Uygur Soykırımı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Firatlal (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
2.979 değişiklik
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
Firatlal (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
2.979 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
113. satır: 113. satır:
Cinsiyet çalışmaları uzmanı Leta Hong Fincher'a göre, Çin hükümeti Uygur çiftlerine daha az çocuk sahibi olmaları ve kadınların Uygur olmayanlarla evlenmeleri için teşvikler sundu.<ref>{{Web kaynağı|url=Hong Fincher, Leta (2018). Betraying Big Brother. Verso.|başlık=Betraying Big Brother. Verso.|isbn=9781786633644}}</ref> ABD merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi sosyal yardım koordinatörü Zübeyre Şemseden'e göre<ref>{{Web kaynağı|url=https://uhrp.org/|başlık=Home|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en-US|çalışma=Uyghur Human Rights Project}}</ref> Çin hükümeti "Uygur kültürünü ve kimliğini kadınlarını yeniden yaparak silmek istiyor."<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/10/21/chinas-attacks-uighur-women-are-crimes-against-humanity/|başlık=Opinion {{!}} China’s attacks on Uighur women are crimes against humanity|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en-US|çalışma=Washington Post|issn=0190-8286}}</ref>
Cinsiyet çalışmaları uzmanı Leta Hong Fincher'a göre, Çin hükümeti Uygur çiftlerine daha az çocuk sahibi olmaları ve kadınların Uygur olmayanlarla evlenmeleri için teşvikler sundu.<ref>{{Web kaynağı|url=Hong Fincher, Leta (2018). Betraying Big Brother. Verso.|başlık=Betraying Big Brother. Verso.|isbn=9781786633644}}</ref> ABD merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi sosyal yardım koordinatörü Zübeyre Şemseden'e göre<ref>{{Web kaynağı|url=https://uhrp.org/|başlık=Home|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en-US|çalışma=Uyghur Human Rights Project}}</ref> Çin hükümeti "Uygur kültürünü ve kimliğini kadınlarını yeniden yaparak silmek istiyor."<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/10/21/chinas-attacks-uighur-women-are-crimes-against-humanity/|başlık=Opinion {{!}} China’s attacks on Uighur women are crimes against humanity|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en-US|çalışma=Washington Post|issn=0190-8286}}</ref>
===Kıyafet===
===Kıyafet===
Çinli yetkililer başörtüsü, peçe ve diğer geleneksel islami kıyafetlerin giyilmesini engelliyor. 20 Mayıs 2014'te Aksu Vilayetinin Alakağa (Alakaga, Alahage), Kuka (Kuchar, Kuche) kentinde 25 kadın ve kız öğrencinin başörtüsü taktığı gerekçesiyle gözaltına alındığı bir protesto gösterisi düzenlendi. Yerel bir yetkiliye göre, polis protestoculara ateş açtığında ikisi öldü, beşi yaralandı. Daha sonra bir Washington Post ekibi Alakağa'da gözaltına alındı ve nihayetinde bölgeden sınır dışı edildi.
Çinli yetkililer başörtüsü, peçe ve diğer geleneksel islami kıyafetlerin giyilmesini engelliyor. 20 Mayıs 2014'te [[Aksu İli|Aksu Vilayetinin]] Alakağa ve Kuka kentinde 25 kadın ve kız öğrencinin başörtüsü taktığı gerekçesiyle gözaltına alındığı bir protesto gösterisi düzenlendi. Yerel bir yetkiliye göre, polis protestoculara ateş açtığında ikisi öldü, beşi yaralandı. Daha sonra bir Washington Post ekibi Alakağa'da gözaltına alındı ve nihayetinde bölgeden sınır dışı edildi.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/world/chinas-war-on-terror-becomes-all-out-attack-on-islam-in-xinjiang/2014/09/19/5c5840a4-1aa7-4bb6-bc63-69f6bfba07e9_story.html|başlık=China’s war on terror becomes tool to repress Islam, Uighurs in Xinjiang|erişimtarihi=2021-10-01|tarih=2014-09-19|dil=en-US|çalışma=Washington Post|ad=Simon|soyadı=Denyer|issn=0190-8286}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rfa.org/english/news/uyghur/detained-05232014165418.html|başlık=Over 100 Detained After Xinjiang Police Open Fire on Protesters|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en|çalışma=Radio Free Asia}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rfa.org/english/news/uyghur/dress-05202014202002.html|başlık=Xinjiang Police Open Fire at Protest Against Clampdown on Islamic Dress|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en|çalışma=Radio Free Asia}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=http://archive.org/details/gov.gpo.fdsys.CHRG-114hhrg94388|başlık=THE GLOBAL MAGNITSKY HUMAN RIGHTS ACCOUNTABILITY ACT|tarih=2015-04-29|dil=English|yayıncı=Government Publishing Office|soyadı=Committee on Foreign Affairs}}</ref>

Sincan esir kamplarından sızan belgeler, bazı mahkumların geleneksel kıyafetler giydikleri için gözaltına alındığını belirtti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ncregister.com/cna/report-china-s-treatment-of-uyghurs-meets-definition-of-genocide|başlık=Report: China’s Treatment of Uyghurs Meets Definition of Genocide|erişimtarihi=2021-10-01|dil=en|çalışma=NCR}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 12.56, 1 Ekim 2021 tarihindeki hâli

Uygur Soykırımı
Uygur Sorunu
Çin'in toplama kamplarında çeşitli işkence ve beyin yıkama seansları geçiren uygurlar
Tarih2014-günümüz
HedefUygurlar, Kazaklar, Kırgızlar ve diğer Türk ve Müslüman azınlıklar
Saldırı türü
Zorla kürtaj, Zorunlu kısırlaştırma, zorunlu Doğum kontrolü, Tecavüz, İşkence, Beyin yıkama, Zorla Evlendirme, Cinayet
Kurbanlar1 milyondan fazla Uygur tutuklandı, başka bölgelere çalışmak için gönderildi veya Çinli erkekler ile evlendirilmek üzere yerlerinden edildi.
İşleyenlerÇinÇin Halk Cumhuriyeti
SebepÇinlileştirme, Asimilasyon
Makale serilerinden
Yerli halklar
Osmanlı toplu katliamları
Sovyet
İkinci Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Sömürge sonrası Afrika
Modern

Uygur Soykırımı, Çin Komünist Partisi tarafından Uygurlar'a karşı uygulanan şiddet ve İnsan hakları ihlallerine verilen genel isimdir.[1] Bu politika çoğunluğu Uygur olan bir milyondan fazla Müslümanın[2][3][4][5][6] herhangi bir yasal işlem olmaksızın, gizli gözaltı kamplarında tutulmasına yol açtı.[7][8] Söz konusu politikayı eleştirenler genel olarak bunu Çin hükümetinin Sincan'ı Çinlileştirme çabasının bir sonucu olarak tanımladılar ve bunu bir Kültürel soykırım olarak nitelendirdiler.[9][10][11][12][13][14] Birçok aktivist, bağımsız STK, insan hakları uzmanı, hükümet yetkilileri ve Sürgündeki Doğu Türkistan Hükümeti bu olayları bir Soykırım olarak adlandırdı. Uygurlulara karşı uygulanan şiddet, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana etnik ve dini kimlikleri nedeniyle en fazla kişinin tutuklandığı, şiddet gördüğü ve öldürüldüğü olay oldu.[15]

Eleştirmenler özellikle Uygurların devlet destekli yeniden eğitim kamplarında yoğunlaştığını[18],Uygur dini uygulamalarının bastırılmasını[19], siyasi telkinlerin[20], şiddetli kötü muamelenin altını çizdiler[21] ve zorla kısırlaştırma[22][23], doğum kontrolü dahil olmak üzere insan hakları ihlalleri olduğunu ifade ettiler. Çin hükümeti istatistikleri, 2015'ten 2018'e kadar, Hotan ve Kaşgar'ın çoğunlukla Uygur bölgelerinde doğum oranlarının %60'tan[24] fazla düştüğünü gösteriyor. Aynı dönemde tüm ülkenin doğum oranı 1000 kişi başına 12,07'den 10,9'a %9,69 düşmüştür.[25] Çinli yetkililer, Sincan'da 2018'de doğum oranlarının neredeyse üçte bir oranında düştüğünü kabul etti, ancak zorla kısırlaştırma ve soykırım raporlarını yalanladı.[26] Doğu Türkistan'da doğum oranları düşmeye devam ediyor ve ülke genelinde sadece% 4,2'ye kıyasla Sincan bölgesinde yalnızca 2019'da yaklaşık %24 düşüş yaşandı.

54 Birleşmiş Milletler (BM) üye devletinin Çin'in Sincan'daki politikalarını desteklemesi, (bu sayı Ekim 2020'de 45'e düşmüştür[27])ve Çin'in Sincan'daki insan hakları ihlallerini kınayan 39 ülke ile uluslararası tepkiler karışık olmuştur.[28] Temmuz ve Ağustos 2020'de insan hakları grupları, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni (ICC) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ni Çinli yetkilileri insanlığa karşı suç ve soykırım iddiaları nedeniyle soruşturmaya çağırdı. Amerika Birleşik Devletleri, insan hakları ihlallerini soykırım ilan eden ilk ülke oldu ve 19 Ocak 2021'de kararlılığını açıkladı.[29][30] Kanada Avam Kamarası, 22 Şubat 2021'de Çin'in eylemlerini iki çekimserle 266-0 oyla soykırım olarak tanımak için bağlayıcı olmayan bir önergeyi onayladı.[31][32][33] 25 Şubat'ta Hollanda Parlamentosu, Çin'in insan hakları ihlallerini BM soykırım sözleşmesi kapsamında kabul etmek ve bunu yapan üçüncü ülke olmak için bağlayıcı olmayan bir önergeyi kabul etti.[34][35][36]

Aralık 2020'de ICC, iddia edilen suçların çoğuyla ilgili olarak Çin üzerinde yargı yetkisine sahip olmadığı gerekçesiyle Çin'e karşı soruşturma başlatmayı reddetti. ICC ayrıca, her ikisi de ICC üyesi olan Uygurların, Kamboçya ve Tacikistan'dan Çin'e transferlerinin insanlığa karşı sınır dışı etme suçu oluşturmadığına dair ayrı bir değerlendirmede karar verdi.[37][38]

Arkaplan

Uygur
Sincan, Çin'deki Kaşgar kentinden bir Uygur erkeği (önde).

Dil

1980'ler, azınlık dillerine destek geliştirme dönemiydi; Çin hükümeti, Uygurlar da dahil olmak üzere azınlık nüfusunu barındırmak için çeşitli yazı platformları sağlıyor ve çoklu dil materyalleri oluşturuyordu. Uygur dilinin yaklaşık 10 milyon konuşmacısı var ve dil bölgedeki diğer azınlık gruplarıyla paylaşılıyor.

1984 yılında, bugüne kadarki bazı temel yasalar yürürlüğe kondu; Tüm vatandaşlara - dilsel geçmişine bakılmaksızın - kendi dilleriyle yasal işlem yapma hakkı veren ve farklı azınlık kültür edebiyatının ve tarihi korumanın gelişimini destekleyen Çin vatandaşlık yasası.

İlk yıllarda, ulusal azınlıkların belirlenmesi, bu azınlıkların karşılaştığı küçümsemeye rağmen ulusal kalkınma için gerekli görülüyordu; azınlık dillerine yönelik olumsuz algılar, Uygurlar hakkında olumsuz klişelere yol açtı. Ayrıca, Standart Mandarin Çincesinin, diğer Çince ve diğer dil çeşitleri pahasına ulusal dayanışma tesis etmesi gerekiyordu.

Sincan çatışması

Tarihsel olarak, çeşitli Çin hanedanları modern Sincan bölgelerini kontrol altına aldı.[39] Bölge, Tibet ve Moğolistan'ın fetihlerini de gören Mançu liderliğindeki Çing Hanedanı batıya doğru genişlemesinin bir sonucu olarak modern Çin egemenliği altına girdi.[40]

Çin Cumhuriyeti'nin doğusunda Doğu Sincan'daki yarı özerk Kumul Hanlığı valisi Yang Zengxin'in 1928 suikastından sonra Jin Shuren, Hanlık valisi olarak Yang'ın yerini aldı. 1930'da Kamul Han Maksud Şah'ın ölümü üzerine Jin bu hanlığı tamamen kaldırdı ve bir savaş ağası olarak bölgenin kontrolünü ele geçirdi.[41] 1933 yılında Kumul İsyanı[42] ile Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti kuruldu. 1934'te, Birinci Türkistan Cumhuriyeti, 1942'de Çin Cumhuriyeti ile uzlaşmadan önce Sovyetler Birliği'nin yardımıyla savaş ağası Sheng Shicai tarafından fethedildi. 1944'te[43], İli isyanı, Sovyetler Birliği'nin ticaret ve silah için "zımni rızasına" bağlı olan ikinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı. 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti tarafından ortadan kaldırıldı.[44]

1950'lerden 1970'lere kadar Çin hükümeti, bölgeye Han Çinlilerinin kitlesel göçünü destekledi ve Uygurların kültürel kimliğini ve dinini bastırmak için tasarlanmış çeşitli politikalar getirdi. Bu dönemde, Sovyetler Birliği'nin potansiyel desteğiyle birkaç Uygur ayrılıkçı Örgütü ortaya çıktı ve Doğu Türkistan Halk Partisi 1968'de en büyük örgüt oldu.[45] 1970'lerde Sovyetler, Çinlilerle savaşmak için Doğu Türkistan Birleşik devrimci Cephesi'ni (URFET) destekledi.[46]

1997'de, Ramazan ayında bir polis baskını ve 30 şüpheli ayrılıkçının infazı, Şubat 1997'de büyük gösterilere yol açtı ve bu da en az dokuz ölümle[47] sonuçlanan bir halk Kurtuluş Ordusu (PLA) baskısı olan Ghulja olayıyla sonuçlandı. Urumçi otobüsü bombalaması dokuz kişiyi öldürdü ve 68 kişiyi yaraladı ve bunların sorumluluğu sürgün Uygur grupları tarafından üstlenildi.[48]

Temmuz 2009'da, Uygur ve Han Çinli işçiler arasında yüzden fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan bir fabrikada yaşanan şiddetli anlaşmazlığa tepki olarak Sincan'da ayaklanmalar patlak verdi.[49] Ayaklanmaların ardından Uygur teröristler, 2009'dan 2016'ya kadar düzinelerce Han Çinlisini eşgüdümlü saldırılarda öldürdü.[50][51] Bunlar arasında Ağustos 2009 şırınga saldırıları[52], 2011'de Hotan'daki bombalı saldırı,[53] Kunming tren istasyonuna Mart 2014 bıçaklı saldırı[54], Nisan 2014 Urumçi tren istasyonu[55], ve Mayıs 2014'te bir Urumçi sokak pazarına arabalı ve bombalı saldırı.[56] Saldırılar, bazıları BM tarafından terör örgütü olarak belirlenmiş Türkistan İslam Partisi (eski adıyla Doğu Türkistan İslami Hareketi) tarafından organize edilen Uygur ayrılıkçılar tarafından gerçekleştirildi.[57][58][59][60] Yurtdışında Uygur militanlar 2016 yılında Kırgızistan'daki Çin büyükelçiliğini bombaladılar; 2014'te Çinli turistler arasında popüler olan bir Tayland tapınağına düzenlenen saldırıda 25 kişiyi öldürdüler.[61]

Hükümet politikaları

yıllara göre Sincan polisi iş ilanları
Sincan'da "yeniden eğitim" ile ilgili Devlet İhale tekliflerinin sayısı

İlk "Şiddetli Terörizme Karşı Sert Grev Kampanyası"

2008 Pekin Olimpiyatları'na kadar Çin devleti, ülke genelinde baskının yoğunlaşmasına yol açan weiwen'i (istikrarın korunması) vurgulamaya başladı. Partiden bazıları, var olmayan istikrarsızlıkla mücadele eylemlerinin artmasının bir baskı ve huzursuzluk sarmalına yol açabileceği konusunda uyardı.[62]

Nisan 2010'da, Temmuz 2009 Urumçi ayaklanmalarından sonra, Zhang Chunxian, 14 yıldır sincan'da dini politikaların arkasında olan eski ÇKP Sekreteri Wang Lequan'ın yerini aldı.[63] Huzursuzluğun ardından parti teorisyenleri, Çin'in “yeni bir süper güç türü” olmasına izin verecek tek bir “devlet ırkı " ile daha monokültürel bir toplumun uygulanması için çağrıda bulunmaya başladı.” Bu hedefi ilerletmek için politikalar ilk olarak Zhang Chunxian tarafından uygulandı. Yunnan eyaletindeki bir saldırının ardından Şi Cinping, politbüro'ya “insanları terörizme karşı bakır ve demir bir duvar inşa etmek için birleştirmeliyiz” ve “teröristleri caddenin karşısında koşan fareler gibi yapın, herkes bağırarak, "onları dövün!" Nisan 2014'te Xi jinping Sincan'a gitti ve kaşgar'daki polise şunları söyledi: “onlar kadar sert olmalıyız ve kesinlikle merhamet göstermemeliyiz.” Ziyaretinin son gününde Urumçi'de bir intihar bombacısı meydana geldi.[62]

2014 yılında Pekin'de Komünist Parti liderliğinin gizli bir toplantısı yapıldı ve bu soruna bir çözüm bulmak için karar verdikleri plan şiddetli terörizme karşı sert grev kampanyası olarak bilinecekti. Mayıs 2014'te Çin, Han Çinlileri ile Sincan'ın Uygur nüfusu arasındaki artan gerilimlere yanıt olarak Sincan'da "şiddetli terörizme karşı sert grev kampanyası" başlattı.[64][65] Kampanyayı açıklayan ÇKP Genel Sekreteri Xi Jinping, " uygulama, partimizin Sincan'daki iktidar stratejisinin doğru olduğunu ve uzun vadede sürdürülmesi gerektiğini kanıtladı."[66]

2016'da pasaportlu Uygurların Çin'i terk etmeleri için kısa bir fırsat penceresi vardı; birçoğu bunu yaptı, ancak pasaportu olmayan akrabalarını ve çocuklarını geride bırakmak zorunda kaldılar. Bu ailelerin çoğu yeniden bir araya gelmedi.[67]

Sincan'daki Pekin parti liderliğinin rehberliğinin ardından ayrılıkçılık, terörizm ve aşırılıkçılığın “üç kötü gücüne” karşı bir “halk Savaşı” başladı. Sincan'a iki yüz bin parti kadrosu yerleştirdiler ve memur-Aile çifti programını başlattılar. Xi Jinping, Halk Savaşının ilk sonuçlarından memnun değildi ve 2016 yılında Zhang Chunxian'ı Chen Quanguo ile değiştirdi. Atanmasının ardından Chen, on binlerce ek polis memurunun işe alınmasını ve toplumun üç kategoriye ayrılmasını denetledi: güvenilir, ortalama, güvenilmez. Astlarına “bu baskıyı en iyi proje olarak kabul etme” ve “düşmanı en başından vurmaya teşvik etme " talimatını verdi.”[62]

2017'den beri yönetmelikler

Xi jinping ile Pekin'de bir toplantıdan sonra, Chen Quanguo Urumçi'de on bin asker, helikopter ve zırhlı araçla bir miting düzenledi. Geçit töreninde “ezici, yok edici bir saldırı” ilan etti ve “teröristlerin ve terör çetelerinin cesetlerini halk Savaşının engin denizine gömeceklerini " ilan etti. Nisan 2017'ye kadar kitlesel tutuklamalar başladı.[62]

1 Nisan 2017'de yeni yasaklar ve düzenlemeler uygulandı. Anormal derecede uzun sakallar ve halka açık yerlerde peçe giymek yasaklandı. Devlet tarafından işletilen televizyon izlememek veya radyo yayınlarını dinlememek, aile planlaması politikalarına uymayı reddetmek veya çocuklarının devlet tarafından işletilen okullara katılmasına izin vermeyi reddetmek yasaklandı.[68]

2014'de başlayan Yeniden eğitim kampları 2017'de genişletildi.[69][70] Bu sırada, çoğu Uygur olan yeniden eğitim programlarının öğrencilerinin barınması için gözaltı kampları inşa edildi. Çin hükümeti 2018 yılına kadar varlıklarını kabul etmedi ve onları "mesleki eğitim ve öğretim merkezleri" olarak adlandırdı.[71] Kamplarda kalan kişiler işkence ve kötü muameleye uğramakta ve hatta öldürülmektedir.[72]

2017 yılında Çin Kamu Güvenliği Bakanlığı, bir kişinin Uygur olup olmadığını belirleyebilecek ırk tabanlı izleme sistemleri tedarik etmeye başladı. Şüpheli doğruluğuna rağmen, bu, gözetim sistemlerine bir “Uygur alarmı” eklenmesine izin verdi. Zhu Hailun'a göre, kanıt yokluğunda suçluluk varsayılarak gelişmiş sınır kontrolleri de uygulandı: “terörizm şüphesi göz ardı edilemezse, kişinin tutuklanmasını sağlamak için bir sınır kontrolü uygulanmalıdır.”

2017 yılında, Çin'deki yabancı gazetecilerin %73'ü Sincan'da rapor vermenin sınırlı veya yasak olduğunu bildirdi.[73]

Çin propaganda kampanyası

Çin hükümeti Sincan'daki eylemlerini savunmak için bir propaganda kampanyası başlattı.[74][75][76][77] Çin başlangıçta Sincan esir kamplarının varlığını reddetti ve varlıklarını örtbas etmeye çalıştı.[78] 2018'de bu kamplarının var olduğunu bildirerek kabul etmek zorunda kaldıktan sonra, Çin hükümeti kampları insancıl olarak tasvir etmek ve Sincan'da meydana gelen insan hakları ihlallerini reddetmek için bir propaganda kampanyası başlattı.[79] 2020 ve 2021'de Sincan'daki hükümet politikalarına karşı uluslararası tepkiler[80] ve Çin hükümetinin artık anlatı üzerinde kontrol sahibi olmadığı endişeleri nedeniyle propaganda kampanyasını genişlettiler.[78]

Çinli yetkililer, hem profesyonel hem de kişisel düzeyde onlara saldıran eleştirmenlere karşı da saldırıya geçti.[81] Bu saldırıların amacı, eleştirmenler tarafından yapılan belirli iddialara cevap vermekten veya reddetmekten ziyade daha fazla eleştiriyi susturmakla ilgili görünüyor.[82]

Çin hükümeti, sosyal medyayı kapsamlı propaganda kampanyasının bir parçası olarak kullandı.[75][83][84][85]

Terörle mücadele gerekçesi

Çin, sincan'daki isyan karşıtı politikalarını meşrulaştırmak için Ayrılıkçıları İslamcı terör eylemleri olarak çerçevelemek için 2000'lerin küresel "teröre karşı savaşını" kullandı.

Ağustos 2018'de Birleşmiş Milletler Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi, çok sayıda etnik Uygur ve diğer Müslüman azınlıkların tutuklandığına dair çok sayıda rapor bulunduğunu belirterek, Çin yasaları tarafından kullanılan "terörizmin geniş tanımını ve aşırılığa muğlak atıfları" kınadı.

2019'da The Wall Street Journal, Sam Brownback ve Nathan Sales yayın kurulu, Çin hükümetinin sürekli olarak "terörle mücadele" yi kültürel baskı ve insan hakları ihlalleri için bir bahane olarak kötüye kullandığını söyledi.

Kültürel etkileri

Camiler

Tuyuk'ta bir cami (2005)

Sincan'daki camiler, Müslüman Türbeleri ve mezarlıklar sistematik yıkımın hedefi olmuştur.[86][87] Tahminen 16.000 cami tahrip edildi veya hasar gördü, minareler yıkıldı ve "dekoratif özellikler temizlendi veya üstü kapatıldı".[86]

The Guardian'dan yapılan bir analize göre, Çin'deki camilerin ve dini alanların üçte birinden fazlası 2016 ve 2018 arasında "önemli yapısal hasar" yaşadı ve tüm camilerin ve türbelerin yaklaşık altıda biri tamamen yıkıldı.[88] Buna İmam Asım'ın mezarı, Taklamakan Çölü'nde bir çamur mezarı ve Ali Arslan Han'ın mezarındaki Ordam Türbesi dahildir.[89] The Guardian'a göre, Uygur Müslümanları bu mezarlara tekrarlanan hacların bir Müslümanın Haccını tamamlama yükümlülüğünü yerine getireceğine inanıyor.[88]

Iydgâh Camii, Sincan'daki ve Çin'deki en büyük camidir. Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti tarafından finanse edilen, kar amacı gütmeyen bir uluslararası yayın kuruluşu olan Radio Free Asia, 2018'te, caminin ön girişinin dışında uzun süredir asılı olan Kur'an yazılarını içeren bir plaketin yetkililer tarafından kaldırıldığını bildirdi. Dünya Uygur Kongresi Direktörü Turghunjan Alawudun, Özgür Asya Radyosu'na verdiği demeçte, plaketin "Çin rejiminin Uygurlar arasındaki İslam inancını ortadan kaldırmayı amaçlayan kötü politikalarının bir parçası" olarak kaldırıldığını söyledi"[90] Independent'ten Anna Fifield, 2020'de Kaşgar'ın artık çalışan camileri olmadığını yazarken, The Globe and Mail, o zamandan beri turistik bir cazibe haline gelen Iydgâh camisindeki tek hizmetlerin yabancı ziyaretçilere dinin özgürce uygulandığı izlenimini vermek için sahnelendiğini ve camiye katılımın önemli ölçüde azaldığını bildirdi.[91][92][93]

Eğitim

2011 Yılında Sincan'daki okullar, yetkililerin iki dilli eğitim politikası olarak adlandırdığı şeye geçti. Birincil öğretim dili Standart Çince'dir ve Uygur edebiyatına haftada sadece birkaç saat ayrılmıştır. Bu politikaya rağmen az sayıda Han çocuğuna Uygurca konuşması öğretilmektedir.[94]

Uygur öğrenciler giderek evlerinden uzaktaki Uygurca konuşamadıkları uzak yerleşim okullarına devam etmektedirler.[95] Özgür Asya Radyosu'nun (RFA) 2020 tarihli bir raporuna göre, Kaşgar'da eskiden iki dilli eğitim veren etkili bir lisede tek dilli Çince dil eğitimi tanıtıldı.[96]

Daha sonra Çin'den kaçan etnik bir Kazak öğretmen olan Sayragul Sauytbay, tutuklu öğrencilerine kısıtlı besin verildiğinde, kampın "sıkışık ve hijyenik olmadığını" söyleyerek bir staj kampında öğretmenlik yapmak zorunda kaldığını anlattı. Sauytbay, yetkililerin tutukluları Çince öğrenmeye, telkin derslerine oturmaya ve kamuoyuna itiraflarda bulunmaya zorladığını da sözlerine ekledi. Tecavüz ve işkencenin yaygın olduğunu ve yetkililerin tutukluları bazı bireyleri kısır veya bilişsel olarak engelli bırakan bir ilaç almaya zorladığını belirtti.[97]

2021 Yılında Sincan'da 2000'li yılların başından beri kullanılan standart Uygur dili ders kitapları yasa dışı bırakılmış ve yazarları ve editörleri ayrılıkçılık suçlamasıyla ölüm veya ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştır. Ders kitapları ilgili hükümet yetkilileri tarafından oluşturulmuş ve onaylanmıştı; ancak 2021'de AP'ye göre Çin hükümeti, "ders kitaplarının 2003 ve 2009 basımlarında etnik ayrılıkçılık, şiddet, terörizm ve dini aşırılıkçılık vaazlarının yer aldığını ve 2009'da bölgesel başkent Urumçi'de kanlı bir hükümet karşıtı isyana katılmak için kitaplardan birkaç kişinin ilham aldığını söyledi.”[98]

Gözaltına alınan akademisyenler ve dini şahsiyetler

Uygur ekonomisti İlham Tohti

Uygur İnsan Hakları Projesi, 2017'nin başından bu yana tutuklu, tutuklu ya da kaybolan 386 Uygur aydınını belirledi.[99]

Uygur ekonomisti İlham Tohti 2014 yılında müebbet hapse mahkum edildi. Uluslararası Af Örgütü cezasını haksız ve içler acısı olarak nitelendirdi. [100] İslam türbelerini, geleneksel şarkıları ve folkloru inceleyen ve koruyan tanınmış Uygur antropolog Rahile Dawut ortadan kayboldu.[101]

RFA, Çin hükümetinin oğlunu devlet tarafından onaylanmayan bir dini okula götürdükten sonra Uygur İmamı Abduheber Ahmet'i hapse attığını bildirdi.[102] Ahmet'in daha önce Çin tarafından "beş yıldızlı" bir imam olarak övüldüğünü, ancak 2018'de eyleminden dolayı beş yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldığını bildirdiler.[103]

Mezarlar

Eylül 2019'da Agence France-PRESSE (AFP) dört şehirde yıkılan 13 mezarlığı ziyaret etti ve dördünde kalan açıkta kalan kemiklere tanık oldu. Uydu görüntülerinin incelenmesiyle basın ajansı, mezar imha kampanyasının on yıldan fazla bir süredir devam ettiğini belirledi.[104] Bir önceki AFP raporuna göre, Xayar İlçesindeki üç mezarlık, 2017 ve 2019 yılları arasında Sincan'da yıkılan düzinelerce Uygur mezarlığı arasındaydı. Xayar İlçesindeki mezarlıklardan çıkarılan insan kemikleri atıldı.[105][106] Ocak 2020'de, Google Haritalar uydu görüntülerinin analizine dayanan bir CNN raporu, Çinli yetkililerin başta Uygur olmak üzere Sincan'daki 100'den fazla mezarlığı tahrip ettiğini söyledi. CNN, mezarlıkların yıkılmasını hükümetin Uygurları ve Müslümanları daha geniş bir şekilde kontrol etme kampanyasıyla ilişkilendirdi. Çin hükümeti, mezarlık ve mezar yıkımının bakımsızlıktan dolayı yer değiştirdiğini ve ölülerin yeni standart mezarlıklara yeniden gömüldüğünü iddia etti.[107][108] Yıkılan mezarlıklar arasında 2018-2019 yılları arasında yıkılarak otoparka dönüştürülen nesiller boyu gömüleri olan merkezi Uygur tarihi mezarlığı ve Hotan şehrinin en kutsal türbesi bulunan Sultanim Mezarlığı bulunuyor.[109][110][111][112][113] Çin Komünist Partisi'ne bağlı Çin devletine ait uluslararası bir kanal olan CGTN, mezarların yeniden yerleştirildiğini söyledi.[114]

Evlilik

Cinsiyet çalışmaları uzmanı Leta Hong Fincher'a göre, Çin hükümeti Uygur çiftlerine daha az çocuk sahibi olmaları ve kadınların Uygur olmayanlarla evlenmeleri için teşvikler sundu.[115] ABD merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi sosyal yardım koordinatörü Zübeyre Şemseden'e göre[116] Çin hükümeti "Uygur kültürünü ve kimliğini kadınlarını yeniden yaparak silmek istiyor."[117]

Kıyafet

Çinli yetkililer başörtüsü, peçe ve diğer geleneksel islami kıyafetlerin giyilmesini engelliyor. 20 Mayıs 2014'te Aksu Vilayetinin Alakağa ve Kuka kentinde 25 kadın ve kız öğrencinin başörtüsü taktığı gerekçesiyle gözaltına alındığı bir protesto gösterisi düzenlendi. Yerel bir yetkiliye göre, polis protestoculara ateş açtığında ikisi öldü, beşi yaralandı. Daha sonra bir Washington Post ekibi Alakağa'da gözaltına alındı ve nihayetinde bölgeden sınır dışı edildi.[118][119][120][121]

Sincan esir kamplarından sızan belgeler, bazı mahkumların geleneksel kıyafetler giydikleri için gözaltına alındığını belirtti.[122]

Kaynakça

  1. ^ Davidson (18 Eylül 2020). "Clues to scale of Xinjiang labour operation emerge as China defends camps". The Guardian. 
  2. ^ "One million Muslim Uighurs held in secret China camps: UN panel". Al Jazeera. 10 Ağustos 2018. 
  3. ^ Welch (24 Kasım 2019). "The China Cables: Leak reveals the scale of Beijing's repressive control over Xinjiang". ABC News (Australia). 
  4. ^ Mourenza (31 Ocak 2021). "Los exiliados uigures en Turquía temen la larga mano china". El País. 
  5. ^ Child (27 Ocak 2021). "Holocaust Memorial Day: Jewish figures condemn Uighur persecution". Al Jazeera. 
  6. ^ "Trump signs bill pressuring China over Uighur Muslim crackdown". The Daily Star (Lebanon). 28 Haziran 2020. 
  7. ^ Stroup (19 Kasım 2019). "Why Xi Jinping's Xinjiang policy is a major change in China's ethnic politics". The Washington Post. Erişim tarihi: 24 Kasım 2019. 
  8. ^ "UN: Unprecedented Joint Call for China to End Xinjiang Abuses". Human Rights Watch. 10 Temmuz 2019. 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020. 
  9. ^ "'Cultural genocide': China separating thousands of Muslim children from parents for 'thought education'". The Independent. 5 Temmuz 2019. 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  10. ^ "'Cultural genocide' for repressed minority of Uighurs". The Times. 17 Aralık 2019. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  11. ^ "China's Oppression of the Uighurs 'The Equivalent of Cultural Genocide'". Der Spiegel. 28 Kasım 2019. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  12. ^ "Fear and oppression in Xinjiang: China's war on Uighur culture". Financial Times. 12 Eylül 2019. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  13. ^ "The Uyghur Minority in China: A Case Study of Cultural Genocide, Minority Rights and the Insufficiency of the International Legal Framework in Preventing State-Imposed Extinction". November 2019. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  14. ^ "China's crime against Uyghurs is a form of genocide". Yaz 2019. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  15. ^ Rajagopalan (3 Aralık 2020). "Inside A Xinjiang Detention Camp". BuzzFeed News. 
  16. ^ Danilova, Maria (27 Kasım 2018). "Woman describes torture, beatings in Chinese detention camp". Associated Press. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2019. 
  17. ^ Stewart, Phil (4 Mayıs 2019). "China putting minority Muslims in 'concentration camps,' U.S. says". Reuters. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2019. 
  18. ^ [16][17]
  19. ^ https://nationalpost.com/news/canadian-went-to-china-to-debunk-reports-of-anti-muslim-repression-but-was-shocked-by-treatment-of-uyghurs.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  20. ^ https://www.reuters.com/article/us-china-xinjiang-rights/muslim-minority-in-chinas-xinjiang-face-political-indoctrination-human-rights-watch-idUSKCN1LQ01F.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  21. ^ https://www.gcnchambers.co.uk/responsibility-of-states-under-international-law-to-uyghurs-and-other-turkic-muslims-in-xinjiang-china/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  22. ^ https://www.heritage.org/asia/commentary/chinas-forced-sterilization-uighur-women-cultural-genocide.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  23. ^ https://www.bbc.com/news/world-asia-china-53220713.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  24. ^ https://apnews.com/article/269b3de1af34e17c1941a514f78d764c.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  25. ^ https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN?start=2015&end=2018&locations=CN.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  26. ^ https://edition.cnn.com/2020/09/21/asia/xinjiang-china-response-sterilization-intl-hnk/index.html.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  27. ^ https://www.axios.com/un-statement-china-uighurs-xinjiang-6b29dbf5-b93c-4c70-bd4c-333e1c23471f.html.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  28. ^ https://www.voanews.com/east-asia-pacific/voa-news-china/relatives-missing-uighurs-learn-their-fate-years-later.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  29. ^ https://www.wsj.com/articles/u-s-declares-chinas-treatment-of-uighur-muslims-to-be-genocide-11611081555.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  30. ^ https://www.catholicnewsagency.com/news/us-recognizes-chinas-treatment-of-uyghurs-as-genocide-22832.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  31. ^ https://www.theguardian.com/world/2021/feb/22/canada-china-uighur-muslims-genocide.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  32. ^ https://www.aljazeera.com/news/2021/2/23/canada-parliament-says-chinas-treatment-of-uighurs-genocide.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  33. ^ https://www.cbc.ca/news/politics/uighur-genocide-motion-vote-1.5922711.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  34. ^ https://www.politico.eu/article/dutch-parliament-declares-chinese-treatment-of-uighurs-as-genocide/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  35. ^ https://www.aljazeera.com/news/2021/2/26/dutch-parliament-says-chinas-treatment-of-uighurs-is-genocide.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  36. ^ https://www.reuters.com/article/us-netherlands-china-uighurs-idUSKBN2AP2CI.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  37. ^ https://edition.cnn.com/2020/12/14/china/china-xinjiang-icc-biden-intl-hnk/index.html.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  38. ^ https://www.icc-cpi.int/Pages/item.aspx?name=2020-otp-rep-PE.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  39. ^ https://books.google.com.tr/books?id=jRhHphtBg-QC&pg=PA16&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  40. ^ https://www.nybooks.com/articles/2019/02/07/reeducating-xinjiangs-muslims/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  41. ^ https://books.google.com.tr/books?id=IAs9AAAAIAAJ&redir_esc=y.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  42. ^ https://books.google.com.tr/books?id=J2MtBAAAQBAJ&redir_esc=y.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  43. ^ https://books.google.com.tr/books?id=GXj4a3gss8wC&pg=PA243&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  44. ^ https://books.google.com.tr/books?id=suuXIhetjZcC&redir_esc=y.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  45. ^ https://books.google.com.tr/books?id=jRhHphtBg-QC&redir_esc=y.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  46. ^ https://books.google.com.tr/books?id=5I2b_hrJO8sC&redir_esc=y.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  47. ^ https://www.hrw.org/legacy/backgrounder/asia/china-bck1017.htm.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  48. ^ https://books.google.com.tr/books?id=8FVsWq31MtMC&pg=PA104&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  49. ^ https://www.theguardian.com/world/2009/jul/05/china-uighur-riots-xianjing.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  50. ^ https://www.npr.org/sections/parallels/2017/09/26/553463964/wary-of-unrest-among-uighur-minority-china-locks-down-xinjiang-province.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  51. ^ https://qz.com/993601/china-uyghur-terrorism/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  52. ^ "Chinese break up 'needle' riots". Erişim tarihi: 4 Eylül 2009. 
  53. ^ Keith B. Richburg. "China: Deadly attack on police station in Xinjiang". 
  54. ^ Hannah Beech. "Deadly Terrorist Attack in Southwestern China Blamed on Separatist Muslim Uighurs". Erişim tarihi: 1 Mart 2014. 
  55. ^ "Deadly China blast at Xinjiang railway station". BBC. Erişim tarihi: 30 Nisan 2014. 
  56. ^ "Urumqi car and bomb attack kills dozens". Associated Press in Urumqi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014. 
  57. ^ https://thediplomat.com/2017/02/is-chinas-counterterrorism-policy-in-xinjiang-working/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  58. ^ https://www.washingtonpost.com/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  59. ^ https://jamestown.org/program/the-turkistan-islamic-party-in-double-exile-geographic-and-organizational-divisions-in-uighur-jihadism/.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  60. ^ https://slate.com/news-and-politics/2019/08/china-terrorism-xinjiang-repression-islam.html.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  61. ^ Michael Clarke. "Bangkok Bombing Spotlights Uyghur Woes in Southeast Asia". The Diplomat. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2015. 
  62. ^ a b c d Khatchadourian, Raffi. "Surviving the Crackdown in Xinjiang". The New Yorker (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  63. ^ Wines, Michael (11 Temmuz 2009). "A Strongman Is China's Rock in Ethnic Strife". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  64. ^ "China Steps Up 'Strike Hard' Campaign in Xinjiang". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  65. ^ "The US says China is committing genocide against the Uyghurs. Here's some of the most chilling evidence". www.usatoday.com (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  66. ^ Wong, Edward (30 Mayıs 2014). "China Moves to Calm Restive Xinjiang Region". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  67. ^ "The Missing Uyghur Children". thediplomat.com (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  68. ^ Staff, Reuters (30 Mart 2017). "China sets rules on beards, veils to combat extremism in Xinjiang". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  69. ^ [Maizland, Lindsay. "China's Repression of Uighurs in Xinjiang". Council on Foreign Relations. Maizland, Lindsay. "China's Repression of Uighurs in Xinjiang". Council on Foreign Relations.] |url= değerini kontrol edin (yardım).  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  70. ^ Power, Internment and Indoctrination—Xi's 'new Era' in Xinjian. JSTOR: Australian National University. 2019. ISBN 978-1-76046-281-9. OCLC 1135571955. 
  71. ^ Cheng, June. "Razor-wire evidence - WORLD". world.wng.org (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Ekim 2018. 
  72. ^ "Çin’in Doğu Türkistan’da kurduğu kampları anlattı: 15 ay güneşi görmedim, her anı işkenceydi", Independent Türkçe, 6 Temmuz 2019, (erişim: 18 Nisan 2021)
  73. ^ "Foreign journalists in China complain of abuse from officials". South China Morning Post (İngilizce). 30 Ocak 2018. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  74. ^ Qin, Amy (5 Nisan 2021). "China Tries to Counter Xinjiang Backlash With … a Musical?". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  75. ^ a b Purnell, Newley (2 Nisan 2021). "WSJ News Exclusive | Facebook Staff Fret Over China's Ads Portraying Happy Muslims in Xinjiang". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  76. ^ Apr 6, Joseph Brouwer |; 2021 (7 Nisan 2021). "Propaganda Films Attempt to Cloak Xinjiang in Disinformation". China Digital Times (CDT) (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  77. ^ Kim, Jo. "Why China's Xinjiang Propaganda Fails". thediplomat.com (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  78. ^ a b CNN, James Griffiths. "From cover-up to propaganda blitz: China's attempts to control the narrative on Xinjiang". CNN. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  79. ^ Doman, Mark; Hutcheon, Stephen; Welch, Dylan; Taylor, Kyle (1 Kasım 2018). "'Absolutely massive': China's secret detention camps seen from space". ABC News (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  80. ^ "Subscribe to read | Financial Times". www.ft.com. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  81. ^ Cadell, Cate (1 Mart 2021). "China counters Uighur criticism with explicit attacks on women witnesses". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  82. ^ "China Lashes Out to Silence Its Xinjiang Critics". www.worldpoliticsreview.com (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  83. ^ "Xinjiang's TikTok wipes away evidence of Uyghur persecution". Rappler (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  84. ^ "Welcome to TikTok's sanitized version of Xinjiang". Rappler (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  85. ^ Niewenhuis, Lucas (2 Nisan 2021). "How will Facebook deal with Beijing's propaganda on Xinjiang?". SupChina (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  86. ^ a b Khatchadourian, Raffi. "Surviving the Crackdown in Xinjiang". The New Yorker (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  87. ^ "Are Historic Mosques In Xinjiang Being Destroyed?". bellingcat (İngilizce). 5 Nisan 2019. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  88. ^ a b "Revealed: new evidence of China's mission to raze the mosques of Xinjiang". the Guardian (İngilizce). 7 Mayıs 2019. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  89. ^ "Thousands of Xinjiang mosques destroyed or damaged, report finds". the Guardian (İngilizce). 25 Eylül 2020. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  90. ^ "Removal of Islamic Motifs Leaves Xinjiang's Id Kah Mosque 'a Shell For Unsuspecting Visitors'". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  91. ^ "China is building vast new detention centres for Muslims in Xinjiang". The Independent (İngilizce). 25 Eylül 2020. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  92. ^ "Lawsuit against Xinjiang researcher marks new effort to silence critics of China's treatment of Uyghurs". Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  93. ^ "'Like a movie': In Xinjiang, new evidence that China stages prayers, street scenes for visiting delegations". Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021. 
  94. ^ "Tongue-tied". The Economist. 27 Haziran 2015. ISSN 0013-0613. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  95. ^ "China's Effort to Silence the Sound of Uyghur". thediplomat.com (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  96. ^ "Xinjiang Authorities Institute Mandarin-Only Instruction at Prominent Uyghur High School". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  97. ^ "A cultural genocide before our eyes | WORLD News Group". web.archive.org. 4 Temmuz 2020. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  98. ^ "China condemns 2 ex-Xinjiang officials in separatism cases". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  99. ^ "Detained and Disappeared: Intellectuals Under Assault in the Uyghur Homeland". Uyghur Human Rights Project (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  100. ^ "Ilham Tohti". World Uyghur Congress (İngilizce). 12 Eylül 2016. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  101. ^ Ramzy, Austin (5 Ocak 2019). "China Targets Prominent Uighur Intellectuals to Erase an Ethnic Identity". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  102. ^ "Xinjiang Authorities Jail Uyghur Imam Who Took Son to Unsanctioned Religious School". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  103. ^ "Xinjiang Authorities Jail Uyghur Imam Who Took Son to Unsanctioned Religious School". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  104. ^ "'No space to mourn': the destruction of Uygur graveyards in Xinjiang". South China Morning Post (İngilizce). 12 Ekim 2019. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  105. ^ "Even in death, Uighurs feel long reach of Chinese state". France 24 (İngilizce). 9 Ekim 2019. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  106. ^ Thomas, Ben (10 Mayıs 2013). "Article expired". The Japan Times (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  107. ^ CNN, Matt Rivers. "More than 100 Uyghur graveyards demolished by Chinese authorities". CNN. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  108. ^ "China destroys more than 100 Muslim graveyards, satellite images show". The Independent (İngilizce). 3 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  109. ^ "US: China Targets Uighur Mosques to Eradicate Minority's Faith". VOA (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  110. ^ "China destroys more than 100 Muslim graveyards, satellite images show". The Independent (İngilizce). 3 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  111. ^ Hiatt, Fred (3 Kasım 2019). "Opinion | In China, every day is Kristallnacht". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  112. ^ "Xinjiang Authorities Construct Parking Lot Atop Historic Uyghur Cemetery". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  113. ^ "US: China Targets Uighur Mosques to Eradicate Minority's Faith". VOA (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  114. ^ Handley, Erin (2020-01-17). "Family members tracked down by Chinese media in latest 'war on information' against Uyghurs". ABC News (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  115. ^ [Hong Fincher, Leta (2018). Betraying Big Brother. Verso. "Betraying Big Brother. Verso"] |url= değerini kontrol edin (yardım). ISBN 9781786633644. 
  116. ^ "Home". Uyghur Human Rights Project (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  117. ^ "Opinion | China's attacks on Uighur women are crimes against humanity". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  118. ^ Denyer, Simon (2014-09-19). "China's war on terror becomes tool to repress Islam, Uighurs in Xinjiang". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  119. ^ "Over 100 Detained After Xinjiang Police Open Fire on Protesters". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  120. ^ "Xinjiang Police Open Fire at Protest Against Clampdown on Islamic Dress". Radio Free Asia (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-10-01. 
  121. ^ Committee on Foreign Affairs (2015-04-29). THE GLOBAL MAGNITSKY HUMAN RIGHTS ACCOUNTABILITY ACT (English). Government Publishing Office. 
  122. ^ "Report: China's Treatment of Uyghurs Meets Definition of Genocide". NCR (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-10-01. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uygur_Soykırımı&oldid=26270438" sayfasından alınmıştır