Dezenfektan

Dezenfeksiyon (Franzızca desinfection): Cansız ortamdaki bakteri endosporları dışında kalan patojen mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir. Bu amaçla kullanılan kimyasal maddelere dezenfektan denir. Dezenfeksiyon sterilizasyon demek değildir. Sterilizasyon cansız ortamdaki patojen olan ya da olmayan tüm mikroorganizmaların yok edilmesidir. Sağlıklı olduğu halde mikrop taşıyanların çokluğu ve bulaşıcı hastalıkların belirsiz biçimlerinin sıklığı nedeniyle dezenfeksiyonun etkisi kısıtlıdır. Dezenfeksiyon özellikle dolaysız ve büyük bulaşmaları sınırlar.

Dezenfektanların etki biçimi, ışık, ateş ve kostikler (sönmemiş kireç) gibi fiziksel ya da mekaniktir. Ancak yaygın dezenfektanlar, kimyasal maddelerdir. Bunlar üç değişik biçimde kullanılabilir.

1. Gaz halde (formol buharı,klor, kükürt dioksit, etilen oksit)
2. Sıvı halde (fenol, krezilol, klorofenol, bakır sülfat, demir sülfat, demir permanganat, oksijenli su, tentürdiyot)
3. Katı ya da kıvamlısıvı halde (Kireç, kalsiyum klorür, trioksimetilen)

Dezenfektanlar genel olarak kuvvetli zehirlerdir; bu yüzden ancak belirli koşullarda uygulanır. Dezenfekte edilen ürünler; doğrudan insan tarafından tüketilecek ya da kullanılacaksa dezenfektan artıklarının denetlenmesi gerekir.

Sağlıkta dezenfeksiyon

Dezenfeksiyon ya hastalık sırasında ya da hastalık sonrasında uygulanır. Yalnız hastaya, onun dokundugu nesnelere, çamaşırına, tükürdüğüne, dışkısına değil, onu tedavi eden personele, ziyaret eden kişilere, yattığı odaya, eşyaya, duvarlara ve döşemeye de uygulanmalıdır. Kapalı yerlerin dezenfeksiyonu ya buharla (formol, sülfür anhidrit, klor) ya da püskürtülebilecek antiseptik eriyikle (Javel suyu, süblime, asit fenik vb.) yapılır. Eşyaların dezenfeksiyonu genellikle buharla ya da kuru ısıyla çalışan eütvlerle ya da dezenfektan gazlarla yapılır. Bildirilmesi zorunlu hastalıklarda (tularemi,besin zehirlenmeleri ve tetanos dışında)dezenfeksiyon zorunludur.

Tarımda dezenfeksiyon

Tarımda ise, toprak dezenfeksiyonu bir tarım bitkisinde hastalık yapabilecek organizmaları yok etme amacına yöneliktir. Bu organizmalar hayvansal olabileceği gibi (böcekler,nematotlar) bitkisel de olabilir(mantarlar, yabancıl ot tohumları). Tam bir dezenfeksiyon için su buharı veya çok yönlü etkiye sahip kimyasal maddeler kullanılır. Maliyeti çok yüksek olduğundan ancak bahçe tarımında uygulanır. Yalnız birkaç türü hedef alan ve genellikle ekim karıkları boyunca yapılan sınırlı dezenfeksiyon, daha ucuz koruma araçları kullanılarak duyarlı bitkilere ya da bazı asalakların önemli ölçüde çoğalması halinde uygulanır.

Ayrıca bakınız

Klor ile dezenfeksiyon yöntemi