İkinci Dağlık Karabağ Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
k düz.
1. satır: 1. satır:
{{birleştir|Karabağ Çatışmaları (2020)}}
{{Güncel|2=güncel bir olay|tarih=Eylül 2020}}{{Çatışma bilgi kutusu
{{Güncel|2=güncel bir olay|tarih=Eylül 2020}}{{Çatışma bilgi kutusu
|çatışma =
|çatışma =

Sayfanın 16.45, 28 Eylül 2020 tarihindeki hâli

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı
Dağlık Karabağ sorunu

  Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermenistan kontrolündeki bölgeler dahil olmak üzere Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
  Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından talep edilen ancak Azerbaycan tarafından kontrol edilen bölge
  Azerbaycan tarafından ele geçirilen bölge
(Azerbaycan'a göre)
2020 Dağlık Karabağ Çatışmaları
Tarih27 Eylül 2020 - günümüz
Bölge
Sonuç Devam ediyor
Coğrafi
Değişiklikler
Azerbaycan bazı mevzileri ele geçirdi (Ermenistan'a göre)[1]
Azerbaycan 7 köyü ve 1 dağ zirvesini geri aldı (Azerbaycan'a göre)[2][3][4]
Taraflar
 Azerbaycan  Ermenistan
 Dağlık Karabağ
Komutanlar ve liderler
Azerbaycan İlham Aliyev
(Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Başkomutan)
Azerbaycan Zakir Hasanov
(Azerbaycan Savunma Bakanı)

Ermenistan Nikol Paşinyan
(Ermenistan Başbakanı, Başkomutan)
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Arayik Harutyunyan
(Dağlık Karabağ Cumhurbaşkanı, Başkomutan)
Ermenistan David Tonoyan
(Ermenistan Savunma Bakanı)
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Jalal Harutyunyan
(Dağlık Karabağ Savunma Bakanı)

Kayıplar
Bilinmiyor
Bir helikopter kayıp[5]
----
Ermenistan'a göre:
~200 ölü[6]
4 helikopter,[7] 36 tank/IFV, 27 İHA[8]
59 asker
~100 yaralı
Azerbaycan'a göre:
+550 asker ölü veya yaralı
24 tank/IFV kayıp
18 İHA kayıp
8 topçu parçası kayıp
3 mühimmat deposu kayıp
15 uçaksavar sistemi kayıp[9]
6 Azeri ve 2 Ermeni sivil hayatını kaybetti; 27 Azeri ve 30+ Ermeni sivil yaralandı.[10][11][12][13]
Dosya:Annihilation of Azerbaijani military equipment.png
Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından yayınlanan, bir Azerbaycan'a ait bir tankın, mayının üzerinden geçtikten veya tanksavar mermileriyle vurulduktan sonra alevler içinde patladığını gösteren videonun ekran görüntüsü.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından çekilen, tanklar dahil Ermeni askeri teçhizatının imha edildiğinin görüntüleri.

2020 Dağlık Karabağ çatışmaları, Dağlık Karabağ'da Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasında devam eden bir silahlı çatışmadır. Dağlık Karabağ temas hattındaki çatışmalar 27 Eylül 2020 sabahı başladı. Her iki taraf da askeri ve sivil kayıplar bildirdi. Çatışmalara yanıt olarak, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, sıkıyönetim ve topyekûn seferberlik ilan ederken,[14][15] Azerbaycan ise sıkıyönetim, sokağa çıkma yasağı ve sınır hattı boyunca savaş hali ilan etti.[16][17]

Arka plan

Çatışmalar, Dağlık Karabağ sorununun bir parçasıdır ve şu anda Azerbaycan'ın uluslararası alanda tanınan bölgesi olan[18][19][20][21] Dağlık Karabağ konusundaki anlaşmazlıktan kaynaklanmaktadır. Dağlık Karabağ Savaşı, 1994 yılında ateşkesle sonuçlandı. Savaş, Dağlık Karabağ bölgesinin yanı sıra Azerbaycan'ın çevre şehirleri olan Ağdam, Cebrayıl, Füzuli, Kelbecer, Kubadlı, Laçın ve Zengilan'ın Ermenilerin işgaliyle sonuçlandı. Cenevre Uluslararası İnsani Hukuk ve İnsan Hakları Akademisi tarafından hazırlanan 2018 savaş raporuna göre, "Ermenistan Dağlık Karabağ üzerindeki yetkisini, kendini ilan eden Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve kuvvetlerine donanım, finansman veya eğitim ve operasyonel destek sağlayarak kullanır. ama aynı zamanda askeri ve paramiliter faaliyetlerinin genel planlamasını koordine etmekte ve yardım etmekte."[22] Otuz yıl boyunca ateşkesin birden fazla ihlali meydana geldi, en ciddi olanı 2016 Dağlık Karabağ çatışmaları ve Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınırda başlayan Temmuz 2020 çatışmalarıydı.[23]

23 Temmuz 2020'de Ermenistan, Rusya ile ortak hava savunma sistemi tatbikatlarının ve Temmuz 2020 çatışmalarının analizlerinin başladığını duyurdu.[24] Azerbaycan da bir hafta sonra 29 Temmuz'dan 10 Ağustos'a[25] kadar, Türkiye'nin de katılımıyla[26] Eylül ayı başlarına kadar süren bir dizi askeri tatbikat gerçekleştirdi. Eylül sonlarında Ermenistan, Rusya Federasyonu'nun güney topraklarında, Ermenistan'da ve ayrıca Abhazya ve Güney Osetya'da, her ikisi de Gürcistan'ın ulusal sınırları içinde tartışmalı olan ortak askeri tatbikatlara katıldı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 75. oturumunda Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ve Gürcistan'ın toprak bütünlüğünü destekleyen bir açıklama yaptı.[27][28]

Çatışmaların yeniden başlamasından önce, Hamza Tümeni'nden Suriye Millî Ordusu mensuplarının Azerbaycan'a nakledildiği iddiaları ortaya çıktı,[29] Türk kaynaklarına göre ise Irak ve Suriye'den birçok YPG ve PKK mensubunun Ermeni milislerini Azerbaycan'a karşı eğitilmesi için Dağlık Karabağ'a nakledildiği iddiaları ortaya çıktı.[30]

Çatışmalar

27 Eylül

Saat 08.03'te Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı basın sekreteri Vahram Poğosyan, Azerbaycan'ın Hankendi dahil barışçıl yerleşim bölgelerine füze ve hava saldırıları yaptığını söyledi. Yetkililer, halkı sığınaklarda saklanmaya çağırdı.[31]

Azerbaycan tarafı, yerel saatle 06.00 sularında, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin, Azerbaycan ordusunun tüm cephe hattı boyunca ve Azerbaycan yerleşim yerlerinde bulunan çeşitli kalibrelerde büyük kalibreli silahlar, havan ve topçu binekleri ile yoğun bir bombardımana başladığını belirtti.[32] Azerbaycan, Ermeni tarafının saldırdığını ve buna karşılık Azerbaycan'ın karşı saldırı başlattığını söyledi.[33] Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kıdemli danışmanı Hikmet Hacıyev, Ermeni güçlerini cephe hattında "kasıtlı ve hedefe yönelik" saldırılar düzenlemekle suçladı.[34] Ermenistan Savunma Bakanlığı, yine Hankendi'yi hedef alan Azerbaycan saldırısının yerel saatle 08.10'da (GMT 04.10) başladığını söyledi.[14] Azerbaycan hücumda insan gücü, tank ve roket topçu birimleri, havacılık ve İHA'ları konuşlandırdı.[35] Kendi kendini ilan eden Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, sıkıyönetim ilan etti ve erkek nüfusunu seferberliğe çağırdı.[36] Aynı gün Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, çatışmalarla ilgili millete seslendi.[37] Öğleden sonra Azerbaycan'da da sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı getirildi. Azerbaycan'da sıkıyönetim 28 Eylül gece yarısından itibaren, sokağa çıkma yasağı ise Bakü'de, büyük şehirlerde ve bazı bölgelerde yerel saatle 21.00-06.00 arasında geçerli. Çatışmalarda Azerbaycan ordusu cephe hattının yakınında tanklar, toplar, füze sistemleri ve uçaklar konuşlandırdı ve Ermenistan işgali altındaki toprakların derinliklerine indi.[38] Dağlık Karabağ'daki sivillerin ise sığınaklara girmeleri istendi.[39] Artsrun Hovhannisyan'a göre, sabah Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri de Ermenistan topraklarında Vardenis yönüne saldırdı.[40] 27 Eylül öğleden sonra Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ’da yedi köyün geri alındığını bildirdi: Garakhanbaylı, Garvand, Horadiz, Yuxarı Əbdürrəhmanlı, Aşağı Əbdürrəhmanlı, Boyuk Marcanli ve Nuzgar.[41][42] Dağlık Karabağ Savunma Bakanlığı, "Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın, Azerbaycan ordusunun 6 yerleşimi işgal ettiği iddia edilen açıklaması gerçekle uyuşmuyor" ve "Azerbaycan tarafından [çalkalanan] olağan kışkırtıcı bilgilerdir" diyerek bu iddiaları yalanladı.[43] 16.29'da bakanlık, Azerbaycan Askeri Komutanlığının "Ağdara yerleşiminde Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin garnizonunu tamamen yok etmemesi ve artırmaması için bu doğrultuda Ermeni komutanlığına direnmeme ve teslim olmama" önerisinde bulunduğunu açıkladı.[44] Öğleden sonra, Azerbaycan Savunma Bakanlığı Murovdağ sıradağlarında bir dağ zirvesinin ele geçirildiğini bildirdi.[45] Bakanlık ayrıca Azerbaycan kuvvetlerinin Dağlık Karabağ ve Ermenistan'ı birbirine bağlayan Vardenis-Akdere Rayonu/Ağdara karayolu üzerinde "görsel kontrolün yanı sıra ateşli silah ve topçu kontrolünü" aldığını bildirdi.[46] Stepanyan bu iddiaları yalanladı.[47] Ardından Azerbaycan Savunma Bakanlığı, "Ermenistan Silahlı Kuvvetlerine ait silah ve mühimmat deposu"nu imha eden bir Azerbaycan insansız hava aracının videosunu yayınladı.[48]

28 Eylül

Azerbaycan Savunma Bakanlığı 01.00 sularında, Ermeni askeri teçhizatının temas hattının farklı yönlerinde "Azerbaycan Ordusu birliklerinin kesin saldırıları sonucunda" imha edildiğini gösteren bir video yayınladı.[49] Hemen ardından bakanlık, Ermenistan Savunma Bakanlığı’nın Azerbaycan Ordusu’ndaki kayıpların sayısıyla ilgili yaydığı bilgilerin temelsiz olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını belirterek, herhangi bir Ermeni iddiasını yalanladı. Bu, Azerbaycan ordusunun başarısı karşısında Ermeni nüfusundaki tedirginliği ve kaosu hafifletmeyi amaçlamaktadır."[50]

Kayıplar

Karabağ'dan insan hakları savunucusu Artak Beglaryan, 27 Eylül'de Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ın Martuni ilinde sivil yerleşim yerlerine saldırması sonucu bir kadın ve bir çocuğun öldürüldüğünü söyledi. Beglaryan'a göre okullar bombalandı ve birçok yerleşim yerinde sivil altyapıya büyük çaplı hasar verildi.[51] Ayrıca Beglaryan: "Sadece Hankendi'de çocuklar ve kadınlar da dahil olmak üzere 10'dan fazla yaralı var" dedi.[52] Azerbaycan Savunma Bakanlığı bu iddiaları yalanladı.[53] Azerbaycan Cumhuriyet Başsavcısı, 27 Eylül itibariyle yaptığı açıklamada "toplam 19 sivilin çeşitli yaralarla hastaneye kaldırıldığını" bildirdi.[54] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Basın Servisi'ne göre, Qaşaltı Karaqoyunlular, Naftalan sakinleri, 69 yaşındaki Elbrus Gurbanov ve ailesinden dört kişi, 64 yaşındaki Shafayat Gurbanova, 14 yaşındaki Fidan Gurbanova, 13 yaşındaki Shahriyar Gurbanov ve 39 yaşındaki Afag Amirova, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin topçu ateşi sonucu hayatını kaybetti.[55]

Azerbaycan'a göre 550'den fazla Ermeni askeri öldürdü veya yaraladı, 22 tank ve diğer zırhlı araçları imha etti, 15 Ermeni 9K33 Osa uçaksavar birimi, 8 topçu silahı, 18 İHA ve 3 mühimmat deposu[56] ve bir helikopter kaybetti. Ancak ekibi çatışmalardan sağ çıktı.[32] Dağlık Karabağ'daki ayrılıkçı yetkililer, askerlerinin 16'sının öldüğünü, 100 kişinin de yaralandığını söyledi.[14] Ermenistan başlangıçta dört Azerbaycan helikopteri, on tank ve IFV'nin yanı sıra 15 insansız hava aracının ortadan kaldırılmasını talep etti.[57] Daha sonra 200 askeri öldürdüğünü ve 30 civarında tankı ve 20 civarında insansız hava aracını imha ettiğini iddia ettiği[58] görüntüler yayınladı.[59]

Analiz

27 Eylül'de bölge uzmanı Thomas de Waal verdiği bir röportajda, düşmanlıkların Ermeni tarafı tarafından başlatılmasının pek olası olmadığını belirtti. De Waal, "Temelde, Ermeniler 1990'ların savaşını kazandılar, istedikleri tüm topraklara sahipler" dedi. "Teşvikleri statükoyu normalleştirmek." Azerbaycan çeşitli nedenlerden dolayı askeri harekatın bir şey kazanacağını hesaplıyor” dedi.[60]

Resmi beyanlar

Azerbaycan

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 27 Eylül'de Güvenlik Konseyi ile görüşmesi.

Azerbaycan Savunma Bakanlığı'na göre 26 Eylül'de saldırıdan bir gün önce, Ermeni ordusu büyük kalibreli makineli tüfekler ve keskin nişancı tüfekleriyle cephe hattı boyunca farklı yönlere ateş ederek ateşkesi 48 kez ihlal etti. Azerbaycan, önce Ermeni tarafının saldırdığını, ardından Azerbaycan kuvvetlerinin karşı saldırı başlattığını bildirdi.[61]

27 Eylül'de Azerbaycan cumhurbaşkanı kıdemli danışmanı Hikmet Hacıyev, Ermeni güçlerini cepheye "kasıtlı" olarak saldırmakla[62] ve "kasıtlı olarak yerleşim alanlarını hedef almakla" suçladı.

28 Eylül'de Hacıyev, "Ermenistan'ın şu ana kadar izlediği politikanın müzakere sürecinin yıkılmasına yol açtığını belirtti. Bu, Azerbaycan'a yönelik başka bir saldırı olarak değerlendiriliyor."[63] "Azerbaycan'a savaş açıldı. Azerbaycan halkı böylesine zor bir dönemde seferber oluyor. Bu Azerbaycan halkının Büyük Vatanseverlik Savaşıdır."[64] Hacıyev daha sonra "Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Dağlık Karabağ’a konuşlandırılmasının bölgesel barış için bir tehdit olduğunu" belirterek, Ermenistan’ı "çok yanlış ve gereksiz bilgiler" hazırlamakla suçlayarak, "Ermeni halkının kendilerinin silahlı kuvvetlere güvenmediğini" sözlerine ekledi. Ayrıca Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri uluslararası hukuk ilkelerine göre hareket ediyor." şeklinde açıklama yaptı.[65] Devlet Aile, Kadın ve Çocuk İşleri Komitesi yaptığı açıklamada, "Bu askeri saldırı sonucunda yaralı ve öldürülen sivil halk arasında kadın ve çocukların kasıtlı olarak hedef alınmasının Ermeni vandalizmini bir kez daha dünya toplumuna gösterdiğini" söyledi.[66] Ayrıca Azerbaycan Dışişleri Bakanı, "Türkiye'nin müdahalesi" iddialarını yalanlayarak, "Türkiye ile Azerbaycan arasında askeri-teknik işbirliğinden bahsediyorsak, o zaman Azerbaycan'ın bazı ülkelerle askeri-teknik işbirliği var ve hatta daha fazlası var" dedi.[67]

Ermenistan

27 Eylül'de Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan yetkililerini geniş çaplı bir provokasyonla suçladı. Başbakan, "Azerbaycan liderliğinin son zamanlardaki agresif açıklamaları, Türkiye ile büyük çaplı ortak askeri tatbikatlar ve AGİT'in izleme önerilerinin reddedilmesi, bu saldırganlığın önceden planlandığını ve geniş çaplı bir provokasyon teşkil ettiğini açıkça göstermektedir." dedi.[68]

28 Eylül'de Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, "Dağlık Karabağ halkının Türkiye-Azerbaycan ittifakıyla savaş halinde olduğunu" iddia eden bir açıklama yaptı.[69] Ermenistan'ın Rusya Büyükelçisi Vardan Toganyan, Ermenistan'ın yeni silah tedariği için Rusya Federasyonu'na dönebileceğini reddetmedi.[70]

Tepkiler

Azerbaycan

Azerbaycanlı yetkililer çatışmaların başlamasından kısa bir süre sonra tüm ülkede internete erişimi kısıtladılar.[71] Azerbaycan Cumhuriyeti Diaspora ile Çalışma Devlet Komitesi de yurtdışında yaşayan Azerbaycanlıları sosyal ağlar, elektronik medya ve diğer medyada gayri resmi, belirsiz ve önyargılı bilgileri kullanmamaya çağırdı.[72] Askeri durumla ilgili olarak Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi, 28 Eylül günü saat 00.00'dan itibaren Bakü, Gence, Göygöl, Yevlah ve bazı ilçelerde sokağa çıkma yasağı ilan etti.[73][74]

Ermenistan

Uluslararası tepkiler

Uluslar üstü kuruluşlar

BM üyesi ülkeler

Birkaç ülkenin temsilcileri - Arnavutluk,[78] Kanada,[79] Fransa,[80] Gürcistan,[81] Almanya,[82] İran,[83] Romanya,[84][85] Rusya,[86] Türkiye,[87][88] Amerika Birleşik Devletleri[89] ve Vatikan[82] - barış çağrısı yaptı. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel de,[32] Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres[75] ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gibi yaptı.[90]

Pakistan ve Türkiye, Azerbaycan'a destek verdi.[91][14][92][93][94]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh says the region has lost some territory to Azerbaijan's army". Reuters (İngilizce). 
  2. ^ "Nagorno-Karabakh: what we know about the deadly fighting between Azerbaijan and Armenian separatists". Pledge Times. 
  3. ^ "Azerbaijani Defense Ministry: Murovdag peak of Murov mountain system liberated". Trend.Az (İngilizce). 27 Eylül 2020. 
  4. ^ "Azərbaycan Ordusu daha bir kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 
  5. ^ "Azeris, Armenians Plunge Into War With Russia, Turkey Watching". www.bloomberg.com. 
  6. ^ "Армения и Азербайджан отчитались о погибших в Нагорном Карабахе". www.kommersant.ru (Rusça). 27 Eylül 2020. 
  7. ^ "Ոչնչացվել են հակառակորդի 4 ուղղաթիռ, շուրջ 15 ԱԹՍ, 10 տանկ և հետևակի մարտական մեքենա. ԼՂ ՊՆ". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). 
  8. ^ "Минобороны Армении заявило о гибели около 200 военных Азербайджана". РБК (Rusça). 
  9. ^ "MN: Düşmənin 3 silah-sursat anbarı, onlarla texnikası məhv edilib, 550-dən artıq canlı qüvvə itkisi var". apa.az (Azerice). 28 Eylül 2020. 
  10. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Azerbaijan says shelling from Armenia kills five people from one family". Reuters (İngilizce). 
  11. ^ https://genprosecutor.gov.az/az/post/2782.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  12. ^ "Azerbaijan kills over a dozen Armenian servicemen in Karabakh fighting". Azerbaijan kills over a dozen Armenian servicemen in Karabakh fighting (İngilizce). TRT World. 
  13. ^ "Karabakh woman, child killed in Azerbaijan's shelling". PanARMENIAN.Net. 
  14. ^ a b c d "Armenia and Azerbaijan erupt into fighting over disputed Nagorno-Karabakh". BBC News (İngilizce). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  15. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  16. ^ "Azerbaycan savaş hali ilan etti!". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  17. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Azerbaijan's parliament approves martial law, curfews - president's aide". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  18. ^ Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. "1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh". 2001-2009.state.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  19. ^ "HUMAN RIGHTS SITUATION OF INTERNALLY DISPLACED PERSONS IN AZERBAIJAN · Human Rights Club". Human Rights Club (İngilizce). 19 Haziran 2019. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  20. ^ "Recognition of the territorial integrity of Azerbaijan by Armenia". www.assembly.coe.int. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  21. ^ "Armenia and Azerbaijan erupt into fighting over disputed Nagorno-Karabakh". BBC News (İngilizce). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  22. ^ "Military occupation of Azerbaijan by Armenia | Rulac". www.rulac.org. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  23. ^ étrangères, Ministère de l'Europe et des Affaires. "Armenia/Azerbaijan – Border clashes between the two countries (15 Jul. 2020)". France Diplomacy - Ministry for Europe and Foreign Affairs (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  24. ^ "Армения и Россия проводят в Закавказье учения Объединённой системы ПВО". EADaily (Rusça). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  25. ^ "Игра мускулами: зачем Азербайджан проводит учения с Турцией". Газета.Ru (Rusça). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  26. ^ AA, DAILY SABAH WITH (20 Eylül 2020). "Turkey-Azerbaijan military drills intimidate Armenia, President Aliyev says". Daily Sabah (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  27. ^ "Эрдоган на Генассамблее ООН поддержал территориальную целостность Грузии". rossaprimavera.ru. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  28. ^ "Turkey - President Addresses General Debate, 75th Session". United Nations Web TV (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  29. ^ Antonopoulos, Paul. "Reports Turkey Is Transferring Syrian Militants To Azerbaijan As Hostilities Against Armenia Increases". Greek City Times (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  30. ^ sabah, daily (25 Eylül 2020). "Armenia transfers YPG/PKK terrorists to occupied area to train militias against Azerbaijan". Daily Sabah (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  31. ^ "Азербайджан бомбит Степанакерт, власти призывают население прятаться в убежищах". PanARMENIAN.Net. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  32. ^ a b c d "President of European Council appeals for military action to stop within Nagorno Karabakh conflict". Trend.Az (İngilizce). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  33. ^ "Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan; 16 killed". Stars and Stripes. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  34. ^ "Tensions flare between Armenia and Azerbaijan over new clashes". Gulf-Times (Arapça). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  35. ^ "Bütün cəbhə boyu qoşunlarımız əks-hücum əməliyyatına başlayıb". mod.gov.az (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  36. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  37. ^ "President Ilham Aliyev: Azerbaijani Army is currently firing on and dealing blows to the enemy's military positions". azertag.az (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  38. ^ "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  39. ^ "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  40. ^ "Առավոտյան նաև եղել են Վարդենիսի ուղղությամբ հարվածներ Հայաստանի տարածքին. Հովհաննիսյան". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  41. ^ "Azərbaycan Ordusu 6 kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  42. ^ "Azərbaycan Ordusu daha bir kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  43. ^ LLC, Academy Of Development. "Հաղորդագրություն | ԼՂՀ պաշտպանության նախարարության պաշտոնական կայք". nkrmil.am (Ermenice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  44. ^ "Ermənistan hərbi birləşməsinin komandanlığına təslim olmaq barədə təklif edilib". mod.gov.az (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  45. ^ https://mod.gov.az/az/news/murov-dagi-silsilesindeki-ehemiyyetli-yukseklik-azad-olunub-32338.html
  46. ^ "MN: Murov dağı silsiləsindəki Murov zirvəsi işğaldan azad olunub". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  47. ^ https://www.facebook.com/shushanstepanyan/posts/3277775645591906
  48. ^ "Azerbaijan`s Defense Ministry: Armenian army ammunition depot was destroyed". azertag.az (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  49. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "Düşmənin daha bir neçə hərbi texnikası məhv edilib - VİDEO". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  50. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "MN: Düşmənin 3 silah-sursat anbarı, onlarla texnikası məhv edilib, 550-dən artıq canlı qüvvə itkisi var". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  51. ^ "Karabakh woman, child killed in Azerbaijan's shelling". PanARMENIAN.Net. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  52. ^ "Միայն Ստեփանակերտում 10-ից ավելի վիրավոր կա, ներառյալ՝ երեխաներ ու կանայք. Արցախի ՄԻՊ". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  53. ^ "Azerbaijan Army does not shell civilians". mod.gov.az (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  54. ^ https://genprosecutor.gov.az/az/post/2782
  55. ^ "XİN-dən ermənilərin mülki şəxsləri atəşə tutması ilə bağlı açıqlama". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  56. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "MN: Düşmənin 3 silah-sursat anbarı, onlarla texnikası məhv edilib, 550-dən artıq canlı qüvvə itkisi var". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  57. ^ "Ոչնչացվել են հակառակորդի 4 ուղղաթիռ, շուրջ 15 ԱԹՍ, 10 տանկ և հետևակի մարտական մեքենա. ԼՂ ՊՆ". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  58. ^ "Минобороны Армении заявило о гибели около 200 военных Азербайджана". РБК (Rusça). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  59. ^ https://www.youtube.com/watch?v=i4h8yahmxVc&feature=youtu.be&fbclid=IwAR3HL9iEXOvKfGLMAKZVaYEh4jSr6JUO00gf9CWrFU_lSj6v_pwRbWqGGkw&ab_channel=%D4%B1%D5%80%D5%8A%D4%B1%D5%87%D5%8F%D5%8A%D4%B1%D5%86%D5%88%D6%82%D4%B9%D5%85%D4%B1%D5%86%D4%B2%D4%B1%D5%86%D4%B1%D4%BFNKRDEFENSEARMY
  60. ^ "'Armenia lacks incentives to launch military action now, Azerbaijan moved in first' - Thomas de Waal". Ahval (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  61. ^ "MINISTRY OF DEFENCE OF THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN". mod.gov.az. Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  62. ^ "Tensions flare between Armenia and Azerbaijan over new clashes". Gulf-Times (Arapça). 2020-09-27. Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  63. ^ "Hikmət Hacıyev: "Ordumuz Azərbaycan ərazisinin təhlükəsizliyini təmin edir"". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  64. ^ "Prezidentin köməkçisi: "Bu, Azərbaycan xalqının Böyük Vətən Müharibəsidir"". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  65. ^ APA.az (2020-09-28). "Hikmat Hajiyev: "Armenia prepares very false and needless information"". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  66. ^ APA.az (2020-09-28). "Dövlət Komitəsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin qadın və uşaqları qətlə yetirməsinə dair bəyanat yayıb". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  67. ^ "Азербайджан ответил на обвинения Армении в привлечении наёмников". regnum.ru. Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  68. ^ "Агрессия со стороны Азербайджана была спланирована заранее: Пашинян". armenpress.am (Rusça). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  69. ^ "Народ Арцаха воюет с турецко-азербайджанским альянсом: МИД Республики Армения". armenpress.am (Rusça). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  70. ^ "Вардан Тоганян не исключил, что Армения может обратиться к РФ для новых поставок оружия". armenpress.am (Rusça). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  71. ^ Inc, TV Rain (27 Eylül 2020). "Власти Азербайджана ограничили доступ к интернету после обстрелов в Карабахе". tvrain.ru. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  72. ^ Ordu; Ordu. "Diaspor Komitəsi xaricdə yaşayan azərbaycanlılara müraciət edib". Ordu.Az (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  73. ^ "Azərbaycanda komendant saatı elan olundu". www.azerbaycan24.com (İngilizce). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  74. ^ "Bu gecədən komendant saatı elan olunur" (Azerice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  75. ^ a b Uras, Mersiha Gadzo,Umut. "Armenia-Azerbaijan clashes: Live news". www.aljazeera.com (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  76. ^ Bagirova, Nvard Hovhannisyan, Nailia (2020-09-28). "Armenia-Azerbaijan clashes kill at least 16, undermine regional stability". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  77. ^ "STATEMENT OF THE SECRETARY GENERAL OF THE TURKIC COUNCIL | News". Türk Keneşi. Erişim tarihi: 2020-09-28. 
  78. ^ https://www.cbc.ca/news/world/armenia-azerbaijan-nagorno-karabakh-1.5740851
  79. ^ François-Philippe Champagne (FPC) [@FP_Champagne] (27 Eylül 2020). "is very concerned by the violence along the Armenia-Azerbaijan border. We call for immediate cessation of hostilities, strict observance of ceasefire and the protection of civilians. We urge a fast return to negotiations under auspices of @OSCE. t.co/oxN7OyLuJ1" (Tweet). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020Twitter vasıtasıyla. 
  80. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "France calls on Armenia, Azerbaijan to end hostilities". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  81. ^ "Georgia concerned with resumption of hostilities between Armenia, Azerbaijan". Agenda.ge. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  82. ^ a b "Armenia-Azerbaijan clashes: How the world reacted". www.aljazeera.com (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  83. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Iran calls for immediate end to the conflict between Armenia, Azerbaijan - TV". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  84. ^ "Conflict militar între Armenia și Azerbaidjan în regiunea Nagorno-Karabah". Europa Liberă România (Rumence). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  85. ^ "Ռումինիան հայկական, ադրբեջանական կողմերին կոչ է անում վերսկսել քաղաքական երկխոսությունը". armenpress.am (Ermenice). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  86. ^ Темникова, Ксения (27 Eylül 2020). "Россия призвала Ереван и Баку прекратить огонь в Нагорном Карабахе". Известия (Rusça). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  87. ^ "Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan; 16 killed". Stars and Stripes. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  88. ^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı'ndan". T.C. Dışişleri Bakanlığı. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  89. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "U.S. urges immediate halt to violence between Azerbaijan and Armenia". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  90. ^ Bagirova, Nvard Hovhannisyan, Nailia (27 Eylül 2020). "Armenia-Azerbaijan clashes kill at least 16, undermine regional stability". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  91. ^ "Armenia-Azerbaijan clashes: How the world reacted". www.aljazeera.com (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  92. ^ "Pakistan expresses 'deep concern', assures support to Azerbaijan over Nagorno-Karabakh conflict". www.thenews.com.pk (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  93. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Ermenistan bölgedeki barışın en büyük tehdidi". www.sozcu.com.tr. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  94. ^ "Son dakika... Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türk Milleti tüm imkanlarıyla Azerbaycanlı kardeşlerinin yanındadır". www.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.