Vasko Popa

Васко Попа

Vasko Popa (Sırpça: Васко Попа, d. 29 Haziran 1922, Grebenac (Rumence: Grebenaţ, Macarca: Gerebenc, Almanca: Grebenatz) - ö. 5 Ocak 1991) Rumen kökenli Sırp şair.

Hayatı

Popa, Voyvodina'daki Grebenac köyünde dünyaya geldi. Liseyi bitirdikten sonra Belgrad Üniversitesi Felsefe Fakültesi'nde öğrenim görmeye başladı. Daha sonra çalışmalarına Bükreş Üniversitesi ve Viyana'da devam etti. II. Dünya Savaşı sırasında partizan olarak savaştı ancak bugün Zrenjanin olarak bilinen Bečkerek'te yer alan bir Alman toplama kampında esir alındı.

1949'da savaş sonrasında Popa, Belgrad Üniversitesi Felsefe Fakültesi'nden mezun oldu. Sonrasında Književne novine ve Borba gibi dergi ve gazetelerde ilk şiirlerini yayımlamaya başladı. 1954'ten 1979'a kadar Nolit adlı yayınevinin editörlüğünü yapan Popa, 1953'te ilk büyük şiir koleksiyonu olan Kora'yı yayımladı. Bu dönemde Nepočin-polje (1956), Sporedno nebo (1968), Uspravna zemlja (1972), Vučja so (1975) ve bir Sırp halk edebiyatından bir antoloji olan Od zlata jabuka (1978) gibi diğer önemli eserlerini satışa sundu. 1943–1976 yılları arasında yazdığı şiirlerin bir İngilizce derlemesi olan Collected Poems, 1978 yılında Britanyalı şair Ted Hughes tarafından çevrilerek piyasaya sürüldü.

1972 yılında Sırp Bilim ve Sanat Akademisi'nin bir üyesi olarak seçilen Popa, ayrıca 14 Aralık 1979'da Novi Sad'da kurulan Voyvodina Bilim ve Sanat Akademisi'nin de kurucuları asındadır.

Popa, Branko Radičević anısına dağıtılan Branko Ödülü'nde şiir alanında kazandığı ödülle, bu ödüllerden kazanan ilk sanatçı oldu. Aynı yıl, 1957'de, sanatçı yine şair Jovan Jovanović Zmaj adına verilen Zmaj Ödülleri'nde şiir alanında dağıtılan ödülü de kazandı. Daha sonraları, 1965 yılında Avusturya Devlet Ödülü'nün Avrupa Edebiyatı alanında dağıtılan ödülünü elde etti. 1976'da yine Branko Ödülleri'nde şiir alanında ödül elde etti. 1978'de AVNOJ Ödülü kazanan sanatçı 1983 yılında da Skender Kulenović anısına düzenlenen ödül töreninde edebiyat alanında ödül kazandı.

1995 yılında Vršac'da alınan bir karar doğrultusunda, Vasko Popa anısına ödül verilmesi kararlaştırıldı. Bu ödüller her sene Sırpça yazılan en iyi şiir kitabının sahibine verilmektedir. Ayrıca bu törenler Popa'nın doğum günü olan 29 Haziran'da verilmektedir.

Vasko Popa 5 Ocak 1991 tarihinde Belgrad'da hayatını kaybetti ve bu kentte toprağa defnedildi.

Tarz

Vasko Popa, çoğunlukla Fransız sürrealizmine ve özellikle Momčilo Nastasijević'i örnek alarak Sırp halk geleneklerine dayalı öz bir modernist stil benimsedi. Ancak ilginç bir şekilde o dönemdeki ağırlıklı sosyalizm etkisine rağman üslubunda ve yazılarında hemen hemen hiç Sosyalist Realizm'e değinmedi. Hatta rahatlıkla II. Dünya Savaşı sonrası Yugoslavya'daki yazarlar içinde bu özelliği gösteren ilk edebiyatçı olduğu söylenebilir. Kendine özgü yeni bir edebi dil oluşturan Popa, yazılarında eksiltili, çağdaş ve günlük konuşmalarla süslenmiş cümleleri, eski Sırp gelenekleriyle örülmüş cümlelerle birleştirdi. Eserlerinde efsanevî ve dünyevî ögeler karışıktır. Ayrıca toplu bilinçaltından gün ışığına çıkan mitler sıklıkla yer alır. Kültürel kalıt ve günlük hayata sıklıkla yer verilen bu eserler, barındırdığı özgül ve yoğun olarak süslenmiş soyut ögeleriyle yepyeni bir edebî dil oluşturmuştu.

Popa'nın ilk şiir kitabı olan Kora'nın yayımlanmasının ardından geniş bir tanınırlık elde etti. Onun bu sekiz kısımdan oluşan ve otuz sekiz yıllık bir birikimle yazılan edebî başarısı geniş bir destek aldığı gibi, Popa'nın ününü hem ülkesinde, hem de dışarıda arttırdı. Popa, eserleri en çok başka dillere çevrilen Sırp yazarlardan biri olmasının yanı sıra, dünya çapında birçok yazarı tarzıyla etkilemektedir.

Şiirleri

Kora – 1953

• Nepočin polje – 1965
• Sporedno nebo – 1968
• Uspravna zemlja – 1972
• Vučja so – 1975
• Kuća nasred druma – 1975
• Živo meso – 1975
• Rez – 1981
• Gvozdeni sad – bitirilmedi

Koleksiyonları

• Od zlata jabuka – 1958
• Urnebesnik: Zbornik pesničkog humora – 1960
• Ponoćno Sunce – 1962

Kaynakça

• "Vasko Popa, 68, Poet Examining Life With Humor"8 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in New York Times, January 9, 1991

Dış bağlantılar

• Knjizara.com - yazar bilgisi16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Biyografik bilgi8 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Give Me Back My Rags, Charles Simic tarafından İngilizceye çevrilmiş hal
• PoemHunter.com - Vasko Popa'nın tüm şiirleri7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• A Shepherd of Wolves? Eleven Poems – Vasko Popa, Anthony Weir tarafından İngilizceye çevrilmiş hal
• "Far Inside Us" koleksiyonundan 22. şiir, Lazar Pascanovic tarafından İngilizceye çevrilmiş hal.
• Vasko Popa – Pers Dünya Şiirleri Antolojisi26 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.