Mehmed Kemal: Revizyonlar arasındaki fark

Kemal Bey
Kemal Bey
	Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey
Doğum	1884; Beyrut, Osmanlı Devleti
Ölüm	10 Nisan 1919; İstanbul

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 17.11, 20 Eylül 2021 tarihindeki hâli

Mehmed Kemal Bey^[1] (d. 1884 - ö. 10 Nisan 1919), I. Dünya Savaşı'nın son yıllarında Yozgat mutasarrıfı ve Boğazlıyan kaymakamı olan Osmanlı bürokratı. Ermeni Kırımın'la ilgili gerekli önlemleri almadığı ve bu nedenle tehcire konu kişilerin can ve mal kaybına uğramalarına neden olduğu gerekçesiyle, yargılandı ve idama mahkûm edildi.

Larisalı bir aileden gelir. I. Dünya Savaşı'nda, Türkiye'de yaşayan Ermenilerin, bir kısmı daha önce kurdukları ve faaliyetlerini sürdürdükleri, bir çok Ermeni örgütüyle, özgürlük adı altında ayaklanma başlatarak, Osmanlıyla savaş halindeki Rus kuvvetlerinin yanına geçerek Türk nüfusa karşı saldırı ve katliamlar yaptılar. Bu durumu engelleyerek, halkın can ve mal güvenliğini sağlamak üzere, dönemin Osmanlı Hükümeti (İktidardaki İttihat ve Terakki Fırkası) bazı bölgelerdeki, Ermeni vatandaşlarını başka bölgelere nakletme kararı aldı (Tehcir). Bu sevkin gerçekleşmesi amacıyla yapılan uzun yolculuk esnasında, zaman zaman gerek doğal hava şartlarının zorluğu, gerekse, çetelerin saldırıları sonucunda, sevk edilen kişiler can ve mal kaybına uğramışlardır. Bu bağlamda Yozgat ili'nin, Boğazlıyan ilçesinde bulunan Ermenilerinde Suriye'ye sevki uygun görüldü. Bu sevk işlemini yerine getirmek üzerede, mülkî amir olarak Boğazlıyan Kaymakamı, Kemal Bey görevlendirildi. Osmanlı Devleti'nin savaşta yenilmesinden sonra İttihat ve Terakki Fırkası dağıldı ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası iktidara geldi. Yeni hükûmet İttihat ve Terakki Fırkası ile bağlantılı bürokratları görevden alıp yerlerine kendine yakın bürokratları getirdi. Görevden alınan birçok bürokratın hakkında soruşturma ve incelemeler yapıldı. İşte bu soruşturma ve incelemeler esnasında, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Beyin de hakkında tehcir sırasında Ermeni ahalinin can ve mal kaybına uğramaması için gerekli önlemleri almadığı gerekçesiyle, soruşturma ve sonrasında da yargılama yapıldı. Bu yargılama sonunda Kemal Bey sorumlu bulunarak idama mahkum edildi. Yargılamasında "Ben aldığım emri yerine getirdim. Sürgün edilenlere insanî şekilde davrandım. Vicdan azabı duymuyorum. Kimsenin ölümü için emir vermedim." diyerek suçlamalara karşı çıktı. Ancak maalesef, "ilahlar kurban istiyor "anlayışı sonucu, kendisi idam edildi. Bu orantısız cezalandırma eyleminin yanlışlığı sonraki hükümet ve yetkilileri tarafından fark edilerek, Kemal Bey'e iade-i itibar yapılmış ve ailesinden özür dilenmiştir.

Dönemin padişahı Vahdettin idam kararını ülkede olaylar çıkabileceğini gerekçe göstererek onaylamak istememiş ve dönemin şeyhülislamından fetva istemiştir. Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi'nin verdiği fetva ile infaz, 10 Nisan 1919'da İstanbul Beyazıt Meydanı'nda gerçekleştirilir.

Mezarı, Kadıköy, İstanbul'dadır.^[2]

Kaynakça

^ Nejdet Bilgi, Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey'in Yargılanması
^ "Kaymakam Mehmed Kemal kimdir? Ne zaman ve neden idam edildi? İşte biyografisi". KARAR. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.

[1] Nejdet Bilgi, Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey'in Yargılanması

[2] "Kaymakam Mehmed Kemal kimdir? Ne zaman ve neden idam edildi? İşte biyografisi". KARAR. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.

[1]

[2]

@@ 7. satır: / 7. satır: @@
 | uyruk              =
 | doğum_adı          =
-| doğum_yeri         = [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]
+| doğum_yeri         = [[Beyrut]], [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]
 | ölüm_tarihi        = 10 Nisan 1919
 | ölüm_yeri          = [[İstanbul]]
@@ 20. satır: / 20. satır: @@
 | dipnotlar          =
 }}
+'''Mehmed Kemal Bey'''<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=tQZVAAAACAAJ&dq=%22boğazlıyan+kaymakamı+mehmed+kemal%22&hl=tr&ei=1s6UTNuNFMKYOMuq1YgJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ Nejdet Bilgi, Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey'in Yargılanması]</ref> (d. 1884 - ö. 10 Nisan 1919), [[I. Dünya Savaşı]]'nın son yıllarında [[Yozgat]] [[mutasarrıf]]ı ve [[Boğazlıyan]] [[kaymakam]]ı olan [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] bürokratı. [[Ermeni Kırımı]]n'la ilgili gerekli önlemleri almadığı ve bu nedenle tehcire konu kişilerin can ve mal kaybına uğramalarına neden olduğu gerekçesiyle, yargılandı ve idama mahkûm edildi.
+[[Larisa]]lı bir aileden gelir. I. Dünya Savaşı'nda, [[Türkiye Ermenileri|Türkiye'de yaşayan Ermenilerin]], bir kısmı daha önce kurdukları ve faaliyetlerini sürdürdükleri, bir çok Ermeni örgütüyle, özgürlük adı altında ayaklanma başlatarak, Osmanlıyla savaş halindeki Rus kuvvetlerinin yanına geçerek Türk nüfusa karşı saldırı ve katliamlar yaptılar. Bu durumu engelleyerek, halkın can ve mal güvenliğini sağlamak üzere, dönemin Osmanlı Hükümeti (İktidardaki İttihat ve Terakki Fırkası) bazı bölgelerdeki, Ermeni vatandaşlarını başka bölgelere nakletme kararı aldı (Tehcir). Bu sevkin gerçekleşmesi amacıyla yapılan uzun yolculuk esnasında, zaman zaman gerek doğal hava şartlarının zorluğu, gerekse, çetelerin saldırıları sonucunda, sevk edilen kişiler can ve mal kaybına uğramışlardır. Bu bağlamda Yozgat ili'nin, Boğazlıyan ilçesinde bulunan [[Ermeniler]]inde Suriye'ye sevki uygun görüldü. Bu sevk işlemini yerine getirmek üzerede, mülkî amir olarak Boğazlıyan Kaymakamı, Kemal Bey görevlendirildi. Osmanlı Devleti'nin savaşta yenilmesinden sonra [[İttihat ve Terakki Fırkası]] dağıldı ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası iktidara geldi. Yeni hükûmet İttihat ve Terakki Fırkası ile bağlantılı bürokratları görevden alıp yerlerine kendine yakın bürokratları getirdi. Görevden alınan birçok bürokratın hakkında soruşturma ve incelemeler yapıldı. İşte bu soruşturma ve incelemeler esnasında, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Beyin de hakkında tehcir sırasında Ermeni ahalinin can ve mal kaybına uğramaması için gerekli önlemleri almadığı gerekçesiyle, soruşturma ve sonrasında da yargılama yapıldı. Bu yargılama sonunda Kemal Bey sorumlu bulunarak idama mahkum edildi. Yargılamasında "Ben aldığım emri yerine getirdim. Sürgün edilenlere insanî şekilde davrandım. Vicdan azabı duymuyorum. Kimsenin ölümü için emir vermedim." diyerek suçlamalara karşı çıktı. Ancak maalesef, "ilahlar kurban istiyor "anlayışı sonucu, kendisi idam edildi. Bu orantısız cezalandırma eyleminin yanlışlığı sonraki hükümet ve yetkilileri tarafından fark edilerek, Kemal Bey'e iade-i itibar yapılmış ve ailesinden özür dilenmiştir.
-'''Mehmed Kemal Bey'''<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=tQZVAAAACAAJ&dq=%22boğazlıyan+kaymakamı+mehmed+kemal%22&hl=tr&ei=1s6UTNuNFMKYOMuq1YgJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ Nejdet Bilgi, Ermeni Tehciri ve Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey'in Yargılanması]</ref> (d. 1884 - ö. 10 Nisan 1919), [[I. Dünya Savaşı]]'nın son yıllarında [[Yozgat]] [[mutasarrıf]]ı ve [[Boğazlıyan]] [[kaymakam]]ı olan [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] bürokratı. Tehcirle ilgili gerekli önlemleri almadığı ve bu nedenle tehcire konu kişilerin can ve mal kaybına uğramalarına neden olduğu gerekçesiyle, yargılandı ve idama mahkûm edildi.
+Dönemin padişahı [[VI. Mehmed|Vahdettin]] idam kararını ülkede olaylar çıkabileceğini gerekçe göstererek onaylamak istememiş ve dönemin şeyhülislamından fetva istemiştir. Şeyhülislam [[Mustafa Sabri Efendi]]'nin verdiği fetva ile infaz, 10 Nisan 1919'da İstanbul Beyazıt Meydanı'nda gerçekleştirilir.<!---İdamdan sonra TBMM 14 Ekim 1922’de Kemal Bey’i, Urfa mutasarrıfı Nusret Beyi ve Diyarbakır Valisi Reşit Bey’i ‘şehid-i millî’ ilân eder. Bunun üzerine dede Arif Bey [[Atatürk]]’ü makamında ziyaret eder. Orada ‘vatanın babası’ iltifatlarıyla karşılanır. Atatürk, torunlarını evlat edinmek istediğini söyler. Arif Bey ise, “Onlar bana oğlumun bediasıdır. Müsaade edin, bende kalsınlar. Nafakalarını karşılamanız yeterlidir.” der. Bu görüşmenin bir sonucu olarak TBMM’de kanun çıkarılır ve [[Beşiktaş]]’ta dört daireli bir apartman, [[Beyoğlu]]’nda bir ev ve kayd-ı hayat şartıyla tüm çocuklara maaş bağlanır.--->
-I. Dünya Savaşı'nda, Türkiye'de yaşayan Ermenilerin, bir kısmı daha önce kurdukları ve faaliyetlerini sürdürdükleri, bir çok Ermeni örgütüyle, özgürlük adı altında ayaklanma başlatarak, Osmanlıyla savaş halindeki Rus kuvvetlerinin yanına geçerek Türk nüfusa karşı saldırı ve katliamlar yaptılar. Bu durumu engelleyerek, halkın can ve mal güvenliğini sağlamak üzere, dönemin Osmanlı Hükümeti,(İktidardaki İttihat ve Terakki Fırkası) bazı bölgelerdeki, Ermeni vatandaşlarını başka bölgelere nakletme kararı aldı.(Tehcir).Bu sevkin gerçekleşmesi amacıyla yapılan uzun yolculuk esnasında, zaman zaman gerek doğal hava şartlarının zorluğu, gerekse, çetelerin saldırıları sonucunda, sevk edilen kişiler can ve mal kaybına uğramışlardır. Bu bağlamda Yozgat ili'nin, Boğazlıyan ilçesinde bulunan Ermenilerinde Suriye'ye sevki uygun görüldü. Bu sevk işlemini yerine getirmek üzerede, mülkî amir olarak Boğazlıyan Kaymakamı, Kemal Bey görevlendirildi. Osmanlı Devleti'nin savaşta yenilmesinden sonra [[İttihat ve Terakki Fırkası]] dağıldı ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası iktidara geldi. Yeni hükûmet İttihat ve Terakki Fırkası ile bağlantılı bürokratları görevden alıp yerlerine kendine yakın bürokratları getirdi. Görevden alınan birçok bürokratın hakkında soruşturma ve incelemeler yapıldı. İşte bu soruşturma ve incelemeler esnasında, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Beyin de hakkında tehcir sırasında Ermeni ahalinin can ve mal kaybına uğramaması için gerekli önlemleri almadığı gerekçesiyle, soruşturma ve sonrasında da yargılama yapıldı. Bu yargılama sonunda Kemal Bey sorumlu bulunarak idama mahkum edildi. Yargılamasında "Ben aldığım emri yerine getirdim. Sürgün edilenlere insanî şekilde davrandım. Vicdan azabı duymuyorum. Kimsenin ölümü için emir vermedim." diyerek suçlamalara karşı çıktı. Ancak maalesef, "ilahlar kurban istiyor "anlayışı sonucu, kendisi idam edildi. Bu orantısız cezalandırma eyleminin yanlışlığı sonraki hükümet ve yetkilileri tarafından fark edilerek, Kemal Bey'e iade-i itibar yapılmış ve ailesinden özür dilenmiştir.
-Dönemin padişahı [[VI. Mehmed|Vahdettin]] idam kararını ülkede olaylar çıkabileceğini gerekçe göstererek onaylamak istememiş ve dönemin şeyhülislamından fetva istemiştir. Şeyhülislam [[Mustafa Sabri Efendi]]'nin verdiği fetva ile infaz, 10 Nisan 1919'da İstanbul Beyazıt Meydanı'nda gerçekleştirilir.<!---İdamdan sonra TBMM 14 Ekim 1922’de Kemal Bey’i, Urfa mutasarrıfı Nusret Beyi ve Diyarbakır Valisi Reşit Bey’i ‘şehid-i millî’ ilân eder. Bunun üzerine dede Arif Bey Atatürk’ü makamında ziyaret eder. Orada ‘vatanın babası’ iltifatlarıyla karşılanır. Atatürk, torunlarını evlat edinmek istediğini söyler. Arif Bey ise, “Onlar bana oğlumun bediasıdır. Müsaade edin, bende kalsınlar. Nafakalarını karşılamanız yeterlidir.” der. Bu görüşmenin bir sonucu olarak TBMM’de kanun çıkarılır ve Beşiktaş’ta dört daireli bir apartman, Beyoğlu’nda bir ev ve kayd-ı hayat şartıyla tüm çocuklara maaş bağlanır.--->
 Mezarı, [[Kadıköy]], [[İstanbul]]'dadır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.karar.com/kaymakam-mehmed-kemal-kimdir-ne-zaman-ve-neden-idam-edildi-1612272 | başlık = Kaymakam Mehmed Kemal kimdir? Ne zaman ve neden idam edildi? İşte biyografisi | erişimtarihi = 14 Nisan 2021 | dil = Türkçe | çalışma = KARAR | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210414075341/https://www.karar.com/kaymakam-mehmed-kemal-kimdir-ne-zaman-ve-neden-idam-edildi-1612272 | arşivtarihi = 14 Nisan 2021}}</ref>
@@ 41. satır: / 40. satır: @@
 {{Otorite kontrolü}}
+[[Kategori:Beyrut doğumlular]]
 [[Kategori:1919 yılında ölenler]]
 [[Kategori:İdam edilmiş Osmanlılar]]