Başkule

Başlığın diğer anlamları için Hisar (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Segovia'daki alkazar

Hisar, genellikle bir kale sisteminin içinde yer alan ve en korunaklı kısmı oluşturan tahkimattır.

Tanım ve adlandırma

Tabyalarla korunan tahkimatlardaki en korunaklı ve sağlam kısım hisardır. Bu yapı ekonomik sebeplerle dış surların bir kısmını oluşturacak şekilde de inşa edilebilir. Düşmanın diğer savunma hatlarını geçmesi durumunda son savunma hattını oluşturması için yapılır. Hisarın sur yüksekliği diğer tahkimata göre daha yüksektir. İç kale ile birlikte son sığınak konumundadır. Hisara Rusya'da kremlin, İspanya'da ise alkazar denilmektedir. Avrupa'daki bazı örneklerde hisar yerine kule anlamındaki tower kelimesi kullanılmıştır.

Geliştirilmesi ve kullanımı

Antik Çağ'da kentlerdeki korunaklı hisarı ele geçirmemiş bir ayaklanma tam olarak başarılı sayılmazdı. Buna en güzel örnek Selevkos İmparatorluğundaki Judea'da yaşanan Makkabilerin ayaklanmasıdır. Kudüs'teki Helen garnizonu yerel desteğin de sayesinde isyancıların denetimindeki bölgede yılalrca ayakta kalabilmiştir. Bilinen en eski hisarlardan başlıcaları İndüs Vadisi uygarlıklarında görülmüştür. 12 metre yüksekliğinde surlara sahip yapının işlevi tam olarak bilinememektedir. Orta Çağ'da hisarlar kentelere ilave koruma sağlama konusunda oldukça avantaj sağlamıştır. Örneğin 1543 yılında Osmanlılar tarafından gerçekleştirilen Nice Kuşatmasında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki birlikler kentin genelini yağmalayıp ele geçirse de hisarların düşmemesi sayesinde şehir tamamen ele geçirilemez. Benzer bir durum 19. yüzyılda yaşanmış, General David Hendrik Chassé komutasındaki Hollanda birlikleri 1830-32 döneminde bağımsızlığını ilan etmiş olan Belçika toprakları içinde hisarın korumasında var olmuştur. Fransız Devrimi sırasında Bastille Hapishanesi şehrin içinde devrim karşıtlarının korunağı durumunda olması ve devrimcilerin hapsedildiği yer konumuyla hedef olmuş ve saldırı sonrası ele geçirilmiştir. İspanya İç Savaşı sırasında milliyetçiler Toledo'daki Alcázar'da iki ay kuşatma altında kalmışlar, sonrasında gelen destekle kurtulmuşlardır. Bu örnekten de görüleceği üzere modern savaşta da hisar gibi güçlü tahkimatlar savunma amacıyla kullanılabilmiştir. Vietnam Savaşı sırasında 1968 yılında Huế Kuşatmasında Vietkong birlikleri 26 gün boyunca Huế Hisarında sayıca çok üstün ABD ve Güney Vietnam birliklerinin saldırılarına karşı koyabilmiştir.

Galeri

• 
  Haiti'deki Laferrière Hisarı
• 
  Suriye sınırları içindeki Haçlı tahkimatı olan Krak des Chevaliers hisarı
• 
  Halep'teki hisar
• 
  Girit'teki Resmo kentindeki hisar
• 
  İstanbul'daki Rumeli Hisarı
• 
  Toledo'daki Alcázar

Ayrıca bakınız

• Londra Kalesi
• Prag Kalesi