Gericilik: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Etiket: Geri alındı
Mopalo (mesaj | katkılar)
vandalizmler geri alındı
Etiketler: Geri al Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
1. satır: 1. satır:
'''İrtica''', '''eskiye geri dönüş''', '''gericilik''', '''geri kafalılık''' önceki koşullara dönüşü isteyen, aşırı tutucu ve ilerlemelere karşıt olan, herhangi bir toplumsal ya da siyasi hareket ya da [[ideoloji]] ve buna bağlı eylemler.
'''İrtica''', '''eskiye geri dönüş''', '''gericilik''', '''geri kafalılık''', '''reaksiyonizm''' <ref>{{Web kaynağı |url=https://sjp.pl/reakcjonizm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=16 Ekim 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170426214340/http://sjp.pl/reakcjonizm |arşivtarihi=26 Nisan 2017 |ölüurl=evet}}</ref> veya '''retrosesyonizm''' <ref>{{Web kaynağı |url=https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9trocessionnisme |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=29 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200929092109/https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9trocessionnisme |arşivtarihi=29 Eylül 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> önceki koşullara dönüşü isteyen, aşırı tutucu ve ilerlemelere karşıt olan, herhangi bir toplumsal ya da siyasi hareket ya da [[ideoloji]] ve buna bağlı eylemler.

ARAPLARI İSTEMİYORUZ
AQ ARAPLARI
AMK ARAPLARI
LANET ARAPLAR
== Tanım ==
== Tanım ==
Toplum bilimci [[Emre Kongar]] gericiliği "insanoğlunun tarihsel gelişim sürecine göre, üretim ilişkilerine göre, tüketim ve paylaşım ilişkilerine göre ve siyasal rejimlere göre" sınıflandırmıştır. Bu tanıma göre insanlık tarih boyunca gelişme ve ilerlemeler göstermiştir. Kongar'ın tanımına göre toplayıcılık, avcılık, tarım, sanayi ve bilgi toplumu gibi aşamaları geriye götürmek ya da durdurmak gericiliktir. Üretim ilişkileri de benzer şekilde zaman içinde ilkel (primitif) klanlar, kölecilik, [[feodalizm]], [[kapitalizm]] ve [[sosyalizm]] gibi değişimler göstermiştir. Bu değişimleri geriye götürmeyi savunmak gericiliktir. Tanrı adına mutlak hukuki ve idari yetkilere sahip derebeylikleri ve krallıklar, yerlerini anayasal krallıklara ve cumhuriyetlere bırakmıştır. Çağdaş devletlerde kişi hak ve [[Özgürlük|hürriyet]]leri [[Demokrasi|demokratik]] ve laik yasalar ile güvence altına alınmıştır. Demokratik ve [[Laiklik|laik]] çağdaş rejimlerin yerine insanlar tarafından dini kuralların insanlara karşı işletildiği antidemokratik rejimleri istemek gericiliktir.<ref name="kongar">{{Web kaynağı |url=http://www.kongar.org/aydinlanma/2006/548_Gericilik_Ilericilik_Ataturkculuk.php |başlık=Aydınlanma, İlericilik, Gericiik ve Atatürkçülük, Emre Kongar |erişimtarihi=14 Kasım 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080512035434/http://www.kongar.org/aydinlanma/2006/548_Gericilik_Ilericilik_Ataturkculuk.php |arşivtarihi=12 Mayıs 2008 |ölüurl=evet}}</ref>
Toplum bilimci [[Emre Kongar]] gericiliği "insanoğlunun tarihsel gelişim sürecine göre, üretim ilişkilerine göre, tüketim ve paylaşım ilişkilerine göre ve siyasal rejimlere göre" sınıflandırmıştır. Bu tanıma göre insanlık tarih boyunca gelişme ve ilerlemeler göstermiştir. Kongar'ın tanımına göre toplayıcılık, avcılık, tarım, sanayi ve bilgi toplumu gibi aşamaları geriye götürmek ya da durdurmak gericiliktir. Üretim ilişkileri de benzer şekilde zaman içinde ilkel (primitif) klanlar, kölecilik, [[feodalizm]], [[kapitalizm]] ve [[sosyalizm]] gibi değişimler göstermiştir. Bu değişimleri geriye götürmeyi savunmak gericiliktir. Tanrı adına mutlak hukuki ve idari yetkilere sahip derebeylikleri ve krallıklar, yerlerini anayasal krallıklara ve cumhuriyetlere bırakmıştır. Çağdaş devletlerde kişi hak ve [[Özgürlük|hürriyet]]leri [[Demokrasi|demokratik]] ve laik yasalar ile güvence altına alınmıştır. Demokratik ve [[Laiklik|laik]] çağdaş rejimlerin yerine insanlar tarafından dini kuralların insanlara karşı işletildiği antidemokratik rejimleri istemek gericiliktir.<ref name="kongar">{{Web kaynağı |url=http://www.kongar.org/aydinlanma/2006/548_Gericilik_Ilericilik_Ataturkculuk.php |başlık=Aydınlanma, İlericilik, Gericiik ve Atatürkçülük, Emre Kongar |erişimtarihi=14 Kasım 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080512035434/http://www.kongar.org/aydinlanma/2006/548_Gericilik_Ilericilik_Ataturkculuk.php |arşivtarihi=12 Mayıs 2008 |ölüurl=evet}}</ref>

Sayfanın 14.43, 11 Şubat 2021 tarihindeki hâli

İrtica, eskiye geri dönüş, gericilik, geri kafalılık, reaksiyonizm [1] veya retrosesyonizm [2] önceki koşullara dönüşü isteyen, aşırı tutucu ve ilerlemelere karşıt olan, herhangi bir toplumsal ya da siyasi hareket ya da ideoloji ve buna bağlı eylemler.

Tanım

Toplum bilimci Emre Kongar gericiliği "insanoğlunun tarihsel gelişim sürecine göre, üretim ilişkilerine göre, tüketim ve paylaşım ilişkilerine göre ve siyasal rejimlere göre" sınıflandırmıştır. Bu tanıma göre insanlık tarih boyunca gelişme ve ilerlemeler göstermiştir. Kongar'ın tanımına göre toplayıcılık, avcılık, tarım, sanayi ve bilgi toplumu gibi aşamaları geriye götürmek ya da durdurmak gericiliktir. Üretim ilişkileri de benzer şekilde zaman içinde ilkel (primitif) klanlar, kölecilik, feodalizm, kapitalizm ve sosyalizm gibi değişimler göstermiştir. Bu değişimleri geriye götürmeyi savunmak gericiliktir. Tanrı adına mutlak hukuki ve idari yetkilere sahip derebeylikleri ve krallıklar, yerlerini anayasal krallıklara ve cumhuriyetlere bırakmıştır. Çağdaş devletlerde kişi hak ve hürriyetleri demokratik ve laik yasalar ile güvence altına alınmıştır. Demokratik ve laik çağdaş rejimlerin yerine insanlar tarafından dini kuralların insanlara karşı işletildiği antidemokratik rejimleri istemek gericiliktir.[3]

Tarihçe

Bu terim batıda Fransız Devriminde sabık monarşi rejimine veya onun koşullarına dönüşü isteyen karşı devrimcileri tanımlamakta kullanılmıştır. Ondokuzuncu yüzyılda batıda derebeylikleri ve aristokrasiyi korumayı arzu eden ve endüstriyalizm, cumhuriyetçilik, liberalizm ve sosyalizm karşıtlarını tanımlamakta kullanılmıştır. Gerici tabiri politik anlamda gelişme ve yenileşmelere karşı olan ideolojileri tanımlamak için aşağılama amacıyla da kullanılır.

Yirminci yüzyılda irticai (reaksiyoner) siyasi oluşumların genel özelliği, endüstriyel üretimi ve sanayileşmeyi devam ettirmek yanında idari yapı olarak eskiden (demokrasi öncesinde) olduğu gibi totaliter veya totaliter benzeri bir yapı taraftarı olmak şeklinde görülmüştür. İspanya'da Franco yönetimi, Fransa'da Vichy yönetimi, Portekiz'de Antonio Salazar yönetimi bunun örneklerindendir.

Dünyanın türlü yerlerinde var olan rejime tepki olarak gericiliği siyasi programları yapan siyasi oluşumlar görülmektedir. Günümüzde Almanya'da Neonaziler, Afganistan'da Taliban ve ABD'de Ku Klux Klan gibi görüşler gerici görüşlere sahiptir. Mevcut siyasi oluşumlar azınlık durumundadır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020. 
  3. ^ "Aydınlanma, İlericilik, Gericiik ve Atatürkçülük, Emre Kongar". 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2009.