At: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzeltme
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
24. satır: 24. satır:
Tek tırnaklılar takımının, Atgiller familyasından bir memelidir. Erkeğine ''[[aygır]]'', dişisine ''[[kısrak]]'', yavrusuna ''[[tay]]'', yumurtaları çıkarılmış, iğdiş edilmiş olana da ''[[beygir]]'' denir. Küçük başlı ve kısa kulaklıdır. [[Yele]]si ve kuyruk ucu uzun kıllıdır. Ömrü 20 ila 30 sene civarındadır. Arapçada binek ve yük hayvanı olan ata; dabbe, matiyye, Farsçada semend, tusen denir. Firdevsinin [[Şehname]] efsanelerinde adı geçen çil ata da rahş (رخش) denir. Hepsi otla beslenir. Geviş getirmezler. Memeleri kasık bölgesinde arka ayaklarına yakındır. Üçüncü parmakları geniş bir tırnakla çevrilmiş olup “ [[toynak]]” adını alır. Bunun üzerine basarak yürürler. Ayrıca atların insanlardan 18 tane fazla kemiği vardır. 
Tek tırnaklılar takımının, Atgiller familyasından bir memelidir. Erkeğine ''[[aygır]]'', dişisine ''[[kısrak]]'', yavrusuna ''[[tay]]'', yumurtaları çıkarılmış, iğdiş edilmiş olana da ''[[beygir]]'' denir. Küçük başlı ve kısa kulaklıdır. [[Yele]]si ve kuyruk ucu uzun kıllıdır. Ömrü 20 ila 30 sene civarındadır. Arapçada binek ve yük hayvanı olan ata; dabbe, matiyye, Farsçada semend, tusen denir. Firdevsinin [[Şehname]] efsanelerinde adı geçen çil ata da rahş (رخش) denir. Hepsi otla beslenir. Geviş getirmezler. Memeleri kasık bölgesinde arka ayaklarına yakındır. Üçüncü parmakları geniş bir tırnakla çevrilmiş olup “ [[toynak]]” adını alır. Bunun üzerine basarak yürürler. Ayrıca atların insanlardan 18 tane fazla kemiği vardır. 


[[Dosya:Horse lying down.jpg|thumb|sol|210px|Atlar ayakta uyuyabilirler, ama bazen yatarak da uyumaya ihtiyaç duyarlar. Yumuşak zemini tercih ederler.]]
[[Dosya:Horse lying down.jpg|küçükresim|sol|210px|Atlar ayakta uyuyabilirler, ama bazen yatarak da uyumaya ihtiyaç duyarlar. Yumuşak zemini tercih ederler.]]
İnsanlara hizmet eden hayvanların en kabiliyetlilerindendir. İnsanların, harp meydanlarında, izinsiz gösteri kontrolünde, yük taşımada, yarış, cirit, çit atlama ve av sporlarında yardımcısıdır. Silah gürültüsüne ve bando sesine rahatlıkla alışır. Atlar aynı zamanda dizlerini kilitleyebilir.
İnsanlara hizmet eden hayvanların en kabiliyetlilerindendir. İnsanların, harp meydanlarında, izinsiz gösteri kontrolünde, yük taşımada, yarış, cirit, çit atlama ve av sporlarında yardımcısıdır. Silah gürültüsüne ve bando sesine rahatlıkla alışır. Atlar aynı zamanda dizlerini kilitleyebilir.


33. satır: 33. satır:
Atların değişik yürüyüş biçimleri vardır. Bunlar atın dört ayağının yere temas durumu, dördünün birden havada oldukları zaman diliminin kalanlarına göre uzunluğu, kaç zamanlı olduğu, her seferinde kaç nal sesi duyulduğu gibi özelliklere göre isimlendirilir: örn. ''adeta'', ''tırıs'', ''rahvan'', ''rahim'', ''ramize'', ''eşkin'', ''dörtnal'' gibi. Attan ata ve aynı at için duruma göre yürüyüş şekli değişiklik gösterir. Atın adımlarının yere temas sırası, nal sesleri ve zıplama durumları benzese de, kas kullanımı, bacak uzunluk ve açıları, zıplama yüksekliği gibi faktörlere bağlı olarak başka ortalama sürat, ve başka binicilik tekniği gerektiren durumlar ortaya çıkar.
Atların değişik yürüyüş biçimleri vardır. Bunlar atın dört ayağının yere temas durumu, dördünün birden havada oldukları zaman diliminin kalanlarına göre uzunluğu, kaç zamanlı olduğu, her seferinde kaç nal sesi duyulduğu gibi özelliklere göre isimlendirilir: örn. ''adeta'', ''tırıs'', ''rahvan'', ''rahim'', ''ramize'', ''eşkin'', ''dörtnal'' gibi. Attan ata ve aynı at için duruma göre yürüyüş şekli değişiklik gösterir. Atın adımlarının yere temas sırası, nal sesleri ve zıplama durumları benzese de, kas kullanımı, bacak uzunluk ve açıları, zıplama yüksekliği gibi faktörlere bağlı olarak başka ortalama sürat, ve başka binicilik tekniği gerektiren durumlar ortaya çıkar.
<gallery>
<gallery>
Dosya:Muybridge horse walking animated.gif|thumb|''Adeta'' saatte 5–8&nbsp;km
Dosya:Muybridge horse walking animated.gif|küçükresim|''Adeta'' saatte 5–8&nbsp;km
Dosya:Trot animated.gif|thumb|''Tırıs'' saatte 8–13&nbsp;km
Dosya:Trot animated.gif|küçükresim|''Tırıs'' saatte 8–13&nbsp;km
Dosya:Muybridge_horse_pacing_animated.gif|thumb|''Rahvan'' saatte 8–13&nbsp;km
Dosya:Muybridge_horse_pacing_animated.gif|küçükresim|''Rahvan'' saatte 8–13&nbsp;km
Dosya:Canter animated.gif|thumb|''Eşkin'' saatte 16–27&nbsp;km
Dosya:Canter animated.gif|küçükresim|''Eşkin'' saatte 16–27&nbsp;km
Dosya:Muybridge race horse animated.gif|thumb|''Dörtnal'' saatte 25–30&nbsp;km, rekor: 70.76&nbsp;km<ref name=guinness>{{Web kaynağı | başlık = Fastest speed for a race horse | eser = Guinness World Records | erişimtarihi = 8 January 2013 | url = http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/fastest-speed-for-a-race-horse/ | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170828102736/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/fastest-speed-for-a-race-horse | arşivtarihi = 28 Ağustos 2017 | ölüurl = hayır }}</ref>
Dosya:Muybridge race horse animated.gif|küçükresim|''Dörtnal'' saatte 25–30&nbsp;km, rekor: 70.76&nbsp;km<ref name=guinness>{{Web kaynağı | başlık = Fastest speed for a race horse | eser = Guinness World Records | erişimtarihi = 8 January 2013 | url = http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/fastest-speed-for-a-race-horse/ | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170828102736/http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/fastest-speed-for-a-race-horse | arşivtarihi = 28 Ağustos 2017 | ölüurl = hayır }}</ref>
</gallery>
</gallery>


71. satır: 71. satır:
|align = left|width = 250px|caption = Cladogram of ''Equus'' after Vilstrup ''et al.'' (2013).<ref name=Vilstrup/>}}
|align = left|width = 250px|caption = Cladogram of ''Equus'' after Vilstrup ''et al.'' (2013).<ref name=Vilstrup/>}}


[[Dosya:Biandintz eta zaldiak - modified2.jpg|thumb|222px|[[Bask Bölgesi]]'ndeki Bianditz Dağı atları.]]
[[Dosya:Biandintz eta zaldiak - modified2.jpg|küçükresim|222px|[[Bask Bölgesi]]'ndeki Bianditz Dağı atları.]]


== Irklar ==
== Irklar ==
[[Dosya:Horse anatomy.svg|thumb|222px|Atın iskelet yapısı]]
[[Dosya:Horse anatomy.svg|küçükresim|222px|Atın iskelet yapısı]]
'''Evcil atlar:''' Bazı bilim adamlarına göre atı ilk [[Evcilleştirme|evcilleştir]]en topluluğun [[İskitler]] olduğu söylenmektedir. Bazı DNA testlerinde ise atın tek bir bölgede değil, birbirinden bağımsız 6 coğrafyada evcilleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitekim [[Chauvet Mağarası|Chauvet]], [[Lascaux]], [[Niaux Mağarası|Niaux]], Cougnac, [[Cosquer Mağarası|Cosquer]] ve Pech Merle Mağaralarındaki tasvirler buna örnek olarak gösterilebilir.<ref>Ünal, Ahmet. (2013) [https://www.academia.edu/11717398/ES%C4%B0_ANADOLUDA_AT_H%C4%B0T%C4%B0T%C3%87E_K%C4%B0KKUL%C4%B0_AT_E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0_MET%C4%B0NLER%C4%B0_VE_TAVLAYA_%C3%87EKMEK_LE_%C4%B0LG%C4%B0L%C4%B0_TEKN%C4%B0K_B%C4%B0R_AYRINTI "Eski Anadolu'da At, Hititçe Kikkuli At Eğitimi Metinleri ve Tavlaya Çekmekle İlgili Teknik Bir Ayrıntı"], Çorum Kültür Sanat, XIV, 2013, syf. 40-66<br /></ref> Atların evcilleştirilmesine ilk olarak 10.000 yıl önce başlandığı sanılmaktadır.<ref>Chamberlin, J. Edward, "At", syf. 51. Çeviren Uğur Peçe, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2007.
'''Evcil atlar:''' Bazı bilim adamlarına göre atı ilk [[Evcilleştirme|evcilleştir]]en topluluğun [[İskitler]] olduğu söylenmektedir. Bazı DNA testlerinde ise atın tek bir bölgede değil, birbirinden bağımsız 6 coğrafyada evcilleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitekim [[Chauvet Mağarası|Chauvet]], [[Lascaux]], [[Niaux Mağarası|Niaux]], Cougnac, [[Cosquer Mağarası|Cosquer]] ve Pech Merle Mağaralarındaki tasvirler buna örnek olarak gösterilebilir.<ref>Ünal, Ahmet. (2013) [https://www.academia.edu/11717398/ES%C4%B0_ANADOLUDA_AT_H%C4%B0T%C4%B0T%C3%87E_K%C4%B0KKUL%C4%B0_AT_E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0_MET%C4%B0NLER%C4%B0_VE_TAVLAYA_%C3%87EKMEK_LE_%C4%B0LG%C4%B0L%C4%B0_TEKN%C4%B0K_B%C4%B0R_AYRINTI "Eski Anadolu'da At, Hititçe Kikkuli At Eğitimi Metinleri ve Tavlaya Çekmekle İlgili Teknik Bir Ayrıntı"], Çorum Kültür Sanat, XIV, 2013, syf. 40-66<br /></ref> Atların evcilleştirilmesine ilk olarak 10.000 yıl önce başlandığı sanılmaktadır.<ref>Chamberlin, J. Edward, "At", syf. 51. Çeviren Uğur Peçe, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2007.


85. satır: 85. satır:
Erkek eşek ile kısrak (dişi at) [[Çiftleşme|çiftleş]]tirilirse [[katır]] elde edilir. Aygır (erkek at) ile dişi eşeğin (kancık) çiftleşmesinden de [[bardo]] ya da [[Ester (anlam ayrımı)|ester]] denen katır çeşidi elde edilir. Her iki [[melez]] de üremezler. Katır, bardodan daha dayanıklıdır. [[Kemik]]leri kırılırsa operasyon maliyetinin fazlalığı ve postoperatif dönemdeki bakım güçlükleri nedeniyle genellikle ötenazi yapılır..
Erkek eşek ile kısrak (dişi at) [[Çiftleşme|çiftleş]]tirilirse [[katır]] elde edilir. Aygır (erkek at) ile dişi eşeğin (kancık) çiftleşmesinden de [[bardo]] ya da [[Ester (anlam ayrımı)|ester]] denen katır çeşidi elde edilir. Her iki [[melez]] de üremezler. Katır, bardodan daha dayanıklıdır. [[Kemik]]leri kırılırsa operasyon maliyetinin fazlalığı ve postoperatif dönemdeki bakım güçlükleri nedeniyle genellikle ötenazi yapılır..


[[Dosya:Horse-and-pony.jpg|sol|thumb|220px|Farklı at cinslerinin boyutları arasında büyük farklar vardır.]]
[[Dosya:Horse-and-pony.jpg|sol|küçükresim|220px|Farklı at cinslerinin boyutları arasında büyük farklar vardır.]]
'''Arap atı:''' Çok dayanıklı mükemmel bir binek ve [[At yarışı|yarış atıdır]]. İngiliz atlarından daha dayanıklı olup, 24-28 saat hiç [[su]] içmeden [[yol]] alabilir.
'''Arap atı:''' Çok dayanıklı mükemmel bir binek ve [[At yarışı|yarış atıdır]]. İngiliz atlarından daha dayanıklı olup, 24-28 saat hiç [[su]] içmeden [[yol]] alabilir.



Sayfanın 06.59, 2 Aralık 2020 tarihindeki hâli

At
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
İnfra sınıf: Eutheria
Üst takım: Laurasiatheria
Takım: Perissodactyla (Tek toynaklılar)
Familya: Equidae
Cins: Equus
Tür: E. ferus
Alt tür: E. f. caballus
Equus ferus caballus
Linnaeus, 1758

At, Atgiller (Equidae) familyasına dâhil otobur bir memeli hayvandır. Evcilleri olduğu gibi, Amerikan bozkırlarındaMustang” ve Altay dağlarının her iki yanındaki açık arazilerde “Prezewalski” denen yabani atlar sürüler halinde yaşar. En meşhur at türleri Arap, İngiliz, Ahal Teke ve Midillidir.

Özellikler

Tek tırnaklılar takımının, Atgiller familyasından bir memelidir. Erkeğine aygır, dişisine kısrak, yavrusuna tay, yumurtaları çıkarılmış, iğdiş edilmiş olana da beygir denir. Küçük başlı ve kısa kulaklıdır. Yelesi ve kuyruk ucu uzun kıllıdır. Ömrü 20 ila 30 sene civarındadır. Arapçada binek ve yük hayvanı olan ata; dabbe, matiyye, Farsçada semend, tusen denir. Firdevsinin Şehname efsanelerinde adı geçen çil ata da rahş (رخش) denir. Hepsi otla beslenir. Geviş getirmezler. Memeleri kasık bölgesinde arka ayaklarına yakındır. Üçüncü parmakları geniş bir tırnakla çevrilmiş olup “ toynak” adını alır. Bunun üzerine basarak yürürler. Ayrıca atların insanlardan 18 tane fazla kemiği vardır. 

Atlar ayakta uyuyabilirler, ama bazen yatarak da uyumaya ihtiyaç duyarlar. Yumuşak zemini tercih ederler.

İnsanlara hizmet eden hayvanların en kabiliyetlilerindendir. İnsanların, harp meydanlarında, izinsiz gösteri kontrolünde, yük taşımada, yarış, cirit, çit atlama ve av sporlarında yardımcısıdır. Silah gürültüsüne ve bando sesine rahatlıkla alışır. Atlar aynı zamanda dizlerini kilitleyebilir.

At, cesur ve atılgan olduğu gibi sahibine son derece itaatkardır. Sahibi dilerse dolu dizgin, dörtnala koşar, isterse aheste yürür, isterse durur. Her durumda sahibini memnun etmeye dikkat eder. Yorgunluğa bakmaksızın kendini çatlatmak pahasına da olsa olanca gayret ve kuvvetini itaat uğruna sarf eder.

Atlar, bacak kemiklerinin kilitlenme özelliği sayesinde ayakta uyurlar ve kendilerini güvende hissederlerse yatarak da uyuyabilirler.Bu şekilde, ayakta uyurken yırtıcı hayvanlara karşı tetikte olurlar. Yatarak uyumak atlar için daha sağlıklıdır. Bir at yatarak uyuduğunda sürüdeki diğer atlardan biri yanında ayakta durur veya derin olmayan biçimde ayakta uyur. Tamamen yalnız olan bir at içgüdülerinin tehlike uyarısı nedeniyle hiç derin uyuyamaz ve bu nedenle uyku kalitesi düşer.[1]

Yürüyüş biçimleri

Atların değişik yürüyüş biçimleri vardır. Bunlar atın dört ayağının yere temas durumu, dördünün birden havada oldukları zaman diliminin kalanlarına göre uzunluğu, kaç zamanlı olduğu, her seferinde kaç nal sesi duyulduğu gibi özelliklere göre isimlendirilir: örn. adeta, tırıs, rahvan, rahim, ramize, eşkin, dörtnal gibi. Attan ata ve aynı at için duruma göre yürüyüş şekli değişiklik gösterir. Atın adımlarının yere temas sırası, nal sesleri ve zıplama durumları benzese de, kas kullanımı, bacak uzunluk ve açıları, zıplama yüksekliği gibi faktörlere bağlı olarak başka ortalama sürat, ve başka binicilik tekniği gerektiren durumlar ortaya çıkar.

Taksonomi ve Evrim

Equus

E. zebra hartmani

E. quagga chapmani

E. quagga quagga

E. grevyi

E. kiang

E. hemionus onager

E. hemionus kulan

E. asinus

E. africanus somaliensis

E. ovodovi

E. sp.

E. ferus caballus

E. ferus prezwalski

E. fakos prezwalski

Cladogram of Equus after Vilstrup et al. (2013).[3]
Bask Bölgesi'ndeki Bianditz Dağı atları.

Irklar

Atın iskelet yapısı

Evcil atlar: Bazı bilim adamlarına göre atı ilk evcilleştiren topluluğun İskitler olduğu söylenmektedir. Bazı DNA testlerinde ise atın tek bir bölgede değil, birbirinden bağımsız 6 coğrafyada evcilleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Nitekim Chauvet, Lascaux, Niaux, Cougnac, Cosquer ve Pech Merle Mağaralarındaki tasvirler buna örnek olarak gösterilebilir.[4] Atların evcilleştirilmesine ilk olarak 10.000 yıl önce başlandığı sanılmaktadır.[5]

Bugünkü modern atların Asya yaban atından türediği şüphelidir. Bazı zoologlar Avrupa yaban atından türediğini ileri sürmektedirler. evcilleştirilmiş atların birçok soyları vardır. Bugün küçük Midilli atları ile Safkan Arap atlarının soy kütüğü kesin olarak bilinmemektedir.

Atlar 20-30 sene yaşar, bazı kısraklar 15 yaşına kadar doğurur. On bir ay gebe kalır ve bir yavru doğururlar. Yavrunun gözleri açık olarak doğar ve birkaç dakika sonra ayağa kalkarak annesini takibe başlar. Yük çekme ve taşıma atları, kalın bacaklı, iri cüsselidir. Binek ve yarış atları ince uzun bacaklıdır. Atlar arasında haset yok ise de, birbirlerine gıpta etmek huyları vardır. Bu da yarışta, hendek ve çit atlamada kendini gösterir. Birbirlerine imrenerek daha hızlı koşup öne geçmek isterler. Saatte 60–70 km hızla koşanları vardır.

Erkek eşek ile kısrak (dişi at) çiftleştirilirse katır elde edilir. Aygır (erkek at) ile dişi eşeğin (kancık) çiftleşmesinden de bardo ya da ester denen katır çeşidi elde edilir. Her iki melez de üremezler. Katır, bardodan daha dayanıklıdır. Kemikleri kırılırsa operasyon maliyetinin fazlalığı ve postoperatif dönemdeki bakım güçlükleri nedeniyle genellikle ötenazi yapılır..

Farklı at cinslerinin boyutları arasında büyük farklar vardır.

Arap atı: Çok dayanıklı mükemmel bir binek ve yarış atıdır. İngiliz atlarından daha dayanıklı olup, 24-28 saat hiç su içmeden yol alabilir.

İngiliz atı: İyi bir binek ve yarış atıdır. Özellikle yarış için yetiştirilir. Arap aygırı ile İngiliz yerli kısraklarının çiftleştirilmesinden türetilmiş bir soydur. Arap atından daha uzun bacaklıdır.

Midilli atı: Küçük, sakin ve dayanıklı bir at çeşididir. Keçi veya koç büyüklüğünde. Çocuklar için iyi bir binek hayvanıdır. Hafif gezinti arabalarına koşulduğu gibi maden ocaklarında da istifade edilir. Shetland, İzlanda ve Norveç midillileri meşhurdur.

Belçika atı Felemenklere özgü bir attı. Büyük gövdeli olmasına karşın bacakları kısadır.[6]

Bugün Amerikan bozkırlarında yaşayan Mustang adı ile anılan vahşi atlar, İspanyolların Amerika’ya götürdükleri ehli atlardan kaçanlardan yabanileşenlerdir. Az yiyecekle yetinip, her türlü iklim şartlarına dayanırlar.

Tarpan adıyla anılan Avrupa yaban atının (E. caballus gmelini) 1876’dan beri nesli tükendi. Bugün eski dünyada hala neslini devam ettiren yalnız bir yaban atı türü vardır. Bu at Orta Asya Moğolistan’ının soğuk ve ıssız ovalarında yaşar. Asya yaban atı veya Prezewalski dendiği gibi Moğol yaban atı da denir. Altay dağlarının her iki yanında yaşar. Siyah kısa ve dik yeleleri ile, ağır ve iri başları, küçük kulakları, uzun kıllı kuyrukları ile evcil atlardan farklılık gösterirler. Renkleri kırmızımtrak kahverengi olup çekici bir görünüşleri vardır. Burun kısımları beyazdır. Kışın kılları uzar ve böylece soğuktan korunurlar.

Atın rengi (don)

Atın rengine don adı verilir. Başlıca at donları yağız (kara), al (kızıl-kahve, kırmızıya çalan at kestanesi rengi), beyaz, doru (gövde kahverengi, yele, kuyruk ve ayakların uçları kara), kula (gövde koyu sarı, yele, kuyruk ve ayakların uçları kara), kır (koyu kıllarla karışık ak), boz (al don üzerine ak kıllar) ve ahreçtir (kıllar beyaz ve kırmızı, yele ile kuyruk siyah). Bu renkler de kendi aralarında çeşitli gruplara ayrılır (kuzguni yağız, donuk yağız, kirli yağız vb.).[7]

Atın tarihçesi

Avrupa, Asya, Avustralya ve Amerika’daki geniş bozkırlarda hâlâ vahşi at sürüleri (mustang) yaşamaktadır. Evcil atlar haralarda yetiştirilir. İstanbul'un ilk Arap Atı harası 1865’te Malatya Sultansuyu yanındaki Aziziye’de kuruldu. Türkiye'de ilk modern harası ise 1923’te açılan Karacabey harasıdır.

Fotoğraf galerisi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "How Horses Sleep - Power Naps" 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., bölüm:2.
  2. ^ "Fastest speed for a race horse". Guinness World Records. 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 January 2013. 
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Vilstrup isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ Ünal, Ahmet. (2013) "Eski Anadolu'da At, Hititçe Kikkuli At Eğitimi Metinleri ve Tavlaya Çekmekle İlgili Teknik Bir Ayrıntı", Çorum Kültür Sanat, XIV, 2013, syf. 40-66
  5. ^ Chamberlin, J. Edward, "At", syf. 51. Çeviren Uğur Peçe, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2007.
  6. ^ Belçika atı (Ohan Matbaacılık bas.). Beyoğlu, İstanbul: AnaBritannica c.3. s. 625. ISBN 975-7760-54-4. 
  7. ^ Tutel, Eser At ve Atçılık 1998 İstanbul ISBN 975-470-651-4

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

  • RSPCA - At bakımı ile ilgili tavsiyeler