2nd edition". MMWR Recommendations and Reports. 62 (5). ss. 1-60. PMID 23784109. July 10, 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Van der Wijden, C; Manion, C (12 Ekim 2015). "Lactational amenorrhoea method for family planning". The Cochrane Database of Systematic Reviews, 10. ss. CD001329. doi:10.1002/14651858.CD001329.pub2. PMC 6823189 $2. PMID 26457821.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Blenning2005isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Neinstein, Lawrence (2008). Adolescent health care : a practical guide (5th bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 624. ISBN 978-0-7817-9256-1. June 17, 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mart 2020.
- ^ Hamilton, Richard (2012). Pharmacology for nursing care (8th bas.). St. Louis, MO: Elsevier/Saunders. s. 799. ISBN 978-1-4377-3582-6. June 3, 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Marie Stopes: Contraception, its theory, history and practice (1923)" (PDF). muvs.org. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.
- ^ Marie Charlotte Carmichael Stopes (Ana Yayıncılık bas.). AnaBritannica - 20. Cilt. s. 97.
