Kayı boyu: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 11.07, 28 Kasım 2020 tarihindeki hâli

Kayı boyu damgaları

Ebu'l-Gazi Bahadır Han'a göre Kayı damgası

Kayı boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi. Reşidüddin'nin listesinde sembolleri şahin, yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğandır. Kayı kelime anlamı olarak güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı boyunun damgası, iki ok ve bir yaydan oluşur. Babası Gün Han ve dedesi Oğuz Han olan Kayı Han bu boyun ilk atasıdır. Divân-ı Lügati't-Türk'te belgeleri; olarak tanımlanmaktadır.^[1]

Türkmen tarihçisi Ovez Gündoğduyev Kayı Boyunun Hun boyu olan Haylandur boyu ile aynı boy olduğunu hesap eder.

Tarihi

11. Yüzyılda Selçuklu Devleti bünyesinde ekseriyetle Horasan bölgesinde varlıklarını sürdürmekteydiler. Selçuklu tebaası olmayan ancak Selçuklu Devleti hudutları içerisinde diğer Türk boyları gibi konar/göçer yaşayan Kayılar Anadolu’ya iki ayrı dönemde iki ayrı kol halinde girdiler. İlk önemli Kayı kolu Malazgirt Zaferi ile Anadolu’ya giriş yapmış ve ilerleyen yıllarda güçlenerek Artuklu beyliğini kurmuşlardı. Horasan ve Merv bölgesinde varlıklarını devam ettiren bir diğer Kayı kolu ise Moğol baskıları nedeniyle Batıya doğru sürüklenmiş, Harzemşahlar ile birlikte 12. Yüzyılın sonlarında Anadolu’ya girmişlerdir.

Anadolu’ya göçlerinde takriben 70 bin çadırlık geniş bir nüfusa sahip oldukları sanılmakta olup kendi kaderlerini kendileri belirlemiş, ve Türk Tarihindeki yerlerini 12. Yüzyıl itibarıyla almışlardır.

Ertuğrul Gazi ve Kayı Aşireti

Ertuğrul Gazi aşireti ile bu bölgeye 13. Yüzyılda gelmiştir.Uzun süre Kayı Aşireti üzerinde araştırma yapan Belgesel yönetmeni Tekin Gün Kayı Aşireti, Moğol istilası nedeni ile kendine yeni bir yurt bulmak için, Horasan’ın Merv şehri yakınındaki, Mahan bölgesinden, Gündüz Bey (Süleyman Şah) ( Ertuğrul Gazi’nin babasının adı birçok kaynakta Süleyman Şah olarak geçmektedir. Uzun süre tartışmaya sebep olan bu konu üzerinde “ Osman b.Ertuğrul b.Gündüz “ ibaresinin yazılı olduğu, Osman Bey’e ait bir sikkenin bulunmasıyla, tarihçiler kesinliğe kavuştuğunu savunmaktadır. ) komutasında gelerek Anadolu’ya girdi.^[2]

Yerleşim

Anadolu'ya gelen boylardan biri olmakla beraber önce Ahlat bölgesine yerleşmişlerdir. Anadolu Selçuklu sultanı I. Alâeddin Keykubad bu sırada göçebe hayatını yaşayan Kayıları; Viranşehir, Halep ve Karacadağ yöresine yerleştirmiştir. Ertuğrul Bey ile Dündar beyler Söğüt ve Domaniç yörelerine yerleşmişlerdir. Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak kullanmışlardır.

Ertuğrul Bey, bu tarihlerde Türkiye Selçukluları Devleti’nin batı sınırında bir ”uçbeyi’ idi.Uçbeylerinin görevi sınırları korumaktı.Ertuğrul Bey, çok ileri bir yaşta Söğüt’te vefat etti (1281).

Kayı Boyu, Osmanlının kuruluş dönemlerinde Evrenos Gazi ve Hacı İlbey gibi beyleri ile balkanların fethinde büyük yararlılık göstermiş, Vardar ovası ve Kaza-i Cuma yöresine yerleşmişlerdir. Evrenos Gazi ve Hacı İlbey'in aileleri bugün bile bilinmektedir.

Osman Gazi'nin ağabeyi olan Gündüz Alp (Gündüz Bey) soyundan gelen Amuca Kabilesi (Amucalar), hâlen Yozgat kadışehri örencik köyü, Kırklareli ve Tekirdağ'ın çeşitli köylerinde, Güneydoğu Bulgaristan'da, Balıkesir'in Ertuğrul köyünde ve Eskişehir Mihalıççık ilçesinde varlıklarını sürdürmektedirler.

Etimoloji

Kayı Aşireti'nin menşei olan Oğuz Han’ın soy kütüğü, Reşideddin’in Oğuzname’sinde, Nuh Peygamber’in oğlu Yafes’e (Olcayto) dayandırılır. Oğuz Han’dan sonra altı oğlu iki kolu oluşturmaktadır. Gün Han, Ay Han, Yıldız Han, Bozok kolunu, Gök Han, Dağ Han ve Deniz Han ise Üçok kolunu oluşturur. Oğuz Han’ın her oğlundan gelen soylar da, toplam 24 Oğuz boyu'nu meydana getirir. Sağlam anlamına gelen mensup dört boydan biridir.

Oğuz Han

Gün Han

Kayı

Saçıkaralılar

Kurtlu

Kızılkeçili

Karakeçili

Atçekenler (Tanrıdağı Türkmenleri)

Sarıkeçili

Haculu

Osmanlı Hanedanı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Oğuzlar: Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları, İstanbul 1999 (Prof. Faruk Sümer).
10. Sınıf Müfredatı Tarih Kitabı: Kayılar Anadolu'da, Sayfa 6.
Geçmişten Günümüze Alevi ve Bektaşi Kültürü, TC Kültür Bakanlığa Yayınları, Ankara 2009. Sayfa 153,154,155.

Dış bağlantı

^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55.
^ "Makale/Yazı-Yönetmen:Tekin Gün-". Ertuğrul Gazi-Kayı Aşireti. 04.07.2020. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55.

[2] "Makale/Yazı-Yönetmen:Tekin Gün-". Ertuğrul Gazi-Kayı Aşireti. 04.07.2020. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

@@ 13. satır: / 13. satır: @@
  | caption2  =
 |image3=Kayi Turkmen Tamga - Abu-l-Ghazi.jpg|alt3=[[Ebu'l-Gazi Bahadır Han]]'a göre Kayı damgası|image4=Kayı 37310.jpg}}
-'''Kayı boyu''', [[Oğuz Kağan Destanı]]'na göre [[Oğuzlar]]ın 24 boyundan, [[Kaşgarlı Mahmud]]'un ''[[Divân-ı Lügati't-Türk]]'' eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi.  [[Raşit al-Din Hamadani|Reşidüddin]]'nin listesinde sembolleri [[şahin]], yani şahinlerin en büyüğü olan [[akdoğan]]dır. Kayı kelime anlamı olarak güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı boyunun damgası, iki ok ve bir yaydan oluşur. Babası [[Gün Han]] ve dedesi [[Oğuz Han]] olan [[Kayı Han]] bu boyun ilk atasıdır. ''Divân-ı Lügati't-Türk''{{'}}te belgeleri; [[Dosya:kayi.png|30px]] olarak tanımlanmaktadır.<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55.</ref>
+'''Kayı boyu''', [[Oğuz Kağan Destanı]]'na göre [[Oğuzlar]]ın 24 boyundan, [[Kaşgarlı Mahmud]]'un ''[[Divân-ı Lügati't-Türk]]'' eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi.  [[Raşit al-Din Hamadani|Reşidüddin]]'nin listesinde sembolleri [[şahin]], yani şahinlerin en büyüğü olan [[akdoğan]]dır. Kayı kelime anlamı olarak güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir. Kayı boyunun damgası, iki ok ve bir yaydan oluşur. Babası [[Gün Han]] ve dedesi [[Oğuz Han]] olan [[Kayı Han]] bu boyun ilk atasıdır. ''Divân-ı Lügati't-Türk''{{'}}te belgeleri; [[Dosya:Kayi.svg|30x30pik]] olarak tanımlanmaktadır.<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55.</ref>
 [[Türkmenler|Türkmen]] [[Tarihçi|tarihçisi]] [[Ovez Gündoğduyev]] Kayı Boyunun [[Hunlar|Hun]] boyu olan [[Haylandur boyu]] ile aynı boy olduğunu hesap eder.