Uzay: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Kepler-45b (mesaj | katkılar) Kelimeler için baglantı Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
Kepler-45b (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Galactic_treasure_chest_RXC_J0142.9+4438.jpg|alt=Bir teleskop ile çekilmiş gerçek uzay fotoğrafı|sağ|200x200px|Teleskop ile çekilmiş bir uzay fotoğrafı.]] |
[[Dosya:Galactic_treasure_chest_RXC_J0142.9+4438.jpg|alt=Bir teleskop ile çekilmiş gerçek uzay fotoğrafı|sağ|200x200px|Teleskop ile çekilmiş bir uzay fotoğrafı.]] |
||
'''Uzay ya da Fêza''' , [[Dünya|dünya'nın]] ötesinde ve [[gök cisimleri]] arasında var olan, sonsuz olduğu düşünülen fakat sonsuz olduğu konusuda kesin yargılara varılamayan genişliktir <ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://phys.org/news/2015-03-universe-finite-infinite.html|başlık=Is the universe finite or infinite?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|dil=en|çalışma=phys.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://yunus.hacettepe.edu.tr/~nry09/2.htm|başlık=Uzay Nedir?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|çalışma=yunus.hacettepe.edu.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://uzay.org/uzay-nedir/|başlık=Uzay Nedir?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=12 Şubat 2013|dil=tr|çalışma=UZAY.ORG}}</ref>. Uzay düşüncülerin aksine tamamıyla boş bir alan değildir. düşük yoğunluklu parçacıklar, ağırlıklı olarak [[hidrojen]], [[helyum]] ve [[plazma]], ayrıca [[elektromanyetik radyasyon]], [[Manyetik alan|manyetik alanlar]], [[nötrinolar]], [[Kozmik toz]] ve [[kozmik ışınlar]] içeren sert vakumsu bir alandır.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://kurious.ku.edu.tr/evren-nelerden-olusur/|başlık=EVREN NELERDEN OLUŞUR?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=13 Şubat 2019|dil=tr-TR|çalışma=KURIOUS|ad=Author Buket|soyadı=Coşkuner}}</ref>. [[Büyük |
'''Uzay ya da Fêza''' , [[Dünya|dünya'nın]] ötesinde ve [[gök cisimleri]] arasında var olan, sonsuz olduğu düşünülen fakat sonsuz olduğu konusuda kesin yargılara varılamayan genişliktir <ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://phys.org/news/2015-03-universe-finite-infinite.html|başlık=Is the universe finite or infinite?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|dil=en|çalışma=phys.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://yunus.hacettepe.edu.tr/~nry09/2.htm|başlık=Uzay Nedir?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|çalışma=yunus.hacettepe.edu.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://uzay.org/uzay-nedir/|başlık=Uzay Nedir?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=12 Şubat 2013|dil=tr|çalışma=UZAY.ORG}}</ref>. Uzay düşüncülerin aksine tamamıyla boş bir alan değildir. düşük yoğunluklu parçacıklar, ağırlıklı olarak [[hidrojen]], [[helyum]] ve [[plazma]], ayrıca [[elektromanyetik radyasyon]], [[Manyetik alan|manyetik alanlar]], [[nötrinolar]], [[Kozmik toz]] ve [[kozmik ışınlar]] içeren sert vakumsu bir alandır.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://kurious.ku.edu.tr/evren-nelerden-olusur/|başlık=EVREN NELERDEN OLUŞUR?|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=13 Şubat 2019|dil=tr-TR|çalışma=KURIOUS|ad=Author Buket|soyadı=Coşkuner}}</ref>. [[Büyük Patlama]]'nın [[kozmik fon radyasyonu]]yla belirlenen uzayın taban sıcaklığı 2,7°K [[kelvin]]'dir. bu da (−270,45 [[°C]] - 454,81 [[Fahrenhayt|°F]] ) tekabül etmektedir<ref>{{Web kaynağı|url=https://lambda.gsfc.nasa.gov/product/cobe/|başlık=LAMBDA - Cosmic Background Explorer|erişimtarihi=15 Kasım 2020|çalışma=lambda.gsfc.nasa.gov}}</ref><ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://www.kozmikanafor.com/uzay-ne-kadar-soguk/|başlık=Uzay Ne Kadar Soğuk? • Kozmik Anafor {{!}} Türkiye'nin Astronomi Kaynağı|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=27 Ocak 2019|dil=tr|çalışma=KOZMİK ANAFOR}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.kozmikanafor.com/uzay-ne-kadar-soguk/|başlık=Uzay Ne Kadar Soğuk? • Kozmik Anafor {{!}} Türkiye'nin Astronomi Kaynağı|erişimtarihi=15 Kasım 2020|tarih=27 Ocak 2019|dil=tr|çalışma=KOZMİK ANAFOR}}</ref>. Aslında bu sıcaklık [[Büyük patlama]]dan sonra ortaya çıkan ışınımın günümüze gelen [[Dalga boyu|dalga boyudur]]<ref name=":0" />. [[Galaksi]]ler arasındaki [[plazma]], evrendeki [[baryon]]ik maddenin yaklaşık yarısını oluşturur. [[metreküp]] başına bir [[hidrojen]] [[atom]]undan daha az sayı yoğunluğuna ve milyonlarca Kelvin sıcaklığına sahiptir <ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2010AAS...21631808G/abstract|başlık=Detection and Characterization of the Warm-Hot Intergalactic Medium|tarih=2010-05|dil=en|sayfalar=318.08|çalışma=American Astronomical Society Meeting Abstracts #216|cilt=216|ad=Anjali|soyadı=Gupta|ad2=M.|ad3=E.|soyadı2=Galeazzi|soyadı3=Ursino}}</ref>. Büyük patlama sonrası local madde konsantrasyonları, [[yıldız]]lara ve [[galaksi]]lere yoğunlaşmıştır. Araştırmalar, çoğu galaksideki kütlenin % 90'ının [[karanlık madde]] adı verilen bilinmeyen bir biçimde olduğunu ve diğer maddelerle [[yerçekimsel kuvvet]]ler yoluyla etkileşime girebilen ancak [[elektromanyetik kuvvet]]lerle etkileşime girmeyen bir maddenin yoğunluğu ile birlikte olduğu yönündedir<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://escholarship.org/uc/item/2hz008rs|başlık=EXISTENCE AND NATURE OF DARK MATTER IN THE UNIVERSE|tarih=1987|sayı=1|dil=en|sayfalar=425–472|çalışma=ANNUAL REVIEW OF ASTRONOMY AND ASTROPHYSICS|cilt=25|ad=V.|soyadı=Trimble|issn=0066-4146|doi=10.1146/annurev.aa.25.090187.002233}}</ref>.[[Teleskop]]lar yardımıyla yapılan gözlemeler sonucu, [[gözlemlenebilir evren]]deki [[kütle-enerji]]sinin çoğunun [[karanlık enerji]] olduğu, çok az ayırt edilebilen bir tür vakum enerjisi olduğunu göstermektedir<ref name=":1" /><ref name=":2" />. Evrenin 4,9% [[normal madde]], 26,8% [[karanlık madde]] ve 68,3% [[karanlık enerji]] ile oluştuğu bilim insanlarınca tahmin edilmiştir<ref name=":1" /><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.space.com/20502-dark-matter-universe-mystery-infographic.html|başlık=Dark Matter and Dark Energy: The Mystery Explained (Infographic)|erişimtarihi=15 Kasım 2020|dil=en|çalışma=Space.com|ad=Karl Tate 03|soyadı=April 2013}}</ref>.Galaksiler arasındaki uzay, [[evren]]in hacminin çoğunu kaplar, ancak [[galaksi]]ler ve [[Yıldız sistemi|yıldız sistemleri]] bile neredeyse tamamen boş uzaydan oluşur. |
||
== Uzay(evren) nasıl oluştu ? == |
== Uzay(evren) nasıl oluştu ? == |
||
Sayfanın 11.09, 16 Kasım 2020 tarihindeki hâli
Uzay ya da Fêza , dünya'nın ötesinde ve gök cisimleri arasında var olan, sonsuz olduğu düşünülen fakat sonsuz olduğu konusuda kesin yargılara varılamayan genişliktir [1][2][3]. Uzay düşüncülerin aksine tamamıyla boş bir alan değildir. düşük yoğunluklu parçacıklar, ağırlıklı olarak hidrojen, helyum ve plazma, ayrıca elektromanyetik radyasyon, manyetik alanlar, nötrinolar, Kozmik toz ve kozmik ışınlar içeren sert vakumsu bir alandır.[4]. Büyük Patlama'nın kozmik fon radyasyonuyla belirlenen uzayın taban sıcaklığı 2,7°K kelvin'dir. bu da (−270,45 °C - 454,81 °F ) tekabül etmektedir[5][6][7]. Aslında bu sıcaklık Büyük patlamadan sonra ortaya çıkan ışınımın günümüze gelen dalga boyudur[6]. Galaksiler arasındaki plazma, evrendeki baryonik maddenin yaklaşık yarısını oluşturur. metreküp başına bir hidrojen atomundan daha az sayı yoğunluğuna ve milyonlarca Kelvin sıcaklığına sahiptir [8]. Büyük patlama sonrası local madde konsantrasyonları, yıldızlara ve galaksilere yoğunlaşmıştır. Araştırmalar, çoğu galaksideki kütlenin % 90'ının karanlık madde adı verilen bilinmeyen bir biçimde olduğunu ve diğer maddelerle yerçekimsel kuvvetler yoluyla etkileşime girebilen ancak elektromanyetik kuvvetlerle etkileşime girmeyen bir maddenin yoğunluğu ile birlikte olduğu yönündedir[4][9].Teleskoplar yardımıyla yapılan gözlemeler sonucu, gözlemlenebilir evrendeki kütle-enerjisinin çoğunun karanlık enerji olduğu, çok az ayırt edilebilen bir tür vakum enerjisi olduğunu göstermektedir[4][9]. Evrenin 4,9% normal madde, 26,8% karanlık madde ve 68,3% karanlık enerji ile oluştuğu bilim insanlarınca tahmin edilmiştir[4][10].Galaksiler arasındaki uzay, evrenin hacminin çoğunu kaplar, ancak galaksiler ve yıldız sistemleri bile neredeyse tamamen boş uzaydan oluşur.
Uzay(evren) nasıl oluştu ?
Büyük Patlama teorisine göre, yakın evren yaklaşık 13.8 milyar yıl önce[11] hızla genişleyen son derece sıcak ve yoğun bir durumdaydı[12]. Yaklaşık 380.000 yıl sonra Evren, protonların ve elektronların birleşip hidrojeni oluşturmasına izin verecek kadar soğumuştu. Bu gerçekleştiğinde, madde ve enerji ayrıldı ve fotonların sürekli genişleyen uzayda özgürce dolaşmasına izin verdi. [13] İlk genişlemenin ardından kalan madde, o zamandan beri yıldızlar, galaksiler ve diğer astronomik nesneleri oluşturmak için kütleçekimsel çöküşe uğradı ve şimdiki uzayı oluşturan derin bir boşluk bıraktı. [13]Işık hızı belirli bir hıza sahip olduğundan, bu teori aynı zamanda gözlemlenebilir evrenin boyutunu da sınırlar. [13] Bu, sebeple yukarıda belirtilen gibi uzayın sonsuz veya sonlu olup olmadığı hakkında kessin kanıtlar yoktur. Gözlemlenebilir evrende yalnızca 10⁸⁰ parçacık var, yani bu, bir metreküpteki (m³) olası madde konfigürasyonlarından çok daha az[1]. Evren gerçekten sonsuz ise, Dünya'dan dışarıya doğru seyahat ederseniz, sonunda bir metreküp uzay boşluğunun tekrarlandığı bir yere ulaşacaksınız[1]. Ne kadar uzağa giderseniz, o kadar çok kopya bulacaksınız. Yani bu demek oluyor ki eğer evren sonsuz ise birbirini tekrar eden bir çok konfigürasyon ile sınırlıdır[1]. Ancak bu onun sonlu olduğu anlamına gelmez yalnızca sonuna ulaşamayacağınız anlamına geliyor. Çünkü temel olarak uzay sürekli genişlemektedir[14][15].
Evrenin oluşumu ile ilgili şöyle bir kozmolojik kronoloji sıralaması yapılabilir;
• Büyük Patlama'dan sonraki 1 Plancklık sürede, yani 10-⁴³ saniyede, kütleçekimi kuvvetinin etkisi altında, kuantum mekaniğinin süreci değerlendirilir. parçacıklar ve yoğun alanlar hacim kazanmaya başlar. Bu an içinde Evren, sadece 10-³³ santimetre boyundadır, homojendir ve izotropiktir. Bu anda sıcaklığıda 10³² Kelvin sıcaklığına yakındır.[16][12]
• Bu noktada enflasyon (hızlı genişleme) başlar.[16][17]
• Büyük Patlama'dan sonraki 10-³³ saniyede enflasyon dönemi biter. Sıcaklık bu noktada yeniden 10²⁷ ila 10²⁸ Kelvin dolaylarındadır; çünkü enflasyona neden olan vakum enerjisi yoğunluğu ısıya dönüşür. Enflasyon evresi o kadar hızlı yaşanmıştır ki, bu evre sonunda Evren'in görünen yaşı sadece 10-³⁵ saniyedir. Bu genişleme dolayısıyla Evren'in Planck zamanındaki homojen kısımları 100 santimetre genişliğe ulaşmıştır ve büyüme faktörü 10³⁵ civarındadır. Ancak bu dönemde kuantum dalgalanmalar nedeniyle homojen olmayan kısımlar belirmeye başlamıştır. Bunlar, rastgele bir şekilde Evren'in dokusuna dahil olmaktadır ve her ölçekte eşit güce sahiptirler.[16][17]
• Baryon parçaları oluşmaya başlar, yani baryogenez işlemi gerçekleşir. Antimadde ile madde arasındaki reaksiyon sürelerinde bir kırılma yaşanır. Her 1⁶ antiproton için ~1⁵ proton ve 1⁸ foton saçılmaya başlar.[16]
• Evren, bundan sonraki 0.0001 saniye boyunca 10¹³ Kelvin dolaylarına kadar soğur. Antiprotonlar, protonlarla birleşerek enerjiye dönüşür; oluşan enerji yoğunlukla proton ve foton'a harcanır.[16]
• Evren, ömrünün 1. saniyesine kadar 10¹⁰ Kelvin'e soğur. Zayıf vakum kuvveti sebebiyle proton ve nötron oranı sabite yaklaşır. Evren'in homojen kısmı 1019.5 santimetre genişliğe ulaşmıştır.[16]
• Evren, 100 saniye sonra 1 milyar Kelvin'e soğur. Elektronlar ve pozitronlar birbirlerini nötrlerler daha fazla foton üretirler. Protonlarla nötronlar birleşerek dötronları üretirler. Bunlar bir araya gelerek helyumu üretirler. Bu süreçler sonucunda %75 hidrojen, %25 helyum kütlesine sahip bir evren oluşur. Dötron-proton oranı milyonda 30 parçaya ulaşır. Proton veya nötron başına 2 milyar foton vardır.[16][17]
• Büyük Patlama'dan 1 ay sonra kadar sonra, Mikrodalga Art Alan Işıması'nın taşınabilir yapısı ortaya çıkar.[16]
• Büyük Patlama'dan 56.000 yıl sonra madde yoğunluğu ile radyasyon yoğunluğuna eşit hale gelir ve sıcaklık 9000 Kelvin civarındadır. Karanlık madde heterojenlikleri çökmeye başlar.[16]
• Protonlar ve elektronlar bir araya gelerek nötral hidrojen oluşturur. Evren bu noktada transparan bir bütünlük kazanır. Sıcaklık 3000 Kelvin civarına düşmüştür ve aradan 380.000 yıl geçmiştir. Normal madde artık karanlık madde kümeleri oluşturmaya başlar.[18] Artık bu noktada, CMB'den Evren'in şekli görülebilir bir şekil kazanır.[16]
• Büyük Patlama'dan 100-200 milyon yıl sonra saçılmış olan ve yıldız oluşturan nebulalar ve kozmik tozlar ilk yıldızları oluşturur[19]. İlk süpernova patlaması sonucu karbon, nitrojen, oksijen, silikon, magnezyum, demir ve daha fazla element uzaya saçılır.Karanlık madde kümeleri galaksileri oluşturmaya başlar, yıldızlar ve kozmik tozlar bir araya gelmeye başlar. Galaksi kümeleri oluşmaya başlar. Günümüzden 4.6 milyar yıl önce, Büyük Patlama'dan 9.22 milyar yıl sonra güneş sistemi ve Güneş oluşmaya başlar.Evren'in ömrünün 9.28 milyarıncı yılı içinde Dünya oluşur. Sıcaklık artık 2.725 Kelvin'e düşmüştür. Evren'in homojen kısımları 10²⁹ santimetreye kadar genişlemiştir.[16][17]
Uzay neden karanlıktır ?
Basit olduğunu düşünülen fakat oldukça karmaşık olan bu durum Johannes Kepler, Edmond Halley ve Alman fizikçi-astronom Wilhelm Olbers dahil olmak üzere, yüzyıllar boyunca pek çok bilim insanının üzerinde düşündüğü bir durumdur[20][21][22]. Burada düşünülmesi gereken iki şey var. Önce kolay olanı ele alalım ve "Neden dünya'da gündüz gökyüzü mavi?" . Bu cevaplayabileceğimiz bir soru. Gündüz gökyüzü mavidir, çünkü yakındaki Güneş'ten gelen ışık Dünya atmosferindeki moleküllere çarpar ve her yöne dağılır[22]. Gökyüzünün mavi rengi bu saçılma işleminin bir sonucudur. Geceleri, Dünya'nın o kısmı Güneş'ten uzaklaştığında, uzay siyah görünür, çünkü yakınlarda Güneş gibi dağılacak parlak ışık kaynağı yoktur[21][22]. Atmosferi olmayan Ay'da olsaydınız, gökyüzü hem gece hem de gündüz siyah olurdu. Öyleyse, peki ya uzay neden karanlık ? eğer evren yıldızlarla doluysa, neden hepsinden gelen ışık tüm gökyüzünü her zaman parlak yapmak için toplanmıyor? Görünüşe göre evren sonsuz büyüklükte ve sonsuz derecede yaşlı olsaydı, gece gökyüzünün tüm bu yıldızların ışığından parlak olmasını beklerdik[22]. Uzayda baktığınız her yöne bir yıldıza bakıyor olurdunuz. Yine de araştırmalar uzayın siyah olduğu yönündedir. Bu paradoks, Olbers Paradoksu olarak bilinir[21][22]. Gece gökyüzünün parlak olması beklentimiz ile onun siyah olduğu deneyimimiz arasındaki bariz çelişki nedeniyle bir paradokstur. Olbers Paradoksunu çözmek için birçok farklı açıklama öne sürüldü. Şu anda en iyi çözüm, evrenin sonsuz derecede eski olmamasıdır; yaklaşık 15 milyar yaşında bir yer. Bu, ışığın 15 milyar yılda gidebileceği kadar uzaktaki nesneleri görebileceğimiz anlamına gelir. Bundan daha uzaktaki yıldızlardan gelen ışığın bize ulaşması için henüz zamanı olmadı ve bu nedenle gökyüzünün parlak olmasına katkıda bulunamaz. Gökyüzünün tüm yıldızların görünür ışığıyla parlak olmamasının bir başka nedeni de, bir ışık kaynağı sizden uzaklaştığında, o ışığın dalga boyunun daha uzun yapılmasıdır (bu, ışık için daha kırmızı anlamına gelir) Bizden uzaklaşan yıldızlardan gelen ışık kırmızıya doğru kayacak ve artık görünmeyecek kadar uzağa kayabilir. (Bir ambulans yanınızdan geçtiğinde aynı etkiyi duyarsınız ve ambulans sizden uzaklaştıkça sirenin sesi azalır; bu etkiye Doppler Etkisi denir)[22].
Uzayın İnsan Fizyolojisinde ve Psikolojisindeki Etkileri
Uzaya gidiş süreci, uzayda bellirli bir süre zaman geçirmek ve geri dönüşler oldukça zor ve meşakkatli bir çalışma olduğu uzmanlarca belirtilir.
• Kalkıştan sonraki 10 saniye: (Bilinç kaybı)[23]
Astronotlar uzay aracı ile dünyadan ayrılma süreci boyunca fiziksel kuvvetler dahil olmak üzere G-kuvvetine de maruz kalırlar. Gidişte 5 G, dönüşte ise 10 G kuvvete maruz kalırlar[24]. Yalnızca astronotlar değil pilotlar'da uçuş sırasında bu kuvveti hissederler bunun miktarı ise yaklaşık 9 G kadardır[24]. G-kuvveti; hızlanma sırasında vücudunuza uygulanan kuvvet nedeniyle vücut ağırlığı normalden dört kat daha fazla hissedilmesi durumudur. G-kuvveti kanı ayaklara doğru iter, oysa bilinç yitirmemek için kanın beyne gitmesi gerekir. Daha düşük G-kuvveti durumunda bile savaş uçağıpilotları beyne yönelik kan basıncının düşmesinden dolayı gözde buğulanma ve görme kaybı yaşarlar.[23][25]
• Kalkıştan sonraki 10 dakika: (Bulantı)[23]
Astronotların kalkıştan sonraki ilk şikayetlerinden biri bulantı ve kusmadır. İç kulaktaki yerçekimi azlığı dengeyi, koordinasyonu, yön duygusunu ve nesneleri takip yeteneğini etkiler.[23][25]
• Kalkıştan sonraki iki gün: (Yüzde şişme ve vücutta ödem)[23]
Astronotların yaşadığı bir diğer sorun ise burun tıkanması. Uzayda bulunmak kafa üstünde durmaya benzer bir his yaratır bu sebeple, sıvılar vücudun üst kısmında birikmeye başlar. Yüzdeki şişmenin nedeni budur. Vücut sıvıyı üst kısma doğru çekmeyi tercih eder. Yerçekiminin azalması nedeniyle bu eğilim daha da güçlenir ve dokularda şişme görülür bir diğer tabir ile ödem tutar. Ayrıca astronotların görme duyusunda da bozulma baş gösterdiği bilinmektedir fakat bunun nedeni ise henüz bilinmemektedir.[23][25]
• Kalkıştan sonraki bir hafta: (Kas ve kemik erimesi)[23]
Yerçekimi olmadığından vücutta bozulmalar başlar. Sıçanlar üzerinde yapılan deneylerde 7-10 gün içinde bazı kaslarda üçte bir oranında erime görülürmüştür ki bu bir insan üzerinde düşünülürse oldukça büyük çaplı bir bozulmadır. Kalp kaslarında da bozulma olur. Bu nedenle vücut sağlıklarını korumak için bütün astronotlar her gün birer saat kardiyovasküler ve ağırlık kaldırma egzersizleri yapmak zorundadır. O halde bile astronotlar altı ay sonra yere indiklerinde yürümekte zorluk çeker. Yerçekiminin olmaması kemiklerde de erimeye yol açar. Bu aynı zamanda fazla miktarda kalsiyumun kana karışması demektir.[23][25]
• Kalkıştan sonraki iki hafta: (Uykusuzluk)[23]
Astronotların aydınlık-karanlık döngüsü tümüyle alt üst olmuş ve uyuma güçlüğü çeker hale gelirler. Özellikle dünyanın etrafında yörüngede iken her 90 dakikada bir yeni bir gün doğumuna tanık oldukları için yapay gecelere uyum sağlamada sorun yaşarlar.[23][25]
• Kalkıştan sonraki bir yıl: Hastalıklar[23]
Uzay yolculuğunun bağışıklık sistemi üzerinde aşırı olumsuz etkileri vardır. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler uzayda akyuvarların mikroplara karşı savaşma gücünün azaldığını göstermiştir. Buna da yine yerçekimi eksikliği neden olmaktadır. Daha fazla sorun yaratan şey ise uzaydaki radyasyondur.[23][25]
• Kalkıştan sonraki iki yıl: Depresyon[23]
2010’da yapılan bir araştırmada altı kişi Mars’a gidip dönüyormuş gibi 520 gün boyunca Moskova’da test ortamında tutulmuş ve uzun süreli uzay uçuşlarındaki yalıtılmışlığın yol açacağı stres incelenmişti. Gidişte sorun olmasa da Dünya’ya dönerken daha fazla sıkıntı yaşanmış, yolculuk sıkıcı hale gelmiş, insanlar arasında çatışmalar başlamıştı.Uzmanlar, sonsuz uzay boşluğunda uçan kapalı ve dar bir teneke kutu içinde yolculuk yapmanın yaratacağı psikolojik sorunlar üzerinde duruyor.[23][25]
Ayrıca bakınız
• Atom
Kaynakça
- ^ a b c d "Is the universe finite or infinite?". phys.org (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "Uzay Nedir?". yunus.hacettepe.edu.tr. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "Uzay Nedir?". UZAY.ORG. 12 Şubat 2013. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ a b c d Coşkuner, Author Buket (13 Şubat 2019). "EVREN NELERDEN OLUŞUR?". KURIOUS. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "LAMBDA - Cosmic Background Explorer". lambda.gsfc.nasa.gov. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ a b "Uzay Ne Kadar Soğuk? • Kozmik Anafor | Türkiye'nin Astronomi Kaynağı". KOZMİK ANAFOR. 27 Ocak 2019. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "Uzay Ne Kadar Soğuk? • Kozmik Anafor | Türkiye'nin Astronomi Kaynağı". KOZMİK ANAFOR. 27 Ocak 2019. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Gupta, Anjali; Galeazzi, M.; Ursino, E. (2010-05). "Detection and Characterization of the Warm-Hot Intergalactic Medium". American Astronomical Society Meeting Abstracts #216 (İngilizce). 216: 318.08. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - ^ a b Trimble, V. (1987). "EXISTENCE AND NATURE OF DARK MATTER IN THE UNIVERSE". ANNUAL REVIEW OF ASTRONOMY AND ASTROPHYSICS (İngilizce). 25 (1): 425–472. doi:10.1146/annurev.aa.25.090187.002233. ISSN 0066-4146.
- ^ April 2013, Karl Tate 03. "Dark Matter and Dark Energy: The Mystery Explained (Infographic)". Space.com (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;planck_2013isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b "What Is the Big Bang? | NASA Space Place – NASA Science for Kids". spaceplace.nasa.gov. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;SciAm301_1_36isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Evrenin Genişlemesi Ne Anlama Geliyor?". TÜBİTAK Bilim Genç. 2015-04-27. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ "Büyük Patlama ve Evrenin Genişlemesi". www.bulutsu.org. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c d e f g h i j k "Büyük Patlama Nedir? Büyük Patlama Sırasında Neler Yaşandı?". Evrim Ağacı. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c d "What is the big bang ?". big bang. OXFORD Acedemic. Erişim tarihi: 12.15.2015. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ "The Big Bang | Science Mission Directorate". science.nasa.gov. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ "Yıldızlar Nasıl Oluşur?". TÜBİTAK Bilim Genç. 2015-04-27. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ "Uzay Neden Karanlıktır?". TÜBİTAK Bilim Genç. 2018-01-22. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c "Why is space black?". phys.org (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c d e f "Why is space black?". starchild.gsfc.nasa.gov. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "DERGİ - Uzay yolculuğu insan vücudunu nasıl etkiler?". BBC News Türkçe. 2015-03-26. Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b "G Kuvveti (G Force)". Erişim tarihi: 2020-11-16.
- ^ a b c d e f g Hollingham, Richard. "The effects of space travel on the human body". www.bbc.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-11-16.