Hacı Mehmet Eşref Paşa

Hacı Mehmet Eşref Paşa 1895-1907 yılları arasında İzmir Belediye Reisliği yapmış bir Osmanlı devlet ve siyaset adamıdır. İzmir'in ünlü Eşrefpaşa semti onun adını taşımaktadır. II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. yıldönümü vesilesiyle Konak Meydanı'nda inşa edilmiş olan ve günümüzde İzmir'in sembolü haline gelmiş İzmir Saat Kulesi onun da katkılarıyla yapılmıştır. 1820-1894 yılları arasında yaşamış, Trabzon ve Selanik valilikleri yapmış, Namık Kemal'e Namık adını vermiş, kendi divanı bulunan bir şair de olan Aslanpaşazade Eşref Paşa ile karıştırılmamalıdır. Şehit Orgeneral Eşref Bitlis de, yaygın surette, Eşref Paşa olarak anılmaktadır.

Mehmet Eşref Paşa, Suriye Vali Muavini iken Hicaz'a sık sık gittiği için "Hacı" lakabıyla anılıyordu. 1895'te vekaleten İzmir Belediye Meclisine reis olarak atanan Eşref Paşa, Mart 1896'da (vilayet meclisi üyesi olarak belediyede asli görev sahibi olması geçerli mevzuata aykırı olmasına rağmen) İzmir Valisi Kıbrıslı Mehmet Kâmil Paşa tarafından uyumlu çalışılabileceği düşüncesiyle desteklenerek İzmir Belediye Reisi olmuş ve sağlık nedenleriyle ayrıldığı Mart 1907'ye kadar bu görevde kalmıştır.

Belediye reisliği döneminde kadar şehir için pek çok hayırlı işe imza atmıştır. Eşref Paşa'nın en önemli girişimi bugün Fevzipaşa Bulvarı olarak anılan geniş caddenin açılışını ancak planlamak oldu. Bu bulvarın açılışı ancak Cumhuriyet döneminde gerçekleşti. Ayrıca, İkiçeşmelik'ten Yağhanelere uzanacak şekilde açtırdığı caddeye bir Eşrefpaşa Camii de yaptırmasıyla, adını bugüne taşıyan semtin ismi konulmuştur.

Eşref Paşa'yı özellikle kentin yoksul Müslüman ve Musevileri çok sevdi ama sevmeyenlerin başında üzerinde baskısını arttırdığı esnaf geliyordu. Çünkü İzmir'de bugün de sorun olan kayıt dışı ekonominin üzerine giden Eşref Paşa yerel yönetime gelir sağlamak için esnafa vergi üzerine vergi bindirmişti.

Bugün Belediye'ye ait hastaneye adını veren Eşref Paşa sağlık alanında önemli hizmetlere imza attı. Halen Konak Meydanı'nın özgün hali bozulmamış tek binası olan ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi olarak kullanılan Gureba-i Müslimin Hastanesi'ni Eşref Paşa geliştirdi. Ayrıca İzmir'de bir hastane ismini taşımaktadır. İzmir zamanında veba hastalığına çok kurban vermişti. Bunu çok iyi bilen Eşref Paşa fakir Müslümanlar için çok büyük bir hastane kurulması için bizzat çalışırken, yoksul Yahudi ve Rumların yaşadıkları aile evleri olan Yahudihane ve Rumhane gibi yerlerde sık sık temizlik denetimleri yapıldı.

Kaynakça

• İzmir Büyükşehir Belediyesi 2 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.