Dokuz taş

Yenikapı'da yapılan kazılarda bulunmuş, Bizans dönemine ait oyun zemini

Dokuz taş, bir zeka oyunudur. Tarihte ilk defa Mısır'da, MÖ 1400 yılında görülmüştür. 1993 yılında Ralph Gasser, oyunun en kötü ihtimalle berabere bitirilebileceğini göstermiştir.

Oyunun kuralları

İki oyuncu ile oynanır. Yer, Kağıt veya tahta üzerine çizilmiş üç tane iç içe geçmiş, kenar ortaları üst ve altta dikey, kenarlarda yatay çizgi ile bağlantılı kare üzerinde dokuzar taşla yapılan bir mücadeledir.

• İlk dokuzar hamlede oyuncular taşlarını 24 noktadan bir boş olanına koyarlar.
• Aynı çizgide bir üçlü oluşturan rakibin yerleştirilmiş taşlarından birini oyundan çıkarır.
• Daha sonraki hamlelerde sırayla birer kendi taşını yanı başındaki bir boş noktaya oynatarak oynanır.
• Hiçbir taşının yanı başında boş yer bulamayan bir hamle bekler.
• Aynı çizgide bir üçlü oluşturduğunda rakibin hala oyundaki taşlarından birini oyundan çıkarır.
• En çok taşı oyundan çıkarıp karşısındakini iki taşa ilk indiren oyunu kazanır.
• Kimileri üç taşı kalıp yenilmeye bir taş kalana istediği herhangi bir boş yere geçme (atlama/zıplama) ayrıcalığı veren bir kural ile oynarlar.

Değirmen taktiği: bir taşın iki ayrı ikili arasında gide gele her hamlede bir yeni "aynı çizgide üçlü" oluşturarak sürekli rakip taşları oyun dışı etmesine değirmen denir; değirmen kurmak büyük üstünlük sağlar.

Çeşitleri

Üç taş

Üç taş. İki kişi üçer taşla oynanır. İlk üç hamlede oyuncular taşlarını 9 noktadan bir boş olanına koyar, aynı çizgide bir üçlü oluşturan kazanır, yoksa şu iki kurallardan birine göre oyuncular dan biri aynı çizgide bir üçlü oluşturana kadar sırayla birer taş oynatarak oynanır.

1. Taş herhangi bir boş yere.
2. Taş en yakınındaki bir boş yere (kenardan boş olan orta noktaya, ortadan boş olan bir kenar noktaya, ya da kenardan yanı başındaki bir boş kenar noktaya).

Altı taş

Altı taş Dokuz taş gibi ama üç yerine iki iç içe kare çizip oynanır. Üç taşı kalanın zıplama hakkı bu oyunda olmaz.

On iki taş

On iki taş Dokuz taş gibi ama köşeleri de dörder diyagonal çizgi ile birbirine bağlayıp o yönlerde harekete de olanak vererek oynanır.