Gwangju Ayaklanması: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Sp1dey (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.312 değişiklik
k →‎top: Düzenleme, değiştirildi: hükümet → hükûmet (2), askeri darbe → askerî darbe
Şablon eklendi
1. satır: 1. satır:
{{Sivil çatışma bilgi kutusu
⚫
[[Dosya:May 18th Memorial Monument.jpg|küçükresim|18 Mayıs Anıtı]]
| çatışma = Gwangju Ayaklanması
| parçası = Minjung hareketi ve [[Soğuk Savaş]]
⚫
| resim = [[Dosya:May 18th Memorial Monument.jpg|border|300px]]
| başlık = 18 Mayıs anıtı
| tarih = {{başlangıç tarihi|1980|5|18}} - {{Şablon:Bitiş tarihi ve yaşı|1980|5|27}}
| yer = [[Gwangju]], [[Güney_Kore_tarihi#Dördüncü_Cumhuriyet_(Ekim_1972_-_Ekim_1979)|Güney Kore]]
| koordinatlar =
| hedef = [[Demokratikleşme]]
| yöntem = [[Gösteri (protesto)|Gösteri]]ler ve [[sivil itaatsizlik]], sonrasında silahlı [[başkaldırma]]
| durum =
| sonuç = Demokrasi yanlısı hareketin ayaklanması; sivil ve askeri kayıplar
| taraf1 = [[Gwangju]] vatandaşları
| taraf2 = [[Hanahoe]]<br />[[Kore Cumhuriyeti Ordusu|Güney Kore ordusu]]
| taraf3 =
| lider1 = ''Merkezi olmayan liderlik'', sonradan Yerleşim Komiteleri
| lider2 = [[Chun Doo-hwan]]<br />[[Roh Tae-Woo]]<br />[[Jeong Ho-yong]]<br />[[Lee Hee-seong]]
| lider3 =
| kaç_kişi1 =
| kaç_kişi2 =
| kaç_kişi3 =
| kayıp1 = 165 ölü, 76 kayıp, 3.515 yaralı{{kaynak belirt|tarih=Ocak 2021}}
| kayıp2 = 41 ölü (37 asker, 4 polis) ve 253 yaralı (109 asker, 144 polis) (14 asker hatalı atışlar sonucu öldü){{kaynak belirt|tarih=Ocak 2021}}
| kayıp3 = 2.000'den fazla.
| kayıp_etiket =
| notlar =
}}
'''Gwangju Ayaklanması''' veya '''Gwangju Demokrasi Hareketi'''<ref>{{Web kaynağı | url = http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | başlık = South Korea Current Issues > Backgrounder | yazar = Embassy of the United States in Seoul, Korea | erişimtarihi = 30 Mart 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303183258/http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl = evet }}</ref> ({{Dil|ko|광주 민주화 운동, 光州民主化運動|dil_adı=e}}, ''Gwangju Minjuhwa Undong''), [[Güney Kore]]'nin [[Gwangju]] kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen [[protesto]] gösterileridir. Bu süre zarfında, [[Chun Doo-hwan]] hükûmetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557</ref><ref>Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500</ref> Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin '''5 · 18''' (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 ''Oilpal'') olarak da anılır.
'''Gwangju Ayaklanması''' veya '''Gwangju Demokrasi Hareketi'''<ref>{{Web kaynağı | url = http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | başlık = South Korea Current Issues > Backgrounder | yazar = Embassy of the United States in Seoul, Korea | erişimtarihi = 30 Mart 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303183258/http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl = evet }}</ref> ({{Dil|ko|광주 민주화 운동, 光州民主化運動|dil_adı=e}}, ''Gwangju Minjuhwa Undong''), [[Güney Kore]]'nin [[Gwangju]] kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen [[protesto]] gösterileridir. Bu süre zarfında, [[Chun Doo-hwan]] hükûmetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557</ref><ref>Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500</ref> Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin '''5 · 18''' (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 ''Oilpal'') olarak da anılır.


Sayfanın 21.19, 27 Ocak 2021 tarihindeki hâli

Gwangju Ayaklanması
Minjung hareketi ve Soğuk Savaş
18 Mayıs anıtı
Tarih 18 Mayıs 1980 (1980-05-18) - 27 Mayıs 1980 (43 yıl önce) (1980-05-27)
Yer Gwangju, Güney Kore
Hedef Demokratikleşme
Yöntem Gösteriler ve sivil itaatsizlik, sonrasında silahlı başkaldırma
Sonuç Demokrasi yanlısı hareketin ayaklanması; sivil ve askeri kayıplar
Taraflar
Gwangju vatandaşları Hanahoe
Güney Kore ordusu
Öne çıkan kişiler
Merkezi olmayan liderlik, sonradan Yerleşim Komiteleri Chun Doo-hwan
Roh Tae-Woo
Jeong Ho-yong
Lee Hee-seong
Kayıplar
165 ölü, 76 kayıp, 3.515 yaralı[kaynak belirtilmeli] 41 ölü (37 asker, 4 polis) ve 253 yaralı (109 asker, 144 polis) (14 asker hatalı atışlar sonucu öldü)[kaynak belirtilmeli]
2.000'den fazla.

Gwangju Ayaklanması veya Gwangju Demokrasi Hareketi[1] (Korece: 광주 민주화 운동, 光州民主化運動, Gwangju Minjuhwa Undong), Güney Kore'nin Gwangju kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen protesto gösterileridir. Bu süre zarfında, Chun Doo-hwan hükûmetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.[2][3] Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin 5 · 18 (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 Oilpal) olarak da anılır.

Chun Doo-hwan'ın başkanlığı sırasında yetkili makamlar olayları komünist sempatizanlar ve ayaklanmacılar tarafından kışkırtılan bir ayaklanma olarak tanımladılar.[4] 1997 yılında gelindiğinde ulusal bir mezarlık ve anma günü (18 Mayıs) ilan edilmesinin yanı sıra mağdurlara tazminat ödendi ve itibarları iade edildi.[5]

Olayla ilgili bazı eleştirmenler, Chun Doo-hwan'ın resmi olarak cumhurbaşkanı olmadan önce gerçekleştiği ve basit bir öğrenci protestosuyla başlamadığını belirtmektedirler. Bununla birlikte, Chun Doo-hwan, 12 Aralık 1979'da bir önceki Güney Kore hükûmetine karşı düzenlenen bir askerî darbeye öncülük ettikten sonra, Güney Kore'nin varsayılan lideri haline geldi.[6][7]

2011 yılında, Askeri Rejime karşı 18 Mayıs Demokratik Ayaklanması hakkında Gwangju belediye binasında bulunan arşivler UNESCO Dünya Kayıt Belgesi'ne dahil edildi.[8]

Kaynakça

  1. ^ Embassy of the United States in Seoul, Korea. "South Korea Current Issues > Backgrounder". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  2. ^ Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557
  3. ^ Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500
  4. ^ "TV shows tarnish Gwangju history," JoongAng Daily, May 21st, 2013: http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 9 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ May, The Triumph of Democracy. Ed. Shin Bok-jin, Hwang Chong-gun, Kim Jun-tae, Na Kyung-taek, Kim Nyung-man, Ko Myung-jin. Gwangju: May 18 Memorial Foundation, 2004. Page 275.
  6. ^ Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556
  7. ^ "Dying for democracy: 1980 Gwangju uprising transformed South Korea," The Japan Times, May 17th, 2014: http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ "Human Rights Documentary Heritage 1980 Archives for the May 18th Democratic Uprising against Military Regime, in Gwangju, Republic of Korea". UNESCO. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwangju_Ayaklanması&oldid=24742205" sayfasından alınmıştır