Etnik grup: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Manco Capac (mesaj | katkılar)
tanım ve referans değişikliği eklendi
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:Caucasus-ethnic.jpg|thumbnail|300px|Kafkaslarda yaşayan etnik gruplar haritası]]
[[Dosya:Caucasus-ethnic.jpg|thumbnail|300px|Kafkaslarda yaşayan etnik gruplar haritası]]
[[Etnik grup]] veya '''etnisite''', bulundukları bölgede kendilerini ortak gelenekler, soy, dil, tarih, toplum, kültür, ulus, din veya sosyal davranışlar gibi diğer gruplardan ayıran ortak özellikler temelinde birbirleriyle özdeşleşen insanlar grubudur.<ref name=":0">{{Cite book|last=Chandra|first=Kanchan|url=http://worldcat.org/oclc/829678440|title=Constructivist theories of ethnic politics|date=2012|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-989315-7|pages=69–70|oclc=829678440}}</ref><ref>{{cite web |title=ethnicity: definition of ethnicity |url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/ethnicity?q=ethnicity |work=Oxford Dictionaries |publisher=Oxford University Press |access-date=28 December 2013}}</ref>

'''Etniklik''' veya '''Etnik grup''', mensuplarının birbirlerini gerçek veya farazi bir ortak geçmişe dayanarak ötekileştirdikleri insan [[Grup (sosyoloji)|topluluğu]].<ref>Marcus Banks, ''Ethnicity: Anthropological Constructions'' (1996), s. 151 "'ethnic groups' invariably stress common ancestry or endogamy". (İngilizce)</ref> Etnik gruplar her türlü kültür farklılıkları ile diğerlerinden ayrılan sosyal gruplardır. Bazı ülkelerde onlarca, bazılarında ise yüzlerce etnik grup bulunabilmektedir.


== Etniklik ==
== Etniklik ==

Sayfanın 12.08, 27 Nisan 2021 tarihindeki hâli

Kafkaslarda yaşayan etnik gruplar haritası

Etnik grup veya etnisite, bulundukları bölgede kendilerini ortak gelenekler, soy, dil, tarih, toplum, kültür, ulus, din veya sosyal davranışlar gibi diğer gruplardan ayıran ortak özellikler temelinde birbirleriyle özdeşleşen insanlar grubudur.[1][2]

Etniklik

Etnik grubun tanımını John Milton Yinger üç içeriğe göre tanımlandırmıştır..[3]

  1. Grup, toplumdaki başkaları tarafından dilleri, dinleri, soyları ve geçmişte yaşadıkları bölge gibi bazı hasletlerin birleşimine dayanan farklılıklara göre ayırt edilir.
  2. Grubun üyeleri de kendilerini farklı aidiyete tabi addederler.
  3. Kendi gerçek veya mitolojik ortak kültür ve kökenleri etrafında inşa edilmiş paylaşılan aktivitelere iştirak ederler.

Bu üç kıstas gruplarda ve bireylerde değişkenlik gösterir ve ölçütleri karşıladığı oranda etniklikleri ölçülür. Ayrıca belirlenen üç kıstasın birleşimleri kişiden kişiye farklı değerlendirilir değiştiğinden nesnelliğe sahip değil özneldir.

Etnisite ya da etnik grup kavramı, sosyolojide belirsiz bir kavramdır. Nathan Glazer ve Daniel Moynihan tarafından ortaya atılmıştır. Irk terimine karşı etnisite daha geniş bir kavramdır. Bir toplumsal yapıdaki özelliği, bireylerin bir özel grupla özdeşleşmesini, grup siyasallığını, bireylerin gruba aidiyetini ifade etmek üzere ortaya atılmıştır, ancak ırk teriminin örtmecesi[4] yapılmakla da suçlanmıştır.

Genel olarak etnik, kendinin bilincinde olan, fakat uluslararası düzeyde egemen siyasal bir bütünlük olarak tanınmayan tarihsel bir ortaklaşmaya aidiyet olarak tanımlanmaktadır. Örneğin İran'da yüze yakın, Hindistan'da yüzlerce, Fransada onlarca ve Türkiye'de ise 30 civarı etnik grup saymak mümkündür[5] Etnik gruplar, tarihsel ve kültürel kimlik yapısı olarak siyasallaşır. Yurttaşlık, ayrımcılık, ırkçılık, ayrılıkçılık, eşitlik, soykırım, toplulukçuluk, çokkültürlülük, çoktürcülük, öteki, kültür, ulus, uyrukluk, dil, soy, akrabalık, din, sömürgecilik, kölelik, azınlıklar gibi kavramlarla yakından ilgilidir. Sosyologlar arasında bazen asimilasyonun yerini alan etnisite giderek, çoğulculuk, asimilasyona karşı siyasal isyan, eşitsizlik ve ayrımckılığa karşı dayanışmayı anlatır olmuştur.

Sosyoloji bilimi açısından objektif bakışla ele alındığında etnik grup, diğerlerinden önemli farklılıklara sahip topluluğu ifade eder. Yani yaşayış ve kültür özelliklerinin büyük kısmı bakımından diğerlerinden farklı öğelere ve uygulamalara sahip grup etnik grup olarak tanımlanabilir. Örneğin; diğer gruplarda masada yemek yeme alışkanlığı ve ugulaması varken bir grup yerde yemek yeme alışkanlığına sahipse bu grup etnik olarak diğerlerinden farklıdır. Ancak bir ya da birkaç özelliği ile diğerlerinden farklı olması bir grubu "etnik grup" olarak nitelemeye yetmez. Bu farklılıkların topluluğun yaşam ve kültürle ilgili tüm alanlarında büyük bir kısmında ve önemli bir tarihsel süreç içerisinde gözlemlenmesi gerekir. Sanayileşme ve sonrasında gelişen modernleşme süreci, hemen her toplumun etnolojik alışkanlıklarının büyük bölümünü değiştirmiş, bir kısmını ortadan kaldırmış olmakla birlikte; etnik grup ayrımını tespitte çok önemli bazı kriterler geçmişte olduğu gibi günümüzde de varlıklarını sürdürmektedirler. Bunlar içerisinde en önemlileri, doğum, ölüm ve evlilik törenleri, ailede bireylerin sosyal statüleri, geleneksel dokuma teknikleri, hayvancılıkla ilgili geleneksel teknikler, ev araçları olarak sayılabilir.

Kaynakça

  1. ^ Chandra, Kanchan (2012). Constructivist theories of ethnic politics. Oxford University Press. ss. 69–70. ISBN 978-0-19-989315-7. OCLC 829678440. 
  2. ^ "ethnicity: definition of ethnicity". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Erişim tarihi: 28 December 2013. 
  3. ^ John Milton Yinger. "s. 4". Ethnicity: source of strength? source of conflict? (İngilizce). New York State University. ISBN 0791417980. 
  4. ^ Ethnicity: theory and experience By Nathan Glazer, Daniel Patrick Moynihan, Corinne Saposs Schelling, örnek: s.55:etnikliği ve milliyeti 19. ve 20. yüzyıllarda ırk ile tarif etme gayretleri oldu.
  5. ^ Meydan Larousse Etnik maddesi, Şevket Süreyya Aydemir'den alıntı:Böyle bir sistem İran'da belki yüz, Hindistan'da beş yüz muhtar ülkenin veya etnik kültürün teşekkülü demek olurdu.