Gwangju Ayaklanması: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.605 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Sp1dey (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.495 değişiklik
k →‎top: Düzenleme, değiştirildi: hükümet → hükûmet (2), askeri darbe → askerî darbe
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:May 18th Memorial Monument.jpg|küçükresim|18 Mayıs Anıtı]]
[[Dosya:May 18th Memorial Monument.jpg|küçükresim|18 Mayıs Anıtı]]
'''Gwangju Ayaklanması''' veya '''Gwangju Demokrasi Hareketi'''<ref>{{Web kaynağı | url = http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | başlık = South Korea Current Issues > Backgrounder | yazar = Embassy of the United States in Seoul, Korea | erişimtarihi = 30 Mart 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303183258/http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl = evet }}</ref> ({{Dil|ko|광주 민주화 운동, 光州民主化運動|dil_adı=e}}, ''Gwangju Minjuhwa Undong''), [[Güney Kore]]'nin [[Gwangju]] kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen [[protesto]] gösterileridir. Bu süre zarfında, [[Chun Doo-hwan]] hükümetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557</ref><ref>Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500</ref> Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin '''5 · 18''' (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 ''Oilpal'') olarak da anılır.
'''Gwangju Ayaklanması''' veya '''Gwangju Demokrasi Hareketi'''<ref>{{Web kaynağı | url = http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | başlık = South Korea Current Issues > Backgrounder | yazar = Embassy of the United States in Seoul, Korea | erişimtarihi = 30 Mart 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303183258/http://seoul.usembassy.gov/backgrounder.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl = evet }}</ref> ({{Dil|ko|광주 민주화 운동, 光州民主化運動|dil_adı=e}}, ''Gwangju Minjuhwa Undong''), [[Güney Kore]]'nin [[Gwangju]] kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen [[protesto]] gösterileridir. Bu süre zarfında, [[Chun Doo-hwan]] hükûmetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557</ref><ref>Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500</ref> Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin '''5 · 18''' (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 ''Oilpal'') olarak da anılır.


Chun Doo-hwan'ın başkanlığı sırasında yetkili makamlar olayları [[Komünizm|komünist]] sempatizanlar ve ayaklanmacılar tarafından kışkırtılan bir ayaklanma olarak tanımladılar.<ref>"TV shows tarnish Gwangju history," JoongAng Daily, May 21st, 2013: http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140809052130/http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 |tarih=9 Ağustos 2014 }}</ref> 1997 yılında gelindiğinde ulusal bir mezarlık ve anma günü (18 Mayıs) ilan edilmesinin yanı sıra mağdurlara tazminat ödendi ve itibarları iade edildi.<ref>May, The Triumph of Democracy. Ed. Shin Bok-jin, Hwang Chong-gun, Kim Jun-tae, Na Kyung-taek, Kim Nyung-man, Ko Myung-jin. Gwangju: May 18 Memorial Foundation, 2004. Page 275.</ref>
Chun Doo-hwan'ın başkanlığı sırasında yetkili makamlar olayları [[Komünizm|komünist]] sempatizanlar ve ayaklanmacılar tarafından kışkırtılan bir ayaklanma olarak tanımladılar.<ref>"TV shows tarnish Gwangju history," JoongAng Daily, May 21st, 2013: http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140809052130/http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 |tarih=9 Ağustos 2014 }}</ref> 1997 yılında gelindiğinde ulusal bir mezarlık ve anma günü (18 Mayıs) ilan edilmesinin yanı sıra mağdurlara tazminat ödendi ve itibarları iade edildi.<ref>May, The Triumph of Democracy. Ed. Shin Bok-jin, Hwang Chong-gun, Kim Jun-tae, Na Kyung-taek, Kim Nyung-man, Ko Myung-jin. Gwangju: May 18 Memorial Foundation, 2004. Page 275.</ref>


Olayla ilgili bazı eleştirmenler, Chun Doo-hwan'ın resmi olarak cumhurbaşkanı olmadan önce gerçekleştiği ve basit bir öğrenci protestosuyla başlamadığını belirtmektedirler. Bununla birlikte, Chun Doo-hwan, 12 Aralık 1979'da bir önceki Güney Kore hükümetine karşı düzenlenen bir askeri darbeye öncülük ettikten sonra, Güney Kore'nin varsayılan lideri haline geldi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556</ref><ref>"Dying for democracy: 1980 Gwangju uprising transformed South Korea," The Japan Times, May 17th, 2014: http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140811024034/http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg |tarih=11 Ağustos 2014 }}</ref>
Olayla ilgili bazı eleştirmenler, Chun Doo-hwan'ın resmi olarak cumhurbaşkanı olmadan önce gerçekleştiği ve basit bir öğrenci protestosuyla başlamadığını belirtmektedirler. Bununla birlikte, Chun Doo-hwan, 12 Aralık 1979'da bir önceki Güney Kore hükûmetine karşı düzenlenen bir askerî darbeye öncülük ettikten sonra, Güney Kore'nin varsayılan lideri haline geldi.<ref>Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556</ref><ref>"Dying for democracy: 1980 Gwangju uprising transformed South Korea," The Japan Times, May 17th, 2014: http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140811024034/http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg |tarih=11 Ağustos 2014 }}</ref>


2011 yılında, Askeri Rejime karşı 18 Mayıs Demokratik Ayaklanması hakkında Gwangju belediye binasında bulunan arşivler [[UNESCO]] Dünya Kayıt Belgesi'ne dahil edildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-4/human-rights-documentary-heritage-1980-archives-for-the-may-18th-democratic-uprising-against-military-regime-in-gwangju-republic-of-korea/ | başlık = Human Rights Documentary Heritage 1980 Archives for the May 18th Democratic Uprising against Military Regime, in Gwangju, Republic of Korea | yayımcı = UNESCO | erişimtarihi = 30 Mart 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161111170235/http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-4/human-rights-documentary-heritage-1980-archives-for-the-may-18th-democratic-uprising-against-military-regime-in-gwangju-republic-of-korea// | arşivtarihi = 11 Kasım 2016 | ölüurl = hayır }}</ref>
2011 yılında, Askeri Rejime karşı 18 Mayıs Demokratik Ayaklanması hakkında Gwangju belediye binasında bulunan arşivler [[UNESCO]] Dünya Kayıt Belgesi'ne dahil edildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-4/human-rights-documentary-heritage-1980-archives-for-the-may-18th-democratic-uprising-against-military-regime-in-gwangju-republic-of-korea/ | başlık = Human Rights Documentary Heritage 1980 Archives for the May 18th Democratic Uprising against Military Regime, in Gwangju, Republic of Korea | yayımcı = UNESCO | erişimtarihi = 30 Mart 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161111170235/http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-4/human-rights-documentary-heritage-1980-archives-for-the-may-18th-democratic-uprising-against-military-regime-in-gwangju-republic-of-korea// | arşivtarihi = 11 Kasım 2016 | ölüurl = hayır }}</ref>

Sayfanın 12.41, 15 Ocak 2021 tarihindeki hâli

18 Mayıs Anıtı

Gwangju Ayaklanması veya Gwangju Demokrasi Hareketi[1] (Korece: 광주 민주화 운동, 光州民主化運動, Gwangju Minjuhwa Undong), Güney Kore'nin Gwangju kentinde 18-27 Mayıs 1980 tarihleri arasında darbe yönetimine karşı gerçekleşen protesto gösterileridir. Bu süre zarfında, Chun Doo-hwan hükûmetine karşı gösteri yapan yerel Jeonnam Üniversitesi öğrencileri hükûmet birlikleri tarafından görülmemiş bir şekilde saldırıya uğrayarak dövüldüğünde ve öldürüldüğünde, Gwangju vatandaşları yerel silah ve polis karakollarını basarak silahla direniş gösterdi.[2][3] Ayaklanma 27 Mayıs 1980 tarihinde bastırıldı. Olay bazen başladığı zamana değin 5 · 18 (18 Mayıs, 오일팔, 五一 八 Oilpal) olarak da anılır.

Chun Doo-hwan'ın başkanlığı sırasında yetkili makamlar olayları komünist sempatizanlar ve ayaklanmacılar tarafından kışkırtılan bir ayaklanma olarak tanımladılar.[4] 1997 yılında gelindiğinde ulusal bir mezarlık ve anma günü (18 Mayıs) ilan edilmesinin yanı sıra mağdurlara tazminat ödendi ve itibarları iade edildi.[5]

Olayla ilgili bazı eleştirmenler, Chun Doo-hwan'ın resmi olarak cumhurbaşkanı olmadan önce gerçekleştiği ve basit bir öğrenci protestosuyla başlamadığını belirtmektedirler. Bununla birlikte, Chun Doo-hwan, 12 Aralık 1979'da bir önceki Güney Kore hükûmetine karşı düzenlenen bir askerî darbeye öncülük ettikten sonra, Güney Kore'nin varsayılan lideri haline geldi.[6][7]

2011 yılında, Askeri Rejime karşı 18 Mayıs Demokratik Ayaklanması hakkında Gwangju belediye binasında bulunan arşivler UNESCO Dünya Kayıt Belgesi'ne dahil edildi.[8]

Kaynakça

  1. ^ Embassy of the United States in Seoul, Korea. "South Korea Current Issues > Backgrounder". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2017. 
  2. ^ Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556–1557
  3. ^ Patricia Ebrey et al., "East Asia: A Cultural, Social, and Political History (Second Edition)" United States of America: Wadsworth Cengage Learning (2009): 500
  4. ^ "TV shows tarnish Gwangju history," JoongAng Daily, May 21st, 2013: http://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2971886 9 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ May, The Triumph of Democracy. Ed. Shin Bok-jin, Hwang Chong-gun, Kim Jun-tae, Na Kyung-taek, Kim Nyung-man, Ko Myung-jin. Gwangju: May 18 Memorial Foundation, 2004. Page 275.
  6. ^ Sallie Yea, "Rewriting Rebellion and Mapping Memory in South Korea: The (Re)presentation of the 1980 Kwangju Uprising through Mangwol-dong Cemetery," Urban Studies, Vol. 39, no. 9, (2002): 1556
  7. ^ "Dying for democracy: 1980 Gwangju uprising transformed South Korea," The Japan Times, May 17th, 2014: http://www.japantimes.co.jp/news/2014/05/17/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/dying-democracy-1980-gwangju-uprising-transformed-south-korea/#.U-SllvldWZg 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ "Human Rights Documentary Heritage 1980 Archives for the May 18th Democratic Uprising against Military Regime, in Gwangju, Republic of Korea". UNESCO. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwangju_Ayaklanması&oldid=24655287" sayfasından alınmıştır