Pire: Revizyonlar arasındaki fark

Pire
	Elektron mikroskobunda bir pire
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem:	Eukaryota;
Âlem:	Animalia;
Alt âlem:	Eumetazoa;
Şube:	Arthropoda;
Alt şube:	Hexapoda;
Sınıf:	Insecta;
Alt sınıf:	Pterygota;
İnfra sınıf:	Neoptera;
Üst takım:	Endopterygota;
Takım:	Siphonaptera; Latreille, 1825
İnfratakımlar
	Ceratophyllomorpha; Hystrichopsyllomorpha; Pulicomorpha; Pygiopsyllomorpha

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 19.59, 4 Nisan 2021 tarihindeki hâli

Pire, Siphonaptera takımını oluşturan kanatsız, küçük, kan emici 1.600 dolayında böcek türüne verilen genel bir addır.

Tropik, astropik ve ılıman bölgelerden kutup bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde memelilerin ve kuşların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli hastalıkları da bulaştırabilir. Vebanın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan keme piresi (Xenopsylla cheopis) ve akrabaları ortaçağda Avrupa nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış parazitlerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 milimetreden 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle köpek, kedi, insan, tavşan ve kümes hayvanlarında bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. Alerjik reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları Yersinia pestis adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül hıyarcıklı veba hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden ağırlık-hız oranına göre yaklaşık 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür. Pirenin hızı saniyede 2m/s, saatte 7km/h dir. ^[1]

Pireler kendi boyutuna göre en uzağa zıplayan canlıdır. ^[2]

Bir klasik tabanca mermi hızı saniyede 330m/s dir, saatte 1188km/h yapar.

Ses hızı 20°C sıcaklıkta 343,2 m/s, 1235,5 km/h dir.

Üreme evreleri

Türlerine bağlı olarak pireler 1,5 ila 4,5 mm boyutlarına ulaşır. Tüm pire türleri dört gelişme aşamasından geçerler:

Verimli dişiler tek seferde 50 yumurtaya kadar bırakabilirler. Hayatı boyuncada 400 kadar yumurta bırakabilir.Yumurtalarını insanların ve hayvanların üzerine, giyim eşyalarına, aynı zamanda yataklara, koltuklara, döşeme boşluklarına, halılara vb yerlere yumurtalarını bırakabilirler. Ancak, yumurtanın gelişmesi belirli bir sıcaklık aralığı gerektirir. Sıcaklık 10 °C'nin altına düşerse, gelişim duraksayabilir.
Yumurtaların larvaya dönüşmeleri yaklaşık 3 ila 10 gün arasında sürer. Larvalar, yetişkin pireler veya ölü deri parçacıkları veya diğer organik kalıntıların dışkısı ile beslenir. Larvalar henüz kan ememezler. Larva aşaması Pire kontrolünün çok kolay olduğu bir aşamadır.
Larvalar 7 ila 14 gün sonra pupa evresine geçiş yaparlar. Bununla birlikte, koşullar oluşmadığında pupa evresinin tamamlanması birkaç ay duraksayabilir.
Yaklaşık 14 günlük pupa aşamasından sonra yetişkin evresine geçiş yaparlar.Uygun konakçıyı bulmaları durumunda 24 saat içinde kan emmeye başlar ve yumurta bırakırlar pirelerin yaşam döngüsü bu şekilde devam eder. Yetişkin pirelerin ortalama ömürleri yaklaşık 4-12 hafta arasındadır

Optik mikroskop (x35) altındaki görüntüsü

Wikimedia Commons'ta Siphonaptera ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

^ May 2010, Charles Q. Choi 11. "Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known". livescience.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-04-04.
^ May 2010, Charles Q. Choi 11. "Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known". livescience.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-04-04.

[1] May 2010, Charles Q. Choi 11. "Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known". livescience.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-04-04.

[2] May 2010, Charles Q. Choi 11. "Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known". livescience.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-04-04.

[1]

[2]

@@ 26. satır: / 26. satır: @@
 '''Pire''', ''Siphonaptera'' [[Takım (biyoloji)|takımını]] oluşturan [[kanat]]sız, küçük, [[kan]] emici 1.600 dolayında [[böcek]] türüne verilen genel bir addır.
-[[Tropik]], [[astropik]] ve ılıman bölgelerden [[kutup]] bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde [[memeli]]lerin ve [[kuş]]ların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli [[hastalık]]ları da bulaştırabilir. [[Veba]]nın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan [[keme piresi]] ([[Xenopsylla cheopis]]) ve akrabaları [[ortaçağ]]da [[Avrupa]] nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış [[parazit]]lerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 [[milimetre]]den 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle [[köpek]], [[kedi]], [[insan]], [[tavşan]] ve [[kümes hayvanları]]nda bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. [[Alerji]]k reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları [[Yersinia pestis]] adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül [[hıyarcıklı veba]] hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden ağırlık-hız oranına göre yaklaşıkl 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür. Pirenin hızı saniyede 2m/s, saatte 7km/h dir. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.livescience.com/8247-flea-sized-creatures-fastest-jumpers.html|başlık=Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known|erişimtarihi=2021-04-04|dil=en|çalışma=livescience.com|ad=Charles Q. Choi 11|soyadı=May 2010}}</ref>
+[[Tropik]], [[astropik]] ve ılıman bölgelerden [[kutup]] bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde [[memeli]]lerin ve [[kuş]]ların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli [[hastalık]]ları da bulaştırabilir. [[Veba]]nın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan [[keme piresi]] ([[Xenopsylla cheopis]]) ve akrabaları [[ortaçağ]]da [[Avrupa]] nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış [[parazit]]lerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 [[milimetre]]den 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle [[köpek]], [[kedi]], [[insan]], [[tavşan]] ve [[kümes hayvanları]]nda bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. [[Alerji]]k reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları [[Yersinia pestis]] adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül [[hıyarcıklı veba]] hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden ağırlık-hız oranına göre yaklaşık 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür. Pirenin hızı saniyede 2m/s, saatte 7km/h dir. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.livescience.com/8247-flea-sized-creatures-fastest-jumpers.html|başlık=Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known|erişimtarihi=2021-04-04|dil=en|çalışma=livescience.com|ad=Charles Q. Choi 11|soyadı=May 2010}}</ref>
 Pireler kendi boyutuna göre en uzağa zıplayan canlıdır. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.livescience.com/8247-flea-sized-creatures-fastest-jumpers.html|başlık=Flea-Sized Creatures Are Fastest Jumpers Known|erişimtarihi=2021-04-04|dil=en|çalışma=livescience.com|ad=Charles Q. Choi 11|soyadı=May 2010}}</ref>