İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Geri alındı tanım değiştirme Görsel Düzenleyici
Dicayes (mesaj | katkılar)
Devriyeler
2.787 değişiklik
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik
Etiket: Elle geri alma
1. satır: 1. satır:
{{Hristiyan kilise kurumu
{{Hristiyan kilise kurumu
| ad = Atina Rum Ortodoks Patrikhanesi
| ad = İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi
| resim = Emblem of the Ecumenical Patriarch of Constantinople Bartholomew I.svg
| resim = Emblem of the Ecumenical Patriarch of Constantinople Bartholomew I.svg
| altyazı =
| altyazı =
11. satır: 11. satır:
| yüksekvali =
| yüksekvali =
| primate = İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patrik [[I. Bartholomeos]]
| primate = İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patrik [[I. Bartholomeos]]
| yönetim = , [[Aynoroz Dağı]], [[Girit]], Kuzey [[Yunanistan]]'ın bir bölümü, [[Oniki Adalar]] ve diasporadaki Rum Ortodoks Kiliseleri
| yönetim = [[İstanbul]], [[Türkiye]]'nin çoğu, [[Aynoroz Dağı]], [[Girit]], Kuzey [[Yunanistan]]'ın bir bölümü, [[Oniki Adalar]] ve diasporadaki Rum Ortodoks Kiliseleri
| merkez = [[Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi]], [[İstanbul]]
| merkez = [[Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi]], [[İstanbul]]
| alan =
| alan =
27. satır: 27. satır:
| website = http://www.ec-patr.org/
| website = http://www.ec-patr.org/
}}
}}
'''Atina Rum Ortodoks Patrikhanesi''' ({{Dil|el|{{Dil|grc|Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως|dil_adı=e}}}}, ''Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos'', {{IPA|el|ikumenikˈon patriarˈxion konstantinuˈpoleos|IPA}}), '''Ekümenik Patrikhane''', '''Fener Rum Patrikhanesi''', '''Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi''' ya da '''Rum Ortodoks Patrikhanesi'''<ref>Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p. 14. ISBN 975-6571-50-0.</ref>, [[Ortodoks Kilisesi|Ortodoks]] [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] temsil eden [[Doğu Ortodoks Kilisesi]]'ni oluşturan 14 [[otosefal]] kiliseden biri. Günümüzde İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patriği [[I. Bartholomeos]] tarafından yönetilmektedir.
'''İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi''' ({{Dil|el|{{Dil|grc|Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως|dil_adı=e}}}}, ''Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos'', {{IPA|el|ikumenikˈon patriarˈxion konstantinuˈpoleos|IPA}}), '''Ekümenik Patrikhane''', '''Fener Rum Patrikhanesi''', '''Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi''' ya da '''Rum Ortodoks Patrikhanesi'''<ref>Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p. 14. ISBN 975-6571-50-0.</ref>, [[Ortodoks Kilisesi|Ortodoks]] [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] temsil eden [[Doğu Ortodoks Kilisesi]]'ni oluşturan 14 [[otosefal]] kiliseden biri. Günümüzde İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patriği [[I. Bartholomeos]] tarafından yönetilmektedir.


[[Doğu Roma İmparatorluğu]]'nun [[Konstantinopolis|başkenti]]nde bulunması ve günümüzde de Ortodoks kiliselerinin çoğunun ana kilisesi olması nedeniyle Ortodokslukta özel bir yeri vardır. Ekümenik Patrik diğer Doğu Ortodoks episkoposları arasında "[[Eşitlerin birincisi|Primus inter pares]]" (eşitlerin birincisi) unvanını taşır ve [[Papa]]'nın aksine tamamıyla özerk olan [[otosefal]] kiliselere müdahale etmez. Buna rağmen dünyadaki yaklaşık 300 milyon Ortodoks Hristiyan'ın temsilcisi ve dini lideri olarak görülür.<ref name=aboutWeb>{{Web kaynağı | soyadı1 = Fairchild | ad1 = Mary | başlık = Christianity:Basics:Eastern Orthodox Church Denomination | yayıncı = about.com | url = http://christianity.about.com/od/easternorthodoxy/p/orthodoxprofile.htm | erişimtarihi = 22 Mayıs 2014 | kaynak = none | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160605234938/http://christianity.about.com/od/easternorthodoxy/p/orthodoxprofile.htm | arşivtarihi = 5 Haziran 2016 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | başlık = The Patriarch Bartholomew | tarih = 20 Aralık 2009 | eser = [[60 Minutes]] | yayıncı = [[CBS]] | erişimtarihi = 11 Ocak 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131104195316/http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | arşivtarihi = 4 Kasım 2013 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | başlık = Quick facts about the Ecumenical Patriarch of Constantinople | alıntı = "His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew serves as the spiritual leader and representative worldwide voice of some 300 million Orthodox Christians throughout the world" | yayıncı = Rum Ortodoks Patrikhanesi | erişimtarihi = 18 Haziran 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131104195316/http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | arşivtarihi = 4 Kasım 2013 | ölüurl = hayır }}</ref>
[[Doğu Roma İmparatorluğu]]'nun [[Konstantinopolis|başkenti]]nde bulunması ve günümüzde de Ortodoks kiliselerinin çoğunun ana kilisesi olması nedeniyle Ortodokslukta özel bir yeri vardır. Ekümenik Patrik diğer Doğu Ortodoks episkoposları arasında "[[Eşitlerin birincisi|Primus inter pares]]" (eşitlerin birincisi) unvanını taşır ve [[Papa]]'nın aksine tamamıyla özerk olan [[otosefal]] kiliselere müdahale etmez. Buna rağmen dünyadaki yaklaşık 300 milyon Ortodoks Hristiyan'ın temsilcisi ve dini lideri olarak görülür.<ref name=aboutWeb>{{Web kaynağı | soyadı1 = Fairchild | ad1 = Mary | başlık = Christianity:Basics:Eastern Orthodox Church Denomination | yayıncı = about.com | url = http://christianity.about.com/od/easternorthodoxy/p/orthodoxprofile.htm | erişimtarihi = 22 Mayıs 2014 | kaynak = none | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160605234938/http://christianity.about.com/od/easternorthodoxy/p/orthodoxprofile.htm | arşivtarihi = 5 Haziran 2016 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | başlık = The Patriarch Bartholomew | tarih = 20 Aralık 2009 | eser = [[60 Minutes]] | yayıncı = [[CBS]] | erişimtarihi = 11 Ocak 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131104195316/http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | arşivtarihi = 4 Kasım 2013 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | başlık = Quick facts about the Ecumenical Patriarch of Constantinople | alıntı = "His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew serves as the spiritual leader and representative worldwide voice of some 300 million Orthodox Christians throughout the world" | yayıncı = Rum Ortodoks Patrikhanesi | erişimtarihi = 18 Haziran 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131104195316/http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6001717n | arşivtarihi = 4 Kasım 2013 | ölüurl = hayır }}</ref>
44. satır: 44. satır:
Patrikhane, 1602'de Fener'de bulunan Ayios Yeoryios Manastırı'na yerleşti ve bu tarihten sonra faaliyetini burada sürdürdü.
Patrikhane, 1602'de Fener'de bulunan Ayios Yeoryios Manastırı'na yerleşti ve bu tarihten sonra faaliyetini burada sürdürdü.


[[II. Mehmed]]'in çıkardığı fermanla statüsü saptanan Rum Ortodoks patrikleri, cemaatin evlenme, cenaze gibi adetlerini özgürce uygulayabilmesini denetliyorlardı. Parik, bir [[vezir]] statüsünde kabul edilir, kendisine divanda yer verilirdi. Maiyetindeki diğer yöneticiler ile birlikte her türlü hizmet ve vergiden muaftı. Rum cemaatine dair konuların görüşüldüğü meclise başkanlık eden patrik, hukutki ve cezai işlerde tam yetkili idi. Böylece patrik, Rum Ortodoks toplumunun tartışmasız lideri olarak, [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemindeki haklarından fazlasına kavuşmuştu.
[[II. Mehmed]]'in çıkardığı fermanla statüsü saptanan Rum Ortodoks patrikleri, cemaatin evlenme, cenaze gibi adetlerini özgürce uygulayabilmesini denetliyorlardı. Patrik, bir [[vezir]] statüsünde kabul edilir, kendisine divanda yer verilirdi. Maiyetindeki diğer yöneticiler ile birlikte her türlü hizmet ve vergiden muaftı. Rum cemaatine dair konuların görüşüldüğü meclise başkanlık eden patrik, hukuki ve cezai işlerde tam yetkili idi. Böylece patrik, Rum Ortodoks toplumunun tartışmasız lideri olarak, [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemindeki haklarından fazlasına kavuşmuştu.


[[Dosya:Stgeorgeistanbul3.JPG|küçükresim|200px|Patrikhanedeki Aya Yorgi Kilisesi]]
[[Dosya:Stgeorgeistanbul3.JPG|küçükresim|200px|Patrikhanedeki Aya Yorgi Kilisesi]]
52. satır: 52. satır:
1856 [[Islahat Fermanı]] ile patriklerin yetkileri, dinî konularla sınırlandı. Seçim usulleri gözden geçirildi. Görev süreleri ömür boyu kılınarak sorumlu oldukları davalardaki yetkileri genişletildi. Dünya [[Ortodoks Hristiyanlık|Ortodokslarının]] dini lideri durumundaki patrikhanenin [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] zamanındaki bütün ayrıcalıklarının kaldırılarak sadece dinî işleri yerine getirmek şartıyla ve bu hususta verilen sözlere güvenilerek [[İstanbul]]'da kalmasına izin verildi. Ancak antlaşma metnine patrikhanenin statüsü hususunda tek bir hüküm konulmadı.<ref>TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 12, sayfa: 347</ref>
1856 [[Islahat Fermanı]] ile patriklerin yetkileri, dinî konularla sınırlandı. Seçim usulleri gözden geçirildi. Görev süreleri ömür boyu kılınarak sorumlu oldukları davalardaki yetkileri genişletildi. Dünya [[Ortodoks Hristiyanlık|Ortodokslarının]] dini lideri durumundaki patrikhanenin [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] zamanındaki bütün ayrıcalıklarının kaldırılarak sadece dinî işleri yerine getirmek şartıyla ve bu hususta verilen sözlere güvenilerek [[İstanbul]]'da kalmasına izin verildi. Ancak antlaşma metnine patrikhanenin statüsü hususunda tek bir hüküm konulmadı.<ref>TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 12, sayfa: 347</ref>


[[Cumhuriyet]] döneminde İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin etkinlik alanı da sadece dinî konularla İstanbul'daki Rum cemaati ile sınırlandı. Hizmet binasının 1941'de yanması üzerine, 1989'da Yüksek Mimar Aristidis Pasadeos nezaretinde başlatılan onarım çalışmaları 1991'de tamamlandı. Patrikhane, faaliyetini hâlen yeni binasında yürütmektedir. Şu andaki Ekümenik Patrik ve Atina Başpiskoposu [[I. Bartholomeos]]'tur.
[[Cumhuriyet]] döneminde İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin etkinlik alanı da sadece dinî konularla İstanbul'daki Rum cemaati ile sınırlandı. Hizmet binasının 1941'de yanması üzerine, 1989'da Yüksek Mimar Aristidis Pasadeos nezaretinde başlatılan onarım çalışmaları 1991'de tamamlandı. Patrikhane, faaliyetini hâlen yeni binasında yürütmektedir. Şu andaki Ekümenik Patrik ve İstanbul Başpiskoposu [[I. Bartholomeos]]'tur.


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
* [[I. Bartholomeos]]
* [[I. Bartholomeos]]
* Atina[[İstanbul Rum Ortodoks Patrikleri|Rum Ortodoks Patrikleri]]
* [[İstanbul Rum Ortodoks Patrikleri]]


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 18.00, 30 Haziran 2021 tarihindeki hâli

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi
İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi
İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi
Harita
KurucuAndreas
Bağımsızlık330'da Heraclea Metropolitinden
TanınmaOrtodoks
Başpiskoposİstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patrik I. Bartholomeos
Yönetimİstanbul, Türkiye'nin çoğu, Aynoroz Dağı, Girit, Kuzey Yunanistan'ın bir bölümü, Oniki Adalar ve diasporadaki Rum Ortodoks Kiliseleri
MerkeziAya Yorgi Patrikhane Kilisesi, İstanbul
DilFransızca, İngilizce, İspanyolca, Türkçe, Yunanca
ÜyesiTürkiye'de ~5.000, Yunanistan'da ~3.800.000, diasporada ~1.500.000, Toplamda ~5.305.000
Episkoposları125 (73 görevde, 52 unvan)
YönetimiABD'de 525,[1] Avustralya'da 117, Türkiye'de 6
Keşişler~1,800 (Aynoroz)
Manastırlar20 (ABD),[1] 32 (Aynoroz), 8 (Avustralya), 6 (Meteora)

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi (Yunanca: Grekçe: Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos, Yunanca telaffuz: [ikumenikˈon patriarˈxion konstantinuˈpoleos]), Ekümenik Patrikhane, Fener Rum Patrikhanesi, Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi ya da Rum Ortodoks Patrikhanesi[2], Ortodoks Hristiyanlığı temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri. Günümüzde İstanbul-Yeni Roma Başepiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.

Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkentinde bulunması ve günümüzde de Ortodoks kiliselerinin çoğunun ana kilisesi olması nedeniyle Ortodokslukta özel bir yeri vardır. Ekümenik Patrik diğer Doğu Ortodoks episkoposları arasında "Primus inter pares" (eşitlerin birincisi) unvanını taşır ve Papa'nın aksine tamamıyla özerk olan otosefal kiliselere müdahale etmez. Buna rağmen dünyadaki yaklaşık 300 milyon Ortodoks Hristiyan'ın temsilcisi ve dini lideri olarak görülür.[3][4][5]

Tarihi

1453 yılında İstanbul'un Fethi'nden sonra, gayrimüslim olan toplumların yaşayışına dair düzenlemeler, Fatih Sultan Mehmet'in çıkardığı fermana bağlanmış, böylece Fener Rum Patrikhanesi de denilen Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin yasal statüsü süreklilik kazanmıştır. Fermanın içeriği ise şöyledir: "Kimse, Patrike tahakküm etmesin, kim olursa olsun hiçbir kimse kendine ilişmesin, kendisi ve maiyetinde bulunan papazlar her türlü hizmetten ebediyen muaf olsunlar, kiliseleri camiye tahvil edilmeyecektir. İzdivaç ve defin işleri, sair adat ve işleri Rum Kilise ve adetlerine göre eskisi gibi yapılacaktır."[6]

II. Gennadios'un Patrik olmasıyla, Patrikhane faaliyetlerini kentin ikinci büyük kilisesi olan Havariyun Kilisesi'nde yürütmeye başlar. O zamanlarda yaklaşık bin yaşındaki Havariyun Kilisesi'nin bahçesinde İmparator ailesinin mezarları da bulunmaktadır ve Hristiyan nüfusun azalması ve güvenlik nedeniyle 1455'te boşaltılır.

Rum Ortodoks Patrikhanesi lideri II. Gennadios ve Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed
Patrikhanedeki taht

Patrikhane Pammakaristos Manastırı'na taşınır. 12. yüzyılda II. Ioannes Komnenos'un yaptırdığı Pammakaristos Manastırı, Hristiyan göçmenlerin yerleştirildiği Çarşamba semtinde idi. Havariyun Kilisesi'ne göre daha küçük ve güvenli olan Pammakaristos, 1518'de restore ve II. Ieremias'ın patrikliği sırasında da genişletilerek yeniden inşa edildi. 1586'da, III. Murad döneminde boşaltılan kilise, 1591'de Fethiye adıyla camiye dönüştürüldü. Patrikhane, önce Fener'deki Vlah Sarayı Kilisesi'ne, 1597'de ise Ayvansaray'daki Ayios Dimitrios Kilisesi'ne taşındı.[kaynak belirtilmeli]

Patrikhane, 1602'de Fener'de bulunan Ayios Yeoryios Manastırı'na yerleşti ve bu tarihten sonra faaliyetini burada sürdürdü.

II. Mehmed'in çıkardığı fermanla statüsü saptanan Rum Ortodoks patrikleri, cemaatin evlenme, cenaze gibi adetlerini özgürce uygulayabilmesini denetliyorlardı. Patrik, bir vezir statüsünde kabul edilir, kendisine divanda yer verilirdi. Maiyetindeki diğer yöneticiler ile birlikte her türlü hizmet ve vergiden muaftı. Rum cemaatine dair konuların görüşüldüğü meclise başkanlık eden patrik, hukuki ve cezai işlerde tam yetkili idi. Böylece patrik, Rum Ortodoks toplumunun tartışmasız lideri olarak, Bizans dönemindeki haklarından fazlasına kavuşmuştu.

Patrikhanedeki Aya Yorgi Kilisesi

Cumhuriyet dönemi

Rum Ortodoks kiliseleri üzerinde simgesel bir otoritesi olan İstanbul patriği, 6. yüzyıldan beri "Ekümenik Patrik" sıfatıyla dünyadaki tüm Ortodoksların ruhani lideri kabul edilir.

1856 Islahat Fermanı ile patriklerin yetkileri, dinî konularla sınırlandı. Seçim usulleri gözden geçirildi. Görev süreleri ömür boyu kılınarak sorumlu oldukları davalardaki yetkileri genişletildi. Dünya Ortodokslarının dini lideri durumundaki patrikhanenin Osmanlı Devleti zamanındaki bütün ayrıcalıklarının kaldırılarak sadece dinî işleri yerine getirmek şartıyla ve bu hususta verilen sözlere güvenilerek İstanbul'da kalmasına izin verildi. Ancak antlaşma metnine patrikhanenin statüsü hususunda tek bir hüküm konulmadı.[7]

Cumhuriyet döneminde İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin etkinlik alanı da sadece dinî konularla İstanbul'daki Rum cemaati ile sınırlandı. Hizmet binasının 1941'de yanması üzerine, 1989'da Yüksek Mimar Aristidis Pasadeos nezaretinde başlatılan onarım çalışmaları 1991'de tamamlandı. Patrikhane, faaliyetini hâlen yeni binasında yürütmektedir. Şu andaki Ekümenik Patrik ve İstanbul Başpiskoposu I. Bartholomeos'tur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Krindatch, Alexei (2011). Atlas of American Orthodox Christian Churches. Brookline, MA: Holy Cross Orthodox Press. s. 143. ISBN 978-1-935317-23-4. 
  2. ^ Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p. 14. ISBN 975-6571-50-0.
  3. ^ Fairchild, Mary. "Christianity:Basics:Eastern Orthodox Church Denomination". about.com. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2014. 
  4. ^ "The Patriarch Bartholomew". 60 Minutes. CBS. 20 Aralık 2009. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2010. 
  5. ^ "Quick facts about the Ecumenical Patriarch of Constantinople". Rum Ortodoks Patrikhanesi. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2011. His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew serves as the spiritual leader and representative worldwide voice of some 300 million Orthodox Christians throughout the world 
  6. ^ Sofoğlu Adnan, Fener Rum Patrikhanesi ve Siyasi Faaliyetleri, İstanbul, 1996, s.15
  7. ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 12, sayfa: 347

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İstanbul_Rum_Ortodoks_Patrikhanesi&oldid=25705003" sayfasından alınmıştır